ئهڤرۆ نيوز:
ههلبهستڤان و ئاوازدانهرێ بهرنياسێ پارێزگهها دهۆكێ، ئهمير سهديق ههلبهستهك ب شههيد بوونا شێخ ئهحمهد گۆتيه ل ژێر ناڤونيشانێن زوو بوو خواتر خواستنا ته شێخ.
ئهڤرۆ نيوز، نيوار محهمهد سهليم:
زێدهترى 20 ئهندامێ جڤاتا نوونهرێن عيراقێ ئيمزا كۆمكرينه دا كو رێكهفتنا د ناڤبهرا ههولێر و بهغدا يا وارێ پهترۆلێ دا ژ ناڤ ببهن و بكهنه پرۆژێ قانوونهكێ.
ئهندامهكێ كورد ل جڤاتا نوونهرێن عيراقێ بۆ شهرقولئهوسهت راگههاند كو زێدهترى 20 ئيمزا ژ لايێ جڤاتا نوونهرێن عيراقێ ڤه هاتينه كۆمكرن دا كو رێكهفتناما ناڤبهرا ههولێر و بهغدا ژ ناڤ ببهن.
ئهڤى ئهندامێ نهڤيايى ناڤێ خوه ئاشكهرا بكهت ئاماژه ب وێ چهندێ ژى كريه كو ئهڤ رێكهفتنه ب تنێ د بهرژوهندا ههرێمێ دايه و پاره دێ بۆ هێنه رهوانهكرن و چو سهروهرى بۆ عيراقێ نهمايه.
عهرهفات كهرهم ئهندامێ جڤاتا نوونهرێن عيراقێ ئهو نووچه بۆ باسنيوز پشت راست كر كو گۆت: “ئهڤه تشتهكێ نوو نينه، ژ دهسپێكا رێكهفتنێ ههتا هاتيه ئيمزاكرن دژى وێ بوون و پاشان ژى گۆت ئهڤه چوكدانانا بهغدايه بۆ ههرێمێ”.
زێدهتر گۆت: “حهنان فهتلاوى و عاليه نوسهيف سهرپهرشتيا وێ ئيمزا كۆمكرنێ دكهن”.
د ههمان دهم دا، حاكم سهرحان ئهحمهد، ئهندامێ جڤاتا نوونهران بۆ ئهڤرۆ نيوز گۆت: “ئهز وهكو ئهندامێ جڤاتێ ل لژنا ئابوورى يێ هايدارى ڤى بابهتى نيننم، بهلێ ههكه تشتهكێ وهسان ههبيت ژى سهرناگريت، چونكو كارێ پهرلهمانى ب تنێ چاڤدێريكرنه، نه مايتێكرنه د كارێ حوكمهتێ دا”.
ئاماژه ب وێ چهندێ ژى كر كو رێكهفتنا د ناڤبهرا ههرێم و بهغدا دا، ب رهنگهكێ ههڤسهنگيا سياسى هاتيه كرن و تشتهك ناهێته كرن ههكه رهزامهنديان لايهنان ل سهر نهبيت.
ژ لايێ خوه ڤه ئارام شێخ محهمهد جێگرێ دويێ يێ سهرۆكێ جڤاتا نوونهرێن عيراقێ بۆ رووداو گۆت: “سهرۆكاتيا جڤاتا نوونهرێن عيراقێ چو داخوازيێن ژ ڤى رهنگى بۆ دانوستاندنێ ل سهر راستڤهكرن يان ژناڤبرنا رێكهفتناما ههولێر و بهغدا پێ نهگههشتينه و ههتا نوكه دانوستاندن ل سهر وێ رێكهفتنێ ژى نهكريه”.
هندهك ژ شارهزايان ژى ڤێ پێنگاڤێ ب بێدهنگكرن و مژوولكرنا كوردان ددهنه زانين دا كو دانوستاندنێ ل گهل نۆرى مالكى ل سهر دوسيێن گهندهليێ و كهفتنا مووسل نهكهن ب تايبهت ئهڤ كهسێن ب ڤى كارى رابووين كهسانێن نێزيكێن مالكى نه.
رێكهفتنا د ناڤبهرا ههولێر و بهغدا دا ل دووماهيا سالا بۆرى بۆ ب دووماهى هاتنا كێشێن دارايى يێن ناڤبهرا ههرێما كوردستانێ و حوكمهتا ناڤهندى دا هاتبوو كرن كو ب گۆرهيى رێكهفتنێ حوكمهتا عيراقێ دێ بودجا ههرێما كوردستانێ رهوانه كهت بهرامبهر وێ چهندێ ههرێما كوردستانێ رۆژانه 250 هزار بهرميلێن پهترۆلێ رهوانهيى ژ دهرڤه بكهت ل گهل 300 هزار بهرميلێن كهركووك كو ههموو دێ ب رێيا بۆريێن پهترۆلا ههرێما كوردستانێ چيته بهندهرێ جيهانێ و ژ وێرێ ژى دێ بۆ بازارێن جيهانى هێته رهوانه كرن.
ئهڤرۆ نيوز:
فهرماندێ پێشمهرگێن ئێزدى ل سهرێ چيايێ شنگال د داخۆيانيهكا رۆژنامهڤانى دا راگههاند كو شنگال پشكهكه ژ ههرێما كوردستانێ و ئهوێن بهحسێ كانتۆنان دكهن نهيارێن مهنه.
قاسم شهشۆ، فهرماندێ پێشمهرگێن ئێزدى ل سهرێ چيايێ شنگال، ل گهل نێچيرڤان بارزانى سهرۆكێ حوكمهتا ههرێما كوردستانێ د داخۆيانيهكا رۆژنامهڤانى دا كهيفخۆشيا خوه هاتنا سهرۆكێ ههرێما كوردستانێ و سهرۆكێ حوكمهتا ههرێما كوردستانێ دهربڕى و گۆت: “گهلهك كهسان دگۆت پارتى رهڤين و شنگال هێلا بێ خودان، بهلێ ئهڤه ههموو دهركهفتن ئاخفتنێن نهوهيى و هيڤى دكهين ب زووترين دهم شنگال ژى بهێته رزگار كرن”.
د پرسيارا رۆژنامهڤانهكى دا ل دۆر سيستمێ كانتۆنان ژى گۆت: “ئهو نهيارێن مهنه وان بهحسان دكهن و بڕيار نه د دهستێ وان دايه، ئهم پشكهكين ژ كوردستانێ و دخوازين ب زووترين دهم بهێته ئازادكرن”.
ئهو ترومبێلێن كو هاتینه ههلوهشاندن ژ لایێ پهرلهمانێ كوردستانێ ڤه، باشتره بۆ زارۆیێن شههیدان و خێزانێن شههیدا بهێنه دیاریكرن، چنكو ڤان شههیدان كوردستان پاراست و ل بهرسینگێ دوژمنی بوون ههتا هاتینه شههیدكرن ئهز باوهرم ترومبێل هێشتا كێمه بۆ زارۆیێن شههیدان دهفتهرێن دۆلاری هێشتا كێمه بۆ زارۆیێن شههیدان ههكه، ئهم سهحكهینێ یۆیۆتیوبهكی، چاوا شههیدێ نهمر ئدریسێ بارزانی قهدرێ پێشمهرگهی دگرت و ههر هۆسا پێدڤیه پێشمهرگه ههموو ب خانی بكهڤن حهتا نها نیڤهك پێشمهرگێ مه زارۆیێن مه خانی نینن مووچهكێ دروست نینه بۆچی دێ ئهندام پهرلهمانی ههبیت؟ ما ئهندام پهرلهمان چ دكهت؟ بهس روونشتیه ل سهر وێ كورسیێ ئهوا ههر ب دهنگێ زارۆیێن شههیدی چوویه وێرێ، ههكه ئهم سهحكهینێ پهرلهمانتاری مووچێ وی 8 ملیۆنه ئهو دشێن بۆخوه قستانه بكرن، ئهو ئاریشا فهقیر و ههژاری نینه، ههكه ئهز ل دهزگهههكێ حزبی یان حكومی كاركهم باشه، ڤێت ئهو بۆ من خانی و تورمبێلێ ژی بكرن؟ نهخێر ئهڤجا هیڤیدارین ژ ئهندام پهرلهمانی بۆ خوه ترومبێلێ ژ پێشانگههێ ژی ب قستانه بكرن، بهس فهقیر و ههژاری زارۆیێن شههیدی بێشینن، بهس دلێ فهقیری بهێلن كوفره كوفر ئهندام پهرلهمان تو خهمخورێ وهلاتێ خوه ئاخا خوه ئالایێ خوه پێ نهخهمخورێ ترومبێلێن مۆنیكا مووچێ ههشت ملیۆنا پێ دوباره ئهز بێژم و پێشنیاز دكهم ئهو سهیارێن ئهندام پهرلهمانێ كوردستانێ هاتینه ههلوهشاندن بهێنه خهلاتكرن، یانكو دیاریكرن بۆ زارۆ و خێزانێن شههیدانه دڤێت ڤێ جارێ شههید بن دگهل دوژمنێ مللهتێ كورد ئهو ژی هێزا پیس و چهپهل داعش هیڤیدارم ژ سهرۆكێ حوكمهتێ نێچیرفان بارزانی و سهرۆكێ پهرلهمانی فراكسیۆنێ ئهو مۆنیكا بهێنه خهلاتكرن بۆ شههیدێن ڤان شهش ههیڤان و ههژینه ب راستی ههكه هنگۆ ئهڤ كاره كر دێ زانین هوون خودان شههیدن و هوون چاڤێ خوه بدهنه شههیدی زارۆیێن شههیدان.
د داوی نڤیسینا خوه دا ل ژێر ناڤێ (دهم نههاتیه بێژینێ ته ئهڤه ژ كیڤه ئینا؟؟) د هژمارا رۆژا 28/12 ڤێ رۆژنامهیێدا مه چهند تیشكهك بهردابوونه سهر ئێشا گهندهلیێ كو پرانیا جڤاكێ مه ڤهگرتیه و چهند هزرهك ژ بۆ چارهسهریێ مه بهرچاڤكربوون، ل داویێ ژی مه پێشنیازكربوو بهرۆكا مهزنه بهرپرسێن گهندهل بگرین و بێژینێ ته ئهڤه ژ كیڤه ئینا.. . ؟ د ههمان نڤیسیندا مه ئاماژه ب ئهنجامێن راپرسیا رێكخراوا سكالا و چاڤدێری كربوو كو دبێژن: 80%ی پشكداربوویێن راپرسیێ دبینن حوكمهت و پهرلهمان نكارن دیاردهیا گهندهلیێ چارهسهربكهن.. . !! د ڤێ نڤیسینێ دا دێ پرسیاركهم گهلۆ 80% پشكداربوویان كو ل دووڤ سیستهمێ راپرسیان دڤێت نوونهراتیا 80% جڤاكی بكهن وان ب خوه پرسیار ژ خوه كریه مه چ كریه بۆ ڤی جڤاكی.. ؟ مه چ و چهند پێشكهشكریه.. ؟ دهمێ ئهم دبێژین: حوكمهت و پهرلهمان نكارن دیاردهیا گهندهلیێ چارهسهربكهن.. . !! ئهرێ ههر ئێك ژ مه هندی پهیوهندی ب وی ڤهههی یان د شیانێن وی دا دیاردهیا گهندهلیێ چارهسهركریه یان بزاڤا چارهسهریێ كریه.. . ؟ ئهز باوهرم ئهگهر ههریهك ژمه هندی پهیوهندی ب وی ڤهههی یان د شیانێن وی دا گهندهلیێ چارهسهر بكهت ئهڤه مه ئهو دیاردهیه ژ ره و ریشال ئینادهر، دهمێ گهندهلی ژ جهم مه باردكهت نه وێریت كوینێ خوه ل جههكێ دی ڤهدهت و نه ژی كهسهك ب ساناهی ل چ ئاستێ بهرپرسیێ بیت دوێریت بچیته ژێر وی كوینی.. . !! وی دهمی دێ ئالیێن دهستهلاتدار ب ساناهی شێن وێ دیاردهیێ چارهسهركهن.
دێ پرسیار هێتهكرن چاوا.. ؟ وهلاتیێ ئاسایی چاوا دكاریت ڤێ چهندێ بكهت.. . ؟ بهرسڤا ب ساناهیه، ئهرێ ئهگهر ئهزێ تاك یان وهلاتیێ ئاسایی مامۆستامه، ئهندازیارم، نوشدارم.. . هتد ب دلسۆژی كارێ خوه ئهدا بكهم، چاوا ئێڤاران دهمێ دهرسێن خسوسی ددهم ب ههمان رهنگ ل خواندنگههێ دهرسا خوه بدهم، چاوا دهمێ د گهل كۆمپانیهكێ یان بۆ پرۆژهكێ خوهیێ تایبهت ئهندازیاریا خوه دكهم ب ههمان شێوه دانێ سپێدێ ل فهرمانگههێ ژی ئهركێ خوه ئهنجام بدهم، چاوا ل نهخۆشخانهیا تایبهت یان ل كلینیكا خوه چاڤێ خوه ددهمه نهخوشی ب ههمان شێوه ل نهخوشخانه و بنگههێن ساخلهمیێ یێن دهولهتێ ژی چاڤێ خوه بدهمه نهخوشی و خهمێ ژێ بخۆم.. . هتد ب ههمان شێوه نموونه د مشهنه و دێ چهند كتهكان بهرچاڤكهین ئهزێ بازرگان و دوكاندار د سنوورهكێ رهوادا كهرهستهیێن خوه بفروشم.. . ، ئهزێ باخچهڤان ب دروستی خزمهتا وی باخچهی بكهم یێ ئهز ژێ بهرپرس و سهخبێریا وی بكهم.. . ، ئهزێ وهلاتی جهێ خوه پاقژ راگرم، گلۆپێن دهرڤه رۆژا نیڤرۆ نههێلمه ههل، نههێلم ههروه ئاڤ ژ مالا من بچیت، د دهمێ خوهدا حهقێ ئاڤێ و كارهبێ بدهم، كارهبێ ژ هێلا سهرهكی نه دزم و مالا خوه پێ گهرم كهم و خهلكهكێ دی ژێ بێ باهر كهم.. . !! دبیت كهسهك بپرسیت گهلۆ ما ئهڤه ژی گهندهلینه.. . ؟ د بهرسڤێدا دبێژم بهلێ ئهڤه گهندهلینه و گهندهلیا مهزن ژی ئهوه مرۆڤ ب دروستی ئهركێ خوه ئهنجام نهدهت. كورت كرمانجی ئهگهر ئهزێ وهلاتی خوه ژ گهندهلیێ بپارێزم، ب دلسۆژی ئهركێ خوه بجه بینم، وی چاخی گهندهلێ مهزن ژی نهوێریت زوو ب زوو گهندهلیێ بكهت، ئهگهر كر ژی دێ وێرهكی بۆ من چێبیت بێژمێ گهندهلۆ گهندهلیێ نهكه.. .
دێ زڤرمهڤه دهسپێكێ بێژمهڤه: ههردهمێ مه پرسیار ژ خوه كر مه چ كریه بۆ ڤی جڤاكی.. ؟ مه چ و چهند پێشكهشكریه.. ؟ و چاوا مه ئهركێ خوه ئهنجامدایه.. . ؟ ئهڤه مه 80% جڤاكێ خوه ژ گهندهلیێ پاراست وی دهمێ 20% یا مایی ژی دێ خوه پارێزیت و دێ ژ چاڤێن من و ته ترسیت، هندی چاڤێن مه د ڤهكری بن ئهو نهوێریت ئهوا وی دڤێت بكهت.. .
ههر ژ سالا 2003 و ههتا نها ههر وهكو ئهم دهولهتهك د ناڤ دهولهتهكێ داینه، جۆرهكێ سهربهخوهیێ كهفتیه دهست مه، ههلبهت ژ بلی دهڤهرێن ڤهقهیتایی كو دكهڤنه ل ژێر بهندا 140 ژ دستوورێ عیراقێ، ههر وی دهمی و ههتا نها پرۆسازێتنا پهنابهران یا بهردهوامه بۆ ناڤ خاكێ ههرێمێ ژ بهر وێ سهقامگێریا ههی، نهمازه لایهنێ ئهمنی كو ئێكهمین فاكتهره ژ بیاڤێن ژیانێ چونكو بێی ئاسایش ژیانێ چو رامانا خوه نینه، رۆژ بۆ رۆژ ههژمارا پهنابهران بهر ب زێدهبوونێ یه، چونكو ئهو ههمبێزا گهرمه بۆ ههمیان بێی جوداهی، سهرژمێریا وان یا نێزكی ملیۆن و نیڤان دبیت، د ههرێمهكا بچووك دا وهكو یا مه كو شیانێن كێم ههنه ژ لایێ ژێرخانا ئابووری ڤه كود بیت تێرا ڤێ ههژمارا زۆر نهكهت، چونكو بهری روودانان ژی ژی ژ پارێزگههێن (مووسل، سهلاحهدین، دیالا، كهركووك) هاتینه، كو ههرێم بۆ خوه كریه جهێ ژیارێ دوور ژ تشتێ دهێته روودان ل حوكمهتا ناڤهندێ، ئهڤ ههژمارا زۆر ئهڤرۆ پێدڤی ل سهر راوهستانهكا هووره و خواندنكا بابهتیانه ب تایبهت ل ڤان بارودۆخێن سهخت، كو پلانهكا موكم و هندهك دهستێن داهێنهر ههبن ڤێ قهیرانێ چارهسهركهن، نهمازه و ئهم یێن د شهرهكی دژوار دا ل ههمی میحوهران، لهورا ئهڤ ههژمارا زۆر پێدڤی ب سهرراوهستانهكا نێڤدهولی یا ژ دل ههیه، سهرهرای وی راوهستیانا مللی یا خهلكێ مه پێشكێشكری ژ ههمی پێدڤیێن ژیانێ وهكو ئهركهكێ مرۆڤاتی بهر كو ئهركهكێ نهتهواتی و رهوشتی بیت، چونكو ژبلی ڤێ چهندێ ئهم پێدڤی ب یهكهیێن ناڤهندی و نهزیه و دلسۆزین كاری دكهن بۆ كاروبارێن پهنابهران دوور ژ گهندهلیێ و كهیسا ڤان مالیهتان بۆ بهرژهوهندیا هندهك كهسان یێن ل دووڤ وێ گۆتنێ دخهبتن یا دبێژیت(موسیبهتێن خهلهكی بۆ خهلهكی مفانه) ئهو كهسا د ڤێ رهوشێ دا دبین و ژ لایهكێ دیڤه برایێن مه یێن پێشمهرگه ل ههمه بهرۆكێن شهری د شهرهكی شهرهفێ دا بهرگرێی ژێ دكهن، دخوازم بێژم كو چپكهكا گهندهلیێ دبیته تشتهكێ مهزن زیانێ دگههینته ناڤودهنگیا ههرێمێ و بهرژهوهندیا گشتی و د ئهنجامدا دبیته خیانهتهكا مهزن ل ڤان قههرهمانان ییچن خوینا درێژن و گیانێ خوه پێشكێش دكهن. چونكو تشت ناهێته ڤهشارتن نهمازه جیهان بوویه گوندهكێ بچووك ههر ئێك ل دۆر یێ دی یێ ڤهكریه ب رێیا میدیایێ و تۆرێن جڤاكی كو ههمی راستی دهێنه بهلاڤهكرن و دیمهنێن تراژیدی یین هندهك پهنابهران یێن تراژیدی نیشا ههمیان ددهن، لێ مخابن هیڤی و دهسپێشخهریێن گهلێ كوردستانێ و حوكمهتی بهێنه پهراوێزكرن یێن ڤان ئاواران چونكو ئهوان یا ل سهر خوه راكرن، ههروهسا تهخا هونهرمهندان ژی كو گرنگژینێ بزڤریننه روویی وان، لێ ل سهر دهستێ هندهكان كو پێدڤی ناكهن بهێنه دهستنیشانكرن و ههمی تشت ددیارن،لێ یا گرنگ ئهوه هندهك ژ دهزگههێن میدیایی ژی هندهك راستیان نهكهنه بههانه بۆ ئهجندهیێن سیاسی وهكو خوه بۆ خهلكی نیشا بدهن و مهلهڤانین د ئاڤێن شیلی دا بگرن، چونكو بارێ ههرێمێ ژی زۆر گرانتر لێهاتیه ژ قهبارێ خوه ب تایبهت یێ پارێزگهها دهۆكێ.
و: ئهڤرۆ
ئهڤرۆ نيوز:
ئهڤرۆ نێچيرڤان بارزانى سهرۆكێ حوكمهتا ههرێما كوردستانێ سهرهدانا چيايێ شنگالێ كر و پاشان ژى ل مهزارگههێ شهرفهدين كۆنگرهكێ رۆژنامهڤانى گێرا و تێدا دا زانين كو نوكه پلان هاتيه دانان شنگال ب تهمامى بهێته رزگار كرن.
نێچيرڤان بارزانى، سهرۆكێ حوكمهتا ههرێما كوردستانێ گۆت: “هاتنا من بۆ مهزارگههێ شهرفهدين بۆ گههاندنا پهياما حوكمهتێ يه بۆ خهلكێ ئێدزى”.
سهرۆكێ حوكمهتا ههرێما كوردستانێ ل مهزارگههێ شهرفهندين زێدهتر گۆت: “دڤێت خهلكێ ئێزدى بزانيت ئهم ههست ب برينێن وان يێن كوور دكهين و د ئاگههدارين”.
ئاماژه ب وێ چهندێ ژى كر كو پشتى سهرهدانا وى بۆ سهرێ چيايێ شنگال، شاندهكێ حوكمهتا ههرێما كوردستانێ ژى دێ سهرهدانا چيايێ شنگال كهت دا كو يا پێدڤى بۆ ڤێ دهڤهرێ بهێته كرن.
د پشكهكا دى يا ئاخفتنا خوه دا گۆت: “سۆپاسيا وان قارهمانێن سهرێ چيايێ شنگال دكهين كو نههێلا شنگال بكهڤيت”. گۆتژى: “ئهڤا پێدڤى دێ بۆ زيانڤێكهقتيێن شنگال كهين”.
ئهڤرۆ نيوز:
فهرماندهكێ هێزێن YPG راگههاند كو ئهوان د پلانا پاشهرۆژێ دا ههيه سلێمانيێ ژى بكهنه كانتۆن، ئاماژێ ب وێ چهندێ ژى دكهت كو ههر دهما شنگال بۆ كانتۆن دێ قهنديل و سلێمانيێ ژى كهنه كانتۆن.
سهرهرايى وێ چهندێ كو سهركرداتيا PKK رهتكريه كو چو كهسێ سهر ب وان ڤه داخۆيانيان بدهته رووداو، بهلێ ب گۆرهيى راپۆرتهكا وێ تۆڕا ميديايى، ئێك ژ فهرماندێن وێ ل چيايێ شنگال بێ ى كو ناڤێ خوه ئاشكهرا بكهت بهحس ل چهند تهوهران كريه.
د ئێك ژ وان تهوهران دا ئاماژێ ب وێ چهندێ دكهت كو ئهو نوكه مژوولى وێ چهندێ نه كانتۆنا شنگال دروست بكهن و پشتى ل وێرێ ب دووماهى دهێن و كانتۆن دهێته دروستكرن دێ ل قهنديل و سلێمانيێ ژى كانتۆنان دروست كهن.
ئهو بهرپرسێ YPG ئاماژێ ب وێ چهندێ ژى دكهت كو ئهوان ل كوردستانێ گهلهك پشتهڤان ههنه و ب تايبهت ژى كو ل قهنديلى گهلهك ژ خهلكێ وان ل وێرێ يه و ل سلێمانيێ ژى پشتهڤانێن خوه ههنه.
ئهڤى بهرپرسێ YPG بهحس ل شێوازێ ب رێڤهبرنا وان كانتۆنان ژى كريه و ئاماژه ب وێ چهندێ كريه كو ئهو ب خوه دێ خوه ب رێڤه بهن و بودجه دێ بۆ وان ژ ههرێمێ يان عيراقێ هێت و دبێژيت: “ب وى رهنگى دێ شێن پتر خزمهتا وهلاتيان كهن”.