پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل دۆر مووچەیێ فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ بەیاننامەیەك بەلاڤكر و تێدا دبێژیت: تاكو وێ ڕۆژا مە پشتبەستن ب داهاتێ ناڤخوەیی و پەترۆلێ دكر بۆ دابینكرنا مووچەیێن فەرمانبەران، حوكمەتا هەرێما كوردستانێ یا خەمسار بوو و هەموو مەهان مووچەیێ تمام یێ فەرمانبەران دابین كریە.
پێشەوا هەورامانی، پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دبێژیت» نوكە كو داهاتێ پەترۆلێ ب ڕێككەفتنەكێ ل گەل حوكمەتا ئیراقێ د دەستێ هەرێما كوردستانێ دا نەمایە، حوكمەتا ئیراقێ ب بەرپرس دزانین ژ دابینكرنا مووچە و شایستەیێن دارایی یێن وەلاتیێن هەرێما كوردستانێ ب گۆرەی قانوونا بودجەی».
پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ گوت ژی» پەیاما مە بۆ پشكەك ژ ئالیێن سیاسی و خەلكەكی هەیە كو د دەمێ ڤان چەند سالان ب هیچ جۆرەكی گرنگی ب پێگەهێ قانوونی ودستووری یێ هەرێما كوردستانێ نەدایە و وەكو وەلاتیێن خەمخۆرێن خەلكێ كوردستانێ ڕەفتار نەكریە، ژ ڤێ چەندێ زێدەتر ل پێگەهێ هەرێما كوردستانێ نەدەن و بۆ جارەكێ ژی بیت ب بەرپرسیارانە بەرانبەر خەلكێ كوردستانێ و مافێ وی یێ دستووری ڕەفتارێ بكەن».
دەقێ بەیاننامەیا پەیڤدارێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ:
پرسا مووچەیێن وەلاتیێن هەرێما كوردستانێ گرنگترین بابەت و ئەولەویەت بوو بۆ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و هەتا وێ ڕۆژا مە پشتبەستن ب داهاتێ ناڤخوە و پەترۆل دكر بۆ دابینكرنا مووچەی، حوكمەتا هەرێما كوردستانێ یا خەمسار نەوو و هەموو مەهەكێ مووچەیێ تمام یێ وەلاتیان دابینكریە.
نوكە داهاتێ پەترۆلێ ب ڕێككەفتنەكێ ل گەل حوكمەتا ئیراقێ د دەستێ هەرێما كوردستانێ دا نەمایە، حوكمەتا ئیراقێ ب بەرپرس دزانین ژ دابینكرنا مووچە و شایستەیێن دارایی یێن وەلاتیێن هەرێما كوردستانێ ب گۆرەی قانوونا بودجەی، د ڤێ پرسێ دا مە هەموو ئەركێن سەرملێن خوە بجهئیناینە و پێگیریەكا تمام یا قانوونی مە ئەنجامدایە و هەتا ئەڤرۆ ژی بەرێز سەرۆك وەزیرێن هەرێما كوردستانێ د پەیوەندیێ دابوو بۆ وێ چەندێ حوكمەتا ئیراقێ هەر چ زوویە مووچەیێن فەرمانبەر و شایستەیێن دارایی یێن هەرێما كوردستانێ بهنێریت و ئێدی ئەڤ پرسە زێدەتر گیرو نەبیت.
پەیاما مە بۆ پشكەك ژ ئالیێن سیاسی و خەلكەكی هەیە كو د دەمێ ڤان چەند سالان دا ب هیچ جۆرەكی گرنگی ب پێگەهێ قانوونی و دستووری یێ هەرێما كوردستانێ نەدایە و وەكو وەلاتیەكێ خەمخۆرێ خەلكێ كوردستانێ ڕەفتار نەكریە، ژ ڤێ زێدەتر ل پێگەهێ هەرێما كوردستانێ نەدەن و بۆ جارەكێ ژی بیت بەرپرسیارانە بەرانبەر خەلكێ كوردستانێ و مافێن وی یێن دستووری بلڤن و ڕەفتارێ بكەن، ڤێ پرسێ پەیوەندیا ڕاستەوخوە ب ژیان و ڕەوشا خەلكی ڤە هەی و بابەتێ موزایەدێ و هەوا هەلبژارتنان نینە و پێدڤیە نەهێتە بكارئینان وەكو ئامرازەكی بۆ لێدان ل پێگەهێ قانوونی و دستووری یێ هەرێما كوردستانێ.

سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ، نێچیرڤان بارزانی دوهی سێشەمبی 25/7/2023 پێشوازی ل كاردینال لویس ساكۆ، پاتریارك و سەرۆكێ كەنیسەیا كلدانی ل ئیراقێ و جیهانی و شاندەكێ دگەلدا كر.

ل دەستپێكا ڤێ مەهێ سەرۆكایەتیا كۆمارا ئیراقێ بڕیارا ڤەكێشانا مەرسووما هەژمار 147 یا سالا 2013 ڕاگەهاندبوو و تێدا پلەیا پاتریاركێ كەنیسەیا كلدانی ل ئیراقێ و جیهانیچ ژ كاردینال لویس ساكۆ هاتە ستاندن.
د دیدارەكێ دا ل دۆر ڤەكێشانا فەرمانا سەرۆكایەتیا كۆمارا ئیراقێ یا تایبەت ب كەنیسەیا كلدانی، نێچیرڤان بارزانی دوپاتكر كو گرنگە ئیراق ب هەرێما كوردستانێ ڤە كۆمكەرا هەموو پێكهاتەیێن ئایینی و نەتەوەیی بمینیت و هیڤی خواست سەرۆك كۆمارێ ئیراقا فیدرال ب زووترین دەم وێ كێشەیێ چارەسەر بكەت.
سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ دوپاتكر كو پێكڤەژیان و هەڤدوقەبوولكرن باوەری و پرنسیپە و جوانیا ئیراقێ د وێ چەندێ دایە وەلاتێ هەموو پێكهاتەیان بیت و تێدا مافێ هەموویان یێ پاراستی بیت.
ژ ئالیێ خوەڤە كاردینال لویس ساكو سوپاسی و پێزانین بۆ پشتەڤانیا نێچیرڤان بارزانی دیاركر و دوپاتكر كو هەرێما كوردستانێ ئەردێ پێكڤەژیان و هەڤدوقەبوولكرنێ یە و شانازیێ پێ دكەن و ئاماژەكر كو ئەو كێشەیە چو جاران ڕێكێ ل كار و ئەركێن وی ناگریت و دێ بەردەوام ل سەر بەرگریێ ژ ئیراقێ و پێكڤەژیانێ. هەر د وێ دیدارێ دا ڕەوشا دەشتا نەینەوا و چەندین پرسێن دی یێ گرێدای مەسیحیان ب گشتی، ئالیەكێ دی یێ دیدارێ بوو.

د درێژیێ وێبنارێن لقێ شەش یێ ئورۆپا یێ پارتی دیموكراتی كوردستان، وێبنارەك بۆ د. بەشیر حەداد، جێگرێ بەرێ یێ سەرۆكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ هاتە ڕێكخستن ل ژێر ناڤونیشانێ (هەولێر و بەغدا، ڕێككەفتن ل بن سیبەرا دستووری).

د. بەشیر حەداد، دیاركر» دستوور ڕێكخەرێ پەیوەندیایە و بنەما و دایكا قانوونایە و پێدڤیە هەموو ئالیەك ڕێزێ لێبگرن، بەلێ مخابن ل ئیراقێ ڕێز ل دستووری نەهاتیە گرتن و مادەیێن وی ب جۆرەكی دهێنە شرۆڤەكرن ل دژی بەرژەوەندیێن هەرێما كوردستانێ دهێنە بكارئینان، ئەڤە ژی ڤەدگەریت بۆ كەلتۆرەكێ سیاسی یێ كەڤن كو ل گەل دامەزراندنا دەولەتا ئیراقێ سەرهلدایە، ئەوژی دانپێدان نەكرن بوو ب مافێن گەلێ كورد».
زێدەتر گوت» د بەرامبەر دا خەباتا گەلێ كورد بۆ بەرهنگاریا ستەمێ و بدەستڤەئینانا مافێ چارەنڤیس هەتا نوكە یێ بەردەوامە و داگیران بۆ داگیركاریێ و خوەسەپاندنێ نەكریە. ل دەستپێكا دروستبوونا دەولەتا ئیراقێ، هەر دەمێ بەغدا لاواز بووی بەرهەڤی دیاركریە بۆ دانپێدانێ ب مافێن كوردان، بەرۆڤاژی هەر دەمەكی ژی ئیراقی پیچەك كەفتبیتە سەر پێین خوە، سۆزێن خوە پشت گوه هاڤێتینە و ل دژی مافێن ڕەوایێن گەلێ كورد ل ئیراقێ كاركریە».
د. بەشیر حەداد بڕیارێن نە دستووری یێن دادگەها فیدرالی ب دژایەتیكرنا هەرێما كوردستانێ د هەژمێریت، هەڤدەم بزاڤێن دناڤ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ دا ب دەستكاریكرنێ د بڕگەیێن تایبەت ب هەرێما كوردستانێ ڤە د بوجەیا گشتی یا ئیراقێ دا ب مەبەستا قالبدان و بچووككرنا هەرێما كوردستانێ هەژمارت و گوت» ئەو ئاماژەیا ڕۆهنا مەرەم و نیازێن وان بوو بەرامبەر هەرێما كوردستانێ».
سەبارەت ب بنەمایێ پێكئینانا حوكمەتا ئیراقێ، د. بەشیر حەداد گوت» حوكمەتا محەمەد شیاع سودانی ب ژانەكا دژوار ژدایكبوویە، چونكە ڕەوشا ئیراقێ بەر ب ئاراستەیەكێ نەدیار دچوو، دوماهی جار هەڤپەیمانیا چارچۆڤەیێ هەماهەنگیێ یا شیعی و كورد و سوننەیان ڕێككەفتنا ئیدارەیا دەولەتی ئیمزاكر بۆ پێكئینانا حوكمەتێ و هەموو سۆز ب كوردان دان ل سەر پێدانا مافێن وان، بەلێ د پرسا پڕۆژەیێ قانوونا بودجەی دا بۆمە دیاربوو ئەو ئالی و ب تایبەت پەرلەمانتارێن وان ڕێككەفتنا حوكمەتا فیدرالی ل گەل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ پەسەند ناكەن و زۆر ب نە دستووری ب ڕێكا لژنەیا دارایی ل جڤاتا نوونەران دەستكاری د پڕۆژەیێ قانوونا بودجەی دا كر، د دەمەكی دا حوكمەتا محەمەد شیاع سودانی ڕاستگویانە ل سەر بنەمایێ ڕێككەفتنا هەردو حوكمەتێن هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا فیدرالی پڕۆژە قانوونا بودجەی داڕێشتبوو».
جێگرێ بەرێ یێ سەرۆكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ دیاركر ژی» د سیاسەتا ئیراقێ دا ئاراستەیەك هەیە بۆ نەهێلانا قەوارەیێ هەرێما كوردستانێ و دخوازن دەولەتا ئیراقێ ژ دەولەتەكا فیدرالی بزڤرینن بۆ دەولەتەكا ناڤەندی و ئەو ب خوە ب شێوەیەكێ ناڤەندی حوكمڕانیێ ل هەموو ئیراقێ بكەن و پێدڤیە كورد ڕوو ب ڕوویێ ڤێ مەترسیێ ببن و پێدڤیە د ئێكگرتی بن و ناڤمالا كوردی بهێتە ڕێكخستن بۆ پاراستنا قەوارەیێ هەرێما كوردستانێ كو بەرهەمێ 100 سالێن خەباتا گەلێ مەیە كو سەدان هزار شەهید ل سەر ڤێ ئاخێ داینە».
هەروەسا ڕۆهنكر ژی كو مافێ دادگەها فیدرالی نینە دامودەزگەهێن هەرێما كوردستانێ هەلوەشینیت، وەكو ئاماژەیەك بۆ بڕیارا دادگەها ناڤبری ب نەدستووری بوونا درێژكرنا دەمێ خۆلا پەرلەمانێ كوردستانێ و گوت ژی» دەستهەلاتا هەرێمێ ب خوەیە ب تنێ وان جۆرە بڕیاران بدەت نەكو ئالیەكێ دەرڤەی هەرێمێ، چونكە ب گۆرەی دستوورێ ئیراقی یێ بەردەوام ل دەمێ هەبوونا هەر جیاوازیەكێ، دێ كار ب قانوونێن هەرێما كوردستانێ هێتە كرن نەكو قانوونێن بەغدا. ژ مێژ وەرە بزاڤ هەنە بۆ ڕاستڤەكرنا دستوورێ ئیراقێ، سیاسەتا وان ئەوە وان قوفلان بشكێنن كو د دستوورێ ئیراقێ دا هاتینە دانان بۆ پاراستنا سیستەمێ فیدرالی ل ئیراقێ و گرەنتیگرنا مانا سیستەمێ فیدرالی».

دوهی دوشەمبی 24/7/2023، سەرۆك مەسعود بارزانی ل سەلاحەدین پێشوازی ل شاندەكێ بلند یێ هەڤپەیمانیا نیشتمانیا حەسم ب سەرۆكایەتیا ئوسامە نوجەیفی سكرتێرێ گشتیێ هەڤپەیمانیا نیشتمانیا حەسم كر.
بارەگەهێ بارزانی سەبارەت وێ دیدارێ بەلاڤكر» د كۆمبوونەكێ دا باس ل دووماهی پێشهات و گوهۆڕینێن د ناڤ پرۆسەیا سیاسی یا ئیراقێ دا و بەرهەڤیان بۆ هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ و هەروەسا گەف و ئاستەنگێن ل بەردەم پێكڤەژیانێ و ئاشتەواییێ هاتە كرن».
ئاماژەكر ژی» هەر د وێ دیدارێ دا دوپاتی ل پێدڤیا پەیدابوونا ڕوانگەهەكا نیشتمانی یا هەڤپشك د ناڤبەرا ئالیێن سیاسی یێن ئیراقی و پێگیریبوون ب بنەمایێن هەڤپشكیا ڕاستەقینە و هەڤسەنگیێ و لهەڤهاتنێ د ڕێڤەبرنا وەلاتێ دا هاتە كرن».
دیاركر» هەروەسا باسكرنا ڕەوشا ژیارێ ل پارێزگەهێن ئیراقێ و هەماهەنگی و كارێ هەڤپشك د ناڤبەرا ئالیان تەوەرەكێ دی یێ وێ كۆمبوونێ بوون» .

نڤیسینگەها سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ د بەیاننامەیەكێ دا ڕاگەهاند: هەر چار سەرۆكایەتیێن ئیراقێ د كۆمبوونەكێ دا دوپاتی ل بجهئینانا هەموو مادەیێن قانوونا بودجەیا فیدرالی دكەن كو تایبەتن ب هەرێما كوردستانێ ڤە، ژ وان ژی مەزاختنا شایستەیێن دارایی.
د بەیاننامەیا نڤیسینگەها سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ دا هاتیە» محەمەد حەلبووسی، سەرۆكێ جڤاتا نوونەران، ل بارەگەهێ خوە مێهڤانداریا كۆمبوونەكێ كر كو تێدا لەتیف ڕەشید، سەرۆك كۆمار، محەمەد شیاع سۆدانی، سەرۆكێ وەزیران و فایق زێدان، سەرۆكێ جڤاتا بلند یا دادوەریێ ل ئیراقێ پشكداربوون بۆ وێ چەندێ دانوستاندنێ ل دۆر ڕەوشا وەلاتی و هەژمارەكا پرسێن گرنگ».
سەبارەت بودجەیا هەرێما كوردستانێ و پەترۆلێ، بەیاننامەیێ ئاماژەكر» هەر چار سەرۆكایەتیان دوپاتی ل بجهئینانا مادەیێن قانوونا بودجەیا گشتی یا فیدرالی كر ب هەموو ئەو هووردەكاریێن كو د پەیوەندیدارن ب داهاتێ پەترۆلی و نە پەترۆلی و مەزاختنا شایستەیێن دارایی یێن هەرێما كوردستانێ».
سەبارەت قانوونا بودجەیا فیدرالی یا ئیراقی، هەر چار سەرۆكایەتیان باس ل گرنگیا تمامكرنا ڕێنمایێن قانوونا بودجەی و چاڤدێریكرنا پڕۆژەیان و كوالێتیا وان و تەرخانكرنا پارەی ب گۆرەی كارێن سەرەكی بۆ بجهئینانا پرۆگرامێ حوكمەتێ، كر.
هەروەسا ڕۆهنكر كو هەر چار سەرۆكایەتیان دوپاتی ل سەر گرنگیا داڕێشتنا وان قانوونان كر كو د كارنامەیا حوكمەتێ و كارنامەیا ڕێككەفتنا سیاسی دا هاتین، كو هێزێن سیاسی ل سەر ڕێككەفتین، ژ وان قانوونا لێبۆرینا گشتی، قانوونا پەترۆلێ و غازێ، قانوونا جڤاتا فیدرالی ل گەل هەژمارەكا پڕۆژە قانوونێن دی كو ژ ئالیێ سەرۆكایەتیا كۆمارێ ڤە هاتینە بەرهەڤكرن و دێ هێنە هنارتن بۆ جڤاتا نوونەران ئەوژی قانوونا زڤراندنا سامانێ ئیراقێ و قانوونا مادەیێن هوشبەر.

سەرۆكێ پارتا سۆشیال دیموكراتا كوردستانێ ڕادگەهینیت: پەیمانا لۆزان ب خوەنیشادان و ئیمزایان ناهێتە هەلوەشاندن و پێدڤیە عیبرەت و وانەیان ژ قۆناغێن بۆری وەربگرین.
محەمەد حاجی مەحموود، سەرۆكێ پارتا سۆشیال دیموكراتا كوردستانێ گوت» پێدڤیە وانەیات ژ هەموو قۆناغێن بۆری یێن نەخوەش وەربگرین، تنێ ب خوەنیشادان و ئیمزایان پەیمانا لۆزان ناهێتە هەلوەشاندن، بەلكو ب ئێكگرتنێ و ئێكڕێزیێ و ئێك هەلوەستیا سیاسی یا خەلكێ كوردستانێ دێ ئەو پەیمانە هەلوەشیت».
گۆت ژی» دەمێ بیرئینانا وێ پەیمانێ دكەین كو كاریگەریەكا مەزن هەبوو ل سەر كوردستانێ، كو وی دەمی پتریا وەلاتێن زلهێز ئێك هەلوەستبوون بۆ خوە ڕێكسختنا خوە و توركیا ژی ئەو چەندە قەبوولكر تنێ ژ پێخەمەت هەلوەشاندنا پەیمانا سیڤەر».
دیاركر ژی» ڕەوشا نوكە یا گرنگ و هەستیارە و پێدڤی ب ئێكڕێزیا سیاسی و گەلێ مە هەیە».

ئەندامەكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ڕادگەهینیت: هەكە ڕێككەفتن د ناڤبەرا هەردو شاندێن حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا فیدرالی دا هاتە كرن، پێدڤیە ئێكسەر حوكمەتا فیدرالی شایستەیێن داریی یێن هەرێما كوردستانێ بهنێریت و نابیت ئەو پڕۆسەیە گیرو ببیت.
د. خەلیل غازی، ئەندامێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان و ئەندامێ لژنەیا دارایی ل جڤاتا ناڤبری باس ل چەندین تەوەران دكەت ژوان بجهئینانا قانوونا بودجەیا گشتی یا ئیراقێ بۆ سالێن 2023، 2024 و 2025، سەرەدانا شاندێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بۆ بەغدا و هنارتنا پشكا هەرێما كوردستانێ ل قانوونا بودجەیا گشتی یا ئیراقێ ژ ئالیێ بەغدا ڤە.
وی ئەندامێ لژنەیا دارایی یا جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ب پێدڤی دزانیت چەند لژنەیەك د ناڤبەرا هەردو حوكمەتێن ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ دا بهێنە پێكئینان ب مەبەستا ڕێككەفتنێ ل سەر هنارتنا مەهانە یا پشكا هەرێما كوردستانێ ژ بودجەیا گشتی یا ئیراقێ و پێدانا وان ماف و شایستەیێن دارایی یێن هەرێما كوردستانێ كو د قانوونا بودجەیا گشتی دا ئاماژە پێ هاتیە كرن.
ب دیتنا د. خەلیل غازی ژ ئەگەرێ وێ چەندێ تێگەهشتن د هەژمارەكا بڕگە و مادەیێن قانوونا بودجەیا گشتی یا ئیراقێ دا یا ئالۆزە، دانوستاندنێن د ناڤبەرا هەردو حوكمەتێن ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ ب ساناهی نابن و دبێژیت» قانوونا بودجەیا گشتی یا ئیراقێ ژ دەستێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ دەركەفتیە و نوكە حوكمەتا ئیراقێ یا پێگیرە ب وێ چەندێ كو وێ قانوونێ بجهبینیت».
سەبارەت هنارتنا شایستەیێن دارایی یێن حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ژ ئالیێ حوكمەتا فیدرالی ڤە، د. خەلیل غازی دبێژیت» پشتی كو هەردو شاندێن حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا فیدرالی دگەهنە ڕێككەفتنێ، پێدڤیە ئێكسەر شایستەیێن دارایی یێن هەرێما كوردستانێ بهێنە هنارتن و نابیت پڕۆسە بهێتە گیروكرن و تێكهەلی ناكۆكیێن سیاسی بهێتە كرن».

وەزیرێ دارایی و ئابۆری ل هەرێما كوردستانێ ڕاگەهاند: ب داهاتێ ناڤخوەییێ هەرێما كوردستانێ نەشێین مووچەیێ مەهانە یێ فەرمانبەرێن هەرێمێ بدەین، چونكە پێشتر مەهانە 720 ملیار دینار ژ داهاتێ پەترۆلا هەرێما كوردستانێ دهات و نوكە ئەو پارە نینە.
ئاوات شێخ جەناب، وەزیرێ دارایی و ئابۆری ل هەرێما كوردستانێ» ب داهاتێ ناڤخوەیی نەشێین موچەی دابین بكەین، ل دەمێ خوە مەهانە 720 ملیار دینار ژ داهاتێ پەترۆلێ دهات كو دبوو 80% ژ پارێ مووچەی و ئەوا دما ژ داهاتێ ناڤخوە دهاتە دابینكرن، نوكە داهاتێ ناڤخوەیی ب گۆرەی قانوونا بودجەی پێدڤیە ب تنێ 50% وەربگرین و داهاتێ پەترۆلێ نەمایە، لەوما نوكە ل گەل ئیراقێ ل سەر هێلین بۆ وێ چەندێ ل سەر داهاتێ پەترۆلێ و نە پەترۆلێ و بابەتێن دی هەموویان ئێكلا بكەین».
قانوونا بودجەیا ئیراقێ بۆ سالێن 2023، 2024 و 2025 و قەبارەیێ وێ بۆ هەر سالەكێ 198 ترلیۆن و 910 ملیار و 343 ملیۆن و 590 هزار دینارن، ژ وی گۆژمەی 16 ترلیۆن و 609 ملیار و 639 ملیۆن و 162 هزار دینار پشكا هەرێما كوردستانێ یە.
ل هەفتیا بۆری شاندەكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل بەغدا، پشتی كۆمبوونێ ل گەل شاندێ حوكمەتا ئیراقی، ل ڕۆژا پێنجشەمبی 20/7/2023، ئومێد سەباح، سەرۆكێ دیوانا جڤاتا وەزیرێن هەرێما كوردستانێ ب بەرهەڤبوونا هەموو ئەندامێن شاندێ هەرێمێ، كۆنگرەیەكێ ڕۆژنامەڤانی ڕێكخست و گوت» ل گەل ئالیێن فەرمی یێن حوكمەتا ئیراقێ د كۆمبوونان داینە ل دۆر بجهئینانا قانوونا بودجەیا گشتی یا ئیراقێ، تێدا مە دوپاتی ل سەر دو بابەتان كر، یێ ئێكێ: پاراستنا مافێن دستووری یێن هەرێما كوردستانێ، یێ دویێ: گرەنتیكرنا پشكا بودجەیا هەرێما كوردستانێ و هەموو شایستەیێن دارایی یێن هەرێمێ».

عەزیز هەورامی:

پارتی دیموكراتی كوردستان داخوازا ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ دكەت و سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ ژی داخواز ژ كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ كریە كو هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ بڕێڤەببەت، هەڤدەم بەرپرسەكێ حزبا زەحمەتكێشێن كوردستانێ دبێژیت: پشتەڤانیێ ل وی ئالی دكەین ئەوێ داخوازا ئەنجامدانا هەلبژارتنان دكەت.
گۆران جەلال، ئەندامێ مەكتەبا سیاسی یا حزبا زەحمەتكێشێن كوردستانێ بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گوت» ئەم وەكو حزبا زەحمەتكێشێن كوردستانێ ل گەل وێ چەندێ بووین هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ ل دەمێ خوە بهێنە ئەنجامدان و ل گەل درێژكرنا ژیێ پەرلەمانی نەبووین، مە وەكو حزبێن چەپ یاداشتەك دابوو هەرسێ سەرۆكایەتیێن هەرێما كوردستانێ و مە داخوازكربوو هەلبژارتن نەهێنە گیروكرن، ئەوبوو پشتی درێژكرنا ژیێ پەرلەمانی دادگەها فیدرالی یا ئیراقی هەلوەشاندن و هەرێما كوردستانێ تووشی ڤالاهیا دستووری كر، وێ چەندێ ژی زیان بۆ پرۆسەیا سیاسی ل كوردستانێ هەبوو».
گۆران جەلال گوت ژی» حزبا زەحمەتكێشان و لژنەیا هەڤپشك یا هێزێن چەپێن كوردستانێ دووپاتكر كو هەلبژارتن نەهێنە پاشئێخستن و هەر هێز و ئالیەكێ سیاسی پێنگاڤان بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنان ب هاڤێژیت دێ پشتەڤانیێ لێكەین و داخوازێ ژ حزبێن دی یێن كوردستانی دكەین پشتەڤانیێ ل ئەنجامدانا هەلبژارتنان بكەن و ئێدی زێدەتر هەرێما كوردستانێ تووشی ڤالاهیا دستووری نەهێتە كرن».
خۆیاكر ژی» د داخۆیانیێن مەكتەبێن سیاسی وسەركردایەتیێن حزبان باس ل وێ چەندێ دكەین ل گەل ئەنجامدانا هەلبژارتنانە، بەلێ دەمێ هەلبژارتن نەهێنە كرن چەندین ئەگەران بۆ دئینن، هەلبژارتن مافەكێ تمام یێ وەلاتیانە و شەرعیەتێ ب دەستهەلاتێ ددەن و ئەنجامدانا هەلبژارتنان پێگەهێ حوكمڕانیێ ب هێز دكەت».

پارتێن کوردی یێن باکورێ کوردستانێ ل باژێرێ ئامەدێ د داخۆیانیەکێ دا دیار کرن، سەد سال ل سەر پەیمانا رەش یا لۆزانێ دەرباز دبن، د سەد سالێن بۆری دا هێزێن داگیرکەرێن کوردستانێ هەموو رێ بۆ ژناڤبرنا کوردان بکارئینان و نەشیان کوردان ژناڤ ببەن، نها دەم یێ هاتی یێن بووینە ئەگەرێ پارچەبوونا کوردستانێ داخوازا لێبۆرینێ ژ گەلێ کورد بکەن.

هژمارەک زێدە ژ پارتی و هێزێن سیاسی یێن باکورێ کوردستانێ ل باژێرێ ئامەدێ کۆمبوون و پشتی کۆمبوونێ ژی د پرێس کۆنفرانسەکێ دا هەلوەستێ خوە ل هەمبەر دەربازبوونا سەد سالان ل سەر پەیمانا لۆزانێ دیار کرن و راگەهاندن، گەلێ کورد چو دەمەکێ پەیمانا لۆزانێ ناس نەکریە و ناکەت، چونکی پەیمانا لۆزانێ بێی داخوازیا کوردان هاتە ئیمزا کرن و پەیمانا لۆزانێ بۆ ئەگەری پارچەکرنا کوردستانێ و کوردان ژی ل هەمبەر پەیمانا لۆزانێ ل هەر چار پارچان دەست ب خەبات و بەرخوەدانێ کرن و ب هزاران قارەمانێن کوردستانێ جانێ خوە فیدا کرن و ئەڤرۆکە ئێدی چو رامانا وێ پەیمانێ نەمایە.
د ڤێ دەربارێ دا بایرام بۆزیەل سەرۆکێ گشتی یێ پارتیا سوسیالیست یا کوردستانێ ژی راگەهاند، کوردان چو دەمەکێ پەیمانا لۆزانێ ناس نەکریە، خەبات و قوربانیدانا گەلێ مە ل هەر چار پارچێن کوردستانێ ل دژی پەیمانا لۆزانێ و ئەنجامێن وێ بوویە، ئەڤرۆکە یێن بووینە ئەگەرێ وێ پەیمانێ و پارچەکرنا کوردستانێ دڤێت نها ب فەرمی داخوازا لێبۆرینێ ژ گەلێ مە بکەن، هەروەسا دڤێت نەتەوەیێن ئێکگرتی و وەلاتێن ئێکەتیا ئۆرۆپا ژی هەست ب بەرپرسیاریا خوە یا دیرۆکی بکەن و پشتەڤانیێ ل مافێن رەوا یێن گەلێ کوردستانێ بکەن، چونکی ژ بەر وێ پەیمانێ سەد سالن زۆلم و زۆرداری ل گەلێ کورد دهێتە کرن و ئەڤرۆکە گەلێ کورد، گەلێ هەری مەزنە ل ڤێ جیهانێ کو خوەدانا دەولەتا خوە نینە، ئەو یەک ژی شەرمەکا مەزنە بۆ هەموو جیهانێ و یێن کو بەحسێ مافێن مرۆڤی دکەن.
پشکداربوویێن کۆنفرانسێ هەروەسا داخواز ژ هەموو هێزێن سیاسی یێن کوردستانێ ژی کرن، ئێدی پێکڤە دەست ب قۆناغەکا نوو بکەن، چونکی چو رامانا پەیمانا لۆزانێ نەمایە و پێدڤیا کوردان ب ئێکگرتنێ یا هەی، سەدسال ل سەر پەیمانا لۆزانێ دەرباز بووینە و نها چو رامانا وێ پەیمانێ نەمایە، کوردان پەیمانا لۆزانێ ناس نەکرینە و ناکەن ژی، ژ بەر هندێ نها پتر ژ هەر دەمەکێ دڤێت هەموو هێزێن سیاسی یێن کوردستانێ ل هەر چار پارچێن کوردستانێ پێکڤە دەست ب قۆناغەکا نوو بکەن، پێدڤیا هێزێن کوردستانێ ب ستراتیژیەکا هەڤپشک یا نەتەوی هەیە، چونکی سەد سالێن بۆری سەلماندن هەتا کورد ئێکگرتی و بهێز نەبن نەشێن بگەهنە مافێن خوە یێن رەوا.