ئه‌ڤرۆ:

رێكخه‌رێ كاروبارێن رۆژهه‌لاتا ناڤین و باكورێ ئه‌فریقیا ل كوچكا سپی د چارچۆڤێ ب رێڤه‌چوونا كۆربه‌ندێ (دیالۆكا مه‌نامه‌ 2021) كو ل وه‌لاتێ به‌حرێن دهێته‌ ئه‌نجامدان، بۆ راگه‌هاندنا كوردستانێ دیاركر كو هه‌ڤپشكیا وه‌لاتێ وی ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ دێ یا به‌رده‌وام بیت.

برێت مه‌كگورك، رێكخه‌رێ كاروبارێن رۆژهه‌لاتا ناڤین و باكورێ ئه‌فریقیا ل كوچكا سپی سه‌باره‌ت دیدارا وی ل گه‌ل مه‌سرور بارزانی سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل وه‌لاتێ به‌حرێن گۆت” كۆمبوونه‌كا نایاب بوو و مه‌ به‌حسێ چه‌ندین بابه‌تان كر و من دوباره‌ سوپاسیا وێره‌كی و قه‌هره‌مانیا پێشمه‌رگه‌ی كر د شه‌رێ دژی داعشێ دا”.

مه‌كگوركی گۆت ژی” من دووپاتی ل سه‌ر پشته‌ڤانیا به‌رده‌وام یا ئه‌مریكا بۆ مه‌شقكرنا هێزێن چه‌كدار یێن ئیراقی، ب هێزا پێشمه‌رگه‌ی ڤه‌، ئه‌ڤه‌ ژی بابه‌ته‌كه‌ كو ئه‌مریكا یا پێگیره‌ پێ و ئه‌م به‌رده‌وام سوپاسدارێن ڤێ هه‌ڤپشكیێ نه‌ و ئه‌ڤه‌ ژی دێ هه‌ڤپشكیه‌كا به‌رده‌وام بیت، له‌وما گه‌له‌ك كارێن هه‌ڤپشك یێن ماین، بكه‌ین”.

ل رۆژا شه‌مبیێ 20/11/2021 مه‌سرور بارزانی، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل باژێرێ مه‌نامه‌ پایته‌ختێ وه‌لاتێ به‌حرێن، ل گه‌ل برێت مه‌كگورك، رێكخه‌رێ رێكخه‌رێ كاروبارێن رۆژهه‌لاتا ناڤین و باكورێ ئه‌فریقیا ل كوچكا سپی كۆمبوو، د دیداره‌كێ دا گوهۆرین و پێشهاتێن ده‌ڤه‌رێ و ره‌وشا گشتی یا ئیراقێ پشتی هه‌لبژارتنان و په‌یوه‌ندیێن هه‌رێمێ و ئه‌مریكا هاتبوونه‌ به‌حسكرن.

ئه‌ڤرۆ، قائید میرۆ

بڕیاره‌ پشتی په‌سه‌ندكرنا ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان ژلایێ دادگه‌ها فیدڕالی ڤه‌ ئێكه‌م كۆمبوونا خۆلا نوو یا جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ بهێته‌ ئه‌نجامدان، ئه‌ندامه‌كێ به‌رێ یێ جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ ژی رادگه‌هینیت، هێرشا لسه‌ر مالا مسته‌فا كازمی چو كاریگه‌ری نابن لسه‌ر كۆمبوونا جڤاتا نوونه‌ران و پڕۆسا پێكئینانا حوكمه‌تا نوو.

شێروان دوبه‌ردانی، په‌رله‌مانتارێ به‌رێ یێ ئیراقێ ژ فراكسیۆنا پارتی، بۆ رۆژناما (ئه‌ڤرۆ) دیاركر” كۆمسیۆنێ ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان یێن راده‌ستی ده‌سته‌یا دادوه‌ری ل كۆمسیۆنێ كرینه‌، ژ به‌ر كو هنده‌ك سكالا لسه‌ر ئه‌نجامان یێن هه‌ین و پشتی پێداچوونێ ده‌سته‌یا ناڤبری دێ بڕیارا خوه‌ ده‌ت، د دووڤدا دێ كۆمسیۆنا بلند یا هه‌لبژارتنێن ئیراقێ د به‌یانه‌كێ دا ئه‌نجامێن دووماهیێ یێن هه‌لبژارتنان ئاشكرا كه‌ت و ب گۆره‌ی مادێ  ٣٢٩ ێ دێ ئه‌نجام هێنه‌ هنارتن بۆ دادگه‌ها فیدڕالی یا ئیراقێ، بێگومان بڕیارا په‌سه‌ندكرنا ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان تنێ د ده‌ستهه‌لاتا دادگه‌ها فیدڕالی دایه‌ و پشتی ئه‌و ئه‌نجامانان په‌سه‌ند دكه‌ت، سه‌رۆك كۆمارێ ئیراقێ دێ هێته‌ راسپاردن د ده‌مێ 15 رۆژان دا ئێكه‌م كۆمبوونا خۆلا نوو یا جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ دێ هێته‌ ئه‌نجامدان و ب ته‌مه‌نترین په‌رله‌مانتار دێ سه‌رۆكایه‌تیا وێ كۆمبوونێ كه‌ت”.

ل چه‌ند رۆژێن بۆری خوه‌نیشاندان دژی ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنێن ١٠ی ئۆكتۆبه‌رێ هاتنه‌ ئه‌نجامدان و ژلایێ هژماره‌كا هێزێن شیعی گه‌ف هاتبوون كرن هه‌كه‌ پێداچوون ب ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان نه‌هێته‌كرن، به‌لێ كۆمسیۆنا سه‌ربخوه‌یا هه‌لبژارتنێن ئیراقێ دیاركر، ئه‌نجامێن ده‌ستی و ئه‌لكترۆنی وه‌ك ئێك ده‌ركه‌فتینه‌ و لایه‌نێن سه‌رنه‌كه‌فتی د هه‌لبژارتنێن هه‌یڤا بۆری دا تنێ ماف هه‌یه‌ سكالایێ تۆمار بكه‌ن.

شێروان دوبه‌ردانی ئاماژه‌كر” ره‌وشا نوكه‌ ل ئیراقێ په‌یدابووی، بتایبه‌تی پشتی هێرشا ل سه‌ر مالا مسته‌فا كازمی سه‌رۆك وه‌زیرێن ئیراقێ چو كاریگه‌ری لسه‌ر كۆمبوونا داهاتی یا جڤاتا نوونه‌ران نابیت، به‌رۆڤاژی دێ بیته‌ هاندانه‌ك كو له‌ز بهێته‌كرن بۆ كۆمبوونا جڤاتێ و پڕۆسا پێكئینانا حوكمه‌تا نوو، چونكه‌ ره‌وشا ئیراقێ وه‌سا دخوازیت هه‌موو هێزێن سیاسی كار بكه‌ن بۆ پێكئینانا حوكمه‌تێ و ده‌ربازكرنا ڤێ ره‌وشا عێراق تێدا ده‌رباز دبیت، سه‌ره‌دانا ئیسماعیل قائانی و داخویانیا وه‌زاره‌تا ده‌رڤه‌یا ئیرانێ گۆهۆڕین بسه‌ر ره‌وشا ئیراقێ ئیناینه‌ و ئه‌م باوه‌رین ره‌وش زێده‌تر دژواتر نابیت، چونكه‌ ئیراق نه‌شێت خوه‌ لبه‌ر ره‌وشه‌كا دژوارتر بگریت، له‌وڕا ئه‌م گه‌شبینین دێ ره‌وش هێته‌ كۆنتڕۆلكرن و كۆمبوونا جڤاتا نوونه‌ران و پڕۆسا پێكئینانا حوكمه‌تێ دێ ب شێوه‌یه‌كی سه‌ركه‌فتی هێته‌ ئه‌نجامدان”.

ئه‌ڤرۆ ، زنار تۆڤی:

چاڤدێره‌كێ سیاسی راگه‌هاند،  پشتی سالا 2003 ئێكه‌م جاره‌ هه‌لبژارتنێن ب ڤی ره‌نگی ل ئیراقێ دهێنه‌ ئه‌نجامدان، د ڤان هه‌لبژارتنان دا، كۆمسیۆنا هه‌لبژارتنێن ئیراقێ، باشترین كار كرییه‌، پشتی ژ ناڤچوونا رژێما به‌عس، هه‌رده‌م به‌ری حوكمه‌تا ئیراقێ بهێته‌ پێكئینان، هنده‌ك ئاریشه‌ دروست بووینه‌، دناڤبه‌را ئالیێن سیاسی دا، ل گه‌ل هندێ‌ هنده‌ك ئاریشێن نه‌خواستی ژی دروست دبن، هنده‌ك گڤاشتن ل سه‌ر حوكمه‌تێ‌ دهێنه‌ كرن، هه‌روه‌سا هنده‌ك كارێن تیرۆرستی ژی دهێنه‌ ئه‌نجامدان و هنده‌ك بزاڤێن تیرۆركرنێ‌ ژی ل ئیراقێ دهێنه‌ كرن، ڤێ‌ جارێ‌ بزاڤ هاتنه‌ كرن، ژبۆ تیرۆركرنا مسته‌فا كازمی سه‌رۆك وه‌زیرێن ئیراقێ، هنده‌ك جاران ئه‌ڤ چه‌نده‌ وه‌كو گڤاشتنه‌ك ل سه‌ر ئالیێن سیاسی دهێته‌ كرن، داكو زوو حوكمه‌تا نوو پێكبینن، یان ژی ئه‌ڤ چه‌نده‌ دهێته‌ كرن، داكو هنده‌ك ئالی ده‌ستبه‌ردانێ‌ ژ مافێن خوه‌ بكه‌ن.

سامی ئه‌ترووشی، چاڤدێرێ سیاسی بۆ رۆژناما (ئه‌ڤرۆ) گۆت” پشتی سالا 2003 حوكمه‌تێن لهه‌ڤهاتنێ‌ ل ئیراقێ هاتینه‌ پێكئینان، چو جاران حوكمه‌تێن زۆرینه‌ و كێمینه‌ نه‌هاتینه‌ پێكئینان، ئه‌ڤ چه‌نده‌ زوو ناهێته‌ پێكئینان ژی، ڤێ‌ جارێ‌ دێ‌ حوكمه‌ته‌كا ل سه‌ر شێوازێ‌ لهه‌ڤهاتنێ‌ هێته‌ پێكئینان، داكو بشێن ئیراقێ برێڤه‌ ببه‌ن، و دێ‌ جۆره‌كێ‌ ئارامیا ناڤخوه‌یی و ئابووری په‌یدا بیت، لێ‌ ل وی ئاستی نابیت كو خه‌لك چاڤه‌رێ‌ دكه‌ت، دێ‌ هه‌ر ئاریشی ل ئیراقێ هه‌بن، چونكی مه‌یدانا ئیراقێ، نه‌ ب تنێ‌ حوكمه‌تا ئیراقێ برێڤه‌ دبه‌ت، به‌لكو ده‌وله‌تێن هه‌رێمی و هێزێن ناڤده‌وله‌تی ژی تێدا یێن هه‌ین”.

ئه‌و ژی دیار كر” ده‌ستێن ده‌ره‌كی دناڤا حوكمه‌تا ئیراقێ دا هه‌نه‌ و كارتێكرنا ئیرانێ‌ و توركی و قه‌ته‌رێ‌ و سعودیێ و ئیماراتێ‌ ژی گه‌له‌ك ل سه‌ر ئیراقێ یا هه‌ی، وان وه‌كریه‌، كو ئه‌ڤ ره‌وشا نوكه‌ ل ئیراقێ په‌یدا ببیت، دیسان ده‌ستێ‌ حوكمه‌تا ئیراقێ هند یێ‌ ڤه‌كری نابیت، كو بشێت كونترۆلێ‌ ل سه‌ر ئیراقێ بكه‌ت، له‌وما حوكمه‌ت نه‌شێت خوه‌ ژ ئاریشێن ئابووری، پشكه‌كا ئاریشێن سیاسی رزگار بكه‌ت، هه‌روه‌سا پێكئینانا هه‌ر حوكمه‌ته‌كێ‌ دمینیت ل سه‌ر پارڤه‌كرنا پۆستێن سیاسی، لێ‌ دستوور هند ده‌لیڤا درێژ ناده‌ته‌ ئالیێن سیاسی، كو پێكئینانا حوكمه‌تێ‌ گیرو بكه‌ن، لدووڤ ده‌مێ‌ دستووری هه‌یڤه‌ك هه‌تا هه‌یڤ و نێڤێن دیتر دڤێت حوكمه‌تا نوو بهێته‌ پێكئینان، لێ‌ ئه‌و ره‌وشا سیاسی یا ئالوز كو ل ئیراقێ په‌یدابووی، دێ‌ حوكمه‌تا عراقێ‌ گیرو كه‌ت و ل ده‌مێ‌ خوه‌ یێ‌ قانوونی ناهێته‌ پێكئینان”.

ئه‌ترۆشی خویاكر” بۆ ڤێ‌ قووناغێ‌ گرنگه‌ ئالیێن كوردی ئێك هه‌لویست بن و ب ئێك ده‌نگ و ئێك بریار بچنه‌ به‌غدا، هه‌كه‌ ناڤمالا شیعی پێك بهێت، دێ‌ حوكمه‌تا ئیراقێ زوو هێته‌ پێكئینان، چونكی گیروبوونا پێكئینانا وێ د به‌رژوه‌وه‌ندییا چ ئالیان دا نینه‌، هه‌روه‌سا چ جاران ئیران رێ‌ ناده‌ت، كو چو ئالی ناڤمالا شیعی تێكبده‌ن، دیسان پشتی سالا 2003 ێ‌ بریار هاتیه‌ دان، كو دیموكراتیه‌كا لهه‌ڤهاتنێ‌ ل ئیراقێ بهێته‌ دروستكرن و پۆستێن سیادی دناڤبه‌را كورد و شیعه‌ و سونه‌یان دا هاتینه‌ به‌لاڤكرن، د هه‌مان ده‌مدا هه‌تا نوكه‌ كورد نه‌شیاینه‌ سه‌ره‌ده‌ریه‌كا دروست ل گه‌ل بابه‌تێ‌ شیعی و سوننی بكه‌ن، هه‌روه‌سا پشتی سالا 2003 ێ‌ كوردان خوه‌ نێزیكی شیعان كریه‌ ل سه‌ر بنه‌مایێ‌ كو سته‌م ل هه‌ردویان هاتیه‌ كرن، شیعان ژی ئه‌ڤ چه‌نده‌ بۆ خوه‌ ب ده‌لیڤه‌ دیتیه‌، ل ده‌ستپێكێ‌ شیعان چه‌ندین پۆست دانه‌ كوردان، لێ‌ پشتی هنگێ‌ كوردان چه‌ندین پۆست ژ ده‌ستدان، دیسان د وارێ‌ روونشتڤانێن هه‌رێمێ‌ دا رێژا كوردان وه‌كو خوه‌ مایه‌ و ئه‌ره‌با یا خوه‌ زێده‌ كریه‌، دیسان نه‌ سه‌ره‌ده‌ریه‌كا دروست ل گه‌ل بابه‌تێن ته‌كنیكی هاتیه‌ كرن، دیسان هه‌تا نوكه‌ ئیراقێ چه‌ندین مادێن دستوورێ‌ ئیراقێ بجه نه‌ئینیانه‌، وه‌كو مادێ‌ ” 140 ” یێ‌ دستۆری و دیسان بابه‌تێ‌ په‌ترۆل و غازێ‌ و مووچێ‌ هێزا پێشمه‌رگه‌ی و چه‌ندین بابه‌تێن دیتر یێن گرنگ”.

ئه‌ڤرۆ:

سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، د چارچۆڤێ پشكداریكرنێ د دیالۆكا مه‌نامه‌ 2021 دا ل پایته‌ختێ وه‌لاتێ به‌حرێن، پشكداری د په‌نه‌له‌كی دا كر و تێدا دووپات كر كو هه‌رێما كوردستانێ پێدڤیه‌ ب ده‌می یه‌ بۆ ئه‌نجامدانا چاكسازیێ.

مه‌سرور بارزانی، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، سه‌باره‌ت گرۆپێن سه‌ر ب حه‌شدا شه‌عبی گۆت” حه‌شدا شه‌عبی ده‌زگه‌هه‌كێ ئێكگرتی نینه‌، به‌لێ نه‌ هه‌موو پێكهاتێن د ناڤ حه‌شدێ دا ژ ده‌رڤه‌ی قانوونێ نه‌ ونابیت چه‌ك بۆ ئێكلاكرنا كێشێن سیاسی بهێته‌ بكارئینان و پێدڤیه‌ میلیشیان چه‌كێن خوه‌ ژبۆ به‌رژه‌وه‌ندیا وه‌لاتی چه‌كێن خوه‌ دانن”.

د پشكه‌كا دی یا وی په‌نه‌لی دا، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ئاماژه‌ ب ته‌ناهی و سه‌قامگیریا هه‌رێما كوردستانێ كر و دووپات كر كو هه‌رێما كوردستانێ یا بوویه‌ وارگه‌هه‌كێ سه‌قامگیر ل ده‌ڤه‌رێ، به‌لێ، به‌رقه‌راركرنا سه‌قامگیریێ ل هه‌رێما كوردستانێ یا بێ قوربانیدان نه‌بوو، له‌وما ل سه‌ر ئاستێ ده‌ڤه‌رێ ژی پێدڤیه‌ كاری بۆ سه‌قامگیریا به‌رده‌وام بكه‌ین”. رۆهنكر ژی، مخابن پێكڤه‌ كاركرن ل سه‌ر ئاستێ ده‌ڤه‌رێ ناهێته‌ دیتن.

مه‌سرور بارزانی گۆت ژی” مه‌ ل رۆژهه‌لاتا ناڤین پێدڤی ب په‌یكه‌ر به‌ندیه‌كا نوو یا ته‌ناهیێ یا هه‌ی و پێدڤیه‌ وه‌لاتێن ده‌ڤه‌رێ د ناڤ وی په‌یكه‌ربه‌ندێ نووی ێ ته‌ناهیێ دا بن ژ وان ژی ئیران” هه‌روه‌سا دیارك ركو نه‌بوونا دادپه‌روه‌ریێ و سه‌قامگیریا ئابووری، هۆكارێ به‌رده‌وامبوونا مه‌ترسیێن داعشێ نه‌”.

سه‌باره‌ت پرسا كۆچكرنێ ژی، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دیارك ركو كۆچكرن دیارده‌كا جیهانی یه‌ و ل هه‌موو جهان یا هه‌ی، به‌لێ تۆرێن شاره‌زا بۆ مه‌ره‌مێن سیاسی، بارزگانی ب وه‌لاتیێن مه‌ كر و نابیت ب هیچ شێوه‌كی وه‌لاتی وه‌كو چه‌ك بهێنه‌ بكارئینان”.

مه‌ترسی و كاریگه‌ریێن گوهۆرینان د سه‌قایێ ئه‌ردی دا، پشكه‌كا دی ژ په‌نه‌لێ مه‌سرور بارزانی بوو و ل دۆر وێ پرسێ گۆت” كوهۆرینێن د سه‌قای دا ل رۆژهه‌لاتا ناڤین ده‌ستپێكرن”.

مه‌سرور بارزانی، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ د به‌رده‌وامیا ئاخڤتنێن خوه‌ دا روناهی خسته‌ سه‌ر ره‌وشا ئابووری یا هه‌رێما كوردستانێ ل چه‌ند سالێن بۆری و پرسێن دارایی د ناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ و به‌غدا و گۆت” ل چه‌ند سالێن بۆری تنێ ب 5% ژ بودجا ئیراقێ مه‌ پرۆژه‌ ئه‌نجامداینه‌، به‌لێ پرسیار ئه‌وه‌ 95% ژ بودجا ئیراقێ د چ دا هاتیه‌ مه‌زاختن؟”.

ل دۆر په‌یوه‌ندیێن د ناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ و رۆژئاڤایێ كوردستانێ ژی دا، مه‌سرور بارزانی نه‌ڤه‌شارت كو ئیدارا رۆژئاڤا نوونه‌راتیا هه‌موو كوردێن رۆژئاڤا ناكه‌ت و نابیت ب نوونه‌راتیا هه‌موو كوردان دانوستاندنێ ل گه‌ل دیمه‌شقێ بكه‌ت و دووپات كر، ئه‌م پشته‌ڤانیێ ل دیالۆكا كوردی – كوردی دكه‌ین و گۆت” ژ ئه‌گه‌رێ ده‌ستێوه‌ردانێن pkk حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ په‌یوه‌ندیێن ئاسایی ل گه‌ل رۆژئاڤایێ كوردستانێ نینن”.

دهێته‌ زانین سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، مه‌سرور بارزانی ل گه‌ل شانده‌كێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ به‌ر ب مه‌نامه‌ پایته‌ختێ به‌حرێن چوویه‌ بۆ پشكداریكرنێ د كۆربه‌ندێ (دیالۆكا مه‌نامه‌ 2021) دا كو ل رۆژێن 19 هه‌تا 21 ڤێ هه‌یڤێ دهێته‌ ئه‌نجامدان ب به‌رهه‌ڤبوونا چه‌ندین سیاسه‌تمه‌دار و كه‌سایه‌تیێن ناڤدار یێن جیهانێ كو تێدا دێ دانوستاندن ل دۆر بابه‌تێن په‌یوه‌ندیدار ب ته‌ناهیێ و به‌رگریێ و كێشێن ده‌ڤه‌رێ و جیهانێ هێته‌ كرن و د چارچۆڤێ پشكداریكرنێ د وی په‌نه‌لی دا سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ چه‌ندین كۆمبوونێن گرنگ ل گه‌ل شاندێن پشكداربووی یێن وه‌لاتان ئه‌نجامدان.

ئه‌ڤرۆ:

سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ د چارچۆڤێ پشكداریكرنێَ د دیالۆكا مه‌نامه‌ 2021 ێ دا ل پایته‌ختێ وه‌لاتێ به‌حرێن، ل گه‌ل وه‌زیرێ ده‌وله‌تێ بۆ كاروبارێن ده‌رڤه‌ یێ ئه‌لمانی كۆمبوو.

دوهی شه‌مبیێ 20/11/2021 ێ، مه‌سرور بارزانی، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل گه‌ل میگێل بێرگه‌ر، وه‌زیرێ ده‌وله‌تێ بۆ كاروبارێن ده‌رڤه‌ یێ ئه‌لمانی كۆمبوو و د دیداره‌كێ دا دانوستاندن ل دۆر پێشڤه‌برنا په‌یوه‌ندیێن ئه‌لمانیا و هه‌رێما كوردستانێ و ره‌وشا كۆچبه‌ران ل سه‌ر سنوورێ بێلارۆسیا و پۆله‌ندا هاتنه‌ كرن.

وه‌زیرێ ده‌وله‌تێ یێ ئه‌لمانیا، سوپاسیا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كر بۆ وان رێكارێن گرتینه‌ به‌ر ل به‌رامبه‌ر ئه‌وێن بازرگانیێ ب مرۆڤان دكه‌ن و رێگریكرنێ ل كۆچكرنا نه‌قانوونی و كارئاسانیكرن بۆ ڤه‌گه‌راندنا ئاره‌زومه‌ندانه‌ یا كۆچبه‌ران بۆ هه‌رێما كوردستانێ.

سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، ئاماژه‌ ب وێ چه‌ندێ كر كو هه‌رێما كوردستانێ، پێشوازیێ ل هه‌ر هاریكاریه‌كێ و هه‌ماهه‌نگیه‌كێ ل گه‌ل وه‌لاتێن ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپا دكه‌ت بۆ دهاوارچوون و چاره‌كرنا كێشا كۆچبه‌رێن ل سنوورێ بێلارۆسیا و پوله‌ندا، د ته‌وه‌ره‌كی دی یێ كۆمبوونێ دا، چاكسازیێن حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و ده‌لیڤێن پێشڤه‌برنا وه‌به‌رئێنانێ و په‌یوه‌ندیێن هه‌رێما كوردستانێ و حوكمه‌تا فیدرالی و ره‌وشا گشتی یا ئیراقێ پشتی هه‌لبژارتنێن جڤاتا نوونه‌رێن ئیراقێ هاتنه‌ به‌حسكرن.

ئه‌ڤرۆ:

سه‌رۆكێ فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ بۆچوونا فه‌رمی یا پارتی ل دۆر دستوورێ هه‌رێما كوردستانێ و كۆمسیۆنا بلند یا هه‌لبژارتن و راپرسیان ل هه‌رێمێ و پرسا هه‌لبژارتنان راگه‌هاند.

زانا مه‌لا خالد، سه‌رۆكێ فراكسیۆنا پارتی ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ  ل دۆر كۆمبوونا سه‌رۆكایه‌تیا په‌رله‌مانی و سه‌رۆكێن فراكسیۆنان، گۆت” ئه‌ڤه‌ كۆمبوونا دوویێ بوو ل دۆر سێ پرسێن گرنگ ل هه‌رێما كوردستانێ دهێته‌ كرن، ئه‌وژی پرسێن دستوورێ هه‌رێمێ و كۆمسیۆنا بلند یا هه‌لبژارتن و راپرسیان و هه‌لبژارتن ب قانوون و ژڤانێ هه‌لبژارتنان بوون، دانوستاندنێن تیروته‌سه‌ل ل دۆر هه‌رسێ بابه‌تان هاتنه‌ كرن و ئه‌م وه‌كو فراكسیۆنا پارتی ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ بۆچوونا پارتی ل دۆر دستوورێ هه‌رێما كوردستانێ به‌رچاڤكر و ب پێدڤیه‌كا حه‌تمی بۆ هه‌رێمێ دزانین و مه‌ به‌رهه‌ڤیا فراكسیۆنا پارتی ژی بۆ هه‌ر ده‌ستپێشخه‌ریه‌كێ ل گه‌ل فراكسیۆنێن دی دناڤ په‌رله‌مانێ كوردستانێ دا دیاركر، بۆ وێ چه‌ندێ بشێین د ده‌مه‌كێ نێزیك دا لژنا نڤیسینا دستوورێ هه‌رێما كوردستانێ ب ده‌سته‌یه‌كا نووڤه‌ بهێته‌ هه‌لبژارتن و تێدا شێوازێ بریاردانێ ل سه‌ر برگه‌ و مادێن نڤیسینا دستووری بهێته‌ دیاركرن، بۆ ڤێ مه‌به‌ستێ ل گه‌ل هه‌موو فراكسیۆنێن دی د هه‌ڤرابین و زه‌مینه‌سازی یا سیاسی بۆ وێ مه‌به‌ستێ بهێته‌ كرن، تاكو بگه‌هیته‌ ئه‌نجامی”.

سه‌باره‌ت كۆمسیۆنا هه‌لبژارتن و راپرسیان و هه‌لبژارتنێن هه‌رێما كوردستانێ، سه‌رۆكێ فراكسیۆنا پارتی ئاشكراكر كو د ده‌مێ بۆری دا ل سه‌ر ئیستیحقاقێن هه‌لبژارتنێن سالا 2013ێ یێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ ئه‌و كۆمسیۆن یا هاتیه‌ هه‌لبژارتن، كو ب گۆره‌ی قانوونا په‌رله‌مانێ كوردستانێ ل سالا 2014ێ جڤاتا كۆمسیاران ژ 9 ئه‌ندامان پێكهاتیه‌ و نوونه‌رێن پێكهاتێن دی یێن مه‌سیحی و توركمان ژی بخوه‌ڤه‌ دگریت.

زانا مه‌لا خالد گۆت ژی” ئه‌ڤ جڤاتا ب گۆره‌ی ئیستحقاقێن هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ سالا 2013 هتیه‌ هه‌لبژارتن و ژڤانێ ویلایه‌تا جڤاتا وێ ل 23/12/2019 ب دووماهی هاتیه‌، له‌وما وه‌كو قۆناغا ئێكێ به‌ری هه‌لبژارتنێن خۆلا داهاتی مه‌ پێدڤی ب جڤاته‌كا نوو هه‌یه‌”.

ل دۆر قانوونا هه‌لبژارتنان و ژڤانێ هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ ژی گۆت” بۆچوونا فه‌رمی یا پارتی ئه‌وه‌ كو پێدڤیه‌ هه‌لبژارتن ل ژڤانێ خوه‌ ل سالا 2022 بهێنه‌ ئه‌نجامدان وهیچ ڤالاهیه‌ك د قانوونا هه‌لبژارتنان ل هه‌رێمێ نینه‌، له‌وما مه‌ پێدڤی ب راستڤه‌كرنه‌كا نووب ۆ وێ قانوونێ نینه‌”.

دیاركر ژی” ئه‌م وه‌كو پارتی دیموكراتی كوردستان رادگه‌هینین كو د پێداگیرین ل سه‌ر وێ چه‌ندێ هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ د ژڤانێ خوه‌ یێ دیاركری دا بهێنه‌ ئه‌نجامدان و ده‌رگه‌هێ دانوستاندنێ ل گه‌ل هه‌موو فراكسیۆنێن دێ یێ ڤه‌كری بیت بۆ وێ چه‌ندێ سازانه‌كێ بكه‌ین و زه‌مینه‌ سازیا سیاسی یا باشتر و سه‌قایه‌كێ سیاسی یێ باشتر ل په‌رله‌مانی ژ پێخه‌مه‌ت گه‌هشتن ب ئه‌نجامه‌كی ل سه‌ر هه‌رسێ پرسان ب ره‌خسینین”.

ئه‌ڤرۆ:

دوهی سێشه‌مبی 16/11/2021 ب پشكداریا به‌رپرسێن بلند یێن هه‌رێما كوردستانێ و ئیراقێ، كۆربه‌ندێ ئاشتی و ته‌ناهیێ ل رۆژهه‌لاتا ناڤین ل زانكۆیا ئه‌مریكی ل دهۆكێ ده‌ست پێ كر و تێدا نێچیرڤان بارزانی، سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ په‌یڤه‌ك پێشكێش كر.

ل ده‌ستپێكا په‌یڤا خوه‌دا، نێچیرڤان بارزانی گۆت” خوه‌شحالم بابه‌ته‌كێ گه‌له‌ك گرنگ كو ئاشتی و ته‌ناهی یه‌ ل رۆژهه‌لاتا ناڤین، ئه‌م هه‌موو كۆمكرین، ب دیتنا من ئه‌ڤ بابه‌ته‌ گه‌له‌ك یێ گرنگه‌ كو ل هه‌رێما كوردستانێ، هه‌ولێر و ئیراقێ به‌حس ل سه‌ر بكه‌ین”.

سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ ئاماژه‌ ب 16 نۆڤمبه‌ری وه‌كو رۆژا جیهانی یا لێبۆرینی كر كو یا هه‌ڤده‌مه‌ ل گه‌ل ب رێڤه‌چوونا ڤی كۆربه‌ندی و راگه‌هاند” ب ڤێ هه‌لكه‌فتێ هیڤیدارم ب كارێ هه‌ڤپشك و پێكڤه‌بوونێ ل ده‌ڤه‌رێ و هه‌موو جیهانێ ئه‌م هه‌موو پێكڤه‌ بشێین كولتوورێ پێكڤه‌ژیانێ، هه‌ڤدوقه‌بوولكرنێ و لێبۆرینێ به‌رفره‌هتر بكه‌ین و ل بن سێبه‌را وێ ئارامی و سه‌قامگیریا زێده‌تر بۆ مرۆڤایه‌تیێ بده‌ستڤه‌ بهێت.

نێچیرڤان بارزانی دووپاتی ل وێ چه‌ندێ ژی كر” ئاشتی و پاراستنا سه‌قامگیریێ، پێدڤیێن هه‌ره‌ ده‌ستپێكی یێن نوكه‌ و پاشه‌رۆژا ده‌ڤه‌را مه‌یه‌، رۆژهه‌لاتا ناڤین ب تایبه‌تی و جیهان ب گشتی دڤێ قۆناغا هه‌ستیار یا رۆژهه‌لاتا ناڤین دا برنا پێشڤه‌ یا ئاشتیێ و سه‌قامگیریێ ته‌حه‌دایه‌كا گه‌له‌ك مه‌زنه‌ و به‌رپرسیاره‌تیه‌كا هه‌ڤپشكه‌ بۆ وان گه‌لێن ل ده‌ڤه‌رێ دژین”.

سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ گۆت ژی” چاوان ئاشتیێ بپارێزن و چاوان د سه‌ركه‌فتی بین؟ ب پێناسه‌كا ده‌ستپێكی، ئاشتی ئانكو نه‌بوونا شه‌ری و كوشتارێ، ئانكو نه‌بوونا تیرۆرێ و توندوتیژیێ، د به‌رانبه‌ر دا ئانكو هه‌بوونا ته‌بایی و پێكڤه‌ژیانێ، به‌لێ ته‌ناهیێ رامانه‌كا به‌رفره‌هتر یا هه‌ی ژ نه‌بوونا شه‌ری، به‌لێ ته‌ناهی هه‌موو لایه‌نێن ژیان ڤه‌دگریت”.

نێچیرڤان بارزانی دیاركر ژی” هه‌بوونا ته‌ناهیا ئاڤێ و وزێ د ناڤبه‌را ئیراق، ئیران، توركیا و سووریێ دا گه‌له‌ك یا گرنگه‌، ئه‌وا ل ڤێرێ ئه‌ز دخوازم به‌حس بكه‌م، ته‌ناهی یه‌ ب رامانا وێ یا گشتی، دشیان دایه‌ هه‌كه‌ شه‌ر ژی نه‌بیت، كۆمه‌كا هۆكاران ببنه‌ گه‌ف و خه‌لكی بێخنه‌ دناڤ ترسێ و دله‌راوكیێ دا، هه‌كه‌ ره‌وشا نوكه‌ وه‌كو نموونه‌ وه‌ربگرین، ڤایرۆسێ كورۆنا و ده‌رئه‌نجامێن ڤێ په‌تایێ”.

سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ رۆهنكر ژی” د هه‌موو بواراندا هه‌ر وه‌لاته‌ك كو ژ شه‌ری رزگار دبیت، ب سێ قۆناغان دا ده‌رباز دبیت، ئێك، دووماهی ئینان ب شه‌ری و پاراستنا ئاشتیێ، دوو، دروستكرنا باوه‌ریێ ب جۆره‌كی كو لایه‌ن به‌رامبه‌ر نیازپاكیێ به‌رامبه‌ر هه‌ڤدو نیشا بده‌ن، سێ، نه‌هێلانا هۆكارێن شه‌ری و نه‌زڤرین بۆ ره‌وشا شه‌ری”.

نێچیرڤان بارزانی گۆت ژی” ئیراق د نوكه‌ دا یا د قۆناغا پشتی شه‌ری و جهگیركرنا ئاشتیێ دا، له‌وما گاڤا ئێكێ پێك دهێت ژ ب دووماهی ئینان و و نه‌هێلانا هۆكارێن نه‌سه‌قامگیریێ و بزاڤكرنه‌ بۆ پاراستنا ئاشتیێ، ئه‌م ل ئیراقێ د قۆناغا ئێكێ داینه‌، ئانكو مه‌ شه‌ره‌كێ نه‌خوازراو دژی رێكخراوه‌كا تیرۆرستی تمامكر و تشته‌ك ب ناڤێ خیلافه‌تا ئیسلامی یا داعشێ نه‌مایه‌، به‌لێ هێشتا ئه‌ركه‌كێ زۆر یێ ل سه‌ر ملێ مه‌ و رێیه‌كا دوور یا ل به‌راهیا مه‌ بۆ چه‌سپاندنا ته‌ناهیێ ل ئیراقێ، ب تایبه‌تی چاره‌سه‌ركرنا هه‌موو وان گرفتێن كو بوار بۆ دیاربوون و ب هێزبوونا داعشێ ل ڤێ ده‌ڤه‌رێ په‌یداكری”.

سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ دووپاتكر” د ڤێ قۆناغێ دا مه‌ شیا ل سه‌ر ئاستێ ناڤخوه‌ ب پشته‌ڤانیا پێشمه‌رگه‌ی و هێزێن چه‌كدارێن ئیراقێ و ل سه‌ر ئاستێ ده‌ڤه‌رێ ژی ب هاریكاریا وه‌لاتێن جیران و ل سه‌ر ئاستێ نێڤده‌وله‌تی ژی ب هاریكاریا هه‌ڤپه‌یمانیا نێڤده‌وله‌تی یا دژی داعشێ، ل سه‌ر وێ رێكخراوا تیرۆرستی ب سه‌ركه‌ڤین، ئه‌ڤ سه‌ركه‌فتنه‌ په‌یامه‌كێ ئاراسته‌ی مه‌ دكه‌ت، ئه‌وژی ئه‌وه‌ كو سه‌قامگیركرنا ته‌ناهیێ پێدڤی ب ته‌ناهیێ هاریكاریا هه‌موویان یا هه‌ی و ل چه‌سپاندنا ئاشتیێ ژی دا ئه‌م هه‌موو دێ د مفادار و سه‌ركه‌فتی بین”.