ئه‌ڤرۆ نيوز:

دەرگەھێ سنووری یێ ئیبراھیم خەلیل گرنگیەکا دیرۆکی ھەیە و سێ وەلاتان ‏بخۆڤەگرێ ددەت و دەڤەرەکا ستراتیجیە و پتریا ئالۆگۆرێن بازرگانی یێن ھەرێمێ ل ‏گەل تورکیا د ڤێ دەڤەرێ را دھێنە کرن، چونکو ب شێوەیەکێ ئێکسەر ب تورکیا ڤە ‏گرێدایە و ئێکەم دەرگەھە دناڤبەرا تورکیا و عیراقێ دا و ب تنێ عیراق د ڤی ‏دەرگەھی را دشێت تەڤلی تورکیا ببیت.‏

عادل خێرکی قوتابیێ دکتورایێ ب سیاسەت و ئیدارا گشتی یا وەلاتێ تورکیا ل ‏وەلاتێ تورکیا بۆ ئەڤرۆ دیار کر، حکومەتا عێراقێ ژ بەر چەند ئەگەرەکان دەڤەرا ‏پێشابوورێ دڤیا، ژ وانا، ژ بەر کو ئەو دەڤەر ب سێ گوشەیەکا سنوری یا زێرین و ‏ستراتیژی دھێتە زانین بۆ پێکڤەگرێدانا ھەر سێ وەلاتێن عێراق، تورکیا و سوریا کو ‏ب ڤێ چەندێ عێراق دێ پلانا ئیرانێ بۆ چێکرنا ھیلال شیعی بجھئینیت و ب ڤێ ‏چەندێ شیعە مەزھەب دێ ل دەڤەرێ د خۆرت بن و سنورێن خوە بەرفرەھـ کەن و ‏ھەروەسا ب ڤێ سێ گوشەیێ ل داھاتی دا ئێدی دەولەتا کوردی دێ مستەحیل بیت، ‏ژ بەر کو دەڤەرەکا نێزیکە بۆ داگیرکرنا کوردستانێ ب تایبەت دەڤەرێن زاخۆ و ‏دھۆک کو ب قەلایا پارتی و پێشمەرگەیێن بارزانی دھێتە زانین و دگەل ڤێ چەندێ ژی ‏مایتێکرنا عێراقێ بۆ تورکیا ب رێیا پەکەکێ دێ ئاسانتر کەڤیت و ھەر دەمەک تورکیا ‏گوھداریا ئیران و عێراقێ نەکر یان ژی ببیتە مەترسی ل سەر بەرژەوەندیا ڤان دو ‏وەلاتان، ل وی دەمی دێ پەکەکە ل شنگال و سوریا ھێنە رەوانەکرن بۆ تێکدانا ‏تورکیا (ل گۆرەی ھزرا عێراق و ئیرانێ).‏

عادل خێرکی زێدەتر دبێژیت: ئەگەر ڤێ دەڤەرێ وەک بنگەھێ سەرەکیێ دەربازبوونا ‏پەترۆلا عێراقێ ب رێیا بۆریان بۆ بەندەرێ جیھان تەماشە بکەین، کارتەکا بەرۆڤاژی ‏تر ھەیە، ئەو ژی ل شوونا کوردستان د مەترسیێ دا بیت، ل وی دەمی عیراق دێ ‏ھەردەم کەڤیتە بن مەترسیێ دا و کلیلا دەربازبوونا نەفتا عێراقێ ژی دێ ددەستێ ‏کوردان دا بیت، ب ڤێ چەندێ دێ ھاوکێشەیا سیاسی ھێتە گوھارتن د ڤێ رەوشا ‏نالەبار دا.‏

خێرکی ئاماژە دا وێ چەندێ، د سەر ھەموو ئەگەران دا، ئەگەرەک دن ھەیە کو ل ‏گۆرەی رێککەفتنەکا دناڤبەرا تورکیا و عیراقێ دا، ھەولدان ھەنە بۆ لاوازکرنا بزاڤا ‏بازرگانی ل خالا سنوری یا ئیبراھیم خەلیل، ئەڤە ژی ب رێیا چێکرنا دەروازەیەک نوو ‏یە ل گوندێ (ئۆڤاکوی) سەر ب قەزایا سلۆپیا ڤە ل پارێزگەھا شەرناخێ کو ئەڤ ‏گوندە د کەڤیتە ھەمبەر پێشابوورێ و ئەو دخوازن بزاڤا بازرگانی ل ئیبراھیم خەلیل ‏لاواز بکەن، تورکیا ب ڤێ چەندێ ھیچ زیانەکی ناکەت ژبەرکو ب رێژەیا 80% ژ ‏کەلوپەلێن دەرڤە یێن عێراقێ ب رێیا تورکیا دھێت و ل وی دەرگەھێ ئۆڤاکویێ ‏تورکیا دێ ھەر ھەناردەکرنێ کەت و دەرگەھێ سنوری یێ ئیبراھیم خەلیل ژی ‏دانائێخیت ژبەرکو وەسا ھزر دکەت کوردستان پێدڤی ب پارەی ھەیە و د ھەمان دەم ‏دا ناخوازیت خەلکێ پارێزگەھا شەرناخێ بێ کار بمینن ب داخستنا دەرگەھێ ‏ئیبراھیم خەلیل چونکی دێ بنە مەترسی ل سەر رەوشا ئارامیا تورکیا.‏

بسپۆرەکی جوگرافیێ و مامۆستایەکی زانکۆیێ دبێژیت: دەمەکە بازارێ تورکی و ‏عیراقێ یێ گەرمە ل سەر ڤەکرنا دەروازەکێ نوو دناڤبەرا ھەردوو وەلاتاندا و ‏پێرابوونێن کارگێری و سیاسی و لەشکەری ژ لایێ ھەردوو دەولەتان ڤە ھاتینە ‏ئەنجامدان، بەلێ ژلایێ جوگرافیا لەشکەری و سیاسی و ھەرێمی ڤە کارەکێ ب ‏زەحمەتە.‏

‏‌د. نەشوان ھروری، مامۆستایێ زانکۆیا دھۆکێ و بەرپرسێ پشکا جوگرافی ل کۆلیژا ‏زانستێن مرۆڤایەتی گۆت: ”رژدیا ھەردو دەولەتان ل سەر ڤەکرنا ڤی دەروازەی ‏کارەکێ ستراتیژی بوو، ھەردوکان ب تایبەت تورکی و ھێلا تەماسا لەشکەری دناڤبەرا ‏پێشمەرگەی و حەشدا شەعبی و سوپایێ عێراقێ دا دەڤەرا دناڤبەرا گوندێ ‏‏(مەحمودیێ) و گوندێ (وەلید) دایە، ئانکو ژ روویێ جوگرافی ڤە ئەڤ ھێلە پتر ژ 27 ‏کیلومەترا ژ پرا (سحێلا) دوورە، یان ئەگەر سوپایێ عێراقێ و حەشدا شەعبی بڤێت ‏بگەھیتە پرا سحێلا ژ لایێ لەشکەری ڤە د پێنگاڤا ئێکێ دا دڤێت دەڤەرەکێ ‏داگیربکەت ب شێوێ سێ گوشە کو رووبەرێ وێ دبیتە نێزیکی 500 کیلومەترێن ‏چوارگوشە، ئەڤە ھەتا رادەکی ب زەحمەتە، چو‌نکو دەڤەر ھەموو گوندێن کوردانە و ‏دەڤەرەکا کوردی یە. ‏

ڤی مامۆستایێ زانکۆیێ گۆت ژی: ”ئەگەر سوپایێ عێراقێ و حەشدا شەعبی ‏گەھەشتنە پرا سحێلا، دووراتیا دناڤبەرا پرا (سحێلا) و خالا سنوری یا پێشبینیکری ژ ‏لایێ تورکی و عێراقێ ڤە دگەھیتە پتر ژ (11) کیلومەتران ل دویڤ رووبارێ دیجلەی، ‏چونکو ژ لایێ جوگرافی ڤە عیراقێ سنور ل گەل تورکیا نینە، د سەر پرا (سحێلا) دا.‏

گۆت ژی: “د دەربرینەکا دی دا ئەگەر ھەرێما کوردستانێ ب تنێ ھەر سێ ‏پارێزگەھێن سەرەکی نە (دھۆک و سلێمانی و ھەولێر) و پارێزگەھا نەینەوا سەر ب ‏عێراقێ ڤەیە، سنورێ تورکیێ ناگەھیتە پارێزگەھا مووسل.‏

ئەو یەکە ژی خویا کر، ل دووڤ راستیێن جوگرافی خالا سنوری یا پێشبینیکری ‏دکەڤیتە رۆژئاڤایێ خالا سنوری یا (ئیبراھیم خەلیل) ل سەر سێگوشا سنوری یا ‏‏(تورکی، عێراق، سوریا) ب دووراتیا پتر ژ 23 کیلومەتران و دووراتیا ڤێ خالێ ژ ‏باژێرێ (زاخۆ) دگەھیتە نێزیکی (32) کیلومەتران، ئەڤ خالە ژلایێ لەشکەری ڤە ‏گەلەکا مەترسیدارە و نە ئارامە، چونکو رێیا ھاتن و چوونێ دێ کەڤیتە سەر سنورێ ‏ھەرێما کوردستانێ و سوریا و ئەڤ دەڤەرا کو دێ رێیا ڤەگوھاستنێ تێدا بوریت و ‏دەڤەرەکا نزمە ل سەر دیجلەی و دەوروبەرێن وێ و دەڤەرێن بلندترن چ ژلایێ سوریێ ‏ڤە یان ژلایێ ھەررێما کوردستانێ ڤە، بۆ نموونە چیایێ (بێخێر) یێ زاڵە ل سەر ڤێ ‏دەڤەرێ ژ لایێ روژھەلات ڤە و ھندەک گرێن دی ژلایێ سوریێ ڤە، ئانکو گەلەکا ب ‏ساناھی یە ھەرەشە ل سەر ڤێ رێیێ بھێنە کرن و بھێتە داخستن.‏