NO IORG
نووترين نووچه
نووترين نووچه

پەرلەمانتارەکێ کورد ل تورکیا دیار دکەت، سیاسەتا نها یا تورکیا ل هەمبەر کوردان چو ئەنجامێن خوە نابن، دوژمناتیا دەولەتا تورکیا ل هەمبەر کوردان هەتا نها ژی بەردەوام دکەت و دڤێت تورکیا دەست ژ دژبەریا کوردان بەردەت و ب چارەسەرکرنا پرسا کوردی ژی بێگومان دێ تورکیا بهێز کەڤیت.

سینان چیفت یورەک ئەندامێ پەرلەمانێ تورکیا سەر ب فراکسیۆنا هەدەپێ راگەهاند، سیاسەتا نها یا تورکیا ل هەمبەر کوردان گەلەک خرابە، دوژمناتیا تورکیا ل هەمبەر کوردان ل تورکیا، ئیراقێ، سووریێ بەردەوام دکەت، رۆژانە فرۆکێن شەری یێن تورکیا ئێرشێ دەڤەرێن سنۆری یێن هەرێما کوردستانێ دکەن، ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ ژی رەوشەکا خرابتر یا هەی، د ناڤ تورکیا دا ژی رۆژانە سیاسەتمەدارێن کورد دهێنە دەستەسەرکرن، تورکیا دڤێت ب سیاسەتا ژناڤبرنا ل گۆر خوە پرسا کوردی چارەسەر بکەت و گۆت: (ئەزموونێن چەندین سالێن بۆری بۆ مە سەلماندینە کو ب شەری پرسا کوردی ناهێتە چارەسەرکرن، هندەک هێزێن شەرخواز ل تورکیا هەنە و دخوازن ب شەری هەموو بۆدجێ تورکیا بۆ وان بهێتە تەرخانکرن، ژ بەر ڤێ یەکێ ژی هەتا نها پرسا کوردی و پرسێن دی یێن تورکیا نەهاتینە چارەسەرکرن، ژ بەر کو هەتا نها پرسا کوردی نەهاتیە چارەسەرکرن، قەیرانا ئابووری ژی ل تورکیا دژوارتر لێ هاتیە و نها وەلاتیێن تورکیا د رەوشەکا گەلەک خراب دانە، هەژاری زێدەتر لێ هاتیە و ئەو یەک ژی ب چو رەنگەکێ ناهێتە قەبوول کرن).
ناڤهاتی د پشکەکا دی یا ئاخڤتنا خوە دا ئەو یەک ژی دیار کر، دڤێت دەستهەلاتا نها یا تورکیا رێزی ل کوردان بگریت و کار بۆ چارەسەرکرنا پرسا کوردی بکەت، ئەڤرۆکە یان ژی سوباهی تورکیا یا نەچار پرسا کوردی چارەسەر بکەت، دەستهەلاتا ئاکپارتیێ گەلەک باش دزانیت هەتا پرسا کوردی نەهێتە چارەسەرکرن دێ قەیرانێن نها ل تورکیا بەردەوام بن، ژ بەر هندێ ژی ئەم دبێژین بلا هەر زوو دەست ب قۆناغەکا نوو یا ئاشتیێ و چارەسەرکرنا پرسا کوردی بهێتە کرن، لێ مخابن ژ بەر کو نها ئاکپارتی بوویە هەڤپەیمانا پارتا بزاڤا نەتەوەپەرست ئەو یەک ژی کاریگەریەکا گەلەک خراب ل سیاسەتا تورکیا ل هەمبەر کوردان کریە و گۆت: (پارتا بزاڤا نەتەوەپەرست ل سەر بنەمایێ دوژمناتیا گەلێ کورد سیاسەتێ دکەت، هەکە ئاکپارتیێ بڤێت تورکیا ژ رەوشا نها یا خراب قورتال بکەت، دڤێت بەری هەر تشتەکێ خوە ژ پارتا بزاڤا نەتەوەپەرست دوور بکەت، چونکی هەتا هەڤپەیمانیا ئاکپارتیێ ل گەل مەهەپێ بەردەوام بیت، نە پرسا کوردی دهێتە چارەسەرکرن و نە ژی تورکیا دشێت ببیتە ئەنداما ئێکەتیا ئۆرۆپا، ژ بەر ڤێ یەکێ ژی دڤێت بەری هەر تشتەکێ ئاکپارتی خوە ژ مەهەپێ دوور بکەت و دەست ب قۆناغەکا نوو بۆ بهێزکرنا تورکیا بکەت، ژ بۆ ڤێ یەکێ ژی گرنگە بەری هەر تشتەکێ پرسا کوردی بهێتە چارەسەرکرن).

ب هەلكەفتا وەرگرتنا پۆستێ وەزیرێ دەرڤەیێ بریتانیا، مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ پیرۆزباهیێ ل دەیڤید كامیرۆن دكەت.
دوهی دوشەمبی 13/11/2023، ب بڕیارا ڕیشی سوناك، سەرۆك وەزیرێن بریتانیا، دەیڤید كامیرۆن، سەرۆك وەزیرێن پێشتر یێ بریتانیا وەكو وەزیرێ دەرڤەیێ وی وەلاتی هاتە دەستنیشانكرن.
مەسرۆر بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د پۆستەكی دا ل تۆرا جڤاكی یا ئێكس (تویتەرا بەرێ) پیرۆزباهی ل دەیڤید كامیرۆن كر ب هەلكەفتا وەرگرتنا پۆستێ وەزیرێ دەرڤەیێ بریتانیا.
سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د پشكەكا دی یا پۆستێ خوە دا ئاماژە ب وێ چەندێ كر « چاڤێ مە ل وێ ئێكێ یە ژ نێزیك كار ل گەل هەڤدو بكەین».

سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ، ب شاندەكێ بلند یێ ئیراقێ گوت: گرنگ و پێدڤیە هەر چ زووترە پەترۆلا هەرێما كوردستانێ بهێتە هنارتن.
نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ دوهی دوشەمبی 13/11/2023 پێشوازی ل شاندەكێ بلند یێ ئیراقێ كر كو بۆ دانوستاندنێ ل سەر بابەتێ هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ، هاتیە هەولێرێ.
حەیان عەبدولغەنی، جێگرێ سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ بۆ كاروبارێن وزێ و وەزیرێ پەترۆلا ئیراقێ، سەرۆكێ شاندێ بلند یێ ئیراقێ یە و دو جێگرێن وی ژی ئەندامێن شاندی نە، كو بەری دو ڕۆژان گەهشتنە هەولێرێ و چەند كۆمبوون ل دۆر گەمترین پرسا د ناڤبەرا بەغدا و هەولێرێ كرن، ئەوژی پرسا دەست ب هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ یە.
سەرۆكایەتیا هەرێما كوردستانێ بەلاڤكر»د كۆمبوونێ دا كو وەزیرێ سامانێن سروشتی ب وەكالەت ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بەرهەڤبووی، دوماهی پێنگاڤ و پێرابوون بۆ دەستپێكرنا هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ و دانوستاندنێن ئالیێن پەیوەندیدارێن حوكمەتا فیدرالی یا ئیراقێ و حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل دۆر ڤێ پرسی هاتنە باسكرن».
د كۆمبوونەكێ دا سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ دوپاتی ل پشتەڤانیا خوە بۆ دانوستاندنێ و پێنگاڤێن حوكمەتا فیدرالی و حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بۆ چارەسەركرنا كێشەیان و دوبارە هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ كر، هەروەسا ئاماژە ب وێ چەندێ كر ڕاوەستیانا هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ زیانەكا مەزن ب داهاتێ گشتیێ ئیراقێ گەهاندیە، لەوما دەستپێكرن هەر چ زووتر ب هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ، ب گرنگ و پێدڤی زانی.
ئاخڤتنێن نێچیرڤان بارزانی د دەمەكی دانە هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ ل 25/3/2023 پشتی بڕیارەكا دادگەها ناڤبەریا نێڤدەولەتی ل پاریس ل سەر سكالایەكا ئیراقێ دژی توركیا، هاتبوو ڕاگرتن.
زێدەتر ژ حەفت مەهان هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ هاتیە ڕاگرتن، كو هەتا نوكە زیان ب زێدەتر ژ حەفت ملیار دۆلار گەهاندیە داهاتێ ئیراقێ.
وەزیرێ پەترۆلا ئیراقێ، د كۆمبوونێ دا دوپاتی ل خواستا ڕژد یا حوكمەتا فیدرالی یا ئیراقێ و محەمەد شیاع سۆدانی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ كر بۆ چارەسەركرنا كێشەیان و دەستپێكرنا هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ، هەروەسا پوختەیەك ل دۆر ئارمانجا سەردانا خوە بۆ هەرێما كوردستانێ و ئەنجامێ دانوستاندنێن ئالیێن پەیوەندیدارێن حوكمەتا فیدرالی و حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، بەرچاڤكر.

ئەندامەكێ لژنەیا پەترۆلێ و غازێ ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ دیار كر: سەرەدانا ڤێجارێ یا وەزیرێ پەترۆلا ئیراقێ بۆ هەولێرێ ب مەرەما تێچوویێ دەرئێخستنا پەترۆلا كوردستانێ یە، هەروەسا ئەو تێچوویێ حوكمەتا ئیراقێ دەستنیشانكری بۆ دەرئێخستنا پەترۆلێ ل هەرێما كوردستانێ، ل چاڤ تێچوویێ دەڤەرێن دیتر یێن ئیراقێ گەلەك یێ كێمە، چونكی تێچوویێ دەرئێخستنا پەترۆلێ ل هەرێما كوردستانێ جوداهی ل گەل ئیراقێ هەیە، ژ ئەگەرێ وێ چەندێ كو هەڤبەستێن هەرێمێ هەڤبەستێن هەڤپشكیێ نینن، دیسان ئەو كۆمپانیێن ل دەستپێكێ ل دووڤ ڤەدیتنا پەترۆلێ ل هەرێمێ گەریاین، پارەكێ مەزن مەزاختییە هەتاكو پەترۆل دەرئێخستی، ئەڤێ ژی وەكرییە كو تێچوویێ دەرئێخستنا پەترۆلێ ل هەرێما كوردستانێ زێدەتر دبیت ژ دەرئێخستنا پەترۆلێ ل دەڤەرێن ناڤەڕاست و باشوورێ عیراقێ.
د. سەباح سوبحی، ئەندامێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان و ئەندامێ لژنەیا پەترۆلێ و غازێ ل جڤاتا ناڤبری زێدەتر بۆ ڕۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گوت» سەرەدانا وەزیرێ پەترۆلا ئیراقێ بۆ هەولێرێ، د چارچۆڤەیێ سەرەدانا محەمەد شیاع سۆدانی، سەرۆك وەزیرێن عیراقێ دا بوویە، كو بەری چەند ڕۆژان سەرەدانا هەرێما كوردستانێ كربوو، د كۆمبوونێن خوە دا ل گەل سەرۆك بارزانی و مەسرۆر بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، باسێ ئاریشەیێن د ناڤبەرا بەغدا و هەولێرێ دا هاتبوو كرن، گرنگترین تەوەرێن وان كۆمبوونان ژی مووچێ فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ و دۆسێیا پەترۆلێ بوویە، هەروەسا هنارتنا پەترۆلا هەرێمێ ل دەمەكێ نێزیك دێ دەستپێكەت، دیسان وەلاتێ توركیا ژی بەرهەڤییا خوە دیار كرییە بۆ دەستپێكرنا هنارتنا پەترۆلا هەرێمێ، هەروەسا ژ ئەگەری ڕاگرتنا پەترۆلا هەرێمێ هەتا نوكە نێزیكی 8 ملیار دۆلاران زیان گەهشتییە حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، دیسان ئەز ب هیڤی مە كو ل دەستپێكا هەیڤا كانوونا ئێكێ یا ئەڤسالە، جارەكا دی پەترۆلا هەرێمێ بۆ دەرڤە بهێتە هنارتن، هەكە تێچوویێ دەرئێخستنا پەترۆلێ ل عیراقێ هاتییە تەرخانكرن، دەستكاری تێدا بهێتە كرن، دێ بۆ هەرێما كوردستانێ باشتر بیت».
ناڤهاتی ئاشكرا كر ژی» سەرەدانا ڤێجارێ یا وەزیرێ پەترۆلا ئیراقێ بۆ هەرێما كوردستانێ، دچارچۆڤەیێ وان دانوستاندنێن د ناڤبەرا حوكمەتا هەرێمێ و وەزارەتا پەترۆلا عیراقێ دا بوویە، ڤێجارێ بابەتێ گرنگ یێ تێچوویا دەرئێخستنا پەترۆلێ یە، ئەو تێچوویێ هاتییە دەستنیشانكرن بۆ دەرئێخستنا پەترۆلێ ل هەرێما كوردستانێ، ب هەڤبەركرن ل گەل وی تێچوویێ حوكمەتا ئیراقێ دانای گەلەك یێ كێمە، هەروەسا هەڤبەستا وان كۆمپانیێن ب هەڤبەستا هەڤپشكیێ دهێتە دانان، تێچوویێ دەرئێخستنا پەترۆلێ گەلەك پترە، ژ 6 دۆلاران، ئەڤێ ژی وەكرییە كۆمپانی داخوازا مافێن خوە بكەن».

دهۆك، لەزگین جوقی

ئۆپەراسیۆنا ئازادكرنا شنگالێ‌ ب سەرپەرشتیا ڕاستەوخوە یا سەرۆك مەسعود بارزانی دەستپێكر و پشتی سالەكێ‌ ژ داگیركرنا شنگالێ‌ ژئالیێ تیرۆرستێن داعشێ ڤە، شنگال ب خوینا پێشمەرگەی هاتە ئازادكرن».
سلێمان حەسەن ، بەرپرسێ لژنەیا ناوچا شنگالێ یا پارتی دیموكراتی كوردستان گوت» ل ڕۆژا 13/11/2015ێ‌ ئۆپەراسیۆنا ئازادكرنا سەنتەرێ‌ قەزا شنگالێ‌ و دەڤەرێن ب سەرڤە ب سەرپەرشتییا ڕاستەوخوە یا سەرۆك بارزانی ب پشكداریا پتر ژ حەفت هزار پێشمەرگەیێن قەرەمان دەستپێكر و د ڤێ‌ ئۆپەراسیۆنێ‌ دا پێشمەرگە شیا شنگالێ‌ ئازاد بكەت و سەركەفتنەكا دیرۆكێ‌ تۆماركر و ئەڤ داستانە و سەركەفتنا مەزن یا پێشمەرگێ‌ قەهرەمانێ كوردستانێ‌ ب خوینا 500 پێشمەرگەیان هاتە تۆماركرن وشنگال ب ئێكجاری ژ دەستێن تیرۆرستێن داعشێ هاتە ئازادكرن».
سلێمان حەسەن گوت ژی» سەرۆك بارزانی سۆز دابوو شنگالێ‌ ئازاد بكەت وسۆزا خوە بجهئێنا كو ب سەرپەرشتیا ڕاستەوخوە یا سەرۆك بارزانی شنگال ل سالا 2015ێ‌ ژدەستێن تیرۆرستێن داعشێ هاتە ئازادكرن».
ڕۆهنكر ژی» چو هێز وئالیان پشكداری د ئازادكرنا شنگالێ‌ دا نەكر بەلكو تنێ ل سەر دەستێن پێشمەرگێ قەهرەمان هاتە ئازادكرن و سەرۆك بارزانی پلان ئازادكرنا وێ دانابوو و ڕێكا نێڤدەولەتی یا ڕەقە و شنگالێ‌ و تەلەعفەر و مووسلێ‌ و دۆریانا گرعزێر كو ڕێكا سەرەكێ‌ یا تەلەعفەر وشنگالێ‌ یە دگەل چەندین دەڤەرێن دی ژ ئالیێ پێشمەرگەی ڤە هاتنە كونترۆلكرن و ئازادكرن «.
زێدەتر گۆت» دەمێ‌ تیرۆرستێن داعشێ ل سالا 2014ێ‌ شنگال داگیركری، ل وێ‌ دەمی پلانا ئازادكرنا وێ هاتە دانان و ب دو قۆناغان شنگال هاتە ئازادكرن ئەوژی ل قۆناغا ئێكێ‌ ل ڕۆژا 19/12 /2014ێ‌ ئۆپەراسیۆنێ‌ دەستپێكر ل وی‌ دەمی ناحیا سنۆنێ‌ و چیایێ‌ شنگالێ‌ هاتنە ئازادكرن وڕێ‌ هاتە ڤەكرن بۆ خەلكێ‌ مایە ئاسی ل چیایێ‌ شنگالێ‌ وقۆناغا دویێ‌ یا ئازادكرنا شنگالێ‌ ل 13/11/2015ێ‌ دەستپێكر كو ب سەرپەرشتیا سەرۆك بارزانی شنگال ب تمامی هاتە ئازاد كرن».

هەولێر، قائید میرۆ

شرۆڤەكارەكێ سیاسی ئاماژە ب وێ چەندێ دكەت، هەكە دەمەكێ نێزیك سنورەك بۆ شەڕێ د ناڤبەرا ئیسرائیلێ و حەماسێ دا نەهێتە دانان ئەڤ شەڕە دێ دەڤەرێ ڤەگریت و دبێژیت، ئەو شەڕێ دهێتەكرن شەڕەكێ ب وەكالەتە دهێتەكرن و پێزانینێن دروست هەنە ٥٠٠ چەكدارێن حەشدا شەعبی ژ ئیراقێ چووینە كەرتێ غەزە بۆ پشكداریێ د شەڕێ حەماسێ و ئیسرائیلێ دا.
د. ئاراس عەبدولا، شرۆڤەكارێ سیاسی بۆ ڕۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گوت» ئەو شەڕێ نوكە د ناڤبەرا ئیسرائیل و بزاڤا حەماس دا شەڕەكێ ب وەكالەتە دهێتەكرن، شەڕ ژئالیێ وان گرۆپێن چەكدار دهێتەكرن یێن ژئالیێ كۆمارا ئیسلامی یا ئیرانێ ڤە پشتەڤانی لێ دهێتەكرن، چونكە ژئالیێ ئیرانێ ڤە پشتەڤانی و هاریكاریێن سیاسی و یێن لەشكری دهێنەكرن بۆ هەژمارەكا گروپێن چەكدار، هەكە بهێت و ژئالیێ نەتەوەیێن ئێكگرتی و جڤاتا ئاسایشا نێڤدەولەتی ڤە سنۆرەك بۆ ئەڤی شەڕی نەهێتە دانان و شەڕ د دەمەكێ دیاركری دا نەهێتە ڕاگرتن ئەڤە گرۆپێن چەكدار ل ئیراق و سووریێ و لوبنانێ یێن سە ب وەلاتێن هەرێمێ ڤە دێ زێدەتر چنە د ناڤا ئەڤی شەڕی دا وپێزانینێن پشتڕاستكری هەنە زێدەتری ٥٠٠ چەكدارێن حەشدا شەعبی ژ ئیراقێ بەر ب لوبنانێ چووینە بۆ كەرتێ غەززە و خوە بەرهەڤ دكەن بۆ شەڕی هەكە بهێت و شەڕ بەرفرهتر ببیت، هەموو پێشبینیەك دهێتەكرن هەكە شەڕ ڤەكێشیت دێ بەرەیێن شەڕی هێشتا بەرفرەهتربن و شەڕ دێ بۆ ئیراقێ و لوبنانێ و سووریێ و یەمەنێ هێتە ڤەگوهاستن».
د. ئاراس عەبدوللا ئاماژەكر» هەكە شەڕ بهێتە ڤەگوهاستن بۆ چەند وەلاتێن دی ئەڤە ئەمریكا ژی دێ پشكداریێ د شەڕی دا كەت و هەكە ب شێوەیەكێ ڕاستەوخوە ژی ئەمریكا پشكداریێ نەكەت چ گومان تێدا نینە دێ ب ڕێكا فڕۆكان و چەكێن جۆرا و جۆر پشكداری د شەڕی دا كەت و هەكە ئاگرێ ئەڤی شەڕی نەهێتە ڤەمراندن دێ گەلەك وەلاتان ڤەگریت ژوان ژی دێ ئیراقێ ڤەگریت، چونكە مە دیت هەر ژ دەستپێكا شەڕێ د ناڤبەرا بزاڤا حەماسێ و ئیسرائیلێ دا چەندین گرۆپێن ئیراقی بێدەنگی شكاند و هێرشی سەر بنگەهێن ئەمریكا كرن ل ناڤخوە و دەرڤەیا ئیراقێ، بێگومان هەلویستێ هەرێما كوردستانێ ژی خویایە، كورد مللەتەكێ ستەملێكری بووینە و دخوازن هەردو مللەتێن فەلەستینی و ئیسرائیلی بگەهنە مافێن خوە ب شێوەیەكێ ئاشتیانە و دو دەولەت بهێنە ئاڤاكرن وهەر ئاریشە و ئالۆزیەكا هەبیت ژی ب ڕێكا دانوستاندنان ب دووماهی بهێت نەكو ب شەڕی، چونكە د بەرژەوەندیا كەسێ دا نینە و تنێ وەلاتیێن سڤیل باجا ئەڤی شەڕی ددەن».

سەرۆك مەسعود بارزانی ل سەلاحەدین پێشوازی ل محەمەد شیاع سۆدانی، سەرۆك وەزیرێن عیراقا فیدرال كر.
د وێ دیدارێ دا كو نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ و مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و فازل میرانی، بەرپرسێ دەستەیا كارگێریا مەكتەبا سیاسی یا پارتی و ئەندامێن مەكتەبا سیاسی بەرهەڤبووین، باس ل ڕەوشا سیاسی یا ئیراقێ و پەیوەندیێن د ناڤبەرا حوكمەتا ئیراقا فیدرال و حوكمەتا هەرێمێ هاتە كرن.
هەر د وێ دیدارێ ڕۆناهی هاتە ئێخستن ل سەر گرژی و ڕوودانێن دەڤەرێ و نەهامەتی و ئازارێن گەلێ فلستینی و چاوانیا گەهاندنا هاریكاریێن مرۆڤایەتی بۆ غەزە هەروەسا ئەو مەترسیێن سەقامگیریا ئیراقێ و دەڤەرێ دكەنە ئارمانج.
ژ ئالیەكێ دی ڤە، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ، نێچیرڤان بارزانی و سەرۆك وەزیرێن ئیراقا فیدرال محەمەد شیاع سۆدانی ل هەولێرێ كۆمبوون و هەردو ئالیان ڕەوشا سیاسی، ئەمنی و ئابۆری یا وەلاتی و پەیوەندیێن هەولێر و بەغدا باسكرن و دوپاتی ل گرنگیا پشتەڤانیێ ل حوكمەتا فیدرالی هاتە كرن بۆ بجهئینانا پلان و بەرنامەیێن خوە ب شێوەیەكی كو خزمەتا بەرژەوەندیێن بلند یێن وەلاتی بكەت. هەروەسا هەلبژارتنێن داهاتی یێن پەرلەمانێ كوردستانێ و گرنگیا پشتەڤانیكرنێ ل بزاڤێن كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ بۆ سەرئێخستنا هەلبژارتنان، بەرهنگاربوونا ئاستەنگان و پاراستنا ئارامیێ و سەقامگیریێ، تەوەرەكێ دی یێ كۆمبوونێ بوو.
محەمەد شیاع سۆدانی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقا فیدرال ل پێنجشەمبیا بۆری ب سەرەدانەكێ گەهشتبوو هەولێرێ و ل فڕۆكخانەیا نێڤدەولەتی یا هەولێرێ ژ ئالیێ مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ پێشوازی لێ هاتبوو كرن. هەڤدەم فوئاد حسێن، جێگرێ سەرۆك وەزیران و وەزیرێ دەرڤەیێ ئیراقێ ل گەل سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ بوو د وێ سەرەدانێ دا.

نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ پێشوازی ل ستیڤن چارلس هیچن، بالیۆزێ بریتانیا ل ئیراقێ كر .
د كۆمبوونەكێ دا هەردو ئالیان دوپاتی ل وێ چەندێ كر كو ڕێك نەهێتە دان ئیراق ببیتە پشكەك ژ كێشە و ئالۆزیێن دەڤەرێ، هەڤدەم كۆمبوونا پارتی و ئێكەتیێ ب ئەرێنی هەلسەنگاند.
هەر د وێ كۆمبوونێ دا پێشڤەبرنا پەیوەندیێن بریتانیا ل گەل ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ، پەیوەندیێن هەولێر – بەغدا و دانوستاندنێن چارەسەركرنا كێشەیێن د ناڤبەرا وان دا و ڕەوشا ناڤخوەیا هەرێما كوردستانێ هاتە باسكرن.
هەردو ئالیان دوماهی كۆمبوونا د ناڤبەرا پارتی دیموكراتی كوردستان و ئێكەتی نیشتمانی كوردستان ب ئەرێنی هەسەنگاند، هەروەسا دوپاتی ل گرنگیا بەردەوامیا دانوستاندنێن هەولێر – بەغدا بۆ چارەسەركرنا كێشەیێن خوە كر و ل دۆر ڤێ چەندێ ئاماژە ب سەرەدانا ڤێ دووماهیێ یا سەرۆك وەزیرێن ئیراقا فیدرال بۆ هەرێما كوردستانێ كر.
د تەوەرەكێ دی یێ كۆمبوونێ دا، هەردو ئالیان باس ل كاریگەری و ئەگەرێن بەردەم ئالۆزیێن ڕۆژهەلاتا ناڤین كر و د هەڤڕا بوون ل دۆر وێ چەندێ كو پێدڤیە ئارامی و سەقامگیریا دەڤەرێ بهێتە پاراستن و ڕێك نەهێتە دان ئیراق ببیتە پشكەك ژ كێشە و ئالۆزیان.

وەزیرێ ناڤخوەیی ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ڕاگەهاند: حوكمەتا ئیراقا فیدرال وەسا هاتیە دیزاینكرن كو ڕێگریێ ل وێ چەندێ بكەت كارەسات ب سەر كورد و سوننە و شیعەیان بهێن، بەلێ هەتا نوكە كورد ل كەركووكێ و دەوروبەرێن وێ دهێنە دەركرن.
ڕێبەر ئەحمەد، وەزیرێ ناڤخوەیی ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل كۆنفرانسێ دەستپێشخەریا ئیراقێ، ل چاتام هاوس ل بریتانیا گۆتارەك پێشكێشكر و تێدا گوت» د دەمێ بۆری دا كو دیكاتۆرێن ئیراقێ هاتنە ژناڤبرن، ئیراق چوویە دناڤ سیستەمەكێ فیدرالی دا بەلێ فیدرالیا وی تمام نەبوو».
وەزیرێ ناڤخوەیا حوكمەتا هەرێمێ گوت ژی» حوكمەتا فیدرالی وەسا هاتیە دیزاینكرن كو ڕێگریێ ل وێ چەندێ بكەت كارەسات ب سەر كورد و سوننە و شیعان بهێن».
ئاماژەكر» پتریا وان بنەمایان ڕوو ب ڕوویێ ئاستەنگان بووینە، هەروەسا مەترسی ژی هەبوو ل سەر بەلاڤكرنا دەستهەلاتان و لاوازكرنا دەستووری، ب تایبەتی ئەو هەموو پێكهاتەیێن ئیراقێ پشكداری د نڤیسینا وی دەستووری دا كربوو».
خویاكر» هێشتا كارەكێ زۆر مایە كو ئیراقێ بێخینە سەر فیدرالیزمێ، كو د دەمێن بۆری دا بەردەوام سەنترالیزم بوو، ب تایبەت ئەو سیستەمێ كو پەیوەندی ب نەتەوەیێ ئێكگرتی ڤە هەی» هەروەسا دیاركر» كورد هەتا نوكە ژی ل كەركووكێ و دەوروبەرێن وێ دهێنە دەركرن» .
ڕێبەر ئەحمەد د گۆتارا خوە دا دیاركر» ئارمانج ژ دامەزراندنا جڤاتا فیدرالی، سیستەمەكێ فیدرالی و بەلاڤكرنا داهاتان بوو، هەروەسا ئەڤ قانوونە مافی ددەتە پێكهاتەیان، بەلێ مخابن ئەڤ قانوونە دهێنە پشت گوه هاڤێتن و هەتا نوكە هەبوون نینە».
وەزیرێ ناڤخوە ل حوكمەتا هەرێمێ دوپاتكر ژی» مە ل هەرێما كوردستانێ خوە ئارام گرتیە، بەلێ هێشتا داخوازا مافێن خوە دكەین، هەتا نوكە مووچەیێن هەرێمێ مەهانە دهێنە گیروكرن، كو مووچە مافەكێ خەلكێ كوردستانێ یە، لەوما نابیت ڕێك بهێتە دان ئەڤ گیروبوونا مووچەی یا بەردەوام بیت» .
د دوماهیا ئاخڤتنێن خوە دا، ڕێبەر ئەحمەد گوت» پشتی ژناڤبرنا ڕژێما بەعس، خەلك هەژی ژیانەكا باشترە ژ ئەوا نوكە تێدا، مە هیڤی دخواستن كو فیدرالیەك هەبیت هەموو پێكهاتە مافێن خوە تێدا ببینن، ژ وان ژی مافێ پارەداكرن و ئاسایش و پشتەڤانیا حوكمەتێ، كو چو ژ ڤان نەهاتن كرن» .

زنار تۆڤی:

د. نەوزاد هێتۆتی، پسپۆرێ زانستێن سیاسی بۆ ڕۆژنامەیا ئەڤرۆ دبێژیت، زێدەباری گەفێن گروپێن شیعی، ب تایبەتی ژی ئەبو عەلی عەسكەری، بەرپرسێ ئەمنی یێ حیزبوللایا ئیراقی، سەبارەت سەرەدانا بەرپرسێن ئەمریكا بۆ ئیراقی، بەلێ ئەنتۆنی بلینكن، وەزیرێ دەرڤەیێ ئەمریكا ل ڤێ دوماهیێ سەرەدانا بەغدا كربوو و ڕاستەوخۆ ل گەل سۆدانی كۆمبوو، د وێ سەرەدانێ دا بلینكنی، چار پەیامێن گرنگ دانە بەغدا، یا ئێكێ ئەوە، دڤێت حوكمەتا ئیراقی ب ئەركێ خوە ڕابیت و ڕێگرییێ ل گرۆپێن میلیشیان بكەت، كو هێرشێ نەكەنە سەر بنگەهێن لەشكری یێن ئەمریكا ل ئیراقێ، بلینكنی گوت ژی، ئەو هێرشێن ژ ئالیێ گرۆپێن نێزیكی ئیرانێ ڤە بۆ سەر هێزێن ئەمریكا دهێنە كرن ناهێنە قەبوولكرن.
ناڤهاتی دیار كر ژی» پەیاما دویێ ئەوە، ئەمریكا بێ دەنگ نابیت بەرامبەر ب ئارمانجكرنا بەرژەوەندیێن وێ و ئەو هێرشێن دهێنە كرن بۆ سەر بنگەهێن وێ یێن لەشكری، لەوما ب ڕەنگەكێ ڕاستەۆخۆ، ئەمریكا ژی دێ گرۆپێن میلیشیان كەتە ئارمانج و دێ مۆشەك باران كەت، هەروەسا پەیاما سیێ ئەوە، دڤێت حوكمەتا ئیراقێ ڕێكێ ل گرۆپێن میلیشیان بگریت، كو ب مۆشەك و دروونان ب ڕێكا ئیراقێ هێرشێ نەكەنە سەر ئیسرائیلێ، دڤێت سنوورەك بۆ وان بهێتە دانان، پەیاما چارێ ئەوە، ئەمریكا ل گەل وێ چەندێ كو بازنێ شەرێ غەزە بەرفرەه نەبیت، بەلێ هەكە ئیران یان هەڤپەیمانێن وێ بەرەیەكێ دیتر یێ شەڕی ڤەكەن، ڕاستەوخوە ئەمریكا دێ دربان ل ئیرانێ دەت، هەر چەندە ئەنتۆنی بلینكنی، د سەرەدانا خوەدا بۆ بەغدا، ئەو چەندە دیار كر، كو وان نەڤێت ل گەل ئیرانێ ڕووب ڕوو ئێك ببن، هەر چەندە دێ هەموو ڕێكاران بۆ پاراستنا هێز و وەلاتیێن خوە گرنەبەر».

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com