NO IORG
Facebook

ئەڤرۆ:

چەند رێکخراوەکێن نە حکومی و ژمارەکا شارەزا و بسپوورێن بوارێ پترۆلێ، رەشنڤیسەک وەکو پرۆژە یاسا بەرھەڤکریە ژ بوو دامەزراندنا سندوقەکێ ژ بوو نەڤیێن داھاتی و د بزاڤا وێ یەکی َدانە کو پرۆژە یاسا ژلایێ ئەندامێن پەرلەمانی بھێتە گەنگشەکرن ب وی شێوازی کو پشکەکا داھاتیێ پترۆلێ ژ بوو نەڤیێن داھاتی بھێتە ھەلگرتن، دیاردکەن کو ئەڤ سندوقە دکاریت خزمەتەکا دوولایەنی بکەت ھەند بوو نەڤیێن داھاتی ھەند ژی ژ بوو قەردانا حکومەتێ د بارودوخێن قەیرانێن ئابووری دا.

سندوقا نەڤیێن داھاتی
ل گور ناڤەروکا یاسا پترۆل و گازا ھەرێما کوردستانێ یا ژمارە ٢٢ سالا ٢٠٠٧ ھاتیە کو پێدڤی یە سەرجەم داھاتیێ پترۆل و گازا ھەرێما کوردستانێ د سندوقەکا تایبەت دا بھێتە ھەلگرتن.
ل گور ناڤەروکا یاسا دامەزراندنا سندوقا نەڤیێن داھاتی ھاتیە کو پێدڤی یە سندوقەک بۆ نەڤیێن داھاتی بھێتە دامەزراندن و پشکەک ژی ژ داھاتیێ نەڤتێ د سندوقا ناڤھاتی دا بھێتە ھەلگرتن و تا نھا ژی ل ھەرێما کوردستانێ سندوقا پترۆلێ بۆ داھاتیێن پترۆلێ نەھاتیە دامەزراندن، لێ ل گور ئاخفتنێن دکتور شێرکو جەودەت سەرۆکێ لیژنا سامانێن سرۆشتی ل پەرلەمانێ کوردستانێ پرۆژە یاسایەک ژ بۆ ڤی َمەرەمێ ھاتیە بەرھەڤکرن و وەسا دھێتە چاڤەرێکرن ل دو ھەیڤێن بھێت دا ببیتە بەرنامێ کارێ پەرلەمانی و بھێتە پەسەندکرن.
دکتور بێوار خنسی راوێژکارێ ئاسیشا ئابووری ل ھەرێما کوردستانێ وەسا دبینیت کو پێدڤی یە سندوقەکا دن ب رەخ سندوقا ناڤھاتی ڤە ب ناڤێ سندوقا نەڤیێن داھاتی بھێتە دامەزراندن و پشکەک ژ داھاتیێ سندوقا پترۆلێ د سندوقا نەڤیێن داھاتی دا بھێتە ھەلگرن ژ بەرکو مافەکێ سرۆشتی یە ئەو ژی مفایی ل داھاتیێ پترۆلێ وەربگرن و ژلایەکێ دنڤە وەکو گەشەپێدانا بەردەوام دڤێت پترۆل بھێتە ھەلگرتن.
عەلی حەمە سالح ئەندام پەرلەمانێ کوردستانێ و ئەندامێ لیژنا سامانێن سرۆشتی پشتەڤانیا ڤێ یەکێ دکەت و دووپاتکر کو د سندوقا داھاتیێن پترۆلا کوردستانێ جەخت ل سەر ھەلگرتنا پشکەکا داھاتیێ پترۆلێ کریە بۆ نەڤیێن داھاتی.

بەرھەڤکرنا پرۆژە یاسایێ
د نھادا ھەردو رێکخراوێن ” مەسەلە و ئێن پی ئەی ” یا نەرویژی پرۆژە یاسایەک ب ناڤێ “سندوقا نەڤیێن داھاتی” بەرھەڤکریە و شارەزایێن بوارێ پترۆلێ و ئابووری و گەشەپێدانێ دڤی واریدا کومکرینە داکو کارتێدا بھێتەکرن.
ئیبراھیم ئیسماعیل ژ دەستەیا رێکخراوا “مەسەلە” و رێڤەبەرێ بەرنامان دبێژیت : “پشتی وەرگرتنا تێبینێن بسپووران ل سەر ناڤەروکا پرۆە یاسایێ و نھا ئەم یێ بزاڤێ دکەین کو پێشکێشی پەرلەمانتارێن بەرێز بکەین ژ بوو وەرگرتنا پشتەڤانیێ و د پەرلەمانی دا گەنگەشە ل سەر بھێتەکرن”
دکتور زاھر مەجید بسپوور د وارێ یاسا و گرێبەستێن پترۆلێ دا کو رولەکێ سەرەکی ھەیە د بەرھەڤکرنا پرۆە یاسایێ ناڤھاتی دا د بێژیت: “ئەڤێ یاسایێ گرنگیەکا مەزن ھەیە و دێ کاریت گەرنتیا پاراستنا مافێن نەڤیێن داھاتی د داھاتیێ پترۆلێ دا بکەت کو ئەڤ یەک ژی پێدڤی یەکا ھەری گرنگە ل کوردستانێ”.

ناڤەروکا پرۆژە قانوونێ
ل گور پرۆژەیێ قانوونێ رێژەیا ٢% ژ سەرجەم داھاتیێ پترۆل و گازا ھەرێما کوردستانێ وەکو پشکەک ژ داھاتیی َپترۆلێ بۆ نەڤیێن داھاتی بھێتە ھەلگرتن و ئەڤ داھاتیە ژی د فروتنا پترۆل و گازێ و شیرینیێ گرێبەستان و باج و رسوومات و ھەر تشتەکی َدن یی َپترۆل و گازێ بخوەڤە دگریت، بۆ ڤێ مەرەمێ ژی دڤێت سندوقەک و ئەنجومەنەک بھێتە دامەزراندن بۆ کومکرنا داھاتیی َپترۆلێ و ئەندامێن ئەنجومەنێ ژی ژ کەسێن شارەزا پێک بھێن د وارێ پترۆل و ئابوور و ژمێریاری دا کو ئەرکێن دارشتنا بەرنامێ کاری و ستراتیجیەتا وێ ب تایەبتی د رێڤەبەرنا داھاتێن وەبەرھێنایی دا، ھەر ل گور ناڤەروکا پرۆژە یاسایێ سەرجەم ئەندامێن دەستەیا سندوقا نەڤیێن داھاتی دێ ژلایێ ئەنجومەنا وەزیرێن ھەرێما کوردستانێ ڤە ھێنە کاندیدکرن ب دەنگێن پرانیا ئەندامێن پەرلەمانی بۆ دەمێ چوار سالان و پارەیێ سندوقا ناڤھاتی ژی دێ ل ژێر چاڤدێریا پەرلەمانێ کوردستانێ بیت .

سەرمایێ سندوقا نەڤیێن داھاتی
شارەزایێن ئابووری ل وێ باوەریێ نە کو پێدڤی یە سەرمایە ب داھاتیێ سندوقا ناڤھاتی بھێتەکرن و دیاردکەن کو سندوقا نەڤیێن داھاتی ئێکە ژ وان ھنگاڤێن ئابووریێن گرنگ کو پێدڤی یە حکومەتا ھەرێمێ پێنگاڤێن موکم بھاڤێت کو ئەڤێ یاسایێ بێخیتە د وارێ ب جھکرنێ دا و دیاردکەن کو وەبەرھێنانا سەرمایێ سندوقێ ژ دوو ئالیان ڤە گرنگیا خوە ھەیە ژلایەکێ ڤە پشکا نەڤیێن داھاتی دھێتە گەرنتیکرن و ژلایەکێ دن ڤە کەرتێ وەبەرھێنانێ ژلایێ داھاتیێ ئەڤێ سندوقێ دێ بەر ب باشیێ ڤە چیت.
دکتور شێروان ھادی ماموستایێ کولیژا یاسا و رامیاری ل زانکویا سەلاحەددین و شارەزا د وارێ بازرگانیا نیڤدەولی دا ل دور ڤێ یەکێ گۆت: “زور یا گرنگە داھاتیێ سندوقا نەڤیێن داھاتی د وەبەرھێنانێ دا بھێتە مەزاختن بەلێ پێدڤی یە د سێکتەرێن ھەلبژاردنا پلانان دا گەرنتیا سەرکەفتنی َھەبیت ژ بەرکو نابیت پارێ نەڤیێن داھاتی بکەڤیتە د مەترسیێ دا”

سندوقا نەڤیێن داھاتی دشێت قەران ب دەتە وەلاتان
دکتور شێروان ھادی دیاردکەت ئەگەر دەولەت توشی کرێزێن ئابووری بوو د شیان دایە قەران بدەتە حکومەتێ و گۆت: ئەڤ یەکە حکومەتا ناڤخویا دەولەتێ نەچار ناکەتن کو قەران ل دەرڤەیێ دەولەتا خوە بکەت ، ھەر وەکو چەوا ل سالا ١٩٩٠ حکومەتا کوێتێ پشتی وێرانیا ل سەر دەستێ رژێما عیراقێ دیتی رابوو قەر ژ سندوقا نەڤیێن داھاتی وەرگرتن و کرێزا خوە پێ چارەکر بێی کو ھەوارا خوە بوو جیھانا دەرڤە ببەت.

نھا باشترین دەمە
ل دەستپێکا ئەڤ سالە حکومەتا ھەرێما کوردستانێ ژ دو رویانڤە توشی قەیرانێن ئابووری بوویە ژلایەکێ ڤە دەرگەھێن داھاتێ عیراقێ ل سەر ھاتینەگرتن و برینا موچەیێن فەرمانبەران ژی ل ھەموان گرنگترە، ژلایەکی َدنڤە ھێرشێن تیرورستی ل سەر زور بووینە.
شارەزایێن ئابووری دیاردکەن نھا باشترین دەمە کو سندوقا نەڤیێن داھاتی بھێتە دامەزراندن و ل شوونا حکومەت قەرا ژ دەرڤە بکەت دکاریت ژ سندوقێ بکەت و چەند زوتر سندوق بھێتە دامەزراندن دێ زوتر حکومەتێ ژ قەیرانێن ئابووری رزگارکەتن، ئەگەر بەریا نھا ئەڤ سندوق ھەبایە نھا بارێ حکومەتێ ھەند گران نەدبوو و قەر ژی ل دەرڤە نەدکرن.

ئه‌ڤرۆ:

رێڤەبەرێ پەیوەندیێن کۆنگرێس و کاروبارێن ئەکادیمی ل نوونەراتیا حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ ل ئەمریکا بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیارکر کو ئیدارا ئەمریکا داخواز ژ کونگرێسی کریە کو رازی ببیت ١.٦ ترلیون دولار بۆ شەرێ دژی داعش تەرخان بکەت و ئەمریکا ھەتا سالا بھێت دێ راھێنانێ و ١٠ لیوایێن عەشائیرێن سونی و سوپا و ھێزا پێشمەرگەی پر چەک کەت کو سێ ژ وان لیوایان ھێزا پێشمەرگەینە و گۆت: حەفتیا لژنا دەرڤە یا پەیوەندیێن دەرڤە یا کونگرێسی کو دێ پرۆژێ دانا چەکی ب کوردان بێی بەغدا ئێختە بەر دەنگدانێ.”

کاروان زێباری رێڤەبەرێ پەیوەندیێن کۆنگرێس و کاروبارێن ئەکادیمی ل نوونەراتیا حکومەتا ھەرێما کوردستانێ ل ئەمریکا ل دۆر وی پرۆژە قانوونێ کو بۆ کۆنگرێسێ ئەمریکا ھاتە پێشکێش کرن کو ( دەستھەلات ب ئیدارا ئەمریکا بھێتە دان، راستەخو کەل و پەلێن سەربازی و چەکی بدەنە ھێزێن پێشمەرگێ کوردستانێ ) بۆ ئەڤرۆ ئاخڤی و گۆت” ژ ھەیڤا نەە یا ئەڤ سالە مە نڤێسارا وەزارەتا پێشمەرگەی ب فەرمی دایە ئەمریکا کو چەکێ گران بدەتە کوردان، لێ ئەمریکا بەرسڤا وێ ئەو بوو کو ئەو نەشێت ژبەر کو ھەکە چەکی بدەت، دڤێت ب رێیا بەغدا بیت، بەلێ بەری ھەیڤ و نیڤا وەزیرێ بەرەڤانیا ئەمریکا چوو کونگریسی و پرسیار ژێ ھاتە کرن بۆچی چەکی راستەوخو نادەنە کوردان و بەری ھنگی وەزیرێ دەرڤەیێ ئەمریکا ژی چووبوو کونگریسێ و وی ژی ھەمان رەئی ھەبوو کو نەشێن بێی بەغدا چەکی بدەنە کوردان”.
زێباری دیارکر ” پشتی مە ئەڤ تشتە زانی ئەم رابووین مە دانووستاندن ل گەل کونگرێسمانان ل ئەنجومەنێ نوێنەران و ئەنجومەنێ پیران کر و مە گوتێ پێشمەرگە پێدڤی ب چەکی یە نەوەکو سوپایێ عیراقێ یە، پێشمەرگە یێ شەری داعش دکەت و دێ بەرەڤانیێ ژ ئاخا خوە و ھەموو پێکھاتێن کوردستانێ کەت و مە گوتێ کو دوژمنێ مە چەکێ گرانتر ژ مە یێ ھەی و بەرپرسێ لژنا پەیوەندیێن دەرڤە یا کونگرێسی گوتی ئەز دێ پێ رابم و ھاریکاریا وە کەم، ھەکە ھوون بۆ خوە بادەکەکێ بنڤیسین و دێ ل کونگریسی ئینمە خوار، مە ژی بەری ھەیڤەکێ نڤێسی و مە رادەستکر و ئەویژی ژ نوو دانوستاندن ل گەل لژنا خوە یا دەرڤە کر و ژێ خواست کو سپونسەریا وێ بکەت و د ماوێ دو ھەتا سێ رۆژان دا، مە شیا ٢٤ سپونسەرا پەیدا کەین کو ھەموو ژی ئەندامێن وێ لژنێ نە ل کۆنگرێسی و پرۆژە یێ ھاتیە خوارێ، و بەردەوام یێ کار دکەین کو ھێشتا رازیبوونا بۆ وی پرۆژە قانوونێ پەیدا کەین.”
کاروان زێباری دیارکر کو لژنا پەیوەندیێن دەرڤە یا کونگرێسی ژ ٤٦ ئەندامان پێکدھێت، ھەکە پرۆژە ل وێرێ دەرباز بوو، دێ چیتە کونگریسی بخوە کو ژ ٥٣٥ ئەندامان پێکدھێت و گۆت” ھەکە ل لژنا پەیوەندیێن دەرڤە یا کونگرێسی بۆ کونگرێسی دەربازبوو، مروڤ دشێت بکەتە د ناڤ کەیسەکێ دی دا کو بەری نوکە دەنگدان ل سەر ھاتبیتە کرن کو بەس دەنگێ دووماھیێ مابیت، حەفتیا بھێت دێ ئەڤ ٤٦ ئەندامە دەنگی ل سەر دەن و دێ سەحکەنێ رێکەکێ بۆ ڤی کەیسی پەیدا کەن، ژبەر کو ئەڤ کەیسە دڤێت ل ئەنجومەتێ پیران ژی بھێتە خوار و دەنگدان ل سەر بھێتە دان، مە ئاریشە ل وێرێ نابیت، ژبەر مە گەلەک ھەڤال ل وێرێ ھەنە و ئەم گەشبینین کو ئەڤ پرۆژە دەرباز ببیت، ژبەر کو د.فوئاد حسێن و فەلاح مستەفا د سەرەدانا خوەیا چوار رۆژێن بوری دا بۆ ئەمریکا پتر ژ ٥٠ کومبوون کرن، ٤٠ ژ وان کومبوونان ل کەس سیناتور و کونگرێسمانان بوون، خوە ئێکێ ب تنێ ژی پێ نەخوش نەبوو و ل گەل ھندێ بوون کو چەک ب کوردان بھێتە دان و تاکە ھێزا دشێت داعش بشکێنیت ھێزا پێشمەرگەیە”.
رێڤەبەرێ پەیوەندیێن کۆنگرێس و کاروبارێن ئەکادیمی ل نوونەراتیا حکومەتا ھەرێما کوردستانێ ل ئەمریکا بەحسێ ناڤەرۆکا پرۆژەی کر کو تێدا ھاتیە ” دڤێت د سێ سالێن بھێت دا، ئەمریکا چەکی پێدڤی بدەتە ھێزا پێشمەرگەی و ھەر نوکە و ھەتا سێ سالێن بھێت ھەکە کوردان پێدڤی ب چەکی کر، ئوباما دەستھەلات ھەبیت، رازی ببیت و گەلەک خالێن دی یێن گرنگ تێدانە”.
رێڤەبەرێ پەیوەندیێن کۆنگرێس و کاروبارێن ئەکادیمی ل نوونەراتیا حکومەتا ھەرێما کوردستانێ ل ئەمریکا ئاماژە ب وێ چەندێ ژی کر کو دەنگەکێ نەرازیبوونێ بۆ ڤی پرۆژێ راستەخو دانا چەکان ب کوردان ل کونگریسی یێ ھەی کو دبێژن پشتی ھنگێ دێ کورد داخوازا سەرخەبوونێ کەن، بەلێ ” ئەم یێ دبێژنێ ئاریشا مە داعشە.”
سەبارەت وێ یەکێ کو ھەکە ئەڤ پرۆژە قانوونە سەربگریت، نابیتە ئەگەر کو سەروەریا عیراقێ پێشێل بکەت، کو بێی بەغدا رازیبوون بھێتە کرن، کاروان زێباری گۆت” ھەکە خوە ئەڤ پرۆژە دەرباز نەبیت ژی، دێ مەسجەکێ بۆ ئیدارا ئوباما و بەغدا و ھەڤپەیمانێن ئەمریکا ژی ھنێریت کو کورد پێدڤیا ب چەکی ھەی، ھەکە ھووین نەدەنێ، دڤێت یا پێدڤی بۆ پێشمەرگەی بھێتە کرن چونکو د پێدڤی نە.”
سەبارەت وێ یەکێ ھەکە ئەمریکا رازینەبوو چەکێ گران بدەتە کوردان، کانێ دەولەتێن دی یێن ھەڤپەیمانێن ئەمریکا دێ رازی بن، چەکێ بدەنە کوردان، کاروان زێباری گۆت” ئاریشە ئەوە گەلەک ئەو چەکێ ھەڤپەیمانێن ئەمریکا چێ دبیت، ھندەک پارچێن وێ ل ئەمریکا دھێتە چێکرن، وی دەمێ ئەمریکا ماف یێ ھەی وی چەکی نەدەت، ھەتا ب رێیا بەغدا نەبیت، بەلێ ھەر چاوابیت، ئەمریکا حەز دکەت چەکی بدەتە کوردان بەس دخوازیت ب رێیا بەغدا بیت، بەلێ دترسیت، ھەکە داعش ب دووماھی ھات، دێ کورد چ ل ڤی چەکی کەن.”
زێباری سەبارەت ناڤەروکا وێ نڤیسارا وەزارەتا پێشمەرگەی کو ھەیڤا ٩ دایە ئیدارا ئوباما بۆ دابینکرنا چەکی بۆ پێشمەرگەی گۆت” مە داخواز کریە ئەمریکا فرۆکێن ئاپاچی ببەتە ھەولێرێ، ژبەر کو ئەپاچی ژ وان فرۆکایە، کو ھەمەر و گەلەک چەکی ژناڤ دبەت و چو خوە ل بەرناگریت، مە لیستەکا ٥٢ جورێن چەکان ژ ئەمریکا داخواز کریە، کو ژ کلاشینکوفێ ھەتا دەبابە و توپا گران و ھەمەر و گەلەک چەکێن دی پێکدھێت کو چەکەکە دشێت داعش بشکێنیت.”
کاروان زێباری ئاماژە ب وێ یەکێ دا ژی کو ئەمریکا نووکە یا مژوولی ھندێ یە کو ھێزا پێشمەرگەی و عەشائیرێن سوننی و لەشکەرێ عیراقێ پێکڤە راھێنانان پێ بکەت و گۆت” ئیدارا ئەمریکا داخواز ژ کۆنگریسێ ئەمریکا کریە ١.٦ ترلیون دولار بۆ عیراقێ بھێنە مەزاختن، بۆ پێشمەرگە و عەشائیرێن سونی و سوپایێ عیراقێ کو دێ ب رێیا ١٢ لیوایان ئەڤ ھێزە راھێنان پێ ھێتە کرن و چەک پێ ھێتە دان و سێ لیوا دێ بۆ پێشمەرگەی بن کو دێ پێشمەرگەی کەتە ھێزەکا پێشکەفتی و نوکە دێ دەستپێکەت ھەتا ھاڤینا سالا بھێت داکو دەڤەرێن کەتیە دەست داعش بیننە دەر و مە داخواز کریە کو لیوایێن کوردان زێدە بکەن”.
رێڤەبەرێ پەیوەندیێن کۆنگرێس و کاروبارێن ئەکادیمی ل نوونەراتیا حکومەتا ھەرێما کوردستانێ ل ئەمریکا سیاسەتا ئەمریکا ئەوە کو ژلایێ لەشکەری و ئابووری و سیاسی ھاریکاریا عیراقێ و ھەرێما کوردستانێ بکەت کو ژ ئالیێ سیاسی ڤە فشارێ ل بەغدا بکەت کو د ھەوارا ڤان ئاواران بھێت و بودجێ ھەرێمێ بمەزێخیت و گۆت” ھەر ژ وێ پرۆژێ کو باراک ئوباما سەرۆکێ ئەمریکا دایە کونگرێسی کو ١.٦ بلیون دولارا بۆ عیراقێ بمەزێخیت کو بەری سێ حەفتیان ئوبامای ئەڤ داخوازیە کریە، ٩٢ ملیار دولار بۆ ئاوارانە و بێ گومان دێ بەھرا پتر ژ ڤی پارەی بۆ وان ئاواران بیت یێن ل کوردستانێ ئاکنجی بووین، ژبەر کو خەلکەک ب رێژەکا زور ژبەر شەرێ داعش مولک و جھێن خوە ھێلاینە و ل کوردستانێ ئاوارەبووینە کو دڤێت چاڤدێری ل ژیانا ڤان کەسان بھێتە کرن و ئەمریکا بە، لەوما ھەکە کونگرێسێ ئەمریکا دەنگدان ل سەر ڤی داخوازا باراک ئوباما کر، وی دەمێ دێ د گەلەک بیاڤان دا گوھۆرین پەیدا بن ب تایبەت ھاریکاریکرنا ئاواران”.

ئه‌ڤرۆ نيوز، نيوار محه‌مه‌د سه‌ليم:

ئه‌ڤرۆ ل سه‌ر رێيا سه‌ره‌كى يا دهۆك زاخۆ ل دێربوونێ دو ترۆمبێلان لێكدا و د ئه‌نجاما وێ دا دو قورباتى لێ كه‌فتن.

ب گۆره‌ى نڤيساره‌كێ كو ل په‌يچێ رێڤه‌به‌ريا هاتنوچوونا دهۆكێ هاتيه‌ به‌لاڤكرن، ئه‌ڤرۆ 25\11 ل دێره‌بوونێ ژ ئه‌نجامێ لێكدانا دو ترۆمبێلان ژ جۆرى ترێل ڤۆلۆ و پيكه‌مه‌كا سۆر يا دێر دا دو وه‌لاتى ب گرانى بريندار بوون و بۆ نه‌خۆشخانێ هاتنه‌ ڤه‌گوهاستن.

روودان (1) روودان (2) روودان (3)

ئه‌ڤرۆ نيوز، نيوار محه‌مه‌د سه‌ليم:

پێشمه‌رگه‌كێ وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ى ب مۆبايلا خوه‌ چه‌ند وێنێن پێشمه‌رگه‌ى ل ده‌مێن جودا دا گرتينه‌ و ئه‌ڤرۆ نيوز ژ لايێ خوه‌ ڤه‌ دێ وان وێنان بۆ هه‌وه‌ ده‌ته‌ نيشادان.

حاجى فه‌تاح ئێك ژ پێشمه‌رگێن سه‌ر ب وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌يه‌ كو د ماوێ هاتنا داعش دا، هه‌تا نوكه‌ ل پتريا ميحوه‌ران پێشمه‌رگاتى كريه‌ و ل سه‌نگه‌رێن پێشيێ يێن پێشمه‌رگه‌يى دابوويه‌.

ئه‌وا ب كاميرا مۆبايلا خوه‌ هنده‌ك وێنێن ده‌مێ شه‌رى و ده‌مێ بهێن ڤه‌دانێ ژى گرتينه‌ كو ئه‌ڤه‌ هنده‌ك ژ وان ديمه‌نان.

 ئه‌ڤرۆ نیۆز، ناجی به‌ده‌ل:

ل گه‌ل گوهورینێن جڤاكی و پێشداچونێن مرۆڤایه‌تی توندكاری هه‌بویه‌ و ل گه‌ل خو ئینایه‌ هه‌تا ئه‌ڤێ قوناغێ ب تایبه‌تی ل سه‌ر ژنێ تا ئاسته‌كی هه‌ر مایه‌ .

شه‌پال حه‌سه‌ن به‌رپرسا جڤاتا پارێزگه‌ها دهۆكێ یا ئیكه‌تیا ئافره‌تین كوردستانێ بو ئه‌ڤرۆ نیو راگه‌هاند:كاودانێن ئه‌ڤان سالان وه‌كر رێژه‌یا توندكاریێ ل چاڤ سالین رابۆری زێده‌ ب بیت زێده‌باری رول و كاریگه‌ریا رێكخراوین ئافره‌تان هه‌ر هه‌بویه‌ چاڤه‌كی ل رابردویی بخشینین رێكخراوێن ژنان ده‌ورێ خو دیتی یه‌ رێژه‌ كێم كربو‌ ل بن فشارێن رێكخراوێن ئافره‌تان تژی یاسایا هاتینه‌ گوهارتن و فره‌ژنی نه‌مایه‌ و هاته‌ راگرتن ئه‌ڤه‌ راماناوێ یه‌ ده‌ورێ خو دیتی یه‌ لێ كاودانێن ئه‌ڤان سالێن داویێ توندكاریێ زور كریه‌ .

شه‌پال حه‌سه‌ن ئه‌و چه‌نده‌ ژی دیاركر ره‌وشا سیاسی و ئه‌منی هاتینه‌ گوهارتنن توندو تیژی بویه‌ حاله‌ته‌كی نه‌سرۆشتی و توندو تیژیا مرۆڤایه‌تیا هه‌یه‌ نه‌ك یا ئافره‌تێ بتنێ نها رێكخراوێن ئافره‌تان ده‌نگ لێ بلند كریه‌ و ئه‌گه‌ر خالان رێز به‌ند بكه‌ین دێ ده‌ركه‌فیت چ كریه‌ و حاله‌تین توندوتیژیێ دێ هه‌بن‌ و ل هه‌ر وه‌لاته‌كی و لگوری پیڤه‌رێ رێژه‌یی هه‌یه‌ و لگوری ئه‌وان شیانێن مه‌ رێكخراوا هه‌ین مه‌كریه‌ بو كێم بونێ.

به‌رپرسا جڤاتا پاریزگه‌ها دهۆكێ یا ئیكه‌تیا ئافره‌تین كوردستانێ گوت ژی به‌ریا نها توندوتیژی هه‌ر هه‌بویه‌ نه‌بونا داتایا و رێڤه‌به‌ریه‌تیه‌كێ ل دیڤ چونا وێ بكه‌ت به‌رزه‌ دبون و وێره‌كی بو ئافره‌تێ نه‌بو ،لێ نها هه‌یه‌ و ری لێ دكه‌ت ده‌ما ریكرنێ داتا ده‌ر دكه‌ڤیت و به‌ریا نها نه‌ یا دیتی بو ژ شه‌رما جڤاكی و ده‌یباب و رۆخ و دورێن خو نها كێم بویه‌ به‌س ئه‌و كێمی دهینه‌ داتاكرن و هژماركرن كو جارا ئیكێ دبیت بهێنه‌ هژماركرن ئه‌ڤه‌ هوسا دیاردبیت زێده‌بویه‌ پشتی وێره‌كیا ئافره‌تێ و ده‌رئێخستنا خو ژ بن توندكاریێ و ری ل جهین ل دیڤ ئازادیا وی دگه‌رن دچن حه‌زا چاره‌كرنێ وه‌كر حاله‌ت زور بن به‌س زێده‌تر نینه‌ ژ به‌رێ.

شه‌پال خانێ ئه‌و چه‌نده‌ ژی دیاركر هشیاركرنا ره‌وشه‌نبیرێ و پێشكه‌فتنا جڤاكی ژ هه‌مو رویانڤه‌ وه‌كر كه‌س ل سه‌ر خو قه‌بیل ناكه‌ت توندكاری ل سه‌ر بهیته‌كرن.

سه‌میرا حسێن به‌رپرسا ئێكه‌تیا ژنان ل دهۆكێ بو ئه‌ڤرۆ نیوز راگه‌هاند:هه‌مو رێكخراو ئه‌گه‌رن بو دیاركرن و دانه‌ خویاكرنا توندكاریێ ئه‌وا ل هه‌مبه‌ری ئه‌وان دهێته‌ كرن بریارا د ده‌ستێ حكومه‌تێ دایه‌ بو نه‌هێلانا توندكاریێ و جڤاك نه‌ یا هاریكاره‌ ژن ب ئازادانه‌ بچیت گازه‌ندایا خو یان توندكاریا ل هه‌مبه‌ری وێ دهێته‌كرن بكه‌ت چ دادگه‌هـ بیت یان رێڤه‌به‌رایه‌تێن توندوتیژیێ بن یان هه‌ر ریكخراوه‌ك بیت .

سه‌میرایێ ئه‌و چه‌نده‌ ژی دیاركر ئه‌گه‌رێ سه‌ره‌كی  جڤاكه‌ پالده‌رێ توندكاریێ و نه‌هێلانا ئازادیێ بو ژنێ و كاریگه‌ریا خو هه‌یه‌ ل سه‌ر ژنێ ل رۆكه‌شی هه‌مو كه‌س به‌حسی ئازادیا ژنێ دكه‌ن ده‌ما دچیته‌ ناڤا خێزانا ئیكی دا كارڤه‌ندان روو دده‌ن به‌رۆڤاژی ئه‌ڤه‌ بخوژی ئه‌گه‌ره‌كه‌ بو نه‌ ریدانا گوهورینی و ئازاددیێ ئه‌وێ ب ئاخفتن وه‌ردگریت به‌لێ ب كریار رازی نابیت بجهـ بێت.

82

پتریا كوردان موسلمانن و باوه‌ریێ ب وه‌لی و شێخیان دئینن، لێ پێگیریا وان ب ئاینی ڤه‌، ب دلێ وان و رازیبوونا وانه‌ بێی هه‌ر توندره‌ویه‌كێ یه‌، واته‌ كو جڤاكێ كوردی یێ خوه‌پارێزه‌ره‌ و پێگیره‌ ب بیروباروه‌ین ئایینی لێ ئایین دهێت پشتی وه‌لاتی ژ لایێ گرنگێی ڤه‌. ل سالێن نۆتان دا ژ چه‌رخێ بووری گه‌له‌ك پێلێن ئایینی وه‌راربوون به‌ره‌ڤاژی ڤێ زنجیرێ و پێگیریه‌كا ئاینی هاتنه‌ دانان به‌ری یا نشتیمانی ب وێ چه‌ندێ كو ئه‌ڤ ئاراسته‌یه‌ دێ مفای گه‌هینته‌ دۆزا كوردی ل گۆر هزركرنا وان، كو ژبیرا خوه‌ بری كو كورد هاتینه‌ ده‌رده‌سه‌ركرن به‌ر نه‌ته‌واتیا وان و نه‌ك ژ به‌ر ئاینێ وان، ل داویێ ژی ئه‌ڤ ئاراسته‌ چو ژینگه‌كا گونجای به‌رهه‌ڤ ناكه‌ت و خزمه‌تا دانانا ده‌وله‌ته‌كا نه‌ته‌وی یا كوردی ناكه‌ت، چونكو هێشتا گشتیا كوردان به‌رپرسیاریا خه‌مساركری و په‌راوێزكرنا دۆزا كوردی دئێخنه‌ سه‌ر ناڤێ سه‌لاحه‌دیێ ئه‌یۆبی، ب گرۆڤا تشتێ د فه‌رمۆدا پێغه‌مبه‌ری یا پیرۆز دا هاتی (لا فرق بین عربی او اعجمی الا بالتقوی) واته‌ چو جوادهی نینه‌ د ناڤبه‌را عه‌ره‌به‌كی بان بیانه‌كی دا ب تنێ ب ته‌قواداریێ، لێ ده‌سهه‌لاتدار و سولتانان جوداهی كریه‌ د ناڤبه‌را نه‌ته‌وان دا و دیرۆكا كوردان دیده‌ڤاینێ ب وان دكه‌ت، له‌ورا بوویه‌ ئه‌رك ل سه‌ر كوردان كو نه‌ته‌وا خوه‌ بپارێزن و به‌رگریێ ژێ بكه‌ن. هه‌ر دیسا ئه‌گه‌رێ به‌رده‌وامبوونا ڤان حزبێن ئیسلامی و رۆلێ وان د پشته‌ڤانكرنا مرۆڤاتیێ دا، ئه‌وه‌ كو ئه‌وان چه‌ندین چالاكی هه‌نه‌ د ناڤ جڤاكێ كوردی دا، هه‌كه‌ حزبه‌كا دیتر چه‌نده‌كێ خزمه‌ته‌كا پتر پێشكێشكرن ژ ئه‌وا ئه‌ڤ حزبێن ئیسلامی دكه‌ن، لێ وه‌لاتیێ كورد بێَی گیرۆبوون په‌سنا خوه‌ دێ بجه هێلیت و خوه‌ ڤه‌گوهێزیته‌ حزبێن دیتر یێن خوه‌دی خزمه‌تێن پتر، ب رامانه‌كا دیتر دووماهی په‌سنینا ئاقلداریێ یه‌ د هه‌لبژارتنێ دا. ئه‌ڤ چه‌نده‌ وی بابه‌تێ كانسل ناكه‌ت كو ئایینی باندۆرا دلۆڤانیێ ل سه‌ر هه‌ر مرۆڤه‌كێ هه‌بیت نه‌ مه‌رجه‌ كا كورد بیت یان نه‌، هه‌ر دیسا رێخراوا ئه‌لقاعیده‌ بزاڤ كرینه‌كو قه‌ستا كوردستانێ بكه‌ت، وه‌كو گرۆپا مه‌لا كرێكاری لێ ئه‌و پرسێ سه‌رنه‌كه‌فتن بده‌ستڤه‌نه‌ئینا، چونكو جڤاكێ كوردی یێ دووره‌ ژ توندره‌ویا ئاینی و ئسۆلیه‌ت و سه‌له‌فی زێده‌ی سنۆرێ خوه‌. ئه‌ڤه‌ ژی وێ رامانێ نا ده‌ت كو كورد ئینكارا ئیسلاما خوه‌ دكه‌ن یان به‌رگریێ ژێ ناكه‌ن، لێ ئه‌و دبینن كو حوكمه‌تێن ئیسلامی و بتایبه‌ت ژی ئه‌وێن ب ناڤێ ئیسلامێ حوكمی دكه‌ن هه‌ر ژ سه‌رده‌مێ كه‌ڤنار و هه‌تا نها ل گه‌ل كوردان رانه‌وه‌ستاینه‌ و هاریكاری و پشته‌ڤانی پێشكێش نه‌كرینه‌ د نه‌خۆشترین بارودۆخان دا. هه‌ر دیسا ئیسلام بخوه‌ ژی شێوازه‌كه‌ د ده‌ستێن حوكمه‌تان دا بۆ بنده‌ستكرنا نه‌ته‌وا كوردی بۆ كریارێن بۆهۆژاندنا نه‌ته‌وی و حه‌لاندنا ناسناما خوه‌ یا نه‌ته‌وی د بۆته‌قه‌یا ئیسلامی دا، له‌ورا ئیسلام دبیته‌ رێگر ل به‌رامبه‌ر پێشڤه‌چوونا پرسا كوردی داـ ئه‌ڤه‌ ژی وێ رامانێ دده‌ت كو كورد دهێنه‌ ڤه‌گوهاستن ژ نه‌ته‌وێ به‌ر ب تائیفه‌كا دینی دا كو مافێ كوردی هه‌رده‌م بهێته‌ به‌رزه‌كرن. هه‌ر وه‌كو كورد ڤان مه‌ترسیان دزانن، له‌ورا چووینه‌ د قووناغه‌كا نوودا ل گه‌ل ده‌سپێكرنا گوهارتنێن نێڤده‌ولی یێن سه‌رده‌ری ب توندێ ل گه‌ل كرین و ئه‌و پشكه‌ك و پارچه‌كا كاریگه‌ر بوون تێدا، له‌ورا كوردستان ئه‌ڤرۆ تووشی دژوارترین هه‌وا تیرۆری بوویه‌ ل جیهانێ و ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ: ژ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دخوازین كو لێپرسینا زه‌لامێن ئاینی و گرۆپێن ئیسلامی بكه‌ت ل سه‌ر هه‌ر هه‌لویسته‌كی یان پێشنیازه‌كا ئاینی یا رادیكالی و توندره‌و.
و: ئه‌ڤرۆ

121

رۆماننڤیس و چیرۆكنڤیسێ به‌رازیلی یێ ناڤدار پاولۆ كویلو (ریودیجانیرو 1947) ئه‌وێ ب رۆمانا خیمیائی ناڤدار بۆیی و پاشتر هه‌ر رۆمانه‌كا وی دایه‌ چاپێ ل سه‌ر به‌رگێ وێ نڤیسی خودانێ رۆمانا خیمیائی ل ڤان هه‌یامێن بۆری نووترین رۆمانا خوه‌ ب ناڤێ (زانیه‌) دایه‌ چاپێ و هه‌ر زوی كۆمپانیا چاپ و به‌لاڤكرن و وه‌شانێ ل به‌یرۆتێ پاچڤه‌كره‌ زمانێ عه‌ره‌بی و نۆكه‌ ل پتریا په‌رتووكخانێن هه‌رێما كوردستانێ ل به‌ر ده‌سته‌ و پشكه‌كا هه‌ره‌ مه‌زنا رۆمانێ گرێدایی بابه‌تێن رۆژنامه‌ڤانی و میدیایێ یه‌ ژ به‌ر كو ئێك ژ قاره‌مانێن رۆمانێ (لیندا) كارێ رۆژنامه‌ڤانیێ ل ئێك ژ رۆژنامێن ناڤدار و پڕفروشتن یێن سویسری ل ژنێڤ دكه‌ت و تێدا وان ئاسته‌نگ و گرفتاریان به‌رچاڤ دكه‌ت یێن ئه‌ڤ خانما رۆژنامه‌ڤان ل گه‌ل ته‌خا بلندا جڤاكی و سیاسه‌تڤان و ده‌وله‌مه‌ند و خودان كارێن جڤاكێ سویسری د رۆژانێن كارێخوه‌دا دكه‌ڤیتێ.
خودانێ رۆمانێ ئه‌وێ شیایی بلندترین رێژا فرۆشتنا رۆمانێن خوه‌ ل جیهانێ تۆماركه‌ت كو ژماره‌ ئاماژێ دده‌ن 150 ملیۆن دانه‌ ژ هه‌ر (19) رۆمانێن وی یێن به‌رێ هاتینه‌ فرۆشتن. وی ده‌مه‌كێ ژیانا خوه‌یا ده‌ستپێكێ دگه‌ل وارێ میدیایێ ل وه‌لاتێ خوه‌ به‌رازیلێ ته‌رخانكریه‌ و ده‌سته‌كێ باشێ نڤیسینێ ل گه‌ل ئه‌ده‌بیات و هه‌لبه‌ستێ و هه‌تا ژه‌نینا میووزیكێ ژی هه‌بۆیه‌ ئاماژێ دده‌ته‌ ته‌كتیكێن میدیایێ نه‌خاسم ل جڤاكه‌كێ ڤه‌كری یێ وه‌ك سویسرا كو ب جهێ به‌نكێن جیهانی و بازرگانی و پیشه‌سازیا ئه‌لیكترۆنی و گه‌شت و گۆزارێ دهێته‌ نیاسین و ژ زارده‌ڤێ سه‌رنڤیسه‌رێ وێ رۆژناما ناڤدار و پڕفروشتن یا سویسری ل ژنێڤ (كو ئه‌و ژی كه‌سایه‌تییه‌كێ رۆمانێ یه‌) ڤه‌دگۆهێزیت ده‌مێ ئه‌و وێ رۆژنامه‌ڤانێ (لیندا) هاندده‌ت نهینی یێن وان بازرگان و خودان كۆمپانی و سیاسه‌تڤان و ده‌وله‌مه‌ند و خودان كارێن جڤاكێ سویسری بزانیت ل باژێرێ ژنێڤ و رێكێن هه‌ره‌ سه‌رده‌م یێن زانستێ میدیایێ تێدا دیاردكه‌ت ب كاربینیت و بزاڤكرن بۆ نیاسینا پترا كه‌سان د ڤان واراندا و گۆتنه‌كا هێژا د ڤی بیاڤیدا به‌رچاڤ دكه‌ت ده‌مێ ل سه‌ر زارێ وی سه‌رنڤیسه‌ری دبێژیت “هندی ژێده‌رێن میدیاكاری زێده‌ببن ئاستێ وی دێ به‌رزتربیت ” بیگۆمان ئه‌و ژی ئێك ژ شیره‌تێن وی بوو بۆ وێ میدیاكارێ.
ئه‌و سیاسه‌تڤانێ (لیندا) یێ دنیاسی و دڤیا ب رێیا وی هنده‌ك نهینییان بزانیت پێشتر و ل قووناغێن خواندنێ هه‌ڤالێ وێ بوو، خودانێ رۆژنامێ ئه‌و هانددا نهینی یێن گه‌نده‌لی و گڤاشتنێن سكسی بێخیته‌ سه‌ر بۆ هندێ ئه‌و پێزانین ببنه‌ به‌لگه‌ دا ل رۆژناما وان به‌لاڤ ببن و د ئه‌نجامدا رۆژنامه‌ پتر گه‌شه‌كرنێ بكه‌ت و پتر ژمارێن وێ بهێنه‌ فرۆتن و ئه‌ڤه‌ ئه‌ركێ هه‌ر سه‌رنڤیسه‌ره‌كی یه‌، و ژ بوو هندێ چار خالان به‌رچاڤ دكه‌ت بۆ بجهـ ئینانا ڤێ ئارمانجێ كو پرسیارێ ژ مێڤانێ خوه‌ بكه‌ت كا وی چ دڤێت ب ئاشكرایی بهێته‌ گه‌نگه‌شه‌كرن دا پاش بهێته‌ دارشتن و به‌لاڤكرن، دیسان رێكێ ب ده‌ینه‌ وی كه‌سێ ئارماتجبه‌ر ب به‌رفره‌هی ب ئاخفتنێدا بچیت و یا وی دڤێت بێژیت ئه‌و دێ هزركه‌ت میدیاكاری دڤێت به‌رفره‌هترین بیاڤ بده‌تێ بۆ ئاخفتنێ و دێ به‌رفره‌هترین بیاڤێ رۆژنامێ ژی بۆ ته‌رخانكه‌ت.
و ده‌مێ هه‌ڤدیتن ب دووماهی دهێت و یا وی ڤیایی بێژیت ئه‌م دێ پرسیارا بۆ مه‌ گرنگ ژێ كه‌ین. وی ده‌می ئه‌و دێ گه‌هیته‌ باوه‌ریێ كو وی به‌رسڤ نه‌دایه‌ و دێ هه‌ست كه‌ت كو ئه‌م بیاڤه‌كێ مه‌زن ناده‌ینێ و دێ زانیت وی ده‌مێ خوه‌ هه‌موو ب هه‌روه‌ بۆراند و بیاڤێ وی هزر تێدا دكر وه‌رناگریت و ئه‌گه‌ر یاری ب په‌یڤان كر و به‌رسڤه‌كا روون و ئاشكرا نه‌دا وی ده‌می دێ پێدڤی بی دووباره‌ هه‌مان وێ پرسیارێ ژێ كه‌یی و دیسا هه‌كه‌ خۆیاكر كو بابه‌ت هند یێ گرنگ نینه‌ دێ به‌رۆڤاژی یان ب شێوازه‌كێ دی هه‌مان داخواز ئاراسته‌كه‌یی، وی ده‌می نۆت و نه‌هـ ژ سه‌دێ دێ گه‌هیه‌ ئارمانجا خوه‌، ئه‌ها وی ده‌می یا ته‌ ئارمانج پێهه‌یی دێ وه‌رگری. ئه‌وا دی تۆ دشێی پشتگوهڤه‌ بهاڤێژی، ئه‌و داخۆیانیا گرنگ دشیاندایه‌ ببیته‌ نووچه‌ك خوه‌ بلا په‌یوه‌ندی ژی ب وی یان كارێ وی ڤه‌ نه‌بیت.
ب ڤی شێوه‌یی پاولۆ كویلو وه‌ك خامه‌كێ وێره‌ك و زانایه‌كێ میدیاكار شیایه‌ هنده‌ك پره‌نسیپێن بنه‌جهـ د وارێ میدیا جیهانییا سه‌رده‌مدا ب رێكا رۆمانه‌كا تۆره‌یی و مشت ژ وێنه‌ و هه‌ڤدژان به‌رچاڤی مه‌ بكه‌ت كا چاوا میدیا دشێت مفایی ژ یاسایێن ل كار بكه‌ت بۆ به‌رڤانیكرنێ ژ مافێن گشتی و ب بیته‌ رێك و فشار ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتا كارگێری و لایێ بجهـ ئینانێ ل هه‌ر وه‌لاته‌كی (ل سویسرا و یێن وه‌كی وێ هه‌ر چ نه‌بیت) و ب بیته‌ ئه‌و خۆدیكا پیشه‌یی یا پێدڤیه‌ میدیا ببیتێ و وی رۆلی بگێریت یێ پێدڤی یه‌ بگێریت بۆ رۆنكرنا هه‌موو تشتێ ڤه‌شارتی دناڤا جڤاكیدا و هه‌مان ده‌م ژی ببیته‌ ده‌نگێ زه‌لالێ جڤاكی ل همبه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ،و هه‌موو رێیان ل همبه‌ر میدیاكاری ئاسان بكه‌ن بۆ گه‌هشتنا ب ئارمانجێ خوه‌ هه‌كه‌ ئه‌و رێ و تێگه‌هـ گرێدایی كه‌سایه‌تی یا میدیاكاری ژی بن، چنكو قانوون د خزمه‌تا میدیایێ دایه‌ ل جهه‌كی ب مه‌رجه‌كی وه‌ك رۆماننڤیس ئاماژێ پێدده‌ت ئه‌و پێزانین د پشتراستكری بن و به‌لگه‌ و ده‌نگ و وێنه‌ ل گه‌ل هه‌بن و پیشه‌ییبوون و وێره‌كی چه‌كێ میدیاكاری بیت وه‌ك رێكه‌كا سه‌ره‌كی بۆ دابینكرنا سه‌ركه‌فتنێ د ڤی كاریدا.

94

ده‌مێ بریار هاتیه‌ دان كو هه‌ر فه‌رمانبه‌ره‌كێ حه‌ز و شیان هه‌بن دشێت خوه‌ ب ڤه‌گوهێزیته‌ ل سه‌ر میلاكێ وه‌زارتا په‌روه‌ردێ و كارێ مامۆستای بكه‌ت، من هه‌ر خوه‌ گرت و ب دو چاڤێن زیق ته‌ماشه‌ی تیڤیان دكر و په‌رپه‌رێن رۆژنامان د وه‌رگه‌راندن و د گۆته‌ خوه‌: ها ها ته‌دیت ئێكه‌تیا مامۆستایان یان چه‌ند مامۆستایه‌كان نه‌رازیبوونا خوه‌ دیاركرن ل به‌رامبه‌ر ڤێ بریارێ، لێ مامۆستایان ب ( اچعف الایمان) و د دلێ خوه‌ دا! شه‌پرزه‌بوون ل به‌رامبه‌ر ڤێ ڤه‌گوهاستنێ، هه‌كه‌ مرۆڤ ب هووری هزرا خوه‌ بكه‌ت و د هه‌مان ده‌مدا چه‌ند پرسیاره‌كان ژ خوه‌ بكه‌ت، دێ زانیت كا ئه‌ڤ بریاره‌ چه‌ندا د جهێ خوه‌ دایه‌، وه‌رن پێكڤه‌ دالغه‌كێ لێبده‌ین و ڤێ پرسیارێ ژ خوه‌ بكه‌ین، گه‌لۆ ئه‌و فه‌رمانبه‌رێن خوه‌ بڤه‌گوهێزن دا ئه‌ركێ مامۆستایان وه‌رگرن دێ كیژ جۆر بن؟ تو بێژی فه‌رمانبه‌ر خودان به‌رپرسیاری یه‌، ئانكو پله‌ یان پشك و رێڤه‌به‌ریه‌ك د ده‌سهه‌لاتا وی دا بیت و خودان پله‌ بیت؟ هه‌لبه‌ت به‌رسڤ نه‌خێر! دا پرسیاره‌كا دی بكه‌ین تو بێژی هه‌كه‌ فه‌رمانبه‌ره‌كێ زیره‌ك و چالاك بیت رێڤه‌به‌رێ وی، دێ دستووریا ڤه‌گوهاستنێ پێ به‌خشیت؟ دیساڤه‌ به‌رسڤ نه‌خێر! ئه‌ز دبێژم ئه‌ڤ هه‌ر دو پرسیاره‌ به‌سن دا دیار بیت ئه‌و چ جۆره‌ فه‌رمانبه‌ره‌ دێ شێن خوه‌ ڤه‌گوهێزن و ببنه‌ مامۆستا و وانا ده‌نه‌ زارۆیێن مه‌، ل گه‌ل ڤێ چه‌ندێ هه‌میێ میلاكێ په‌روه‌ردێ و رێ گرنگ و هه‌ستیاره‌ كو ئه‌ون پاشه‌رۆژا زارۆیێن ڤی وه‌لاتی د ده‌ستاندا و ئه‌و مامۆستایێن شه‌ره‌فمه‌ندیا مامۆستایه‌تیێ وه‌رگرتی ب سالان ڤی ئه‌ركی دخوونن و ب تایبه‌ت مه‌ به‌حسا (گرق التدریس)ه‌، لێ فه‌رمانبه‌ری چو رۆژه‌كێ ئه‌ڤ زانسته‌ نه‌خواندیه‌ وه‌كی ئه‌لمان دبێژن ((هه‌ر كه‌سێ ئاگر ڤێ نه‌بیت نه‌شێت كه‌سێن دی گه‌رم بكه‌ت)) و ئه‌م كورد دبێژین ((ده‌رزیكێ بده‌نه‌ كه‌سه‌كی كو بزانیت درووارێ بكه‌ت)) مامۆستا دڤیا بیت گه‌له‌كێ بسپۆر بیت د وارێ خوه‌ دا ده‌مێ ئه‌م بێژین مامۆستا ئه‌م یێ به‌حسێ كه‌سه‌كی دكه‌ین كو ئایندێ ڤی وه‌لاتی د ده‌ستان دایه‌، هه‌ر د ڤێ مژارێدا پرسه‌كا دی ژ دایك دبیت و دبێژیت ئه‌ڤ بریاره‌ ژبه‌ر چ هاتیه‌ دان؟ تو بێژی مه‌ مامۆستانینن له‌وا؟، هه‌ر كه‌سێ ڤێ پرسیارێ بكه‌ت ئێكسه‌ر دێ گرنژینه‌كا ته‌حل كه‌ت، چونكو هه‌ر كه‌سه‌ك دزانیت كو ب هزاران گه‌نج و ژ هه‌ر واره‌كێ تو بخوازی نوكه‌ دبێ كارن و ل به‌ندا وێ ئێكێ نه‌ كو بهێنه‌ دامه‌زراندن، ڤه‌گوهاستنا فه‌رمانبه‌ران بۆ میلاكێ په‌روه‌ردێ و كاركرن وه‌ك مامۆستا دێ ئه‌نجامێن باشتر هه‌بن گه‌ر هه‌ر فه‌رمانبه‌ره‌كێ حه‌ز و شیان هه‌بن بۆ ده‌مێ ساله‌كێ یان دویان ل په‌یمانگه‌هه‌كێ یان كۆلیژه‌كێ بهێنه‌ وه‌رگرتن وه‌ك قوتابی و پاشی بهێنه‌ ڤه‌گوهاستن وه‌ك مامۆستا، ل دووماهیێ بۆ وی كه‌سێ هه‌تا دووماهیێ ئه‌ڤ گۆتارا خواندی گۆتنه‌كا (كنفۆشیوس) ی بۆ ڤه‌گوهێزم ده‌مێ دبێژیت ((هه‌كه‌ كه‌سه‌ك یێ ژ هه‌ژی فێربوونێ بیت و نه‌هێته‌ فێركرن، ئه‌ڤه‌ ژ ده‌ستدانا مرۆڤه‌كی یه‌، لێ هه‌كه‌ كه‌سه‌ك یێ ژ هه‌ژی فێربوونێ نه‌بیت و بهێته‌ فێركرن ئه‌ڤه‌ ژ ده‌ستدانا گۆتنه‌كێ یه‌، لێ كه‌سێ ب ئاقل و تێگه‌هشتی نه‌ مروڤی ژده‌ست دده‌ت نه‌ گۆتنێ)).

131

كۆبانێ ئه‌و باژێرێ بریندار، ئه‌و باژێرێ به‌رخودان و تێكۆشینێ دژی چه‌تێن داعشێ دكه‌ت، ئه‌و باژێرێ بوویه‌ گۆرستانا تیرورێ، ئه‌و باژێرێ هاتیه‌ نیاسین ل هه‌می جیهانێ باژێرێ مێرخاس و عه‌گید و جاڤنه‌ترسان دژی هزرا تیرۆرێ و داعشێ و ئالایێ ره‌ش، ئه‌و باژێرێ پتره‌ ژ چل رۆژان ژ هه‌ر سێ لایه‌نان ڤه‌ ل بن دۆرپێچێ دایه‌ و به‌ره‌ڤانیێ ژ نفش و شه‌ره‌ف و ئاخا كوردان دكه‌ت، د ڤی شه‌ڕی دا گه‌له‌ك نهێنی دیار بوون و دێ دیاربن، دێ دوست و دوژمنێن مه‌ دیاربن، پشته‌ڤان و هه‌ڤالێن كوردان و نه‌حه‌زێن وان ژێك هاتنه‌ جوداكرن، رۆن و ئاشكه‌را بۆ كینه‌ د خه‌ما كۆبانێ رۆندكان درێژن و كینه‌ ل هیڤیا كه‌تنا كۆبانێ نه‌ و تلیلیان رادهێلن و شه‌هیانا دشارینن.
ژ ئه‌نجامێ ڤێ دۆرپێچێ ل سه‌ر كۆبانێ ژ لایێ چه‌ته‌یێن داعشێ ڤه‌ په‌رله‌مانێ هه‌رێما كوردستانێ بریاره‌كا مێژووی و وێره‌كانه‌ دا ب چوونا پێشمه‌رگه‌ی ب چه‌كه‌كێ گران بۆ كۆبانێ ژبۆ هاریكاریا برایێن خوه‌ شه‌رڤانێن (یه‌كینه‌كانی پاراستنی گه‌ل) دوور ژ رازیكرنا به‌غدا و دیمه‌شقێ و وه‌ك ده‌وله‌ته‌كا سه‌ربه‌خوه‌ بریار دا، ئه‌و تشتێ بوویه‌ جهێ سه‌رنجراكێشێ ل هه‌می میدیایێن جیهانی ئه‌و بوو هه‌ر ژ هه‌ولێرا پایته‌خت و به‌ر ب دهۆك و زاخۆ و كوردستانا توركیا خه‌لك رژیانه‌ سه‌ر جادان بۆ پێشوازیكرنێ ل ڤێ پانۆرامایێ ل ڤێ داستانێ ل ڤێ حنێرێ و ب گول ئالایێن كوردستانێ و ستران و تلیلی و هۆزانان و ده‌ست قوتانان و ڤه‌كرنا له‌وندیا پێشوازی ل ڤان چاڤنه‌ترسان ل ڤان پێشمه‌رگه‌ و عه‌گیدان دكر و خه‌ونا وانه‌ ئێدی كور دچه‌په‌ره‌كی دابیت و ب ده‌ڤه‌كی و ب دله‌كی كاركه‌ت و كوردستانێ رزگار بكه‌ت، وه‌كر ئێدی هه‌ر كه‌سه‌ك نه‌شیان رۆندكێن خوه‌ راگریت و راوه‌ستینیت و به‌رده‌وام پشته‌ڤانی دكر و خه‌لك زۆر ب كه‌یڤ بوو ژ ڤان دیمه‌ن و داستانان، له‌وما دێ بێژین چوونا پێشمه‌رگه‌ی بۆكوبانێ هیڤیه‌كا مه‌زنه‌ بۆ هه‌می كوردان داكو باژێركێ كۆبانێ نه‌ ئێته‌ پیسكرن ب ببێهن و شوونپێن داعشێ و ئه‌ڤ پێنگاڤه‌ گه‌له‌ك په‌نجه‌ران ل به‌ر كوردان ڤه‌دكه‌ت، چونكی ئه‌ڤ بریاره‌ پتر ئێگرتنا كوردان نێزیكی ئێك دكه‌ت و دكه‌ته‌ هێڤێنه‌ك بۆ ئێگرتنا هه‌می هێزێن كوردی، هه‌روه‌سا ئه‌ پێنگاڤه‌ هشیاریه‌كێ د هزرا نه‌ته‌وه‌یا كوردی دا بلند دكه‌ت چونكی ب چوونا پێشمه‌رگه‌ی ل ناڤ باژێركێن كوردی، تایبه‌ت ل كوردستانا تركیا و پێشوازیا خه‌لكی هزرا وان یا كوردینێ دفیریێت و بلند دكه‌ت دگه‌هینته‌ به‌ر په‌ڕێن ئه‌سمانی و شاخێن كوردان و پیێن وان دخورینیت بۆ خه‌بات و تێكۆشانێ ژ بۆ ئازادیا كوردستانا مه‌زن، خه‌ونا هه‌ر كورده‌كی یه‌ ل سه‌رانسه‌ری جیهانێ ببینیت هێزێن كوردان یێ پێكڤه‌ كوردستانێ دپارێزن و پێگڤه‌ یێ پاپۆرا كوردستانێ دهاژوون و ئه‌ڤ پێنگاڤه‌ شكاندنا پایته‌ختێن ده‌وله‌تانه‌، شكاندنا قه‌ید و سنۆرانه‌ ئه‌و سنۆرێن بێی رازیبوونا كوردان ل رێكه‌فتنا سایكس پیكۆت ل سه‌ر كوردان هاتیه‌ سه‌پاندن، دڤێت ئێدی كورد ئێك ده‌نگ بن و ده‌ستان بكه‌نه‌ تێكدا چونكی ئه‌ڤ ده‌رفه‌تا بۆ كوردان رۆخسای چ جاران ب ڤی شێوه‌ی ناهێت و پاشی دیرۆك ره‌حمێ بكه‌سێ نابه‌ت یێ كوردان بفرۆشیت.

92

ب مخابنیڤه‌ ئه‌ڤ جه‌نگێ ل سه‌ر مه‌ هاتیه‌ سه‌پاندن كو تێدا ب درنده‌ترین شێوه‌ دوور ژ رێسا و یاسایێن جه‌نگا مرۆڤ دهێنه‌ كرێتكرن و سه‌رژێكرن و سۆتن و.. . هتد و ئه‌ڤ دیمه‌نێن هه‌نێ دهێنه‌ به‌لاڤكرن و دیتن ب ساناهیترین و له‌زترین شێوه‌ و ته‌ماشاچیێن ڤان كارێن هۆڤانه‌نه‌ ب تنێ مرۆڤێن فامانه‌، به‌لكو گه‌نج و زارۆ ژی ته‌ماشا كه‌رێن ڤان دیمه‌نانه‌. ئه‌ڤه‌ ژی دبیته‌ ئه‌گه‌رێ كارتێكرنا نه‌رێنی ل سه‌ر دیده‌ڤانێن ڤان دیمه‌نان، ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ ده‌مێ ئه‌م دبینین ئه‌ڤ گرۆپێن توندره‌و و هۆڤ و دوور ژ ره‌وشتێن مرۆڤاتیێ ڤان كریارا ئه‌نجامدده‌ن كه‌سێن بێ هه‌ست و نه‌سلن، لێ بۆ ڤان كو ئه‌م دبینین ب مخابنیڤه‌ خه‌باتكه‌رێن مه‌ دلسۆزێن وه‌لاتی پێشمه‌رگه‌ و شۆره‌شڤانێن مه‌ هه‌ول دده‌ن تۆلڤه‌كرنا خوه‌ هه‌ر ب شێوێ دوژمنێن مه‌ كو دوورن ژ ره‌وشتێ مرۆڤاتیێ، ناڤوده‌نگی و ره‌وشتێ ملله‌تی به‌نه‌ ل بن پرسیارێ. نابیت كریارێن وان یێن هۆڤانه‌ ئه‌م لاسایی بكه‌ین، چونكو ئه‌مین یێن كو مه‌ دڤێن وه‌لاتێ خوه‌ ل سه‌ر ده‌ستێ مرۆڤاتیێ ئاڤا بكه‌ین و ده‌ستێن خوه‌ ب پیسان پیس نه‌كه‌ین. هه‌ر چاوا بیت نابیت كرێتكرنا مرۆڤان بهێته‌ وێنه‌كرن و به‌لاڤكرن چونكو چاڤ یێ ل سه‌ر مه‌ و حساب ل سه‌ر مه‌ هه‌یه‌. بلا چاڤێ دونیایێ ره‌فتارێن مه‌ وان تێكهه‌ل نه‌كه‌ن و ره‌وشتێ ملله‌تێ كورد كرێت نه‌كه‌ن، چونكو سوباهی دێ د سه‌رێ گه‌نجێن مه‌ دا ژی ئه‌ڤ كریاره‌ ب ره‌وا هێنه‌ زانین و دێ بیته‌ كلتوور د تولڤه‌كرنێدا د ناڤ مه‌دا.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com