ئه‌ڤرۆ:

سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ ڕاگه‌هاند، دستوورێ ئیراقێ گرێبه‌سته‌كا سیاسی و جڤاكی یه‌ و نابیت بهێته‌ پشت گوه هاڤێتن. دووپاتكر ژی، ب گۆره‌ی دستووری و ئه‌و ڕێككه‌فتنا بۆ پێكئینانا حوكمه‌تێ هاتینه‌ كرن پشته‌ڤانیا كابینه‌یا محه‌مه‌د شیاع سودانی دكه‌ین.

نێچیرڤان بارزانی، سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ د چارچۆڤه‌یێ پشكداریكرنێ د ڕێوه‌سمێن سالڤه‌گه‌را تیرۆركرنا محه‌مه‌د باقر ئه‌لحه‌كیم، ل به‌غدا په‌یڤه‌ك پێشكێشكر و ڕاگه‌هاند” محه‌مه‌د باقر ئه‌لحه‌كیم وه‌كو دامه‌زرێنه‌رێ ئۆپۆزسیۆنێ ل ئیراقێ ڕێزه‌كا تایبه‌ت دناڤ گه‌لێ كوردستانێ دا هه‌بوو، به‌رده‌وام باوه‌ری ب گوڕانكاریێ و سه‌رئێخستنا پرۆسه‌یێ هه‌بوو، ل سالا 1986 ل گه‌ل بابێ من ئدریس بارزانی ل یه‌كخستنا جیهانبینیا شیعه‌ و كوردان، بۆ ڕوو ب ڕووبوونا دیكتاتۆریه‌تێ ل ئیراقێ، هه‌روه‌سا محه‌مه‌د باقر ئه‌لحه‌كیم په‌یوه‌ندیه‌كا گرنگ ل گه‌ل سه‌رۆك بارزانی و مام جه‌لال تاله‌بانی دا هه‌بوو بۆ وێ ئێكێ ئۆپۆزسیۆنا ئیراقی ئێكبێخن بۆ دژایه‌تیكرنا دیكتاتۆریه‌تێ، بزاڤكرن پێگه‌هێ ئیراقێ ل ئاستێ جیهانێ به‌ر ب پێشڤه‌ ببه‌ن”.

سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ گوت ژی” محه‌مه‌د باقر ئه‌لحه‌كیم خودان هزر و ئایدیایه‌كا جودا بوو ل گه‌ل هه‌موو ته‌خ و چین و مه‌زهه‌بان، باوه‌ری ب ئێك نێزیكربوونا بیروباوه‌رێن جودا هه‌بوو، به‌رده‌وام كار بۆ وێ چه‌ندێ كریه‌ كو هه‌موو گه‌لێن ئیراقێ پێكڤه‌ ب ئاشتی بژین. پێشتر ژی مه‌لا مسته‌فا بارزانی ڕێبه‌رێ بزاڤا ڕزگاریخوازا گه‌لێ كورد، په‌یوه‌ندیێن باش ل گه‌ل به‌رپرسێن مه‌رجه‌عیه‌تا شیعی ل ئیراقێ هه‌بوون، بزاڤكرن ئیراقێ ژبن ده‌ستێ دیكتاتۆریه‌تێ ڕزگار بكه‌ن، محه‌مه‌د باقر ئه‌لحه‌كیم ڕۆله‌كێ گرنگ هه‌بوو ب تایبه‌تی ل سالا 1974 وی ده‌می فه‌توا بۆ كوشتنا كوردان هاته‌ دان، وی پشته‌ڤانی بۆ كوردان ده‌ربری، ئه‌و ئێك بوو ژ وان سه‌ركرده‌یان كو دگوت پێدڤیه‌ د دستووری دا مافێن كوردان و هه‌موو پێكهاته‌یان جهێ خوه‌ بگریت و ماف پێ بهێنه‌ دان”.

نێچیرڤان بارزانی دیاركر” دستوورێ ئیراقێ گرێبه‌سته‌كا سیاسی و جڤاكی یه‌ و نابیت بهێته‌ پشت گوه هاڤێتن، پێدڤیه‌ ژ نوكه‌ و پێڤه‌ گرنگی ب دستووری بهێته‌ دان و نه‌هێته‌ پشت گوه هاڤێتن، چونكه‌ ل پرۆسه‌یا سیاسی یا ئیراقێ دستوور مافێ هه‌موویان ده‌سته‌به‌ر دكه‌ت و بنه‌مایه‌ بۆ بڕێڤه‌برنا ده‌وله‌ت و حوكمه‌ته‌كێ كو خزمه‌تا هه‌موویان بكه‌ت”.

خویاكر ژی” ئه‌م ل هه‌رێما كوردستانێ ب گۆره‌ی دستووری و وان ڕێككه‌فتنێن بۆ پێكئینانا حوكمه‌تێ هاتینه‌ كرن پشته‌ڤانیا محه‌مه‌د شیاع سودانی دكه‌ین و هیڤیدارین هه‌موو وان خالان بجهبینیت یێن كو د پێكئینانا كابینه‌یا خوه‌ دا سۆزا بجهئینانا وان دای، هه‌روه‌سا پشته‌ڤانیا وی دكه‌ین بۆ وێ ئێكێ ڕوانگه‌هه‌ك بۆ چاره‌سه‌ركرنا كێشه‌یان دناڤبه‌را حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و حوكمه‌تا فیدرالی دا په‌یدا ببیت و هه‌موو كێشه‌ ب دانوستاندنێ بهێنه‌ چاره‌سه‌ركرن”.

سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ ڕاگه‌هاند ژی” پێدڤیه‌ به‌غدا ب گۆره‌ی ماده‌یێن دستووری ڕێزێ ل هه‌رێما كوردستانێ و هه‌موو ده‌ڤه‌رێن ئیراقێ بگریت و مافێن وان بده‌ت، بێگومان بجهئینانا دستووری دێ به‌غدا ب هێزتر بیت و ئه‌م ژی پشته‌ڤانیا وێ چه‌ندێ دكه‌ین حوكمه‌ته‌كا ب هێز ل ئیراقێ هه‌بیت، ده‌مێ ئیراق ب خرابترین ڕه‌وش دا ده‌رباز دبیت به‌رده‌وام ئیراقیان چاڤ ل پێشكه‌فتنێ بوو و دخوازت د پێشكه‌فتنا بوارێ ئاسایشێ و خوه‌شتڤیا نیشتمانی و به‌ر پێشڤه‌چوونا ده‌وله‌تێ نێرینه‌ك ل هه‌رێما كوردستانێ بهێته‌ كرن”.

ئه‌وژی به‌رچاڤكر” مه‌ ده‌لیڤه‌ یا ل پێش بۆ وێ ئێكێ پێگه‌هێ ئیراقێ بۆ ئاسته‌كێ باش بزڤرینین و وان كێشه‌یان چاره‌سه‌ر بكه‌ین كو پێشتر په‌یدابووین، ژ ڕوانگه‌ها مه‌ڤه‌ هه‌رێم و ده‌ڤه‌رێن ئیراقێ دوژمنێن هه‌ڤدو نین، پێدڤیه‌ پێكڤه‌ كاركرن و خالێن لاواز یێن خوه‌ نیشا ده‌رڤه‌ نه‌ده‌ین، مه‌ پێدڤی ب چه‌سپاندنا سیسته‌مه‌كێ دیموكراته‌ كو ڕێزێ ل هه‌موو ئایین و نه‌ته‌وه‌یان بگریت”.

ئه‌ڤرۆ:

د چارچۆڤه‌یێ پشكداریێ د كۆڕبه‌ندێ جیهانی یێ ئابوروی ل داڤۆس ل سویسرا، مه‌سرور بارزانی سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كوردستانێ چه‌ندین كۆمبوون ل گه‌ل سه‌ركرده‌ و به‌رپرسێن بلند یێن وه‌لاتان گرێدان. د كۆمبوونا ل گه‌ل ئه‌لیكسه‌نده‌ر دیكروو، سه‌رۆك وه‌زیرێن به‌لجیكا، هاریكاری و هه‌ماهه‌نگی ب تایبه‌تی د بوارێ ئالۆگۆریا بازرگانی و هنارتنا به‌رهه‌مێن چاندنێ یێن كوردستانێ بۆ بازارێن به‌لجیكا و ئه‌وروبا ب گشتی هاته‌ باسكرن.

سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل داڤۆس ل گه‌ل مارك ڕووته‌ سه‌رۆك وه‌زیرێن هوله‌ندا ژی كۆمبوو و سوپاسیا هوله‌ندا كر بۆ هه‌ماهه‌نگیا به‌رده‌وام ل گه‌ل هه‌رێمێ كو ئێك ژ وان وه‌لاتانه‌ یێن پشته‌ڤانیا حوكمه‌تا هه‌رێمێ دكه‌ن، ب تایبه‌تی دبوارێ هه‌مه‌جۆركرنا ئابووری و پێشڤه‌برنا كه‌رتێ چاندنێ.

مه‌سرور بارزانی ل گه‌ل تونی بلێر سه‌رۆك وه‌زیرێن بریتانی یێ پێشتر كۆمبوو و تێدا دانوستاندن ل دۆر چاكسازیێن كابینه‌یا نه‌هێ یا حوكمه‌تا هه‌رێمێ و هنارتنا به‌رهه‌مێن چاندنێ یێن كوردستانێ بۆ بازارێن ئه‌ورۆپا هاته‌ كرن.

هه‌ر د چارچۆڤه‌یێ كۆڕبه‌ندێ ئابووری یێ جیهانی ل داڤۆس سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل گه‌ل شاه فیلیب شاهێ به‌لجیكا كۆمبوو و باس ل گوهۆڕین و پێشهاتێن ئیراقێ و هه‌رێمێ و چاكسازیێ كابینه‌یا نه‌هێ هاته‌ كرن ب تایبه‌تی د بوارێ پێشڤه‌برنا وه‌به‌رئێنانێ و گرنگیدان ب كه‌رتێ چاندنێ و هنارتنا به‌رهه‌مێن چاندنێ یێن كوردستانێ بۆ بازارێن ئه‌وروپا. هه‌ر د چارچۆڤه‌یێ دیدارێن خوه‌ دا سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ ل گه‌ل به‌شر ئه‌لخه‌ساونه‌ سه‌رۆك وه‌زیرێن ئوردن كۆمبوو و تێدا باس ل زێده‌تر پێشڤه‌برنا په‌یوه‌ندیێن دیرۆكی د ناڤبه‌را ئوردن و هه‌رێما كوردستانێ هاته‌ كرن و مه‌سرور بارزانی ڕێز و پێزانین هه‌بوون بۆ بزاڤ و كاركرنا شاه عه‌بدوللایێ دویێ شاهێ ئوردن ژ پێخه‌مه‌ت سه‌قامگیریا ئیراقێ و هه‌رێما كوردستانێ.

هه‌روه‌سا مه‌سرور بارزانی ل گه‌ل دارێل عیسا ئه‌ندامێ كۆنگرێسێ ئه‌مریكی و ئیگلیس له‌ڤیتس، سه‌رۆكێ لاتڤیا، كریاكۆس میتسۆتاكیس سه‌رۆك وه‌زیرێن یونان،كلاوس شواب سه‌رۆكێ كۆربه‌ندێ ئابووری یێ جیهانی ل داڤۆس، بیلاوال بۆتۆ وه‌زیرێ ده‌رڤه‌یێ پاكستان و چه‌ندین وه‌زیرێن ئه‌ورۆپی و سیناتۆرێن ئه‌مریكی و سه‌رۆكێن كۆمپانیێن جیهانی ژی كۆمبوو.

سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل گه‌ل هه‌ر ئێك ژ خالد ئه‌لفالح وه‌زیرێ وه‌به‌رئێنانێ یێ سعودی و سه‌عید بن محه‌مه‌د ئه‌لسه‌قری وه‌زیرێ ئابوروی یێ عومان و عادل فخرۆ وه‌زیرێ پیشه‌سازی و بازرگانی یێ به‌حرێن كۆمبوو و سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ ل گه‌ل تویته‌كی دا كورته‌ ڤیدیۆیه‌ك ژ وان دیداران به‌لاڤكر و تێدا ئاماژه‌ ب وێ چه‌ندێ دا” مه‌ په‌یوه‌ندیه‌كا ب هێز ل گه‌ل وه‌لاتێن كه‌نداڤی هه‌یه‌ و مه‌ هه‌ماهه‌نگی بۆ دابینكرنا پێدڤیێن ئاسایشا خۆراكی یا هه‌ی و ل كه‌رتێ بانكی و ته‌كنه‌لۆژیا ئابووری، مه‌ هاریكاری ده‌ستپێكریه‌”.

ئه‌ڤرۆ:

مه‌كته‌با سیاسی یا پارتی دیموكراتی كوردستان، ب سه‌رۆكایه‌تیا سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی، كۆمبوونا خوه‌ یا ئاسایی گرێدا، پشتی كۆمبوونێ مه‌كته‌با سیاسی به‌یاننامه‌یه‌ك به‌لاڤكر وتێدا دووپاتی ل چاره‌سه‌ریا كێشه‌ و گرژیان ب گۆره‌ی پره‌نسیپ و ماده‌یێن ڕێككه‌فتنا سیاسی، ل گه‌ل ئێكه‌تی نیشتمانی كوردستان كر.

ده‌قێ به‌یاننامه‌یا مه‌كته‌با سیاسی:

مه‌كته‌با سیاسی یا پارتیا مه‌ ب سه‌رۆكایه‌تیا سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی كۆمبوونا خوه‌ یا ئاسایی گرێدا، سه‌باره‌ت ب پێشهات و گوهۆڕینێن سیاسی و حكومی (ئیداری) ل هه‌رێمێ و ده‌ڤه‌رێ، د ڤێ كۆمبوونێ دا پارتیا مه‌ دووپاتی ل چاره‌سه‌ریا كێشه‌ و گرژیێن هه‌ین د په‌یوه‌ندیا مه‌ دا ل گه‌ل ئێكه‌تی نیشتمانی كوردستان كر ، ب گۆره‌ی پره‌نسیپ و ماده‌یێن ڕێككه‌فتنا سیاسی و ئیداریئه‌وا  د ناڤبه‌را مه‌ دا و كارنامه‌یا كابینه‌یا نه‌هێ یا حوكمه‌تێ كو ب ڕازیبوونا مه‌ هه‌ردو ئالیان هاتیه‌ نڤیسین و ئیمزاكرن.

د ڤێ كۆمبوونێ دا ئه‌ڤ ته‌وه‌رێن ل خوارێ هاتنه‌ باسكرن و بڕیارێن پێدڤی ل دۆر هاتنه‌ دان:

ئێك/ ته‌وه‌رێ ناڤخوه‌یا كوردستانێ: پارتیا مه‌ ژ ڕوانگه‌ها پاراستنا ده‌ستكه‌فتێن گه‌لێ مه‌ كو ب خوین و خه‌بانێ بده‌ستڤه‌ هاتینه‌ و هه‌ستكرن ب به‌رپرسیاره‌تیێ و ئه‌زموونا ده‌هان سالێن خه‌باتا بێ ڕاوه‌ستیان ژ پێخه‌مه‌ت ماف و ئارمانجێن مه‌، هه‌روه‌سا ژ پێخه‌مه‌ت پاراستنا قه‌واره‌یێ هه‌رێما كوردستانێ وئاسایشا وه‌لاتیان، به‌رده‌وام كۆمبوون و دانوستاندن بۆ چاره‌سه‌ریا كێشه‌ و گرفتان ب ڕێیا دروست و راست زانی یه‌، هه‌روه‌سا ژ ڕوانگه‌ها باوه‌ری بوون ب پێكڤه‌ژیانا نه‌ته‌وه‌یی و ئایینی و سیاسی و پاراستنا مافێن مرۆڤی، بزاڤا دروستكرنا پرا په‌یوه‌ندیێ و پێكڤه‌ كاركرنێ و باوه‌ری دروستكرنێ كریه‌. بۆ ڤێ مه‌به‌ستێ ژی و ب پڕاكتێككرنا ڤێ باوه‌ریێ و تێگه‌هشتنا مه‌ و بۆ ئێكڕێزیا گه‌لێ كوردستانێ به‌رانبه‌ر ئاسته‌نگ و گرفتان و بجهئینانا بڕیارا كۆنگره‌یێ 14 یێ پارتیا مه‌ و بڕیارا سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی، مه‌ ڤه‌كرنا به‌رپه‌ره‌كێ نوو د په‌یوه‌ندیێن خوه‌ دا ڕاگه‌هاند، له‌وما لڤێرێ هه‌ر وه‌كو پێشتر ژی مه‌ ده‌ستپێشخه‌ری كر بۆ كۆمبوونا دو قۆلی ل گه‌ل ئێكه‌تی نیشتمانی كوردستان و د به‌رسڤا برۆسكا وان ژی ب ڕۆهنی مه‌ ئاماژه‌ پێدایه‌ كو هه‌بوونا تێبینی و گرفتان ب برۆسكان یان باسكرن د ڕاگه‌هاندنێ دا ناهێنه‌ چاره‌كرن، به‌لكو ب ڕێیا سیاسی و مه‌ده‌نیانه‌ كۆمبوونا دو قۆلی و باسكرن و دانوستاندنێ ل سه‌ر هه‌موو تێبینی و گرفتێن مه‌ ب مه‌به‌ستا دیتنا چاره‌سه‌ریێ، نوكه‌ ژی دوباره‌ دكه‌ین ئه‌م ل پارتی دیموكراتی كوردستان د به‌رهه‌ڤین بۆ كۆمبوونێ و دانوستاندنێ و چاره‌سه‌ركرنا گرفتان، هه‌ر بۆ ڤێ چه‌ندێ ژی ب ڕێیه‌كا دروست و هه‌ڤچه‌رخ دزانین كو ل گه‌ل ئێكه‌تی نیشتمانی كوردستان و هه‌موو ئالیێن سیاسی یێن كوردستانی ده‌ست ب دانوستاندنێ و ئالۆگوركرنا بیروڕا بكه‌ین.

دو/ ته‌وه‌رێ حوكمه‌تێ: هه‌روه‌كو د خالا (4) یا ڕێككه‌فتنا سیاسی د ناڤبه‌را پارتیا مه‌ و ئێكه‌تیێ دا هاتی، پێدڤی بوو ئه‌م هه‌ردو ئالی پشته‌ڤانیا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ین ژ هه‌موو ڕوویه‌كی ڤه‌، مخابن نه‌كو پشته‌ڤانیا حوكمه‌تێ نه‌هاته‌ كرن، به‌لكو به‌رۆڤاژی گه‌له‌ك ئاسته‌نگ بۆ هاتنه‌ دروستكرن و نوكه‌ ژی كێشه‌ و گرفت ب شێوه‌یه‌كی بۆ وه‌لاتیێن هه‌رێما كوردستانێ دهێنه‌ دیاركرن كو ئه‌ڤ بابه‌ته‌ ل گه‌ل به‌رێز سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ نه‌، لڤێرێ ڕادگه‌هینین ئه‌م ڤان جۆره‌ بزاڤان ڕه‌ت دكه‌ین، سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ ب گۆره‌ی ماده‌ و برگێن ڕێككه‌فتنا سیاسی و ئیداری، هه‌روه‌سا كارنامه‌یا كابینه‌یا نه‌هێ ڕه‌فتاركریه‌، ئه‌ڤ بزاڤه‌ بۆ ڤه‌شارتنا وان كێموكاسیانه‌ كو دروست دكه‌ن و ڕێ ل چاكسازیێ و شه‌فافیه‌تێ دهێته‌ گرتن، له‌وما ڕادگه‌هینین كو ئه‌ڤ جۆره‌ ڕه‌فتار و مامه‌له‌كرن ل كاروبارێن حوكمه‌تێ خوه‌ ڤه‌دزینه‌ ژ ڕێككه‌فتنا سیاسی و ئیداری و كارنامه‌یا كابینه‌یا نه‌هێ كو هه‌رسێ ب هه‌ڤپشكی و ب په‌سه‌ندكرنا مه‌ هه‌ردو ئالیان هاتنه‌ به‌رهه‌ڤكرن و ئیمزاكرن.

هه‌ژی گوتنێ یه‌ كۆمبوونا مه‌كته‌با سیاسی ب هه‌موو شیانان پشته‌ڤانیا هه‌ڤال مه‌سرور بارزانی سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و كابینه‌یا وی دكه‌ت و ڕێیا چاره‌سه‌ریا كێشه‌یان به‌رده‌وامیدانه‌ ب دانوستاندنێ ل كۆمبوونێن جڤاتا وه‌زیران نه‌كو خوه‌ په‌راوێزئێخستن و بكارئینانا ده‌زگه‌هێن ڕاگه‌هاندنێ.

سێ/ ته‌وه‌رێ هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ: مه‌ گه‌له‌ك بزاڤ كرن، مه‌ پرۆژه‌ به‌رهه‌ڤكر و پێشكێش وان كۆمبوونان كر كو به‌رێز سه‌رۆكێ هه‌رێمێ پێكدئینان و سه‌رپه‌رشتیا وان دكر، هه‌روه‌سا د وان كۆمبوونان دا كو نوونه‌رێ UN پشكدار دبوو، به‌لێ مخابن ل دوماهیێ ژ ڕوویێ نه‌چاریێ ژ پێخه‌مه‌ت پاراستنا قه‌واره‌یا هه‌رێمێ مه‌ بژارده‌یا درێژكرنا ژیێ خۆلا په‌رله‌مانی په‌سه‌ندكر، نوكه‌ مه‌كته‌با سیاسی دووپاتیێ ل وێ چه‌ندێ دكه‌ت كو نابیت ئێدی كۆمبوونێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ بهێنه‌ ئیفلیجكرن و د زووترین ده‌م دا كۆمبوونا ئاسایی ئه‌نجام بده‌ت و ڤان گاڤان بهاڤێژیت:

– گرنگی ب ڕاستڤه‌كرنا قانوونا هه‌لبژارتنان بهێته‌ دان ل گه‌ل چه‌سپاندنا بابه‌تێ چاربازنه‌یی و بكارئینانا تۆمارا بایۆمه‌تری یا دووماهی هه‌لبژارتنێن جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقی.

– هه‌ڤده‌م ل گه‌ل ده‌نگدانێ ل سه‌ر ڕاستڤه‌كرنا قانوونا هه‌لبژارتنان، كۆمسیۆنا سه‌ربخوه‌ یا هه‌لبژارتن و ڕاپرسیان بهێته‌ كاراكرن و پۆستێن ڤالا دناڤ كۆمسیۆنێ دا بهێنه‌ پڕكرن.

– داخوازێ ژ حوكمه‌تا هه‌رێمێ دكه‌ین پێدڤیێن ئیداری و بودجه‌یا پێدڤی بۆ هه‌لبژارتنێن ئه‌ڤساله‌ دابین بكه‌ت.

– داخوازێ ژ به‌رێز سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ین ب گۆره‌ی ڕێكارێن قانوونی ژڤانێ ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنان ده‌ستنیشان بكه‌ت.

– هه‌روه‌سا داخوازێ ژ هه‌موو ئالیێن سیاسی یێن كوردستانێ دكه‌ین پشته‌ڤان بن بۆ ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ ل سالا 2023 د وی ژڤانێ قانوونی یێ دهێته‌ دیاركرن.

چار/ سه‌باره‌ت حوكمه‌تا فیدرال و په‌یوه‌ندیێن هه‌ولێرێ و به‌غدا: ئه‌م ل پارتی دیموكراتی كوردستان ل گه‌ل دروستكرنا په‌یوه‌ندیێن دروست و ئاسایی نه‌ د ناڤبه‌را حوكمه‌تا هه‌رێمێ و حوكمه‌تا فیدرال ب گوره‌ی ماده‌ و برگه‌یێن دستووری بۆ چاره‌سه‌ریا هه‌موو كێشه‌ و گرفتان كو نوكه‌ هه‌ین یان دێ هێنه‌ پێش ژ ڕویێ قانوونی و سیاسی وشایستێن دارایی، ب دیتنا مه‌ ب هێزكرنا په‌یوه‌ندیان ئه‌ڤ ڕێبازه‌ دێ پتر خزمه‌تا گه‌لێن ئیراقێ ب شێوه‌یه‌كێ گشتی كه‌ت و هه‌موو بابه‌تان د ڕێككه‌فتنا سیاسی و ئیداری یا ده‌وله‌تی و كارنامه‌یا كابینه‌یا حوكمه‌تا فیدرال ب ڕۆهنی ئاماژه‌ پێ هاتیه‌ كرن و هاتینه‌ چه‌سپاندن، له‌وما ب پێدڤی دزانین پێگیری ب ڤان ڕێككه‌فتنان بهێته‌ كرن و بكه‌ڤنه‌ دبوارێ بجهئینانێ دا.

ئه‌ڤرۆ:

به‌رپرسێ په‌یوه‌ندیێن ده‌رڤه‌ یێن رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر یا باكورێ سووریێ راگه‌هاند كو ئه‌و ب توندی ئاخڤتنێن وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ رۆسیا ره‌ت دكه‌ن و وه‌كو رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر ئه‌و كار بۆ ئاڤاكرنا ده‌وله‌ته‌كا جودا ل سووریێ ناكه‌ن و ئه‌و ب توندی پارچه‌كرنا ئاخا سووریێ ژی ره‌ت دكه‌ن.

به‌دران چیا به‌رپرسێ په‌یوه‌ندیێن ده‌رڤه‌ یێن رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر یا باكورێ سووریێ راگه‌هاند كو ده‌مه‌كه‌ وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ سووریێ دبێژیت رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر ب هاریكاریا ئه‌مریكا دڤێت ئاخا سووریێ پارچه‌ بكه‌ت و ئه‌و كار بۆ ئاڤاكرنا ده‌وله‌ته‌كا جودا ل سووریێ دكه‌ن و گۆت: (ئه‌م وه‌كو رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر ب توندی داخۆیانیێن لاڤرۆڤی ره‌ت دكه‌ین، وه‌كو رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر چو پرۆژێن مه‌ بۆ ئاڤاكرنا ده‌وله‌ته‌كا جودا ل سووریێ نینن، ئه‌م وه‌كو رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر كار دكه‌ین دا هه‌موو نه‌ته‌وه‌ و پێكهاتێن ل سووریێ د ناڤ سیسته‌مه‌كێ دیموكراتی دا پێكڤه‌ بژین و هه‌تا نها ژی ب كریاری مه‌ چو تشته‌ك ل دژی ئێكپارچه‌یا ئاخا سووریێ نه‌كریه‌، ژ به‌ر هندێ ژی هه‌لوه‌ستێ رۆسیا و ب تایبه‌تی ژی داخۆیانیێن ڤێ دووماهیێ یێن لاڤرۆڤی ره‌ت دكه‌ین و دڤێت رۆسیا هه‌لوه‌ستێ خوه‌ ل هه‌مبه‌ر مافێن كوردان بگوهۆریت، نابیت رۆسیا به‌رده‌وام رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر و كوردان ب پارچه‌كرنا ئاخا سووریێ تومه‌تبار بكه‌ت، چونكی چو راستی بۆ هندێ نینن).

ناڤهاتی ئه‌و یه‌ك ژی دیار كر كو هه‌تا نها گه‌له‌ك جاران وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ رۆسیا بخوه‌ دیار كریه‌ كو ئه‌و به‌رهه‌ڤن ناڤبژیڤانیێ د ناڤبه‌را رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر و شامێ دا بكه‌ن، مه‌ ژی پێشوازی ل هه‌لوه‌ستێ رۆسیا كریه‌، لێ مخابن هه‌تا نها ژی شام به‌رهه‌ڤ نینه‌ كو راستیا كوردان ل سووریێ قه‌بوول بكه‌ت، شامێ هه‌تا نها ژی ب ره‌نگه‌كێ ئه‌رێنی به‌رسڤا ناڤبژیڤانیا رۆسیا نه‌دایه‌، د ده‌مه‌كێ وه‌سا دا راست نینه‌ كو رۆسیا مه‌ ب هندێ تومه‌تبار بكه‌ت كو ئه‌م كار بۆ پارچه‌كرنا ئاخا سووریێ دكه‌ین و گۆت: (هه‌تا نها ژی كورد نه‌بووینه‌ مه‌ترسی ل سه‌ر پاشه‌رۆژا سووریێ، به‌لكو هه‌لوه‌ستێ رۆسیا و ب تایبه‌تی ژی هه‌لوه‌ستێ خراب یێ شامێ بخوه‌ مه‌ترسیێ دروست دكه‌ت، چونكی هه‌تا شام راستیا نها قه‌بوول نه‌كه‌ت و ل گه‌ل كوردان و رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر ده‌ست ب قۆناغه‌كا نوو نه‌كه‌ت چو گوهۆرینێن ئه‌رێنی ل سووریێ روو ناده‌ن).

ئه‌و یه‌ك د ده‌مه‌كێ دایه‌ كو به‌ری چه‌ند رۆژان سیرگێی لاڤرۆڤ وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ رۆسیا راگه‌هاند كو ئه‌مریكا كار بۆ ئاڤاكرنا ده‌وله‌ته‌كا جودا ل باكورێ سووریێ دكه‌ت و ژ بۆ هندێ ژی ئه‌مریكا به‌رده‌وام هاریكاریا رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر و هێزێن سووریا دیموكرات دكه‌ت، ژ به‌ر هه‌لوه‌ست و پشته‌ڤانیا ئه‌مریكا ژی هه‌تا نها چو ئه‌نجامه‌ك ژ دانوستاندنێن د ناڤبه‌را كوردان و شامێ دا بده‌ستڤه‌ نه‌هاتینه‌ و نها رێڤه‌به‌ریا خوه‌سه‌ر بوویه‌ مه‌ترسی ل سه‌ر ئێكپارچه‌یا ئاخا سووریێ و ئه‌و یه‌ك ژی ب چو ره‌نگه‌كێ ناهێته‌ قه‌بوول كرن، چونكی ژ بۆ رۆسیا پاراستنا ئێكپارچه‌یا ئاخا سووریێ گه‌له‌ك گرنگه‌، ئاڤاكرنا هه‌ر رێڤه‌به‌ریه‌كا جودا ل باكورێ سووریێ دێ مه‌ترسیێن خوه‌ یێن مه‌زن بۆ پاشه‌رۆژا سووریێ هه‌بیت، ژ به‌ر هندێ ژی دڤێت كورد نه‌بنه‌ پشكه‌ك ژ پیلانێن مه‌ترسیدار یێن ئه‌مریكا بۆ پاشه‌رۆژا سووریێ.

چاڤدێرێن سیاسی ژی دیار دكه‌ن كو نها دو پرۆژه‌ و ستراتیژیێن جودا بۆ سووریێ هه‌نه‌، رۆسیا دڤێت په‌یوه‌ندیێن توركیا و سووریێ ئاسایی ببن و هه‌ر دو وه‌لات ل گۆر به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ پرسێن هه‌ی چاره‌سه‌ر بكه‌ن، ژ به‌ر هندێ ژی بۆ رۆسیا گرنگ نینه‌ كا دێ پاشه‌رۆژا كوردان ل سووریێ چ لێ هێت، ئه‌و یه‌ك ژی بوویه‌ جهێ دلگرانیا كوردان و ل ئالیێ دی پرژه‌كێ جودا یێ ئه‌مریكا هه‌یه‌، ئه‌مریكا دڤێت بۆ ده‌مه‌كێ درێژ ل سووریێ ب تایبه‌تی ژی ل رۆژئاڤایێ كوردستانێ بمینیت و ژ به‌ر هندێ ژی ئه‌مریكا ب توندی ل دژی ئاساییكرنا په‌یوه‌ندیێن توركیا و شامێ یه‌، به‌ری نها ژی چه‌ندین جاران به‌رپرسێن ئه‌مریكا ئه‌و یه‌ك دیار كرینه‌، ئه‌مریكا ژ بۆ بهێزكرنا پێگه‌هێ خوه‌ ل باكورێ سووریێ ژی دڤێت پتر پشته‌ڤانیێ ل كوردان بكه‌ت و ئه‌و یه‌ك ژی بوویه‌ جهێ دلگرانیا رۆسیا.

ئه‌ڤرۆ:

سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی ل سه‌لاحه‌دین پێشوازی ل د. فه‌ریاد فازل، مامۆستایێ زمان، ئه‌ده‌ب و دیرۆكا كوردی و دامه‌زرێنه‌ر و سه‌رۆكێ ئینستیتیۆتا كوردی ل به‌رلین كر.

د دیداره‌كێ دا سه‌رۆك بارزانی پیرۆزباهی ل د. فه‌ریاد فازل كر بۆ بده‌ستڤه‌ئینانا خه‌لاتێ ژێهاتنێ ل ئه‌لمانیا كو ژ ئالیێ سه‌رۆك كۆمارێ ئه‌لمانیا پێ هاته‌ به‌خشین و پێزانین هه‌بوو بۆ بزاڤ و نڤیسینا وان به‌رهه‌مێن زانستی كو ڕۆله‌كێ گرنگ د پێشخستنا زمان و ئه‌ده‌بێ كوردی دا هه‌بوو و هیڤیا سه‌ركه‌فتنێ و به‌رده‌وامیێ بۆ خواست.

هه‌ر د وێ دیدارێ دا، د. فه‌ریاد فازل سوپاسیا پشته‌ڤانیا سه‌رۆك بارزانی كر و ڕاگه‌هاند كو ئه‌و خه‌لاتێ پێشكێشی وی هاتیه‌ كرن پێشكێشێ گه‌لێ كورد دكه‌ت و داخوازكر ژی حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ گرنگیا زێده‌تر ب زمان و ئه‌ده‌بێ كوردی و پاراستن و پێشخستنا وی بده‌ت.

ئه‌ڤرۆ:

دوهی ئێكشه‌مبی 15 كانوونا دویێ 2023، مه‌سرور بارزانی سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، پێشوازی ل جه‌نه‌رال ماتیۆ ماكفه‌رلین، فه‌رمانده‌یێ گشتیێ هێزێن هه‌ڤپه‌یمان ل ئیراقێ و سووریێ كر.

د كۆمبوونه‌كێ دا، دووماهی پێشهات و گۆرانكاریێن ئیراقێ و ده‌ڤه‌رێ و به‌رده‌وامبوونا پشته‌ڤانیكرنا هێزا پێشمه‌رگه‌ی ل به‌رهنگاربوونا تیرۆرێ و گه‌فێن تیرۆرستێن داعشێ و گرنگیا پاراستنا ئاسایشا سنووران هاته‌ باسكرن.

فه‌رمانده‌یێ گشتیێ هێزێن هه‌ڤپه‌یمان ل ئیراقێ و سووریێ، ئاماژه‌ ب پێشڤه‌چوونا هاریكاری و هه‌ماهه‌نگیا ئه‌منی د ناڤبه‌را پێشمه‌رگه‌ی و له‌شكرێ ئیراقێ كر دڕوو ب ڕووبوونا تیرۆرێ بتایبه‌تی ل سالا بۆری و دووپاتی ل گرنگیا پێشڤه‌برنێ ب وێ هه‌ماهه‌نگیێ كر ب ئاراسته‌یا پڕكرنا ڤالاهیا ئه‌منی ل ده‌ڤه‌رێن ماده‌یێ 140 یێ دستووری.

سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ سوپاسیا هاریكاری و پشته‌ڤانیا به‌رده‌وام یا ئه‌مریكا و هێزێن هه‌ڤپه‌یمان ل پێشمه‌رگه‌ی كر د شه‌ڕێ دژی تیرۆرێ و چاكسازیێن وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ی، هه‌روه‌سا كورتیه‌ك ده‌رباه‌ری ئه‌نجامێن سه‌ره‌دانا شاندێ بلند یێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بۆ به‌غدا و كۆمبوون ل گه‌ل سه‌رۆك وه‌زیرێن ئیراقێ، ب تایبه‌تی پێشڤه‌برنا هاریكاری و هه‌ماهه‌نگیا ئه‌منی د ناڤبه‌را پێشمه‌رگه‌ی و له‌شكرێ ئیراقێ دا به‌رچاڤكر.

ئه‌ڤرۆ:

وه‌لاتیێن خوه‌شتڤی..

من و كابینه‌یا خوه‌ ل به‌رده‌م په‌رله‌مانێ كوردستانێ و هه‌وه‌یێن خوه‌شتڤی سویند یا خاری كو كار بكه‌ین بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن بلند یێن گه‌ل و نیشتمانی و پاراستنا كیانێ دستووری یێ هه‌رێما كوردستانێ، له‌وما ل ده‌ستپێكا ڤێ كابینه‌یێ، وه‌سا ڕێككه‌فتین كو شوونوارێن دوئیداره‌ییێ نه‌هێلین و بڕیارێن حوكمه‌تێ، ل سه‌رانسه‌ری هه‌رێما كوردستانێ، ب ئێك شێوه‌ بهێنه‌ بجهئینان.

نابیت ل هیچ پشكه‌كا هه‌رێما كوردستانێ، بڕیارێن حزبی یان تاكه‌كه‌سی، ڕێ ل جهئینانا كار و به‌رنامه‌یێ حوكمه‌تێ بگریت. ئه‌ز ب یه‌كسانی، سه‌حدكه‌مه‌ سه‌رانسه‌ری هه‌رێما كوردستانێ و خوه‌ ب به‌رپرسیار دزانم به‌رامبه‌ر هه‌موو وه‌لاتیێن هه‌رێما كوردستانێ ل هه‌موو پارێزگا و ئیداره‌یێن سه‌ربخوه‌. به‌لێ مخابن، ڕێگری هاتیه‌ كرن و ئاسته‌نگ بۆ حوكمه‌تا هه‌رێمێ هاتینه‌ دروستكرن، كو ڤێ چه‌ندێ ژی زیان ب ژیانا وه‌لاتیان گه‌هاندیه‌.

نێزیكی دو سالایه‌، كێشه‌یا كۆمكرنا داهاتی و نه‌مانا پاره‌ی ل بانكێن سنوورێ سلێمانیێ و گه‌رمیان و هه‌له‌بجه‌ و ڕاپه‌رین یا هه‌ی. مه‌ دووڤچوونا ڤێ كێشه‌یێ كریه‌ و لژنه‌یه‌ك ژ وه‌زاره‌تێن دارایی و ناڤخوه‌، بۆ دووڤچوونا ڤێ كێشه‌یێ هاته‌ پێكئینان، به‌لێ ئه‌گه‌رێ ڤێ كێشه‌یێ ئه‌وه‌، كو هنده‌ك كه‌س و ئالی ژ پێخه‌مه‌ت به‌رژه‌وه‌ندیا خوه‌، ده‌ستێن خوه‌ دئێخنه‌ دناڤ پرۆسه‌یا كۆمكرنا داهاتێ وان سنووراندا، له‌وما هه‌ر ئه‌و كه‌س و ئالی به‌رپرسیارن ل به‌رامبه‌ر وان زیانێن ب وه‌لاتی و داموده‌زگه‌هێن حوكمه‌تێ دگه‌هن.

شه‌فافیه‌ت ئه‌وه‌ كو حوكمه‌ت، بخوه‌ چاڤدێریێ ل سه‌ر هه‌موو پرۆسه‌یا كۆمكرنا داهاتێن خوه‌ بكه‌ت، نه‌كو تنێ ئاگه‌هداری وێ پشكێ بیت كو بۆ حوكمه‌تێ دهێته‌ جوداكرن. ل ده‌ستپێكا ڤێ كابینه‌یێ، مه‌ بزاڤكریه‌ داهاتێن هه‌رێمێ ڕێكبێخین و هه‌تا ئاسته‌كێ باش ژی د سه‌ركه‌فتی بووین و هه‌ر ژ به‌ر وی ئه‌گه‌ری، مه‌ شیا قۆناغا دژوار یا بێ داهاتی ل ده‌ستپێكا دیاربوونا په‌تایا كورۆنایێ ده‌رباز بكه‌ین.

وه‌لاتیێن به‌رێز…

ده‌مه‌كه‌ ژ ئالیێ داموده‌زگه‌هێن ئێكه‌تی نیشتمانی كوردستان، كه‌ هه‌ڤپشكه‌كێ سه‌ره‌كیێ ڤێ كابینه‌یێ نه‌، وه‌سا دهێته‌ باسكرن كو دوورپێچی ل سه‌ر سنوورێ سلێمانیێ هه‌یه‌، هه‌موو شه‌هره‌زایێن ڕه‌وشا دارایی یا هه‌رێما كوردستانێ دزانن كو داهاتی په‌ترۆلێ و هه‌روه‌سا ئه‌و پشكا بودجه‌یا هنده‌ك جاران ژ به‌غدا هاتی، ب شێوه‌یه‌كێ یه‌كسان هاتیه‌ به‌لاڤكرن و مووچه‌یێ كارمه‌ندان پێ هاتیه‌ دان، ئه‌وا جهێ پرسیارێ، داهاتێ نه‌په‌ترۆلی یێ ناڤخوه‌یا هه‌رێما كوردستانێ بوو كو پشكه‌كا مه‌زن ژی داهاتێ ده‌روازێن سنووری یه‌، به‌لێ مخابن، ڕێ نه‌هاتیه‌ دان ئه‌ڤ بواره‌ ل سنوورێ سلێمانیێ و گه‌رمیان و هه‌له‌بجه‌ و ڕاپه‌رین بهێته‌ ڕێكخستن، له‌وما سه‌ركردایه‌تیا ئێكه‌تیێ، به‌رپرسیاره‌ به‌رامبه‌ر وێ ڕه‌وشا ل وان ده‌ڤه‌ران دروست بووی.

هه‌كه‌ به‌رژه‌وه‌ندیا وه‌لاتیێن مه‌، ل سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیا حزبی بهێته‌ دانان، چاره‌سه‌ریا ڤێ ڕه‌وشێ ژی یا ب ساناهی یه‌ و مه‌ پلان و به‌رنامه‌یێ كارا هه‌یه‌ بۆ چاره‌سه‌ركرنا ڤێ كێشه‌یێ و گاڤێن باش ژی مه‌ هاڤێتبوون بۆ چاره‌سه‌ریێ، به‌لێ مخابن ڕێگری هاته‌ كرن ل جهئینانێ و پاشی كریارا تیرۆركرنا هاوكار جاف ئه‌و پرۆسانه‌ ب تمامی ئیفلیجكر.

كێشه‌یێن دارایی و بابه‌تێ كۆمكرنا داهاتی، نێزیكی دو سالایه‌ هه‌ی و ده‌هان كۆمبوون ل سه‌ر ڤی بابه‌تی هاتینه‌ كرن و به‌رچاڤ ڕۆهنیه‌كا باش هه‌بوو بۆ چاره‌سه‌ریێ. بریارا جڤاتا وه‌زیران ژی یا هه‌ی بۆ هنارتنا هێزا هه‌ڤپشك بۆ ده‌روازه‌یێن سنووری، به‌لێ ئێكه‌تی نیشتمانی ڕێگر بوو و گه‌فێن وێ چه‌ندێ كر كو هه‌كه‌ ئه‌و بهێته‌ كرن دێ شه‌ڕێ ناڤخوه‌یی ڕووده‌ت، له‌وما د ڤی ده‌می دا، زه‌قكرنا ڤی بابه‌تی، تنێ بۆ وێ چه‌ندێ بوو ڕۆناهی نه‌هێته‌ خستن ل سه‌ر بابه‌تێ تیرۆركرنا هاوكار جاف ل جه‌رگێ پایته‌ختا هه‌رێما كوردستانێ. هه‌رێما كوردستانێ و پێشمه‌رگه‌، هێمایێن ڕوو ب ڕووبوونا تیرۆر بوون و نابیت ل ناڤخوه‌یا هه‌رێمێ، هنده‌ك كه‌س بۆ ئێكلاكرنا كێشه‌یێن خوه‌ په‌نایێ بۆ تیرۆرێ ببه‌ن.

د ڤێ كه‌یسێ دا، مه‌ هیچ ئالیه‌ك تۆمه‌تبار نه‌كریه‌، تنێ ناڤێن چه‌ند كه‌سێن تۆمه‌تبار یێن هه‌ی كو پێدڤیه‌ بهێنه‌ ڕاده‌ستكرن بۆ دادگه‌هێ و بۆ ڤێ مه‌به‌ستێ ژی، ب فه‌رمی نڤیسیار ئاراسته‌ی ئالیێ په‌یوه‌ندیدار ل سلێمانیێ هاتیه‌ كرن. هه‌ر ژ ده‌ستپێكێ، مه‌ گوتیه‌ بلا لژنه‌یه‌كا ڤه‌كۆلینی یا هه‌ڤپشك هه‌بیت و بلا ئالیێ سیێ ژی، هه‌تاكو ل ئاستێ نێڤده‌وله‌تی دا ژی، پشكداریێ د ڤه‌كۆلینێ دا بكه‌ن، به‌لێ مخابن، هه‌تا نوكه‌ به‌رسڤه‌ك بۆ ڤێ داخوازیێ نینه‌. ئانكو كێشه‌ داهات و ڕه‌وشا دارایی یا سلێمانیێ نینه‌، ئه‌وا هه‌ی ئه‌وه‌، داخواز ژ مه‌ دهێته‌ كرن كه‌یسا تیرۆرا هاوكار جاف بهێته‌ بێ ده‌نگكرن كو ئه‌ڤه‌ژی داخوازیه‌كا نه‌ڕه‌وایه‌ و نابیت وه‌لاتیێن هه‌رێما كوردستانێ قبوول بكه‌ن.

ڕه‌وشا ده‌ڤه‌رێ ژ مه‌ دخوازیت كو كێشه‌یێن خوه‌ چاره‌سه‌ر بكه‌ین و ب هێز ڤه‌ به‌ر ب پاشه‌ڕۆژێ گاڤان بهاڤێژین. ل ڤێرێ ژ پێخه‌مه‌ت به‌ژه‌وه‌ندیا گشتی و ده‌ربازكرنا ڤێ قۆناغێ، ڤان چه‌ند خالێن ل خوارێ، د ئێخمه‌ به‌رده‌م ڕایا گشتی و هه‌موو ئالیان:

ئێك: ل دۆر كه‌یسا تیرۆركرنا هاوكار جاف كو هۆكارێ سه‌ره‌كیێ وێ ڕه‌وشا ئالۆزه‌، داخواز دكه‌م، ل ده‌ستپێكێ تۆمه‌تبار بهێنه‌ ڕاده‌ستكرن بۆ دادگه‌هێ و پاشی بلا لژنه‌یه‌كا هه‌ڤپشك ب به‌رهه‌ڤبوونا ئالیێ نێڤده‌وله‌تی و نوونه‌رێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ یان هه‌ر وه‌لاته‌كێ دۆست كو بخوازیت پشكدار بیت، بهێته‌ پێكئینان، تاكو هه‌ر چ زووتر ڤه‌كۆلین دگه‌لدا بهێته‌ ده‌ستپێكرن و ئه‌نجام بۆ ڕایا گشتی بهێنه‌ ئاشكراكرن.

دو: ل ده‌ستپێكا ده‌ست بكاربوونا كابینه‌یا نه‌هێ، داخواز دهاته‌ كرن بابه‌تێ لامه‌ركه‌زیه‌ت و هاتنا خوارێ یا ده‌ستهه‌لاتێ ل داهات و خه‌رجیان بهێته‌ بجهئینان، له‌وما ئه‌و چه‌نده‌ هاته‌ بجهئینان. نوكه‌ ژ ئالیێ تیما وه‌زاری یا ئێكه‌تی نیشتمانی كوردستانی، داخواز دهێته‌ كرن خه‌رجی ببنه‌ مه‌ركه‌زی، هه‌كه‌ ئه‌ڤه‌ بهێته‌ داخوازكرن، پێدڤیه‌ كۆمكرنا داهاتی ژی ببیته‌ مه‌ركه‌زی و پرۆسه‌یا كۆمكرنا داهاتی ب تایبه‌ت ل خالێن سنووری، ل بن سه‌رپه‌رشتی و چاڤدێریا چر یا مه‌ركه‌زی بیت. بۆ ڤێ مه‌به‌ستێ ژی، پێدڤیه‌ هه‌ماهه‌نگی د ناڤبه‌را وه‌زاره‌تێن دارایی و ناڤخوه‌ و پێشمه‌رگه‌ دا هه‌بیت تاكو ڕێ ل قاچاخچیێ و ده‌ستبرن بۆ داهاتێ ده‌روازه‌یێن سنووری بهێته‌ گرتن و پێكئینانا هێزه‌كا هه‌ڤپشك بۆ ڤێ مه‌به‌ستێ گه‌له‌ك یا پێدڤیه‌.

سێ: پێدڤیه‌ ئاسته‌نگ بۆ پرۆسه‌یا چاكسازیێ و ئێكگرتناهێزا پێشمه‌رگه‌ی نه‌هێنه‌ دروستكرن. د ڤێ كابینه‌یێ دا ب كریا مه‌ گاڤ بۆ چاكسازیێ د هێزا پێشمه‌رگه‌ی و ئێكگرتنا وێ هاڤێتینه‌ و پێدڤیه‌ هێزا پێشمه‌رگه‌ی، ببیته‌ هێزه‌كا نیشتمانی یا ب هێز بۆ به‌رگریێ ژ كیانێ دستووری یێ هه‌رێما كوردستانێ و دوورخستنا گه‌فان، دوور ژ ئه‌جنده‌یێن حزبی و تاكه‌كه‌سی.

چار: ژ پێخه‌مه‌ت به‌رژه‌وه‌ندیا گشتی و پرۆسه‌یا دیموكراسی ل هه‌رێمێ، پێدڤیه‌ هه‌ر چ زووتر، په‌رله‌مانێ كوردستانێ ڕوونشتنا خوه‌ ئه‌نجام بده‌ت بۆ كاراكرنا كۆمسیۆنا بلند یا هه‌لبژارتنان، تاكو ب كریار، گاڤا بۆ ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنان بهاڤێژیت و پێدڤیه‌ ئه‌ڤساله‌، هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ بهێنه‌ ئه‌نجامدان و ئه‌م ل حوكمه‌تا هه‌رێمێ، د به‌رهه‌ڤین هه‌موو پێدڤیێن هه‌لبژارتنان، د زووترینده‌م دا دابین بكه‌ین.

پێنج: پێدڤیه‌ ئالیێن سیاسی یێن پشكدار د حوكمه‌تێ دا، وه‌كو حزب، پشته‌ڤانێن حوكمه‌تا هه‌رێمێ بن و نابیت د ناڤ حوكمه‌تێ دا بن و ڕۆلێ ئۆپۆزسیۆنێ ببینن. پێدڤیه‌ وه‌زیر و تیمێن وه‌زاری ژی، جێبه‌جێكارێن ئه‌جنده‌یێن حكومی بن ونابیت كێشه‌ و ئالۆزیێن سیاسی بهێنه‌ ڤه‌گوهاستن بۆ ناڤ حوكمه‌تێ. پێدڤیه‌ بزاڤا چاره‌سه‌ركرنا كێشه‌یێن سیاسی، ل ده‌رڤه‌ی حوكمه‌تێ وان بهێته‌ كرن نه‌كو كارێ حوكمه‌تێ ئیفلیج بكه‌ن.

ئه‌ڤرۆ:

بابه‌تێ هه‌لبژارتنێن توركیا د رۆژه‌ڤێ دایه‌ و پارتێن كوردی یێن ل توركیا و باكورێ كوردستانێ ژی به‌حسێ هندێ دكه‌ن كو دڤێت به‌ره‌یه‌ك كوردستانی بهێته‌ ئاڤاكرن و ده‌م یێ هاتی كو پارتێن كوردی پێكڤه‌ كار بكه‌ن دا ده‌ستهه‌لاتا بهێت یا توركیا نه‌چار بیت هنده‌ك ژ داخوازیێن كوردان بجه بینیت.

بایرام بۆزیه‌ل سه‌رۆكێ گشتی یێ پارتیا سوسیالیست یا كوردستانێ راگه‌هاند كو هه‌تا نها ژی داخوازیێن هه‌موو پارتێن كوردستانی ل توركیا ئێك نینه‌، ئه‌و یه‌ك ژی ئاریشه‌كا مه‌زنه‌ و دڤێت پارتێن كوردی ل سه‌ر به‌رنامه‌كێ هه‌ڤپشك پێكڤه‌ كار بكه‌ن، نها توركیا به‌ر ب هه‌لبژارتنان ڤه‌ دچیت و هه‌ر كه‌س چاڤه‌رێ هندێ یه‌ دا بزانیت كا دێ كورد ده‌نگێ خوه‌ ده‌نه‌ چ ئالیه‌كێ، چونكی بۆ هه‌ر كه‌سه‌كێ ئاشكرایه‌ كو ده‌نگێ كوردان دێ كاریگه‌ریه‌كا خوه‌ یا مه‌زن هه‌بیت و كورد پشته‌ڤانیێ ل كیژ به‌ره‌یی بكه‌ن ئه‌و دێ هێته‌ سه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ.

به‌ری دو رۆژان ل باژێرێ ئامه‌دێ د كۆمبوونه‌كا هه‌ڤپشك دا پارتێن كوردستانی دیار كرن كو وه‌كو پێنگاڤا ئێكێ دڤێت گرنگیه‌كا مه‌زن ب زمانێ كوردی بهێته‌ دان و دڤێت هه‌موو پارت و سازیێن كوردی كار بكه‌ن دا كو زمانێ كوردی ل توركیا ببیته‌ زمانێ فه‌رمی یێ په‌روه‌ردێ و ژ به‌ر هندێ ژی گرنگه‌ هه‌موو خێزانێن كورد زارۆیێن خوه‌ فێری كوردی بكه‌ن.

د كۆمبوونێ دا به‌حسێ ‌هندێ ژی هاته‌ كرن كو دڤێت داخوازیێن كوردان ل توركیا ئێدی زه‌لال بن، دڤێت كورد ب ره‌نگه‌كێ ئاشكرا و ب رێیێن قانوونی داخوازا مافێن خوه‌ یێن ره‌وا بكه‌ن، ب تایبه‌تی ژی بابه‌تێ په‌روه‌ردا ب زمانێ كوردی، چونكی ئه‌و یه‌ك دشێت ببیته‌ ده‌ستپێكه‌كا گه‌له‌ك گرنگ بۆ داخوازیێن هه‌ڤپشك یێن هه‌موو كوردان ل توركیا و د كۆمبوونێ دا هه‌موو پارتێن پشكدار پشته‌ڤانیا خوه‌ بۆ هه‌موو وان سازیێن كوردی دیار كرن یێن كو ده‌مه‌كه‌ كار بۆ فه‌رمیكرنا زمانێ كوردی ل توركیا دكه‌ن.

چاڤدێرێن سیاسی ژی دیار دكه‌ن كو به‌رهه‌ڤیا هندێ دهێته‌ كرن كو به‌ری هه‌لبژارتنان هه‌ده‌په‌ بهێته‌ داخستن، چونكی ئاكپارتی باش دزانیت د ره‌وشا نها دا كورد ده‌نگێ خوه‌ ناده‌نه‌ وێ، ژ به‌ر هندێ ژی نها ئاكپارتی كار ل سه‌ر هندێ دكه‌ت كو ده‌نگێن كوردان به‌لاڤ ببیت، چونكی بۆ ئاكپارتیێ ئاشكرایه‌ هه‌كه‌ كورد ده‌نگێ خوه‌ بده‌نه‌ هه‌ده‌پێ دێ وی ده‌می رێژه‌یا ده‌نگێن هه‌ده‌پێ گه‌له‌ك زێده‌تر لێ هێت و ئه‌و یه‌ك ژی دشێت مه‌ترسیه‌كا مه‌زن بۆ ئاكپارتیێ دروست بكه‌ت، ژ به‌ر هندێ نها كار بۆ داخستنا هه‌ده‌پێ و به‌لاڤكرنا ده‌نگێن كوردان ل توركیا دهێته‌ كرن.

هنده‌ك ژ ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنا توركیا ژی دیار دكه‌ن كو نها هه‌ڤدیتن د ناڤبه‌را هه‌ده‌پێ و عه‌لی باباجانی دا هه‌نه‌ و هه‌كه‌ هه‌ده‌په‌ بهێته‌ داخستن ره‌نگه‌ ده‌نگده‌رێن هه‌ده‌پێ ده‌نگێن خوه‌ بده‌نه‌ پارتا عه‌لی باباجانی لێ چاڤدێرێن سیاسی یێن كورد و كه‌سێن نێزیكی هه‌ده‌پێ دبێژن كو چو راستی بۆ هندێ نینن.

چاڤدێرێن سیاسی ل توركیا و باكورێ كوردستانێ دیار دكه‌ن كو دڤێت هه‌ده‌په‌ ل گه‌ل هه‌موو پارتێن دی یێن كوردی ل توركیا به‌ره‌یه‌كێ ئاڤا بكه‌ت، ب جهێ كو هه‌ده‌په‌ خوه‌ نێزیكی پارته‌كا دی بكه‌ت دڤێت ل گه‌ل پارتێن كوردی كار بكه‌ت، چونكی ب سالانه‌ كوردان ده‌نگێن خوه‌ داینه‌ پارتێن توركی و هه‌تا نها ژی وان پارتان چو بۆ كوردان نه‌كرینه‌، نها ده‌م یێ هاتی كو كورد ئێدی به‌ره‌یه‌كێ ئاڤا بكه‌ن، دڤێت ده‌نگ و داخوازیێن كوردان بگه‌هیته‌ هه‌موو جیهانێ، چونكی ب سالانه‌ زۆرداری ل كوردان دهێته‌ كرن و مافێن وان دهێته‌ خوارن، هه‌كه‌ هه‌موو پارتێن كوردستانی ل توركیا پێكڤه‌ كار بكه‌ن و داخوازیێن وان ژی ئێك بیت ئه‌و یه‌ك دێ كاریگه‌ریه‌كا خوه‌ یا مه‌زن هه‌بیت، چونكی وی ده‌می ده‌ستهه‌لات دێ نه‌چار بیت داخوازیێن كوردان به‌رچاڤ وه‌ربگریت، لێ مخابن هه‌تا نها ژی پارچه‌بوونه‌كا به‌رچاڤ د ناڤ پارت و ئالیێن سیاسی ل باكورێ كوردستانێ دا هه‌یه‌ و ژ به‌ر هندێ ژی هه‌رده‌م ده‌نگێن كوردان به‌لاڤ دبیت و هه‌تا نها ژی كوردان نه‌شیاینه‌ ل توركیا ببنه‌ هێزه‌كا كاریگه‌ر و داخوازیێن خوه‌ ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ بسه‌پینن، لێ دڤێت ڤێجارێ كورد شاشیێن به‌ری چه‌ندین سالان دوباره‌ نه‌كه‌ن.

ئه‌و یه‌ك د ده‌مه‌كێ دایه‌ كو د هه‌لبژارتنێن هه‌ری دووماهیێ یێن باژێرڤانیان ل توركیا دا كوردان ل چه‌ندین باژێرێن مه‌زن یێن توركیا پشته‌ڤانی ل پارتا كۆماری كرن و ژ به‌ر هندێ ژی ئاكپارتی تووشی شكه‌ستنێ هات و چاڤدێرێن سیاسی ژی دیار دكه‌ن هه‌كه‌ كورد به‌ره‌یه‌كێ ئاڤا بكه‌ن و ده‌نگێ خوه‌ نه‌ده‌نه‌ چو ئالیه‌كێ دی دێ شێن بنه‌ هێزه‌كا هه‌ری كاریگه‌ر ل توركیا و وی ده‌می چو هێزه‌كا سیاسی نه‌شێت داخوازیێن كوردان پشتگوه بهاڤێژیت.