ئه‌ڤرۆ:

ده‌سته‌یا سه‌رۆكاتیا په‌رله‌مانێ‌ كوردستانێ‌ دیار كر، په‌رله‌مان دێ‌ ده‌ست ب روونشتنێن خوه‌ یێن خولا بهارێ‌ كه‌ت و بڕیاره‌ سوبه‌هی روونشتنا هه‌ژماره‌ 1 یا ئاسایی ژ خولا بهارێ‌ ئه‌نجام بده‌ت و ده‌نگدان ل سه‌ر هه‌ژماره‌كا پرۆژه‌یاسایان دێ‌ هێته‌ كرن.

ده‌سته‌یا سه‌رۆكایه‌تیا په‌رله‌مانێ كوردستانێ د راگه‌هاندنه‌كێ دا ئاشكرا كر، بڕیاره‌ سوبه‌هی رۆژا سێشه‌مبی 1/3/2022 په‌رله‌مان ده‌ست ب روونشتنا هه‌ژماره‌ 1 یا ئاسایی ژ خولا بهارێ یا سالا چارێ ژ خولا پێنجێ یا هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانی بكه‌ت.

سه‌رۆكایه‌تیا په‌رله‌مانێ كوردستانێ، به‌رنامه‌یێ كارێ روونشتنێ‌ به‌لاڤ كریه‌ و تێدا هاتیه‌: “ده‌نگدان ل سه‌ر هه‌ژماره‌كا پرۆژه‌یاسایان دێ هێته‌ كرن، كو ئه‌و ژی ژ پرۆژه‌یاسایا (پاراستنا ئه‌رشیفی، پڕۆژه‌یاسایا هه‌لگرتنا چه‌كی و پڕۆژه‌یاسایا راستڤه‌كری یا ئێكێ یا یاسایا وه‌زاره‌تا كاره‌بێ ل‌ هه‌رێما كوردستانێ پێكهاتینه‌، دیسا هه‌ر د روونشتنێ‌ دا خواندنا دویێ بۆ پڕۆژه‌یاسایا ب رێڤه‌برن و پاراستنا ئاڤێ ل هه‌رێما كوردستانێ دێ هێته‌ كرن”.

ئه‌ڤرۆ:

ئه‌ندامه‌كێ جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان، دیاردكه‌ت كو د هه‌موو ده‌وله‌تێن فیدرالی دا، ده‌ستهه‌لاتا قانوون دانانێ تنێ ژ په‌رله‌مانی پێك ناهێت، چونكه‌ په‌رله‌مان ل سه‌ر بنه‌مایێ زۆرینه‌ و كه‌مینه‌ ب رێڤه‌دچیت، ئه‌وژی وه‌دكه‌ت هه‌رێمه‌ك یان ئه‌و هه‌رێمێن كو به‌رژه‌وه‌ندیێن وان ل گه‌ل به‌رژه‌وه‌ندیێن زۆرینه‌یا دناڤ ده‌وله‌تا فیدرالی دا ئیچك نه‌گریت، نه‌شێن داكۆكیێ ژ مافێن خوه‌ بكه‌ن، له‌وما ژبلی په‌رله‌مانی، جڤاته‌كا دی ژی بۆ گه‌ره‌نتیكرنا مافێن هه‌رێمان هه‌بیت.

مه‌ریوان قه‌ره‌نی، ئه‌ندامێ جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی، ل سه‌ر پێگه‌هێ خوه‌ د تۆرا جڤاكی یا فه‌یسبووكی به‌لاڤكر” ل ده‌مێ نڤیسینا دستووری، ب پێداگیریا سه‌رۆك بارزانی و سه‌ركردایه‌تیا وی ده‌می یا كوردستانێ، سێ مادێن تایبه‌ت و برگه‌كا دناڤ ماده‌كێ دی ژی دا، دۆر جڤاتا فیدرالی یێن هه‌ین، وه‌كو جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ، د مادا 48 ژ دستوورێ به‌رده‌وام یێ ئیراقێ هاتیه‌ (ده‌ستهه‌لاتا قانوون دانانێ ل ئیراقێ، ژ جڤاتا نوونه‌ران و جڤاتا فیدرالی پێك دهێت)”.

پتر رۆهن دكه‌ت ژی” ل مادا 56 ژی دا ئاماژه‌ ب وێ چه‌ندێ هاتیه‌ كرن كو جڤاته‌ك ب ناڤێ (جڤاتا فیدرالی) بهێته‌ پێكئینان كو نوونه‌رێن هه‌رێمان و پارێزگه‌هێن نه‌ گرێدای ب هه‌رێمان ڤه‌ بخوه‌ڤه‌ بگریت، پێكهات و مه‌رجێن ئه‌ندامه‌تیێ و تایبه‌تمه‌ندیان و هه‌موو ئه‌و تشتێن په‌یوه‌ندی ب وێ جڤاتێ ڤه‌ هه‌ی، ب قانوونه‌كێ بهێته‌ رێكخستن، كو ب ده‌نگێن دو ل سه‌ر سێ ئه‌ندامێن جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ ده‌ركه‌ڤیت، هه‌روه‌سا ل برگا سێ ژ مادا 135 و مادا 137  ژی به‌حسێ جڤاتا فیدرالی ل ئیراقێ هاتیه‌ كرن”.

دبێژیت ژی” دستوورێ ئیراقێ ئه‌ركێن خوه‌ بۆ گه‌ره‌نتیكرنا مافێن هه‌رێما كوردستانێ ل ئیراقێ بحهئیناینه‌، وه‌كو تاكه‌ هه‌رێم دناڤ ده‌وله‌تا فیدرالی یا ئیراقێ دا، به‌لێ ئه‌و چه‌ندا رێ نه‌دای ئه‌ڤ ئارمانجه‌ بده‌ستڤه‌بهێت، هزرا شۆڤینی و ناڤه‌ندگێری یا هنده‌ك ئه‌ره‌بێن دناڤ جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ یه‌، كو هه‌تا نوكه‌ د به‌رهه‌ڤ نینن دستوورێ به‌رده‌وامێ ئیراقێ بجهبینن و جڤاتا فیدرالی دروست بكه‌ن”.

وی په‌رله‌مانتاری سه‌باره‌ت رۆلێ وێ جڤاتا فیدرالی ل دۆر پاراستن مافێن هه‌رێمان، دبێژیت” هه‌كه‌ ئه‌و جڤاتا فیدرالی بهێته‌ دروستكرن، بلا جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ ژی قانوونان دژی هه‌رێما كوردستانێ ده‌ربكه‌ت، ده‌مێ ئه‌و جڤاتا فیدرالی هه‌بیت، دێ هه‌رێما كوردستانێ شێت مافێ خوه‌ وه‌كو (ڤیتۆ) ل دژی هه‌ر قانوونه‌كێ بكارئینیت، كو زیانێ ب به‌رژه‌وه‌ندیێن وێ بگه‌هینیت، ب ڤی جۆری ژی زۆرینه‌یا دناڤ جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ هه‌كه‌ بخوازیت دژی هه‌رێما كوردستانێ كار بكه‌ت، ناگه‌هیته‌ ئارمانجا خوه‌ و مافێن خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ دێ دپاراستی بن”.

ناڤبری دووپاتیێ ل سه‌ر كاركرنێ بۆ دامه‌زراندنا وێ جڤاتا فیدرالی دكه‌ت و دبێژیت” د وێ باوه‌ریێ دامه‌ كو هه‌ڤسه‌نگیێ رابگرین و ل به‌غدا رۆژه‌كێ ب ناڤێ دادگه‌ها فیدرالی و رۆژه‌كێ ب ناڤێ زۆرینه‌یا جڤاتا نوونه‌ران و رۆژه‌كا دی ژی ب ناڤه‌كێ دی بزاڤا زیان گه‌هاندنێ ب هه‌رێما كوردستانێ نه‌كه‌ن، دڤێت فشارێ بكه‌ین تاكو دستوورێ ئیراقێ بهێته‌ بجهئینان و جڤاتا فیدرالی بهێته‌ دامه‌زراندن”.

هه‌روه‌سا گۆت” د حاله‌ته‌كێ دا هه‌كه‌ هه‌ر دخوازن رێ ل بجهئینانا دستووری بگرن، ئه‌و ب خوه‌ مه‌رگێ دستووری و ئیراقێ ژی رادگه‌هینن، چونكه‌ د دیباجا دستوورێ ئیراقێ دا هاتیه‌ ( پێگیری ب ڤی دستووری، ئێكگرتنا ئاره‌زومه‌ندانه‌ یا ئیراقێ دپارێزیت، ب گه‌ل و ئاخ و سه‌روه‌ریا خوه‌ڤه‌) ئانكو هه‌كه‌ ئه‌ره‌بێن ئیراقێ ب سوننه‌ و شیعه‌ڤه‌، د راستگۆنه‌ و دخوازن ده‌وله‌تا وان ب پاراستی بمینیت، پێدڤیه‌ دستووری بجهبینن، گرنگترین برگێن نه‌هاتینه‌ بجهئینان دناڤ دستووری ژی دا، پێك دهێن ژ مادێن تایبه‌ت ب دروستكرنا جڤاتا فیدرالی و مادا 140 “.

هه‌ولێر، قائید میرۆ

بڕیارا دادگه‌ها فیدڕال دژی باده‌كا نه‌فت و گازا هه‌رێما كوردستانێ سیاسیه‌ و شیره‌تكارێ ئابوریێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ ژی ئاشكراكر، شانده‌كێ هه‌رێما كوردستانێ بمه‌ره‌ما ئێكلاكرنا باده‌كا په‌ترۆلێ و غازێ دێ سه‌ره‌دانا به‌غدا كه‌ت و دبێژیت، هه‌ردو حوكمه‌ت دێ گه‌هنه‌ رێككه‌فتنێ و قانوونه‌كا ئێكگرتی بۆ پرسا په‌ترۆلێ و غازێ دێ هێته‌ ده‌ركرن.

د. ئه‌رشه‌د ته‌ها، شیره‌تكارێ ئابوریێ په‌رله‌مانێ كوردستانێ بۆ رۆژناما (ئه‌ڤرۆ) گۆت” د سه‌د سالێن بۆری دا حوكمه‌تێن ئیراقێ هه‌موو بڕیارێن وێ دژی كوردان بووینه‌ و هه‌ر خواستینه‌ كورد لاوازبن، ل ده‌مێ نڤیسینا دستوورێ ئیراقێ ژی سالا ٢٠٠٧ێ چه‌ندین سۆز ب كوردان هاتبوونه‌ دان ئه‌و سۆز نه‌هاتینه‌ بجهئینان، بتایبه‌تی ده‌ركرنا قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ، به‌لێ ب بۆرینا چه‌ندین سالان حوكمه‌تا ئیراقێ یا به‌رهه‌ڤبوو قانوونه‌كا ئێكگرتی بۆ پرسا په‌ترۆلێ و غازێ ده‌ربكه‌ت، له‌وڕاژی هه‌رێما كوردستانێ پشتی بێ ئومێدبووی ژ به‌غدا، ده‌ست ب پڕۆسا ده‌رئینان و فرۆتنا په‌ترۆلێ كری، سالا ٢٠١٢ێ سكالایه‌ك لسه‌ر هه‌رێما كوردستانێ ل دادگه‌ها فیدڕالی هاته‌ تۆماركرن، به‌لێ هه‌ر ژ وی ده‌می هه‌تا نوكه‌ دادگه‌ها فیدڕالی بێده‌نگی هه‌لبژارت و ئه‌و ئێك به‌رچاف كر، كو پێدڤیه‌ هه‌ردو حوكمه‌ت بگه‌هنه‌ رێككه‌فتنه‌كێ و ئاریشا په‌ترۆلێ و غازێ چاره‌سه‌ر بكه‌ن، مخابن ڤێ دوماهیێ پشتی پڕۆسا دیاركرنا سه‌رۆك كۆماری و حوكمه‌تا نوو گه‌رم بووی، دادگه‌ها فیدڕالی ئه‌و سكالا دوباره‌ نووكر و بڕیاره‌ك دژی هه‌رێما كوردستانێ ده‌ركر، ئه‌ڤه‌ژی بۆ ئه‌گه‌رێ ئالۆزكرنا ره‌وشێ و دیاره‌ دادگه‌ها فیدڕالی كه‌فتیه‌ بن كاریگه‌ریێن سیاسی”.

د. ئه‌رشه‌د ته‌های گۆت ژی” ئه‌ز باوه‌رم هه‌رێم و به‌غدا دێ گه‌هنه‌ رێككه‌فتنێ ل دۆر قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ و من پێزانین یێن هه‌ین كو هه‌رێما كوردستانێ دێ شانده‌كێ پێك ئینیت و پشتی پڕۆسا پێكئینانا حوكمه‌تێ دێ سه‌ره‌دانا به‌غدا كه‌ت، هه‌تا باده‌كا په‌ترۆلێ و غازێ بهێته‌ ئێكلاكرن، له‌وڕاژی دێ رێككه‌فتن هێته‌كرن، هه‌تا ئێك ژ خالێن بڕیارا دادگه‌هێ ژی ئه‌وه‌ هه‌ردو حوكمه‌تێن هه‌رێمێ و به‌غدا دانوستاندنان بكه‌ن بۆ چاره‌سه‌ركرنا بابه‌تێ په‌ترۆلێ و غازێ، ئه‌ز باوه‌رم بڕیارا رۆژێن بۆری یا دادگه‌ها فیدڕال چو كاریگه‌ری لسه‌ر پڕۆسا په‌ترۆلێ هه‌رێما كوردستانێ نابن و كۆمپانیێن په‌ترۆلێ و غازێ یێن ل هه‌رێما كوردستانێ كار دكه‌ن كۆمپانیێن مه‌زن و بیانی نه‌ كو وان شیره‌تكارێن خوه‌ یێن هه‌ین بێی شیره‌ت و به‌رچاڤ روهنی چو گرێبه‌ستان ئیمزا ناكه‌ن، مخابن ژ هه‌یڤا بۆری وه‌ره‌ دادگه‌ها فیدڕالی حه‌فت بڕیار ده‌ركرینه‌ كو چار ژوان دژی هه‌رێما كوردستانێ بووینه‌، ئه‌ڤه‌ژی نیشانا وێ چه‌ندێ یه‌ دادگه‌ها فیدڕال كه‌فتیه‌ بن كاریگه‌ریێن سیاسی”.

ئه‌ڤرۆ:

ئایهان بیلگه‌ن هه‌ڤسه‌رۆكێ به‌رێ یێ باژێرڤانیا قه‌رسێ یا سه‌ر ب هه‌ده‌پێ كو به‌ری نها ئه‌ندامێ په‌رله‌مانێ توركیا ژی بوو پشتی كو ده‌ست ژ هه‌ده‌پێ به‌ردای نها كار بۆ ئاڤاكرنا پارته‌كا نوو یا سیاسی ل توركیا دكه‌ت.

ئایهان بیلگه‌ن بۆ ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنا توركیا دیار كر كو هه‌ده‌په‌ د ناڤا خوه‌ دا تووشی گه‌له‌ك ئاریشان بوویه‌ و نه‌شێت ب ئه‌ركێ خوه‌ رابیت و وی دڤێت ل گه‌ل هه‌ڤالێن خوه‌ پارته‌كا نوو یا سیاسی ئاڤا بكه‌ت و گۆت: (من نه‌ڤێت پارته‌كا وه‌كو هه‌ده‌پێ ئاڤا بكه‌م، مه‌ ئارمانجێن جودا هه‌نه‌ و دێ ب ئاڤاكرنا پارته‌كا نوو ده‌ست ب كارێ خوه‌ كه‌ین).

ئه‌ڤرۆ، عه‌زیز هه‌ورامی

سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ و سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل كۆنگرێ ئاسایشێ ل (میونشن) ل ئه‌لمانیا، چه‌ندین دیدارێن گرنگ ل گه‌ل سه‌ركردێن وه‌لاتێن جیهانێ و بۆ وان دیاركرن كو بریارا دادگه‌ها فیدرالی یا ئیراقێ بریاره‌كا نه‌ دستووری یه‌ و داخواز هاته‌ كرن جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی یێ هاریكاربیت د چاره‌سه‌ركرنا گرفتێن د ناڤبه‌را به‌غدا و هه‌ولێرێ دا.

سه‌فین دزه‌یی، سه‌رۆكێ فه‌رمانگه‌ها په‌یوه‌ندیێن ده‌رڤه‌ یێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و ئه‌ندامێ شاندێ سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ ل گۆنگرێ ئاسایشێ ل میونشن بۆ رۆژناما (ئه‌ڤرۆ) گۆت” كۆنگرێ ئاسایشێ ل (میونشن) سالانه‌ دهێته‌ گرێدان و سه‌ركردێن وه‌لاتان تێدا كۆم دبن، بابه‌تێن ئه‌ڤساله‌ یێن وی كۆنگره‌ی زێده‌تر د تایبه‌ت بوون ب كێشێن د ناڤبه‌را رۆسیا و ئۆكرانیا، به‌لێ ده‌لیڤه‌ هه‌بوو بۆ سه‌ركردێن وه‌لاتان كۆمبوونێن تایبه‌ت ئه‌نجام بده‌ن”.

سه‌فین دزه‌یی گۆت ژی” د چارچۆڤێ كۆنگرێ ناڤبری دا، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ هه‌ژماره‌كا كۆمبوونێن گرنگ هه‌بوون و جهێ سه‌رنج و گرنگی پێدانا به‌رهه‌ڤبوویان بوو، ب تایبه‌تی ل سه‌ر دووماهی هه‌لبژارتنێن جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ و پرۆسا پێكئینانا حوكمه‌تێ”.

سه‌رۆكێ فه‌رمانگه‌ها په‌یوه‌ندیێن ده‌رڤه‌ یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ئاماژه‌ ب وێ چه‌ندێ ژی كر” د كۆمبوونێن مه‌سرور بارزانی، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ د وی كۆنگره‌ی دا به‌حس ل دۆر بریارا دادگه‌ها بلند یا فیدرالی ل ئیراقێ یا تایبه‌ت ب په‌ترۆلێ و غازێ ل هه‌رێما كوردستانێ هاته‌ كرن و جهێ گرنگیا شاندێن وه‌لاتان بوون و تێدا سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ گه‌له‌ك ب هووری به‌حس ل وان پرسان كر و دووپاتی ل سه‌ر وێ چه‌ندێ كر كو ئه‌و بریارا دادگه‌ها فیدرالی یا ئیراقێ بریاره‌كا نه‌ دستووری و نه‌ دادپه‌روه‌ری بوو به‌رامبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ، له‌وما پێدڤیه‌ جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی یێ هاریكار بیت د چاره‌سه‌ركرنا گرفتێن دناڤبه‌را به‌غدا و هه‌رێما كوردستانێ دا”.

سه‌فین دزه‌یی خویاكر ژی” پشكه‌كا دی یا كۆمبوونێن سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل گه‌ل مه‌زنه‌ به‌رپرسێن وه‌لاتان به‌حسكرن بوو ل دۆر په‌یوه‌ندیێن دوئالی و ریفۆرم و چاكسازی و كاروبارێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بوو”.

پتر رۆهنكر” كۆمبوونێن سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ ل گه‌ل به‌رپرسێن بلند یێن وه‌لاتێن جیهانێ به‌حسكرن بوو ل سه‌ر پێشڤه‌برنا ئابووری و پشته‌ڤانیكرن ل وه‌به‌رئێنانا بیانی كو بهێته‌ هه‌رێما كوردستانێ، هه‌روه‌سا به‌حس ل په‌یوه‌ندیێن دبلۆماسی و چه‌ندین پرسێن دی ژی یێن تایبه‌ت ب رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست ڤه‌ هاته‌ كرن”.

دیاركر ژی” كۆنگرێ ئه‌ڤساله‌ یێ ئاسایشێ ل میونشن گه‌له‌ك یێ گرنگ و باش بوو، سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ و سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ هه‌ژماره‌كا زۆر یا دیدار و كۆمبوونێن گرنگ ل گه‌ل سه‌ركردێن بلند یێن وه‌لاتێن پشكدار د كۆنگره‌ی دا هه‌بوون و پشكداربوویان ژی خواست هه‌بوو بۆ دیدارێن تایبه‌ت ل گه‌ل شاندێ بلند یێ هه‌رێما كوردستانێ، هه‌روه‌سا گرنگیه‌كا مه‌زن ب را و بۆچوونێن هه‌رێما كوردستانێ ددا”.

هه‌ولێر، قائید میرۆ

شاره‌زایێن قانوونی و دستووری ئاماژه‌ ب وێ چه‌ندێ دكه‌ن بڕیارێن ڤێ دوماهیێ یێن دادگه‌ها بلند یا فیدڕالی ده‌ستپێكه‌كا مه‌ترسیداره‌ بۆ پاشه‌ڕۆژا ئیراقێ و دێ پڕۆسا سیاسی ل ئیراقێ به‌ر ب ئالۆزیێن زێده‌تر به‌ت، شاره‌زایه‌كێ قانوونی ژی دبێژیت، بڕیارا دادگه‌ها فیدڕال دژی باده‌كا په‌تڕۆلا هه‌رێما كوردستانێ بریاره‌كا سیاسی یه‌ .

جه‌واد مسته‌فا ستوپه‌یی، شاره‌زایێ قانوونی بۆ رۆژناما (ئه‌ڤرۆ) دیاركر” بریارا دادگه‌ها بلند یا فیدرالی لدور نه‌ده‌ستووریبوونا قانوونا په‌ترۆلێ و غازێ ل هه‌رێما كوردستانێ ده‌ستپێكه‌كا مه‌ترسیداره‌ ژبۆ كووربوونا ئاریشان دناڤبه‌رات هه‌رێمێ و حوكمه‌تا فیدرالی، هه‌روه‌سا ده‌ركرنا ڤێ بریارێ بزاڤه‌كه‌ ژبۆ قالبدان وسنوورداركرنا ده‌ستهه‌لاتا هه‌رێمێ و بچووككرنا سیسته‌مێ فیدرالی و پێگه‌هێ هه‌رێمێ یه‌ و به‌ر ب ناڤه‌ندیبوونا ده‌ستهه‌لاتێ یه‌ ل ئیراقێ، ژبه‌ر ڤان ئه‌گه‌ران پێدڤیه‌ حوكمه‌تا هه‌رێمێ و ئالیێن سیاسی ب ئێكرێزی و ب ژیری روو ب روویێ ڤێ بریارێ ببنه‌ڤه‌، ژبه‌ركو ئه‌ڤ بریاره‌ بتمامی به‌روڤاژی مادێ ١١٥ و مادێ ١١٢ (خالا دو) ژ د ستوورێ ٢٠٠٥ێ ئیراقێ یه‌ كو ده‌قی وی ب ڤی شێوه‌یه‌ (مادێ ١١٥: هه‌ر بابه‌ته‌ك ل بسپوریا ده‌ستهه‌لاتا ره‌ها یا فیدرالی دا به‌حس نه‌كربیت، دێ بیته‌ بسپوریا هه‌رێمان و ئه‌و پارێزگه‌هێن ناكه‌ڤنه‌ دناڤ هه‌رێمان دا، هه‌روه‌سا ئه‌و ده‌ستهه‌لاتێن هه‌ڤپشك د ناڤبه‌را حوكمه‌تا فیدرالی و هه‌رێمان دا، دڤێت ئه‌وله‌ویه‌ت بو هه‌رێم و وان پارێزگه‌هان بیت ئه‌وێن ناكه‌ڤنه‌ دناڤ هه‌رێمان دا ل ده‌مێ ناكوكی  د ناڤبه‌را واندا هه‌بیت).

گۆت ژی” ب گۆره‌ی مادێ ١١٢ ێ حوكمه‌تا فیدرالی و حوكمه‌تێن هه‌رێمان و پارێزگه‌هێن به‌رهه‌مئینه‌ر پێكڤه‌، ب هه‌ڤپشكی سیاسه‌ت و ستراتیژیه‌تا پێدڤی بو پێشخستنا په‌ترۆلێ وغازێ رێك دئێخن ب شێوه‌یه‌كی پترین مفا  بۆ گه‌لێ ئیراقێ هه‌بیت ب پشتبه‌ستن ب نووترین ته‌كنیك و ل سه‌ر بنه‌مایێ ب بازاركرن و هاندان و به‌رهه‌مئینانێ، گرنگترین خال كو هه‌ژی به‌حس كرنێ یه‌ ئه‌ركێ دادگه‌ها بلند یا فیدرالی شروڤه‌كرنا مادێن ده‌ستووری یه‌ نه‌كو راستڤه‌كرنا دستووری، شروڤه‌كرنا وان مادان كو زێده‌تر ژ رامانه‌كێ هه‌ڵدگرن یان رامانا وان دیار نه‌بیت كو لدوماهیا خالا دویێ ژ بریارا دادگه‌ها فیدرالی دا هنده‌ك ژ وان ده‌ستهه‌لاتێن حوكمه‌تا هه‌رێمێ ئه‌وا ل مادێ ١١٢ و ١١٥دا دیاركری یا دایه‌ وه‌زاره‌تا په‌ترۆلا ئیراقێ، هه‌روه‌كی د مادێ ١١٢دا دبێژیت ده‌ستهه‌لاتا هه‌ردو حوكمه‌تێن فیدرالی و هه‌رێمان یا هه‌ڤپشكه‌ د دارشتنا سیاسه‌ت و ستراتیژیه‌تا په‌ترۆلێ و غازێ. هه‌روه‌سا د مادێ ١١٥دا دبێژیت ئه‌و بابه‌ت و كێشێن د دستووری دا نه‌هاتینه‌ به‌حسكرن د ده‌ستهه‌لاتا هه‌رێما دایه‌. ئانكو ئه‌ڤه‌ دێ بیته‌ راستڤه‌كرنا دستووری نه‌كو شروڤه‌كرن. ژبه‌ر ڤی ئه‌گه‌ری بریارا دادگه‌ها بلند فیدرالی به‌روڤاژی بنه‌مایێن ده‌ستووری یه‌، چونكی دادگه‌ها فیدرالی نه‌شێت دستووری راستڤه‌كه‌ت، به‌لێ د هه‌مان ده‌مدا ژبه‌ر كو بریارێن دادگه‌ها فیدرالی د ڤه‌برن و تانه‌ ناهێته‌ لێدان، ئه‌ڤ بریاره‌ دێ بیته‌ چه‌كه‌ك دده‌ستی دوژمنان دا و به‌رده‌وام دێ ل دژی هه‌رێمێ هێته‌ بكارئینان و گڤاشتنان ئێخنه‌ سه‌ر هه‌رێمێ”.

خویاكر” دادگه‌ها بلند یا  فیدرالی ژ ٩ ئه‌ندامان پێكدهێت كو پێنج شیعه‌ و دو كورد و دو سوننه‌ و سێ یه‌ده‌ك كو هه‌رسێ ئه‌ره‌بن،  د كومبونێن ڤێ دادگه‌هێ دا دڤێت هه‌ر 9 ئه‌ندام ئاماده‌بن و بریارێن ڤێ دادگه‌هێ ب رازیبوونا دو ل سه‌ر سێ ئه‌ندامایه‌ ئانكو بۆ هه‌ر بریاره‌كێ پێدڤیه‌ شه‌ش ئه‌ندام رازیبن، هه‌كه‌ ئێك ژ ئه‌ندامێن كورد ئاماده‌ نه‌بوو دێ جهێ وی ب ئه‌ندامه‌كی یه‌ده‌گێ ئه‌ره‌ب پركه‌نه‌ڤه‌. ئانكو د ڤێ دادگه‌هێ دا هیچ گه‌ره‌نتیه‌ك ژبۆ مافێن چاره‌نڤیسسازێن هه‌رێمێ نینه‌. ژبه‌ر ڤێ ئه‌گه‌رێ كو ئه‌و زورینه‌نه‌ و گه‌له‌ك ب زه‌حمه‌ته‌ هه‌ردو ئه‌ندامێن كورد بشێن بریارێن دادگه‌هێ د به‌رژه‌وندیا هه‌رێمێ دا بگوهۆرن”.

ئه‌ڤرۆ:

سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ نێچیرڤان بارزانی و سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ مه‌سرور بارزانی د چارچۆڤێ پشكداریێ د كۆنگرێ میونشن بۆ ئاسایشێ ل ئه‌لمانیا ل گه‌ل چه‌ندین سه‌ركرده‌ و مه‌زنه‌ به‌رپرسێن وه‌لاتێن جیهانێ كۆمبوون و سه‌رۆكێ هه‌رێمێ ل دۆر وان دیداران بۆ رووداوێ دبێژیت، بۆمه‌ ل هه‌رێما كوردستانێ ئه‌ڤ جۆره‌ كۆنگره‌ ده‌لیڤه‌یه‌ بۆچوونێن خوه‌ ل گه‌ل به‌رپرسێن جیهانێ به‌حس بكه‌ین و بۆچوونێن وان ژی وه‌ربگرین.

سه‌باره‌ت بریارا دادگه‌ها بلند یا فیدرالی ل ئیراقێ دژی هه‌رێما كوردستانێ ده‌ركری، گۆت” ڤی بابه‌تێ په‌یوه‌ندی ب ئیراقێ ب خوه‌ڤه‌ یا هه‌ی، ئه‌وژی بریاره‌كا گه‌له‌ك سته‌مكارانه‌یه‌ به‌رامبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ هاتیه‌ ده‌ركرن، هه‌موو بزاڤان دێ كه‌ین ب رێیا دانوستاندنێ و لێكتێگه‌هشتنێ كو ڤی بابه‌ته‌ ل گه‌ل ئیراقێ چاره‌سه‌ر بكه‌ین، ئه‌وا هه‌رێما كوردستانێ ل كه‌رتێ په‌ترۆلێ ئه‌نجامدای بابه‌ته‌كێ تمام دستووری یه‌، مه‌ ئه‌و كاره‌ ب پشت به‌ستن ب دستوورێ به‌رده‌وامێ ئیراقێ كریه‌، ئه‌و بریارا دادگه‌ها بلند یا فیدرالی ژی به‌رۆڤاژی دستوورێ به‌رده‌وام یێ ئیراقێ یه‌، له‌وما ئه‌وا گرنگ بۆ هه‌رێما كوردستانێ ئه‌وه‌ كو مه‌ پێخوه‌شه‌ ب دانوستاندنێ و لێكتێگه‌هشتنێ ل گه‌ل به‌غدا بشێین چاره‌سه‌ریه‌كێ بۆ ڤێ پرسێ ببینین”.

ل دۆر پشكداریا هه‌رێما كوردستانێ د وی كۆنگرێ جیهانی دا و ئاماژه‌كرنا سه‌رۆكێ كۆنگره‌ی بۆ گرنگیا پشكداریا سه‌رۆكێ هه‌رێمێ و ئایا بۆچی ئاسایشا هه‌رێما كوردستانێ بۆ ئاسایشا جیهانێ یا گرنگه‌؟ نێچیرڤان بارزانی گۆت” بۆمه‌ ل هه‌رێما كوردستانێ ئه‌ڤ جۆره‌ كۆنگره‌ ده‌لیڤه‌كه‌ بۆ وێ چه‌ندێ ئه‌وێن پشكدار تێدا گوه ل پێشهاتێن ده‌ڤه‌رێ ب گشتی و ئیراقێ ب تایبه‌تی ببن، چونكه‌ ئه‌و تشتێن ل ئیراقێ دبن و ل سووریێ ژی كاریگه‌ریه‌كا راسته‌قینه‌ ل سه‌ر هه‌موو ئاسایشا جیهانێ و ئاسایشا ده‌ڤه‌رێ یا هه‌ی، بۆمه‌ ژی وه‌كو هه‌رێما كوردستانێ ده‌لیڤه‌كه‌ كو را و بۆچوونێن خوه‌ د ڤان جۆره‌ كۆنگران دا ل گه‌ل به‌رپرسێن وه‌لاتێن جیهانێ به‌حس بكه‌ین و بۆچوونێن وان ژی وه‌ربگرین. ژئالیه‌كێ دی ڤه‌ ده‌لیڤه‌كه‌ بێی كو پێدڤی ب بابه‌تێ پرۆتۆكۆلی بكه‌ت ژ نێزیك ڤه‌ و د ده‌مه‌كێ كورت دا دشێین خه‌لكه‌كێ زۆر ببینین و ئه‌و ده‌لیڤه‌ هه‌یه‌ كو بیرو بۆچوونێن هه‌رێما كوردستانێ ل گه‌ل سه‌ركردێن جیهانێ به‌رچاڤ بكه‌ی.

د ڤی كۆنگره‌ی دا دیدار ل گه‌ل چه‌ندین سه‌ركردێن وه‌لاتێن جیهانێ هاتینه‌ كرن،  ل دۆر وێ چه‌ندێ ئایا هه‌رێما كوردستانێ دێ چ كه‌ت بۆ وێ ئێكێ ئه‌و بریارا دادگه‌ها بلند یا فیدرالی ل ئیراقێ سه‌باره‌ت په‌ترۆلێ و غازێ قه‌یرانه‌كا دی تووشی هه‌رێما كوردستانێ نه‌كه‌ت و ئایا به‌رپرسێن بلند یێن وه‌لاتێن جیهانێ پشتراستی دایه‌ هه‌وه‌ پشته‌ڤانیا هه‌رێمێ بكه‌ن و رێگریێ ل بێ ده‌ستهه‌لاتكرنا هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ن؟ سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ د بێژیت” ڤی بابه‌تی په‌یوه‌ندی ب ئیراقێ ب خوه‌ڤه‌ یا هه‌ی، ئه‌وژی بریاره‌كا گه‌له‌ك سته‌مكارانه‌بوو به‌رامبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ هاتیه‌ ده‌ركرن، هه‌موو بزاڤان ژی دێ كه‌ین ب دانوستاندنێ و لێكتێگه‌هشتنێ ڤی بابه‌تی ل گه‌ل ئیراقێ چاره‌سه‌ر بكه‌ین، ئه‌وا هه‌رێمێ د كه‌رتێ په‌ترۆلێ دا كری بابه‌ته‌كێ تمام دستووری یه‌. مه‌ پشت به‌ستن ب دستوورێ به‌رده‌وام یێ ئیراقێ ئه‌و كاره‌ كریه‌، ئه‌ڤ بریارا دادگه‌ها فیدرالی به‌رۆڤاژی دستوورێ به‌رده‌وام یێ ئیراقێ یه‌ و ئه‌وا گرنگ بۆ هه‌رێمێ ئه‌وه‌ مه‌ پێخوه‌شه‌ ب دانوستاندنێ و لێكتێگه‌هشتنێ ل گه‌ل به‌غدا بشێین چاره‌سه‌ریه‌كێ بۆ ڤێ پرسێ ببینین”.

دیاركر ژی” د واقع دا ئه‌ڤ بابه‌ته‌ وه‌سا ب ساناهی ناهێته‌ بجهئینان، ل ڤێرێ مه‌به‌ست ئێك خاله‌، ئایا مه‌به‌ست ژده‌ركرنا ڤێ بریارێ بۆ وێ چه‌ندێ یه‌ كو هه‌رێما كوردستانێ و وه‌لاتیێن وێ تووشی قه‌یرانه‌كا مه‌زن ببن، ئه‌و بریاره‌كا گه‌له‌ك سته‌مكارانه‌یه‌، هه‌كه‌ مه‌به‌ست ژی گه‌هشتنه‌ ب ئه‌نجامه‌كێ باش ب دیتنا مه‌ رێ یێن هه‌ین ب دانوستاندنێ وب جدی هه‌ردو ئالی بزاڤێ بكه‌ین چاره‌سه‌ریه‌كێ بۆ وی بابه‌تی ببینین كو د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌رێما كوردستانێ و هه‌موو ئیراقێ ژی دا بیت”.

سه‌باره‌ت هه‌بوونا ده‌لیڤێ بۆ دانوستاندنێ و چاره‌سه‌ریا وی بابه‌تی ل گه‌ل حوكمه‌تا ئیراقێ، گۆت” هه‌كه‌ به‌غدا یا جدی بیت، به‌لێ ده‌لیڤه‌ یا هه‌ی، هه‌كه‌ بابه‌ت ژی ئه‌وبیت كو وه‌لاتیێن هه‌رێما كوردستانێ زیان بگه‌هیتێ، نه‌خێر ده‌لیڤه‌ نینه‌، ب دیتنا من ئه‌ڤرۆ به‌غدا به‌پرسیاره‌تیا وێ چه‌ندێ یا هه‌ی كو پێدڤیه‌ وێ بریارێ بده‌ت و ده‌لیڤێ ب دانوستاندنه‌كا گه‌له‌ك جدی بده‌ت د وی بابه‌تی دا كو ب دیتنا من ئه‌م دشێین چاره‌سه‌ریه‌كێ بۆ ڤێ پرسێ ببینین”.

ل دۆر وێ چه‌ندێ ئایا د كۆمبوونێن كۆنگرێ میونشن ل گه‌ل به‌رپرسێن جیهانی هه‌وه‌ ئه‌نجامداین هیچ سۆزه‌ك هاته‌ دان كو پشته‌ڤانیا هه‌وه‌بن بۆ ناڤبه‌ریێ یان هاریكاریێ؟ سه‌رۆكێ هه‌رێمێ گۆت”  هه‌موو ئالیه‌ك پشته‌ڤانیا وێ چه‌ندێ دكه‌ن كو ئه‌و بابه‌ت ب دانوستاندنێ ل گه‌ل به‌غدا بهێته‌ چاره‌سه‌ركرن، د هه‌مان ده‌م دا ژی مه‌ هه‌ست كر كو د نیگه‌رانن ژ ڤی بابه‌تی و پشته‌ڤانن كو رێچاره‌ك ل گه‌ل به‌غدا بۆ ڤی بابه‌تی بهێته‌ دیتن”.

ل دۆر وێ چه‌ندێ ئایا ده‌لیڤه‌ك هه‌یه‌ پارتی و ئێكه‌تی ل سه‌ر پرسا سه‌رۆك كۆمارا ئیراقێ رێك بكه‌ڤن، گۆت” وه‌كو پره‌نسیب ئه‌وا بۆمه‌ وه‌كو كورد یا گرنگ ئێكرێزیه‌،  مه‌ گه‌له‌ك تشت ب ئێكرێزیێ یێن بده‌ستڤه‌ئیناین كو پێكڤه‌ مه‌ كار بۆ كریه‌، هه‌كه‌ ئێكرێز ژی نه‌بین ب پشتراستی ڤه‌ دێ گه‌له‌ك تشتان ژده‌ست ده‌ین، وه‌كو پره‌نسیب نوكه‌ ژی ئه‌و پره‌نسیبه‌ یێ هه‌ی و هیڤیدارم د ئه‌نجامدا ل گه‌ل ئێكه‌تیێ و ئالیێن دی بگه‌هینه‌ ئه‌نجامه‌كی كو د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌موو ئیراقێ و هه‌رێما كوردستانێ دا بیت”.

سه‌باره‌ت ده‌ستپێشخه‌ریا سه‌رۆك بارزانی كو سه‌رۆكێ هه‌رێمێ سه‌ره‌دانا نه‌جه‌ف كری و ل گه‌ل موقته‌دا سه‌در كۆمبووی، ئایا نیازه‌ك هه‌یه‌ سه‌رۆكێ هه‌رێمێ سه‌ره‌دانا به‌غدا بكه‌ت بۆ لێكنێزیكرنا ئالیێن سیاسی؟ نێچیرڤان بارزانی گۆت” ئه‌و ده‌ستپێشخه‌ریا سه‌رۆك بارزانی هێشتا یا مای، مه‌ د چارچۆڤێ وێ ده‌ستپێشخه‌ریێ دا سه‌ره‌دانا نه‌جه‌فێ كر و هه‌كه‌ پێدڤی ژی بكه‌ت دێ جاره‌كادی ژی سه‌ره‌دانا به‌غدا كه‌ین و ب پشت راستی ڤه‌ ئه‌و ده‌ستپێشخه‌ریا سه‌رۆك بارزانی بۆ وێ چه‌ندێ یه‌ ئالیێن سیاسی نێزیكی هه‌ڤدو ببن و بگه‌هنه‌ ئه‌نجامه‌كی كو د به‌رژوه‌ندیا هه‌موو ئالیان دا بیت، هه‌كه‌ پێدڤی ژی بیت دێ سه‌ره‌دانا وان كه‌ین، به‌لێ د نوكه‌ دا د به‌رنامێ مه‌ دا نینه‌ ل ڤان نێزیكان وێ سه‌ره‌دانێ ئه‌نجام بده‌ین”.