ئهڤرۆ نيوز:
رێڤهبهريا چاڤدێريا بازرگانى راگههاند كو ئهڤرۆ رێكهفتى 16\11\2014 بهايێ دراڤى ل بازارێن پارێزگهها دهۆكێ ب ڤى رهنگێ ل خوارێ يه:
1 دولارێ ئهمريكى | 1208 |
1 يۆرۆيێ ئهورۆپى | 1505 |
1 ليرێ توركى | 535 |
ئهڤرۆ نيوز:
بھایێ پترۆلێ ل بازارێن جیھانی گەھشتە نزمترین ئاستێ خوە د دەمێ چار سالێن بوردی دا پشتی حوکمەتا ویلایەتێن ئێکگرتی یێن ئەمریکی دیارکری یەدەکێ وان ژ پترۆلا ھەلگرتی بلند بوویە.
بھایێ گرێبەستێن پترۆلا خاڤ یا ئەمریکی گەھشتیە نزمترین ئاستێ خوە ھەر ژ ئەیلولا سالا 2010 و ھەر بەرمیلەک ب بھایێ 74.73 دۆلاران ھاتیە کرین.
ژ لایێ خوە ڤە رێکخراوا ئۆپک یا بزاڤا کێمکرنا فرۆتنا پترۆلا خوە دکەت د بازارێن جیھانێ دا دا بھا بھێنە راگرتن.
ئهڤرۆ نيوز:
ههر ئێك ژ شههريڤانا كوردى و ديار دێرسم و ئهيوب عهلى، سرودهكا نشتيمانى بۆ شنگال گۆت و بڕياره د ڤان چهند رۆژان دا بهێته بهلاڤكرن.
ئاواز و ميوزيك ژ لايێ ميوزيكژهنێ ناڤدار دلشاد سهعيد بۆ هاتيه دانان و تێكست ژى يا ههلبهستڤاندانا ناڤدارێ كورد ئهديب چهلكى يه.
ب گۆرهى ڤى نووچهيێ مالپهرێ كورد ميوزيك، ميوزيكا ڤێ سرۆدێ ژى ژ لايێ گرۆپێ ئوركێسترايا وهلاتێ چيكێ ڤه هاتيه تۆماركرن.
ناجی بهدهل
ئهڤا رابۆری د.كهمال فوئاد سیاسهتمهدار و دیپلومات و كهسایهتیێ ناڤدارێ كوردستانێ ل باژێرێ بهرلین چو بهردلوڤانیا خودێ .
پشتی شێشت سالێن خزمهتێ ل خهبات و رهوشهنبیری و سیاسی و رۆژنامهنڤیسی و ئهندامێ دهستهیا دامهزرێنهر و ئهندامێ مهكتهبا سیاسی یا ئێكهتیا نیشتمانی چو بهردلوڤانیا خودێ.
ئهڤرۆ نيوز:
رێڤهبهريا گشتيا كهشناسى و بيڤهلهرزێ ل ههرێمێ راگههاند كو راگههاند كو سوبههى دێ ئهسمانێ دهۆكێ ب هندهك ئهورێن كێم ههبن، پلا گهرماتيێ ژى دێ هێته خوار.
رێڤهبهريا گشتيا كهشناسى و بيڤهلهرزێ ل ههرێمێ دياركر كو سوبههى رۆژا دوشهمبى رێكهفتى 16\11\2014 دێ هندهك ئهور ل ئهسمانێ دهۆكێ ههبن و هندهك جاران ژى دێ ب تمامى بيته ئهور.
د نڤيسارهكێ دا كو دانهك بۆ ئهڤرۆ نيوز هنارتيه دايه زانين كو دێ پلا گهرمێ ژى دێ سێ بۆ چار پلان هێته خوار وهكو ههڤبهركى ل گهل ئهڤرۆ.
ئاشكهرا ژى كريه كو ئاراستهيێ بايى دێ ل باكوورێ رۆژههلات بيت ب رهنگهكى د ناڤبهرا 10 ههتا 20 كيلۆمهتران د دهمژمێرهكێ دا، ئانكو دێ يا ناڤهندى بيت.
ل دۆر ديتنێ ژى دايه زانين دێ ئاراستێ ديتنێ ههشت ههتا 10 مهتر بيت و بلندترين رێژا پێشبينيكرى دێ 19 پله بيت و نزمترين ژى 15 پله بيت.
ئهز وهك كچهكا پێشمهرگه ژ ڤهرێژا هزر و ههستهكا پر نهتهوهی خوه سهرفهراز و بهختهوهر دبینم كو د خاكهكێ دا دژیم، ناڤێ وی كوردستانه، دهبیت كار ل سهر وێ ئێكێ بهێته كرن كو ئافرهتا باشۆر ژی تهڤلی بهرگریكرنێ ژ خاك و مللهتێ خوه ههبیت ههتاكو بشێت مل ب ملێ زهلامی، بهرگریێ ژ خاك و وهلاتێ خوه بكهت، ههكه ئافرهتا كورد وهك گهلهك ئافرهتێن دهولهتێن دیتر یێ جیهانی د ژیێ گونجای دا و ب حهزا خوه ب سیستهمهكێ دارشتی و قانوونی چووبا د ناڤ رێزێن لهشكری دا ئهز باوهرم كو دشیا گهلهك باشتر ژ ئافرهتێن ئهورۆپی و ئهمریكی بیت كو نوكه سهرپهرشتیا وهزارهتا بهرگری و دهرڤه و كاروبارێن سهربازی د كهن، چونكی ئافرهتا كورد مل ب ملێ پێشمهرگهی د گهلهك شۆڕهش و بهرخوهدانان دا دهربازبوویه و ڤیانا نیشتمانی زێدهتر د دلێ وێدا ههیه، چونكی ههردهم هزرا وێ یا ل جهم زهلامی و زارۆیێن وێنه، رۆلێ خوه گۆریكرنێ ببینیت و دێ شێت ب شێوهیهكێ بهرچاڤ و ئهرینی رۆلێ خوه بلندبیت.
ئهو دلێ ل جهم زهلامی ههی، ل جهم ئافرهتێ ژی یێ ههی، ئافرهت وهك زهلامی هێز و شیانێن ههین و دهست و بازۆیێن وێ ژ یێن زهلامان كێمتر و بێهێزتر نینن، ئافرهتا كورد خیرهت و جهرگهكێ بێ سنۆر ل دهف ههیه و دێ یا سهركهفتی بیت د كارێ خوه دا و دێ ب ڤیان و دلسۆزیی كارێ خوه ئهنجامدهت، چاوا زهلام حهز ل سهرفرازی و سهربلندیێ دكهت، ئافرهت ژی ب ههمان رهنگ دێ شێت كارێ خوه ب جوانی بكهت. دڤێت جه بۆ بهێتهڤهكرن و كار ب وان بهێتهدان داكو بشێن شیانێن خوه دهربێخین.
ئهز وهكی ئافرهتهك، تبلێن من پڕی هێزن و چاڤین من بۆ دیتنا دوژمنی دوور دوور دبینن، دلێ من بۆ ڤیانا خاك و نیشتمانی پڕی ئهڤینه و بۆ دوژمنینت كوردستانێ ژی پڕی كهربوكینه، لهوما بێژم دێ شیێم و دێ شیێم. چاوا زهلامی ژیان نهڤێت بێ نیشتمان، ئهزا ئافرهت ژی دێ وێ ژیانێ كهمه گۆری خاكهكی كو باب و دایكێن مه دوهی یێن بۆ شههید و ئهنفالبووین و سوبههی ژی كور و كچێن مه دێ لێ بنه خودان.
ل دهمێ خاك و نیشتمانا من ل بن ههرهشا دوژمنهكێ دڕندهیه كو ژنێ بێ ههتك دكهت و زارۆیان دكوژیت، من نه بازن و گوستیل، نه كراسێن رهنگاوڕهنگ و نه زێڕ و نه زیڤ، نه پێلاڤێن پانی بلند و نه پرچا زهر كری، من چ نهڤێت، نه جوانكاری و نه وێنێن جوان بۆ فهیسبووكێ، نه لایك و كۆمێنتێن خهلكی و نه پهسهندنا كوڕان، نه بسك و كهزی، من چ نهڤێت، من دڤێت ب چهك و فیشهكێن خوه و د گهل برایێن خوه یێن پێشمهرگه بهرگریێ ژ ولاتێ خوه بكهم، من دڤێت ئالایێ كوردستانێ ل سهر ئهنیا خوه گرێبدهم و ل جهێ جلێن خوه جلێن پێشمهرگاتیێ ل بهر خوه بكهم و بچمه سهنگهرێ شهڕی و بهرگریێ ژ شهرهف و خاك و نیشتمانێ خوه بكهم، بهرێ ستێركا تفهنگا خوه بدهمه ناڤ چاڤێن دوژمنی كو چاڤێن وان ب ئازادیا مه كوردان نارابن من دڤێت كهزی و بسكێن من ببنه وهریسێ سێدارهدانا دوژمنی، نه من بێهنا گولاڤ و عهترێن ماڕكدار و نه كلێ چاڤان دڤێت، د ڤی دهمیدا خۆشترین بێهن بۆ ئافرهتێ ژی بێهنا باڕووتێ و جوانترین مۆدێل و كلن، جلێن پێشمهرگه و خوها ناڤ چاڤانه. ئافرهت یا ههی كو دڤێت ل جهێ كارێ ئیداری و مێز و كورسیان بچیته د سهنگهرێن بهرگریكرنێ دا و سنۆرێن كوردستانێ و ب خوینا خوه بپارێزیت. ئهم وهك ئافرهتێن ههرێما كوردستانێ دخوازین مه ژی یهكهیهكا لهشكری كو مهیدانی بیت و ههمی دهسپلینێن لهشكهریی بزانن و بۆ رۆژهكا وهكی ئهڤرۆ كو پێدڤیه ئهم ژی مل ب ملێ پێشمهرگهی ڤه بهرگریێ ژ وهلاتی خوه بكهین مهژی دڤێت پله و پایێن بهرز د ناڤا لهشكهریێ دا ههبیت و ئهم ژی دخوازین وێرهكیا مه دیار بیت و بههرا مه ژی د پاراستنا وهلاتی دا ههبیت و شهرهفا شههیدبوونێ بۆ مه وهك ئافرهت ژی ههبیت.
ئهڤرۆ نيوز، نيوار محهمهد سهليم:
فهرماندێ بهتهليۆنا دو يا پێشمهرگێ زێرهڤانيێ راگههاند شڤێدى چهكدارێن داعش ژ دو سێ لايان ڤه هێرش كره سهر پێشمهرگهى ب مهرهما وێ چهندێ ل ميحوهرێ وانكێ پێشڤهچوونێ بكهن.
عهقيد زۆبێر ئيبراهيم، فهرماندێ بهتهليۆنا دو يا پێشمهرگێ زێرهڤانيێ، بۆ ئهڤرۆ نيوز گۆت: “شڤێدى دهمژمێر 1:30 شهڤێ چهكدارێن داعش هێرش ژ دو سێ لايان ڤه كره سهر ههدو گۆندێن سههلج و عين مانع ڤه”.
زێدهتر گۆت: “د بهرسينگگرتنا وان هێرشان دا، پێشمهرگێ كوردستانێ ب دژوارى بهرسڤا وان دا و هێرشێن وان تێكشكاندن”.
فهرماندێ بهتهليۆنا دو يا پێشمهرگێ زێرهڤانيێ دا زانين ژى كو پێنج تهرمێن داعش كهفتنه د دهستێ وان دا، هندهك ژى رهڤاندن و پاشڤهزڤرينه جهێ ژێ هاتى.
دهمهكێ درێژه ناكۆكی و ههڤركی ژ ئهگهرێ سیاسهتێن جودا یێن ئابووری و پترۆلێ كهفتینه د ناڤبهرا ههردو حوكمهتێن بهغدا و ههولێرێ دا، ههتاكو د بهرئێك ههلچوون گههشتنه وی ئاستی كو حوكمهتا فیدرال ب ئێكجاری بههرا ههرێما كوردستانێ ژ بودجه و مووچێن فهرمانبهران ب بڕیت و دورپێچهكا دارایی دانیته سهر گهل و حوكمهتا ههرێما كوردستانێ، ئێدی حوكمهتا ههرێمێ ژی نهچاربووی تاك لایهن و بێی رازهمهندیا حوكمهتا فیدرال پترۆلا خوه ل بازارێن نێڤدهولهتی ب فرۆشیت، پشتی ههردوو لا ژ ڤێ رهوشێ زهرهرمهند بووین جارهكا دی بزاڤێن ئاسایكرنا رهوشێ دهێنهكرن.
ژ ئهنجامێ پێگڤه نهكاركرنا ههردوو لایان د سێكتهرێ پترۆلێ دا زهرهرهكا مهزن ب داهاتێ عیراقێ كهفت و ژ ئهنجامێ وێ ئابوورێ گشتی یێ عیراقێ و ههرێما كوردستانێ ب ملیارێن دۆلاران توشی زیانێ بوو، داهاتێ گشتی ب رهنگهكێ بهرچاڤ داكهفت و دورپێچا ئابووری و داراییا بهغدا ژی ل سهر ههرێمێ بۆ دهمێ نێزیكی 10 مههان گهشهیا ئابووری و بزاڤا بازرگانی ب رهنگهكێ دیار و بهرچاڤ ل ههر سێ پارێزگههێن ههرێمێ تووشی ههژاندنهكێ كر و ههتا رادهیهكێ باش ئاستێن بێكاریێ ل ههرێمێ بلندكرن و بهرههمێ نافخۆ كێمكر، ئانكو ژ ئهگهرێ ناكۆكیان ههردو لایهنێن بهغدا و ههولێرێ د زهرهرمهند بوون.
پشتی گهلهك دانووستاندنان و فشارێن حوكمهتا ئهمریكی و نهتهوێن ئێكگرتی ل سهر ههردو لایان و پشتی دانا دهلیڤهكێ بۆ حوكمهتا نوو یا عیراقێ ب سهرۆكاتیا حهیدهر عهبادی بۆ دهمێ سێ مههان كو ل سیاسهتێن بهرێ یێن مالكی ب زڤریت و پێداچوونهكێ د وان برگان دا ب كهت یێن گرێدایی سزادانا ههرێمێ، جارهكا دی شاندێن ههرێمێ و بهغدا بزاڤێن لێك نێزیكرنێ دان و پشتی سهرهدانا وهزیرێ پترۆلا عیراقێ عادل عهبدولمههدی بۆ ههرێما كوردستانێ و كومبوونێن وی ل گهل سهرۆكێ ههرێمێ و سهرۆكێ حوكمهتا ههرێمێ شیان ب گههنه رێككهفتنهكێ، لێ ئهڤ رێككهفتنه ههتا رادهیهكی نه رێككهفتنهكا ئێكلایهنكهره ههكهر نیاز د باش نهبن و ب تایبهت پشتی توپه چوویه د گوَرهپانا بهغدادا.
ناڤهرۆكا رێككهفتنا ههولێر و بهغدا هاتیه دیاركر ل سهر سێ تهوهرێن سهرهكی و پاشان ل سهر بنیاتێ ڤێ رێككهفتنێ چارهنڤیسێ ئێكلاكرنا ههموو ناكوكیێن بهغدا و ههولێرێ دێ دیاربیت، خالا ئێكێ یا ڤێ رێككهفتنێ دڤێت حوكمهتا بهغدا پێشینهكێ ب كوژمێ 500 ملیۆن دۆلاران بۆ حوكمهتا ههرێما كوردستانێ ب هنێریت و ژلایێ خوه ڤه حوكمهتا ههرێمێ رۆژانه قهبارێ 150 هزار بهرمیلێن پترۆلا خاڤ بێخیته ل بن كۆنترۆلا حوكمهتا بهغدا و ئهو ب رێیا سۆمۆ ب فرۆشیت، خالا سیێ شاندهكێ حوكمهتا ههرێمێ سهرهدانا بهغدا بكهت ب مهرهما ئێكلاكرنا ههموو بادهكێن ههلاویستی دناڤبهرا ههردوو لایان دا.
پرسیار ئهوه جارێ ئهڤ رێكهفتنه ههتا چ راده د بهرژهوهندیا خهلكێ كوردستانێ دایه؟
ب دیتا من ل دووڤ بهایێن ئهڤرۆ یێن پترۆلێ ل بازارێن جیهانی كو گههشتیه نزمترین ئاستێ خوه دچار سالێن بوری دا و ل بازارێن جیهانی گههشتیه دهردورێن 75 دۆلاران، حوكمهتا ههرێمێ ههر بهرمیلهكا پترۆلێ ب 111 دۆلاران ل سهر حوكمهتا بهغدا هژمارتیه، ئانكو 150 هزار بهرمیل لێكدانی 30 رۆژ د ههیڤێ دا و لێكدانی 111 دۆلار دێ سهر جهم بیته 449. 500 ملیۆن دۆلار، لێ ههكهر ههرێم 150 هزار بهرمیلان ب بهایێ بازارێ جیهانی ب فرۆشیت دێ داهاتێ وان ب تنێ گههیته 337. 500 دۆلاران و هوسا ئهڤ رێككهفتنه د بهرژهوهندیا ههرێما كوردستانێ دایه ههكهر پێشینهیا 500 ملیۆن دۆلاری ههیڤانه بۆ ههرێما كوردستانێ بهێته مهزاختن.
دگهل فرێكرنا ڤی كوژمێ پارهی ژ بهغدا بۆ ههولێرێ ههتا رادهیهكی دێ شیانێن دابینكرنا مووچان بهردهست بن و دگهل داهاتێ نافخۆ و ئهو پترۆلا دمینته دبن كۆنترۆلا ههرێما كوردستانێ ڤه كو 150 هزار بهرمیلن دێ شێن قهیرانا دارایی ل سهر ههرێمێ سست كهن و جارهكا دی باوهریا ئابووری ل ناڤ كۆمپانی و خهلك و وهبهرهێنهر و بهلێندهران زڤرینن، لێ ههتا رهوشا ئابووری یا جاران ب زڤیت حوكمهتا ههرێمێ پێدڤی ب ههموو وی پارهی ههیه ئهوێ ژلایێ بهغداڤه هاتیه برین و بههرا كوردستانێ یا 10 مههێن چووی بوو.