دوهی دوشەمبی 19/6/2023 مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل گەل شاندەكێ ژۆرا بازرگانی یا ئەمریكی كۆمبوو و ب گۆرەی مالپەرێ فەرمی یێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، ئێرڤن هیكس قونسۆلێ گشتیێ ئەمریكا ژی د كۆمبوونێ دا یێ پشكدار بوو.
مالپەرێ فەرمی یێ حوكمەتێ ئاماژە ب وێ چەندێ ژی كر كو ستیڤ لوتس، جێگرێ سەرۆكێ ژۆرا بازرگانی یا ئەمریكی بۆ كاروبارێن ڕۆژهەلاتا ناڤەراست كورتیەك دەربارەی ئارمانجا سەرەدانا خوە و پێكهاتەیێ شاندی بەرچاڤكر كو ژ نوونەرێن هەژمارەكا كۆمپانیێن ئەمریكی د بوارێن پێشڤەبرنا چاندنێ دا پێكهاتبوو.
د كۆمبوونێ دا، مەسرور بارزانی سەرەرای سوپاسیكرنا ئەمریكا بۆ گرنگیدانا وێ ب هێزكرنا پەیوەندیان ل گەل هەرێما كوردستانێ ب ڕێكا كەرتێ تایبەت، ڕۆناهی ئێخستە سەر چاكسازیێن كابینەیا نەهێ یا حوكمەتا هەرێمێ د بوارێ هەمەجۆركرنا ئابوری و گرنگیدان ب كەرتێ چاندنێ و ئاڤاكرنا ژێرخانەیەكا ئابوری یا ب هێز و كاراكرنا سیستەمێ بەنكی و ب دیجیتالكرنا خزمەتگوزاریێن گشتی.
د كۆمبوونێ دا سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دیاركر، ئارمانجا مە ئەوە، هەرێما كوردستانێ ببیتە سەنتەرەكێ گرنگ یێ بازرگانی و چاندنێ ل دەڤەرێ ب ئاراستەیا دابینكرنا ئاسایشا خوارنێ، هەروەسا كۆمپانیێن ئەمریكی ژی هاندان وەبەرئێنانا خوە ل هەرێما كوردستانێ پێشبێخن ب تایبەتی د وارێ وزێ و كاروبارێن بەنكی دا، بەرهەڤیا هەرێما كوردستانێ ژی بۆ پێشكێشكرنا هەر ئاسانكاری و هەماهەنگیەكا پێدڤی سەبارەت ڤێ چەندێ دوپاتكر.

پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ سەبارەت پڕۆژە قانوونا بودجەیا گشتی یا ئیراقێ و قۆناغێن پشتی پەسەندكرنا بودجەی ڕادگەهینیت: ئەم وەكو حوكمەتا هەرێما كوردستانێ پەیوەندیێن مە ل گەل بەغدا دێ د بەردەوامبن. هەروەسا دبێژیت: پاشڤەچوونەكا مەترسیدار دپڕۆسەیا سیاسی یا ئیراقێ دا هەیە.
جۆتیار عادل، پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ گوت» پشتی گوهۆڕینێن سیاسی ل ئیراقێ پشتی سالا 2003، تێكگەهشتنەكا هەڤپشك د ناڤبەرا ئالیێن سیاسی یێن ئیراقێ دا هەبوو، ب وی ئاراستەی پێكڤە پاشەڕۆژا ئیراقێ دروست بكەین، بەلێ مخابن ئەوا نوكە دهێتە دیتن، پاشڤەچوونەكا مەترسیدارە ل سەر پاشۆڕۆژا سیاسی ل ئیراقێ».
جۆتیار عادل گوت ژی» پەیوەندیێن حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، ب ڕێكا كەنالێن جودا، ل گەل ئیراقێ د بەردەوامن، چونكە خەلكێ هەرێما كوردستانێ وێ چەندێ قەبوول ناكەت داگێڕانێ ژ مافێن وی بكەین».
پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ هیڤی ژی خواست، ئەو بودجەیا كو ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ هاتیە پەسەندكرن، وەكو خوە بهێتە بجهئینان و ب دوور دیت تانە ل قانوونا بودجەی بهێتە دان.
ئەوژی بەرچاڤكر» هەروەكو سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د گۆتارا خوە دا ل كۆنفرانسێ كوردستان لاندكا پێكڤەژیانا ئاشتیانە، ئاماژە ب وێ چەندێ كری كو گرفتا مە ل گەل بەغدا، تنێ گرفتا دارایی نینە».
جۆتیار عادل خویاكر ژی» ئەڤرۆ ئەم ڕوو ب ڕوویێ پێشهاتەكێ نە، پێدڤیە چاڤەڕێ بین كو ل پاشەڕۆژەكا نێزیك دا دێ چ بیت، وەكو حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ژی هەلوەستێ مە یێ ئاشكرایە».
هەروەسا ئاشكراكر» هێز و ئالیێن سیاسی د ناڤ چارچۆڤەیێ هەماهەنگیێ دا، ل دۆر وان خالێن كو مە ڕێككەفتن ل سەر كری، پاشڤەچوون، كو ئەڤ پرسە تنێ ل ڤێ قۆناغێ ڕوو نەدایە، بەلكو ل سالا 2005 هەتا نوكە، پاشڤەچوونەكا مەترسیدار ل سەر هەموو وان بها و پرنسیپان هەیە كو پێكڤە ل سەر ڕێككەفتبووین».
سەبارەت هەلوەستێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بۆ ڤێ قۆناغێ و پەیوەندیێن ل گەل بەغدا، گوت» كەنالێن پەیوەندیێ ل گەل بەغدا یێن هەین و دێ بەردەوام بن، كو گرێدای كۆمەكا بابەتانە، هەروەكو من باسكری خەلك داگێڕانێ ژ دەستكەفتێن هەرێما كوردستانێ ناكەت، كو ژ ئەنجامێ قوربانیەكا مەزن بدەستڤە هاتین، ستراتیژیەتا مە د نوكە دا، پاراستنا دەستكەفتێن هەرێما كوردستانێ یە».
پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دوپاتكر» كۆمەكا مادەیێن دستوورێ ئیراقێ یێن هاتینە پێشێلكرن، بەری پەسەندكرنا بودجەی، مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ بەردەوام د پەیوەندیێ دابوو ل گەل محەمەد شیاع سودانی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ و نوونەرێن مە ل بەغدا، كو سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ ڕاشكاوانە ئاخڤتیە، هەروەكو خەلكێ هەرێما كوردستانێ دزانن، كو هەڤپەیمانیا بڕێڤەبرنا دەولەتێ هندەك پێشنیاز و هزرێن نوو بەردەستكرینە، كو ل گەل ڕێككەفتنا مە ل گەل بەغدا ناگونجیت، سەرباری وێ چەندێ ژی ل دەف مە ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ئێكلابوویە كو قووتێ خەلكێ هەرێما كوردستانێ هێلا سۆرە، د ناڤبەرا مە و بەغدا قانوون و دستوور یێن هەین».
ڕۆهنكر ژی» هەبوونا هەرێما كوردستانەكا ب هێز، كاریگەری ل سەر سەقامگیریێ هەیە و بەروڤاژی ژی ڕاستە».
ل دۆر پێنگاڤا بهێت یا هەولێرێ، جۆتیار عادل گوت» باشترین دەستكەفتا گەلێن ئیراقێ، دستوورە، كۆمەكا ئالیان هەنە بزاڤێ دكەن هەرێما كوردستانێ لاواز بكەن، بەلێ بزاڤێن وان شكەستن ئینایە، ب ئیرادەیا پیلایی یا خەلكێ هەرێما كوردستانێ، دێ وێ قۆناغێ ژی دەرباز كەین».
پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێمێ ل دۆر ئەگەرێ دوبارە دروستبوونا قەیرانا دارایی و پاشئێخستنا مووچەیێ فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ گوت» هێشتا زوویە باس ل وێ پرسێ بكەین، پێدڤیە چاڤەڕێی قۆناغا بجهئینانا بودجەی بكەین».
سەبارەت بەلاڤكرنا مووچەیێ هەموو وەزارەتێن حوكمەتا هەرێمێ بەری جەژنا قوربانی، جوتیار عادل دبێژیت» وەزارەتا دارایی و ئابوری بزاڤێ دكەت گرفتان چارەسەر بكەت تاكو مووچەیی هەموو وەزارەتان بەری جەژنێ بهێنە بەلاڤكرن».

سەرۆكێ دەستەیا كارگێری یا مەكتەبا سیاسی یا پارتی دیموكراتی كوردستان، فازل میرانی ل بارەگایێ مەكتەبا سیاسی پێشوازی ل شاندەكێ كۆمەلا دادگەری كوردستان ب سەرۆكایەتیا محەمەد حەكیم، ئەندامێ مەكتەبا سیاسی كر.
د كۆمبوونەكێ دا ب بەرهەڤبوونا مەحمود محەمەد و هشیار زێباری و سیداد بارزانی ئەندامێن دەستەیا كارگێری یا مەكتەبا سیاسی، فازل میرانی دوپاتكر كو پەیوەندیێن د ناڤبەرا هەردو ئالیان دا د دیرۆكی نە و ئاماژەكر كو گەلەك جاران ئەو پەیوەندی سەر ئەڤراز و سەر نشیفی بخوەڤە دیتینە بەلێ هیچ دەمەكی پەیوەندیێن خراب د ناڤبەرا هەردو ئالیان دا نەبوون.
سەرۆكێ دەستەیا كارگێری یا مەكتەبا سیاسی یا پارتی دوپاتكر كو: پێدڤیە بەرژەوەندیا بلند یا هەرێما كوردستانێ ل سەر هەموو بەرژەوەندیێن دی دا بیت و مە پێ باشە ئەڤ سەقایێ سیاسی ئەوێ ل هەرێما كوردستانێ د نوكە دا هەی ب دوماهی بهێت و پاراستنا قەوارەیێ هەرێما كوردستانێ ئەركێ مە هەموویانە و ئەڤ چەندە دێ هێتە كرن ب هەڤڕێزیا ئالیێن سیاسی یێن هەرێما كوردستانێ.
فازل میرانی دیاركر ژی: هەكە دیرۆكەكا پڕ شانازی و باش مە هەبیت پێدڤیە جوگرافیا هەبیت و جوگرافیا مە هەرێما كوردستانا ئیراقێ یە و پاراستنا ڤێ جوگرافیایێ ئەركێ مە هەموویایە و پێدڤیە پێنگاڤێن خوە ڕێكبێخین بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ.
ژ ئالیێ خوەڤە محەمەد حەكیم، ئەندامێ مەكتەبا سیاسی یا كۆمەلا دادگەری كوردستان دوپاتكر: سەرەرای تایبەتمەندیا مە هەردو ئالیان، كار ل سەر هەڤپشكیان بكەین و مە پێ باشە هەموو د تێكگەهشتنێ دا ل گەل پارتی دیموكراتی كوردستان بكەین.
دیاركر ژی، پێدڤیە هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ ب زووترین دەم بهێنە ئەنجامدان و هەرێما كوردستانێ و قەوارەیێ وێ ل دەف مە هێلا سورە. هەروەسا ئاماژەكر كو تەبایی د ناڤبەرا هێزێن سیاسی یێن كوردستانی خواست و هیڤیا هەموو كوردستانیایە.

كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ دێ كۆمبیت و ئێك ژ پرسێن دێ باس تێدا هێتە كرن، هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ یە، سەرۆكێ تیما ڕۆژنامەڤانی یا كۆمسیۆنێ ژی دبێژیت: بەری دوماهیا ڤێ مەهێ دێ بڕیار ل دۆر وێ چەندێ هێتە دان.
عیماد جەمیل، سەرۆكێ تیما ڕۆژنامەڤانی ل كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ گوت» ل ڕۆژا سێشەمبی 20/6/2023 دێ جڤاتا كۆمسیارێن كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان كۆمبیت و ئێك ژ وان پرسێن دێ هێتە باسكرن، هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ یە.
سەرۆكێ تیما ڕۆژنامەڤانی ل كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ گوت ژی» چەند پێشنیازەك سەبارەت ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ هەنە كو ژ ئالیێ جڤاتا كۆمسیاران دێ دانوستاندن ل سەر هێتە كرن».
ئێك ژ ئاستەنگێن ل بەردەم كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ ئەوە، ل دوماهیا مەها كانوونا ئێكێ هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ دێ ئەنجام دەت، كۆمسیۆن نەشێت هەلبژارتنێن هەرێما كوردستانێ ژی ل هەمان دەم دا بكەت.
عیماد جەمیل گوت ژی» دڤێت بەری دوماهیا مەها خزیرانێ، كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ دوماهی بریار ل دۆر هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ بدەت».

سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، مەسرور بارزانی ل كۆنفرانسێ كوردستان لاندكا پێكڤەژیانا ئاشتیانە ل هەولێرێ، گۆتارەك پێشكێشكر و تێدا ڕاگەهاند: پێكڤەژیان و هەڤدوو قەبوولكرن بوویە پشكەك ژ كەلتوور و ژیانا مە.

دەقێ گۆتارا سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ..
سوپاسیا بەرهەڤبوونا هەوە هەموویان دكەم، سوپاسیا یەرهەڤبوونا مامۆستایێن ئایینی ژ هەموو ئایین و ئایینزایێن جودا یێن كوردستانێ دكەم كو هاتین و ل ڤێرێ دگەل مەدانە، هەروەسا سوپاسیا بەرهەڤبوونا مامۆستایێن بەرێز یێن زانكۆیان دكەم.
مە پێدڤی ب ڕێنما و بۆچوونێن هەوە هەیە. هەروەكو چاوان هەوە شیایە هەتا نوكە ب ڕێنمایێن خوە، كوردستانێ وەكو لاندكا ئاشتیێ و پێكڤەژیانێ بپارێزن، هیڤیدارم ب هەمان شێوە، نەڤیێن مە یێن داهاتی ژی ب ڤی شێوەی پەروەردە بكەن.
دەستخوەشیێ ل ڕێكخەرێن ڤی كۆنفرانسێ وەزارەتا ئەوقافێ و كاروبارێن ئایینی دكەم بۆ ڕێكخستنا ڤی كۆنفرانسی ب ڤێ هەلكەفتێ كو ڕۆژا نێڤدەولەتی یا بەرهنگاریبوونا گۆتارا كەربێ یە.
د دیرۆكا مرۆڤایەتیێ دا و هەتا ئەڤرۆ ژی گۆتار و درووشمێن دوژمنكارانە و هاندانا توندوتیژیێ، كارەساتێن مەزن پەیداكرینە. د ڤی سەردەمی ژی دا كو سەردەمێ پێشكەفتن و تەكنۆلۆژیایێ یە، هێشتا ئەو جۆرە گۆتار جهێ دلتەنگیێ نە و ئەنجامێن وێ ژی گەلەك د بەرچاڤن و دبینین كو ل گەلەك وەلات و دەڤەرێن جودا یێن جیهانێ شەر و خوینڕشتن بەردەوامە.
هەروەكو ل درووشمێ ڤێ هەلكەفتێ ژی دا هاتی، كوردستان بەردەوام لاندكا پێكڤەژیانا ئاشتیانە بوو، چەندین هزار سالە كو ئەڤ دەڤەرا مە، نەتەوە و ئایین و باوەریێن جودا جودا ب خوەڤە گرتیە و پێكڤەژیان و هەڤدوو قەبوولكرن بوویە پشكەك ژ كەلتوور و ڕێكا ژیانا مە. ل پتریا دەڤەرێن كوردستانێ كورد و توركمان و كلدان و ئاشووری و سریان و ئەرمەن و ئەرەب و موسلمان و مەسیحی و ئێزدی و جوهی، پێكڤە ژیاینە و ل ڕۆژێن تەنگاڤیاندا هاریكارێن هەڤدوو بووینە.ئەز خەلكێ دەڤەرەكێ مە كو مزگەفت و كەنیسە و كنیشت د ئێك گوند دا هەبوون. بەردەوام شانازیێ ب وی كەلتووری دكەم و هەموو شیانێن خوە دێ بكارئینم بۆ مان و پێشڤەبرنا ڤی كەلتوورێ جوان.
هەرچەندە هەرێما كوردستانێ ئەو ناڤەند و لاندك بوو كو هەموو نەتەوە و ئایین و ئایینزایەكی تێدا هەست ب ئارامیێ و ئاسوودەیێ كریە، بەلێ مخابن بەردەوام ئەو جهێ ئارام، كەفتیە بەر هێرشا هزرا دوژمنكارانە، بەردەوام بزاڤ هاتیە كرن ئەڤ كەلتوورێ پێكڤەژیانا هەرێمێ بهێتە شێواندن و هەتاكو بزاڤا نەهێلان و جینۆسایدا نەتەوە و ئایینێن دناڤ كوردستانێ دا هاتیە كرن.
دیرۆكا نوو یا نیشتمانێ مە، وێ چەندێ دیار دكەت كو ژ ئەگەرێ هزرا شۆڤینی و دوژمنكارانە و حاشاییكرن ل بوونا نەتەوەیێ مە، وەلاتێ مە تووشی چەندین كارەسات و كۆمەلگوژی مەزن بوویە. وێرانكرن و سوتن و ئەنفال و كیمیابارانكرن، دەرئەنجامێ زالبوونا وێ هزر و عەقلیەتێ بوو كو یەكسانی و دادپەروەری و دانپێدان ب مافێ نەتەوەیێن دی نەدكر.
ئەڤرۆ گەلەك ژ وان كەس و ئالیێن هێرشی مە دكر نەماینە، بەلێ ئەم هەر یێن ماین، ئەڤە ژی بێگومان ژ ئەگەرێ پاراستنا وی كەلتوور و هزرا پێكڤەژیانێ یە. هەموو ئالیەك دزانن كو ل سەردەمێ شۆڕەشا ئەیلوولێ دا، سەرەرای وان هەموو كوشتارێن ل وەلاتیێن مە د هاتە كرن، بارزانیێ نەمر بەردەوام دووپاتی ل وێ چەندێ دكر كو ئەم ڕێكێ نادەین ئەو شەڕە ببیتە شەڕێ د ناڤبەرا كورد و ئەرەبا دا، بەلكو بەردەوام دگوت كو شەڕێ مە ل گەل دەستهەلاتدارێن زۆردارە نەكو نەتەوەیان. ل دەمێ سەرهلدانێ ژی كو تنێ سێ سال ب سەر ئەنفال و كیمیابارانێ دا دەرباز ببوو، ب هزاران سەربازێن ئیراقی ل هەرێما كوردستانێ وەكو دیل هاتنە دەستەسەركرن، بەلێ سەرۆك بارزانی داخوازكر ڕێز لێ بهێتە گرتن و بهێنە پاراستن.
ئەم بەردەوام ڤی كەلتوورێ جوان دپارێزین و گۆتارا مە دێ گۆتارا خوەشتڤیێ و پێكڤەژیانا ئاشتیانە و ڕێزگرتنا بەرامبەر و یەكسانی و دادپەروەری بیت. ئەم ڕێكێ نادەین هیچ هزرەكا كەربێ و توندوتیژیێ بهێتە دناڤ هەرێما كوردستانێ دا.
بەلێ مخابن كو دبینین وانە ژ دیرۆكێ نەهاتیە وەرگرتن و دیسان هندەك كەس بزاڤا بەلاڤكرنا هزرا شۆڤینی و خوەسەپاندنێ دكەن.
مە بۆ دامەزراندنا ئیراقەكا فیدرالی و دیموكرات، گەلەك داگیران كر، مە ب هەموو شیانێن خوە بزاڤكر ئیراقەكا نوو بهێتە ئاڤاكرن كو تێدا هەموو پێكهاتە هەست ب هەبوونا خوە و پاراستنا ماف و تایبەتمەندیێن خوە بكەن، بەلێ د بەرامبەر دا دبینین كو هێدی هێدی ئەو پڕۆسەیە یا ژ ڕێكا خوە لاددەت و نێزیكە ئیراق ب ئاراستەیەكی دهێتە برن كو تووشی ئەزموونێن تەحل یێن بۆری ببیت.
دبینین بزاڤا پێشێلكرنا مافێن مە یێن دستووری دهێتە كرن، دبینین گۆتارا كەرب و دوژمنكارانە بەرامبەر هەرێما كوردستانێ دهێتە بەلاڤكرن و ب شێوازەكێ چەواشەكارانە دهێنە بەلاڤكرن كو پێشكەفتن و ئاڤەدانكرنا هەرێما كوردستانێ ل سەر كیستێ دەڤەرێن دی یێن ئیراقێ یە و ب وی جۆری دخوازن خراب بڕێڤەبرن و هەدەردانا سامانێ گشتی و گەندەلیێن خوە ڤەشێرن.
د وان سالێن كو شەڕەكێ تایفی ل گەل دەڤەرێن ئیراقێ هەبوو، هەرێما كوردستانێ ببوو پەناگەهەك بۆ هەموو ئالیەكی. هەموو ئەو تایفێن ل دەڤەرێن دی یێن ئیراقێ هەڤدوو د كوشت، ل هەرێما كوردستانێ دبوونە جیرانێن هەڤدوو. ل سەردەمێ شەڕێ دژی تیرۆرستێن داعشێ ژی، ب سەدان هزار خەلكێ دەڤەرێن دی یێن ئیراقێ هاتنە هەرێمێ و هەتا نوكە ژی پتریا وان د بەرهەڤ نینن كەمپان چۆل بكەن و بزڤرنە جهێن خوە، چونكە هێشتا هەست ب مەترسیێ دكەن.
ئەم شانازیێ ب وێ چەندێ دكەین كو كەلتوورەكێ وەسا مە هەیە و پێدڤیە ئەم هەموو بزاڤێ بكەین هزر و گیانێ پێكڤەژیانێ پێشڤە ببەین. داخوازیا مە ژی ژ خەلك و بەرپرسێن دلسۆزێن دەڤەرێن دی یێن ئیراقێ یە، كو ڕێكێ ل بەلاڤكرنا هزرا توندوتیژیێ بگرن و پەندێ ژ دیرۆكا خویناوی یا ئیراقێ وەربگرن. بلا ئەم هەموو پێكڤە كار بكەین بۆ چەسپاندنا ئاشتیێ و تەبایێ و شیانێن خوە بكاربینین كو نە تنێ ل هەرێمێ و ئیراقێ، بەلكو ل هەموو دەڤەرێ و جیهانێ ژی ببینە فاكتەرێ چەسپاندنا ئاشتیێ و نەهێلانا شەڕی و خوینڕشتنێ.
ل دووماهیێ پێدڤیە دوپاتیێ ل وێ چەندێ بكەین كو پێگیری بوون ب دستوورێ ئیراقێ، تاكە گەرنتیا سەقامگیری و پاراستنا مافێن هەموو پێكهاتەیێن ئیراقێ یە، كوردستان و هەموو پێكهاتەیێن وێ، تووشی چەندین بزاڤێن ژناڤبرنێ بووینە وەكو ئەنفال و كیمیابارانكرن و داگیركرنا ئەردی و ڤەگوهاستن و نەهێلانا ناسنامەیا نەتەوەیی، لەوما ب گۆرەی دستووری داخوازا قەرەبوویا وان هەموو ستەما ل مە هاتیە كرن دكەین .
كێشەیا مە تنێ كێشەیا مووچەی و بابەتێ دارایی نینە، نوكە پتریا مافێن دستووری یێن مە هاتینە پشتگوه هاڤێتن و پێشێلكرن، نموونەیا هەرە دیار ژی ئەوە كو هەتا نوكە ل كەركووكێ و دەوروبەرێن وێ، جوتیارێن كورد و توركمان گەف یێن ل سەر هەین و ئەردێن وان دهێنە داگیركرن، لێ دخوازن هەموو مافێن مە، د بابەتێ دارایی و مووچەی دا بچووك بكەن و ئەڤجا ڤی بابەتی ژی دژی مە بكاربینن.
داخوازیا من ژ دەستهەلاتێن بەغدا ئەوە كو ڕێزێ ل دستووری بگرن و وانێ ژ دیرۆكێ وەرگرن، ئەوا ب ئاشتیێ و سەقامگیریێ دشیێن بدەستڤەبینین، ب شەڕی و ستەمێ و خوەسەپاندنێ بدەستڤەناهێت.
داخوازیا من ژ وەلاتیێن خوەشتڤیێن كوردستانێ و ئالیێن سیاسی یێن هەرێمێ ژی ئەوە كو خەبات و قوربانیدانا گەلێ مە ژبیر نەكەن و بهایێن خوە یێ بلند ل بن هیچ فشارەكێ و بۆ بەرژەوەندیا بەرتەنگ ژ دەست نەدەن و بەردەوام بن بۆ پێشڤەبرنا وی كەلتووری و ڕێزگرتنێ ل وان بهایێن پیرۆز یێن مە هەین ژ پێخەمەت نیشتمانەكێ ب هێز.

وەزیرێ ناڤخوە ل هەرێما كوردستانێ دووپاتكر كو سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ یێ ڕژدە ل سەر ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ.
ڕێبەر ئەحمەد، وەزیرێ ناڤخوە ل هەرێما كوردستانێ د چارچۆڤەیێ پشكداریكرنێ د پانێلەكێ پەیمانگەها ئاشتیێ دا ل واشنتۆن گوت» سوپاسیا وەلاتی و ئالیێن سیاسی یێن هەرێما كوردستانێ دكەم كو مە پێكڤە گەلەك دەمێن دژوار بوراندن و داخوازێ ژی ژ ئالیێن سیاسی دكەین كو ل سەر ژڤانەكێ ڕێككەڤن بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ».
ڕێبەر ئەحمەد گوت ژی» مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ یێ ڕژدە ل سەر ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانی ل هەرێما كوردستانێ و هەموو بزاڤێن وی بۆ وێ چەندێ نە هەلبژارتن بهێنە ئەنجامدان».
ڕێبەر ئەحمەد باس ل پڕۆسەیا سیاسی ل ئیراقێ كر و گوت» محەمەد شیاع سودانی كەسەكێ باوەرپێكریە و ئەم ب شێوەیەكێ بەردەوام پشتەڤانیێ ل بزاڤێن وی دكەین بۆ وێ چەندێ بشێت ئەوا د دستوورێ ئیراقێ دا هاتی بجهبینیت. مە تنێ شەش مەهـ داینە سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ و دبیت شەش مەهێن دی ژی بۆ زێدە بكەین، لەوما مە دڤێت بزانین كا دەستكەفتێن وێ كابینەیێ چنە كو ئالیێ هەموویان پشتەڤانی لێ دهێتە كرن».
ناڤبری ئاماژە ب كێشەیا د ناڤبەرا بەغدا و هەولێرێ دا كر و گوت» كێشەیا د ناڤبەرا بەغدا و هەولێرێ دا د دستوورێ ئیراقێ دا ب ڕۆهنی ئاماژە بۆ هاتیە كرن، بەلێ د ڕاستی دا هیچ ئێك بڕگەیەكا تایبەت ب دەڤەرێن ناكۆكی ل سەر نەهاتیە بجهئینان».
سەبارەت پشتەڤانیكرنا هێزا پێشمەرگێ كوردستانێ ژ ئالیێ حوكمەتا ئیراقێ ڤە، وەزیرێ ناڤخوە ل هەرێما كوردستانێ گوت» حوكمەتا ئیراقا فیدرال هیچ هاریكاریا پێشمەرگێ كوردستانێ ناكەت و كەرەستێ پێدڤی ل بەردەستێ پێشمەرگەی دا نینە و ڕاهێنان پێ ناهێتە كرن و مووە پێ ناهێتە دان».
وەزیرێ ناڤخوە ل هەرێما كوردستانێ باسێ ڕێككەفتنا د ناڤبەرا بەغدا و هەولێرێ دا و ئاساییكرنا ڕەوشا شنگالێ كر و ئاماژە ب وێ چەندێ كر كو ئارمانجا ڕێككەفتنێ ئەوبوو كو ئاوارە بزڤرن جهێن خوە. هەروەسا گوت ژی: زێدەتر ژ 300 هزار كوردێن ئێزدی دەڤەرێن خوە بجهێلا بوون و ل هەرێما كوردستانێ دژین.
ڕێبەر ئەحمەد باسێ پەیوەندیێن د ناڤبەرا ئەمریكا وهەرێما كوردستانێ كر و ڕاگەهاند» مە وەكو هەڤپشكەكێ سەرەكی پێدڤی ب ئەمریكا هەیە، پێدڤیە ئەم ل گەل ئیراقێ، ئەمریكا و هەڤپەیمانیا نێڤدەولەتی ژ نێزیك كار بكەین بۆ وێ چەندێ ڕێكێ ل دووبارە دیاربوونا داعشێ بگرین».

هەولێر، قائید میرۆ

شیرەتكارێ ئابووریێ پەرلەمانێ كوردستانێ ئاشكراكر، پەسەندكرنا قانوونا بودجەی دێ كارتێكرن ل سەر بازاڕی هەبن و دهێتە چاڤەڕێكرن لڤینێن باش بكەڤنە بازاڕێن هەرێما كوردستانێ و عیراقێ‌، چونكو داهاتی وەلاتیان ل سەر مووچەیە و ئەگەر رێكەفتنا ناڤبەرا مەسروور بارزانی و سودانی وەكی خوە بهێتە بجهئینان ئەڤە دێ بۆ سێ سالێن داهاتی سەقامگیریا ئابووری و سیاسی پەیدابیت.

د. ئەرشەد تەها، شیرەتكارێ ئابووری یێ پەرلەمانێ كوردستانێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیار كر» پەسەندكرنا قانوونا بودجەی ژلایێ پەرلەمانێ عیراقێ‌ دێ كاریگەریێن راستەوخۆ لسەر بازاڕی ل هەرێما كوردستانێ و عیراقێ هەب ، چونكو پشتی ژلایێ سەرۆك كۆماری دهێتە ئیمزاكرن و ل رۆژناما فەرمی دهێتە بەلاڤكرن قانوونا بودجەی دێ كەڤیتە د بیاڤێ بجهئینانێ دا، ب تایبەتی قانوونا بودجێ عیراقێ‌ بۆ سالێن داهاتیە و بۆ جارا ئێكێ یە قانوونا بودجەی بۆ سێ سالان دهێتە دەركرن.
زێدەتر گۆت: ل دەستپێكا ئەڤ سالە دهێتە هژمارتن، بەلێ هەرێما كوردستانێ هەتا 25ی هەیڤا ئادارا بۆری نەفت فرۆتیە و پشتی پرۆسا فرۆتنا نەفتێ هاتیە راگرتن و هەرێما كوردستانێ رادەستی سۆمۆ كری، ئەڤە دێ بۆ هەرێما كوردستانێ بهێتە هژمارتن، پشكا هەرێما كوردستانێ نێزیكی 13%ێ دكەت و هەیڤانە دێ ژلایێ حوكمەتا فیدڕال هێتە هنارتن، مخابن سالێن بۆری ژبەر هاتنا شەڕێ تیرۆرستێن داعش و داكەفتنا بهایێ نەفتێ و بڕینا پشكا هەرێما كوردستانێ و پەیدابوونا ڤایرۆسا كۆرۆنایێ هەرێما كوردستانێ چەندین قەیرانێن دژوار دا دەربازبوو، پەیدابوونا وان هەموو قەیرانان ل دووڤ ئێك هەرێما كوردستانێ كەفتە قەیرانەكا دژوار یا ئابووری و نەشیا وەك پێدڤی مووچێ فەرمانبەران ب مەزێخیت، بەلێ نوكە ئەو هەموو ئاستەنگ نەماینە و دێ شێم بێژم پاشەرۆژەكا گەش چاڤەڕێی هەرێما كوردستانێ دكەت.
د. ئەرشەد تەها ئاماژە كر «ئەگەر چو ئاریشە نەهێنە پێش و چێكرن ئەڤە ل گۆرەی قانوونا بودجە و رێكەفتنا دناڤبەرا هەرێم و بەغدا هاتیەكرن، ئێدی هەیڤانە دڤێت پشكا هەرێما كوردستانێ بهێتە هنارتن، ئێك ژ وان مفایێن هەین بۆ خەلكێ هەرێما كوردستانێ دێ ئاریشا بەلاڤكرنا مووچێ فەرمانبەران ب دووماهی بهێت و هەیڤانە د دەمێ خوە بێ لێبڕین مووچە دێ هێنە بەلاڤكرن، بێگومان بەلاڤكرنا مووچەی د دەمێ خوە دێ راستەوخۆ كاریگەری ل سەر بازاڕی هەبیت و لڤینێن باش دێ پەیدابن، نابیت ئەم ژبیر بكەین بازاڕێ عێراق و هەرێما كوردستانێ زێدەتر گرێدایی مووچەیە ل عیراقێ‌ 40 ملیۆن وەلاتی هەنە و 10 ملیۆن فەرمانبەرە ل هەرێما كوردستانێ شەش ملیۆن كەسن و زێدەتری ملیۆنەكێ داهاتێ وان ل سەر مووچەیە، لەوڕا ژی دەمێ مووچە بێ ئاریشە دهێنە بەلاڤكرن بازاڕ ژی دێ بەرەف گەشەكرنێ چیت، ب تایبەتی ئەگەر رێكەفتنا ناڤبەرا مەسروور بارزانی و سودانی وەكی خوە بهێتە بجهئینان دێ عێراق و هەرێما كوردستانێ سەقامگیریا ئابووری و سیاسی بخۆڤە گریت.

كۆچكا سپی پێشوازیێ ل پشكداریا نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ د دانوستاندنێن د ناڤبەرا قەتەرێ و ئیراقێ دا و بزاڤكرن بۆ چارەسەركرنا كێشەیێن د ناڤبەرا بەغدا و هەولێرێ دا، دكەت.
ئادەم هۆدج، پەیڤدارێ جڤاتا ئاسایشا نەتەوەیی یا ئەمریكی د پەیامەكێ دا ڕاگەهاند» ئەم پێشوازیێ ل سەرەدانا ڕۆژا 15 خزیرانێ یا میرێ قەتەرێ شێخ تەمیم بن حەمەد ئال سانی بۆ بەغدا دكەین و ئەمریكا ب تمامی پشتەڤانیێ ل سەروەریا ئیراقێ و سەربخوەییا وێ و بەرفرهەكرنا پەیوەندیان ل جڤاتا هاریكاریا كەنداڤی و دەڤەرا ئەرەبی دكەت».
هەروەسا گوت» ئەم پێشوازیێ ل پشتەڤانیا كارا یا شێخ تەمیم بن حەمەد ئال سانی، میرێ قەتەرێ و محەمەد شیاع سۆدانی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ و سەركردەیێن دی یێن دەڤەرێ و گەلێ ئیراقێ دكەین، هەروەسا پێشوازیێ ل پشكداریا نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ دكەین د وان دانوستاندنان دا بۆ زێدەتر بلندكرنا هەماهەنگیێ د ناڤبەرا بەغدا و هەرێما كوردستانێ دا».
وێ پەیامێ پشتەڤانی بۆ پێنگاڤێن ئیراقێ د بوارێن پیشەسازی و وزێ و هاریكاریا ئیراقێ ل گەل وەلاتێن كەنداڤی دیاركر.

سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، مەسرور بارزانی د سەرەدانا خوە دا بۆ ڕێڤەبەریا گشتی یا كار و دەستەبەرا جڤاكی و د پەیڤەكێ دا ڕاگەهاند، بەرنامەیێ حوكمەتێ ئەوە هەموو پالەیێن كەرتێ تایبەت ل دەستەبەرا جڤاكی بهێنە تۆماركرن.
دەقێ پەیڤا سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمی..
مە سەرەدانا ڤێرێ كر بۆ وێ چەندێ بزانین پرۆسەیا دەستەبەرا جڤاكی چاوان بڕێڤە دچیت، ئەڤە پڕۆژەیەكە بۆ زێدەتر گەهاندنا خزمەتێ بۆ وەلاتیان و ب تایبەتی پالەیان، كو ل كەرتێ تایبەت كار دكەن، مە دیت كو ب چ شێوەیەكی ئەڤ دۆسێ و ئەڤ دیكیۆمێنت هەموو ل جهێن جودا جودا هەنە و دبیت بۆ دەمەكێ دوور و درێژ بۆ فەرمانبەرەكی بشێت كاری ل سەر ڤان فایلان بكەت. ئارمانج ژ ڤی كاری ئەو بوو كو ئەم بشێین هەموو وان دیكیۆمینتان ب دیجیتالی بكەین و خزمەتگوزاریان ب ساناهی بكەین، هەم ئاسانكاری بۆ حوكمەتێ بهێتە كرن و هەم بۆ پالەیان.
بەرنامەیێ حوكمەتێ ئەوە هەرچ پالەیەكێ ل كەرتێ تایبەت هەموو ل دەستەبەرا جڤاكی بهێنە تۆماركرن، كو ئەڤە دێ بیتە هۆكارەكێ مەزن بۆ هاریكاریكرنێ ل حوكمەتێ و ل دەلیڤەیا كاری و هاریكاریا وەلاتیان ژی بۆ وێ چەندێ بەر ب كەرتێ تایبەت بچن، چونكە دەستەبەرا جڤاكی بۆ وان ل كەرتێ تایبەت دهێتە مسوگەركرن و پێدڤی نینە هەموو تنێ بەر ب كەرتێ گشتی بچن بۆ وێ ئێكێ پشتڕاست بن ژ وێ چەندێ كو ل پاشەڕۆژێ مافێن وان د پاراستی نە. ئەڤە ئارمانجا سەرەكی یا حوكمەتێ بوو و ئارمانج ژی ئەوە ئەم بشێین وێ ڕێژەیا هەتا نوكە دەستەبەری بۆ هاتیە كرن كو دبیت 10% بیت وەكو من گوهلێبووی، ڕۆژانە بهێتە زێدەكرن و هەموو ئالیێن پەیوەندیدار ژی چ ل وەزارەتان و چ ل كەرتێ تایبەت هاریكاریا كار و كاروبارێن جڤاكی بكەن بۆ وێ چەندێ خوە ل دەستەبەرا جڤاكی تۆمار بكەن.

سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، مەسرور بارزانی پێشوازی ل شاندەكێ لەشكری یێ بریتانی كر ب سەرۆكایەتیا مارشال سامی سامپسن، مەزنە شیرەتكارێ بەرگریێ بریتانی. د دیدارەكێ دا دانوستاندن ل دۆر ڕەوشا گشتی یا ئیراقێ و پەیوەندیێن هەرێمێ و حوكمەتا فیدرال هاتە كرن و دووپاتی ل سەر پاراستنا مافێن دستووری یێن هەرێمێ و ڕێزگرتن ل ڕێككەفتنا د ناڤبەرا هەردوو ئالیان دا هاتە كرن. هەردوو ئالی هەڤڕا بوون ل سەر وێ چەندێ كو نابیت ئێدی هەلبژارتنێن هەرێمێ بهێنە پاشئێخستن و پێدڤیە د ئەڤسالەدا بهێنە ئەنجامدان. سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ دووپاتكر كو حوكمەتا هەرێمێ یا بەرهەڤە بۆ هەر و هاریكاری و هەماهەنگیەكێ بۆ ئەنجامدان و سەرئێخستنا پرۆسەیا هەلبژارتنان.