ئه‌ڤرۆ:
د.جوتيار عادل په‌يڤدارێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ به‌رى چه‌نده‌كێ راگه‌هاند كو خواندن ل ناڤه‌ندێن په‌روه‌ردێ دێ يا به‌رده‌وام بيت ب پابه‌ندبوون ب رێنماييێن خوه‌پاراستنێ ژ ڤاپرۆسێ كۆرۆنا و گۆت: ڤايرۆسێ گوهۆرى گه‌له‌ك زوو به‌ر به‌رلاڤ دبيت، پێدڤيه فه‌رمانبه‌ر ژى ل سازيێن حوكمه‌تێ خوه ب پارێزن.
ئەڤرۆ،
رێڤەبەرێ گشتی یێ وەرزشی ل ھەرێما کوردستانێ دیارکر کو بەرھەڤی بۆ دانانا پرۆژە یاسایا نوو یا تایبەت ب وەرزشێ کو گرێدایی لژنا ئۆلۆمپیا کوردستانێ یە ئەوا دێ ل سەر داخوازا وان ھێتە دروستکرن ژبەرکو ھەتا نوکە چو یاسا نین.
زێدەتر شاکر ئەحمەد سمۆ گوت: بۆ بابەتێ ڤێ یاسایێ ل گەل لژنا وەرزشی یا وەزارەتا رەوشەنبیری ولاوان ل پەرلەمانێ کوردستانێ و لژنا وەرزش و لاوان یا حکومەتا عیراقێ کۆمبین کو دەستپێکێ ھەکەر رێک بھێتەدان دو لژنێن ئۆلۆمپی ل وەلاتەکێ ھەبن دێ پشتەڤانیا یاسایەکا نوو بۆ یا ھەرێمێ کەین، لێ ھەکە حوکمەتا عیراقێ رازینەبوو لسەر دو لژنێن ئۆلۆمپی ئەم نەچارین و لدیڤ راسپاردێن حوکمەتا ھەرێمێ و داخواز ژ مە بکەت دێ دەزگەھەکێ گشتی یێ وەرزشی دروستکەین کو پێدڤی ب یا عیراقێ نەبین.
ژلایەکێ دیڤە ناڤھاتی گوت: ئەم ل گەل وێ چەندێ نە دەزگەھێ بلند یێ وەرزشی ھەبیت دا ئەڤ بەرەلایە نەمیت، ژبەرکو ھندەک ژ وەرزشا تایبەت ب لژنا ئۆلۆمپی ڤە گرێداینە و ھندەک ب رێڤەبەریا گشتی یا وەرزشی نە و ھندەک لسەر لایەنێ تیمێن مللی نە، لەورا ئەگەر دەزگەھەکێ بلند ھەبیت و لدیڤ یاسایێ دێ کارەکێ دروست برێڤەچیت و دێ شێن وەرزشێ پێشێخن و گوت ژی: ئەڤ پرۆژە یاسا بۆ جیھەتێن تایبەتمەند ھاتینە رەوانەکرن و ھەر دەمێ حوکمەت رازی بوو دێ بۆ پەرلەمانی ھێتە ھنارتن کو دەستپێکێ کار لسەر یا ئۆلۆمپی ھێتەکرن و ھەردەمێ رازی بوون ھاتەکرن دێ پێنگاڤەکا باش بیت بۆ وەرزشا کوردستانێ.
شاکر ئەحمەد سمو دیارکر کو چاڤەرێ پەسەندکرنا بووچەیێ عیراقێ نە کو ئێک ژوان بابەتان بووچەیێ وەرزش و لاوانە دیسان خالێن باش بۆ وەرزشا کوردستانێ گەل دانە کو ئەو خالە ژلایێ نوونەرێن مە ل پەرلەمانێ عیراقێ کار لسەر کریە و ھەر پێنگاڤەک ب ئاگەھداریا مەبوویە، ھەروەسا ھەر موولەتەکا ئەم بۆ یانەکا وەرزشی ل کوردستانێ بدەینە ل ھەموو عیراقێ یا باوەرپێکری بیت، دیسا نابیت دو خولێن سەروک و ئەندامێن کارگێریێ د یانێ دا بەردەوامبن و ھەر یاسایەکا ل عیراقێ دەربچیت و ل کوردستانێ نە ھاتبیتە دەرکرن ئەم دێ پێگیربین.
ھەولێر، قائید میرۆ:-
بەلاڤ بوونا ڤایروسی َنوی یێ کورونایێ مەترسی ل سەر ژیانا قوتابیان پەیداکریە و دەمێ نوکە دا پەروەردە و ساخلەمی مژۆلی پێداچوونێ نە ب رەوشا ساخلەمی و دەرکرنا بڕیار و رێنمایێن نوی لدور دەواما قوتابخانان، گورەی زانیاریێن ئەڤرۆ وەزارەتا ساخلەمی پێشنیاز داینە پەروەردێ دەوام بھێتە راگرتن بۆ دەمێ چەند رۆژان.
دکتۆر ئەحمەد میر ئاودەلی، بسپۆرێ ساخلەمی بۆ بەرپەرێ پەروەردە و زانکۆ یێ رۆژناما ئەڤرۆ دیارکر ڤایرۆسا نوی یێ کۆرۆنایێ گەھشتیە ھەرێما کوردستانێ و بەری نوکە ڤایرۆسێ نوی دناڤ زارۆیان دا کێمتر دھھێتە تۆمارکرن، بەلێ نوکە مەترسیەکا مەزن ل سەر زارۆکان ھەیە، ب تایبەتی ئەوێن دچنە قوتابخانێ، چونکە تێکەلی و قەلەبالغی ئەگەرەکێ سەرەکینە بۆ ڤەگوھاستنا کۆرۆنایێ، ب تایبەتی کۆرۆنایا نوی زوتر بەلاڤ دبیت، بێگومان نیشانێن ئەڤی ڤایرۆسێ نوکە ھەمان ڤایرۆسێ کۆرۆنایێ یە و ھەمان چارەسەری ژی بۆ دھێتە ب کارئینان، مخابن ژبەر کو بەرگریا لەشێ زارۆکی یا بھێز نینە دەمێ توشی کۆرۆنایا نوی دبن ب ھێز دکەت و پێدڤی ب چارەسەرکرنێ ھەیە ژلایێ نۆشدارێن تایبەت، ئەز باوەردکەم باشترین چارەسەر بۆ بەرھنگاربوونا ڤایرۆسا نویا کۆرۆنایێ دناڤ قوتابیان دا ب کار ئینانا ماسک و بجە ئینانا رێنمایێن خۆە پارێزیێ ھەیە، ژبەرکو قوتابی کێمتر پێگیرن ب رێنمایێن خۆە پارێزیێ پێدڤیە دایک و باب ھشیاری زارۆکێن خۆە بن.
ژێدەرەکێ ئاگەە-دار ل پەروەردێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت: دێ بڕیارەکا نوی لدۆر دەواما قوتابخانا ھێتەدان، چونکە مەترسیێن مەزن ل سەر ژیانا قوتابیان پەیدابووینە و دەمێ نوکە دا پەروەردە و ساخلەمی دخازن پێداچوونێ ب ڤێ رەوشێ دا بکەن و پشتی ھەلسەنگاندن بۆ رەوشا ساخلەمی دھێتەکرن دێ بڕیارێن گرنگ ھێنەدان، دوھی رۆژا دوشەمبی لیژنا بەرھنگاربوونا کۆرۆنایێ کۆمبوو و پارێزگەھێن ھەرێما کوردستانێ ژی دێ پشکداری کر.
ژلایێ یەکی دی ڤە حەسیبە گەردی، ئەنداما لیژنا پەروەردێ لپەرلەمانێ کوردستانێ گۆت: راستە مەترسی پەیدابوویە ل سەر قوتابیان، چونکە ل عێراقێ دو حالەتێن ڤایرۆسێ نوی یێن مرنێ دناڤ زارۆیان ھاتینە تۆمارکرن و وەزارەتا ساخلەمی چەند پێشنیارەک بۆ وەزارەتا پەروەردێ بەرھەڤکرینە و ساخلەمی دگەل گرتنا دەرگەھێ قوتابخانانە دەمێ نوکە دا، بەلێ ئەم وەکی لیژنە دگەل ڤێ چەندێ داینە کو دەستپێکێ بتنێ بۆ دەمێ چەند رۆژان دەوام بھێتە راگرتن، پشتی پێداچوونێ و زانینا رێژا کۆرۆنایێ دوبارە بڕیار ل سەر دەواما قوتابخانان بھێتەدان، واتە بۆ نمونە ئێک ھەیڤێ یان بیست رۆژان دەوام بھێتە راگرتن و د ئەڤی ماوەیێ قوتابخانە گرتی دێ ئاشکەرا بیت و رەوشا ساخلەمی دێ بەرب بلندبوونێ چن ئامار یان نزم بیتە ڤە.
ئەڤرۆ، سالار محەمەد دۆسکی:
لدووف راپورتێن رێڤەبەریا گشت یا پەروەردێ ل پارێزگەھێ کو دوھی بۆ لژنا پەرلەمانی ھاتینەبلندکرن ١٤ قوتابی ل گەل ١٦ مامۆستا ل ماوێ دو حەفتیان دا تووش بووینە، ١٢٠٠ دایک و بابا خواستینە زارۆکێن وان ئونلاین بخوینن و نەچنە قوتابخانێ.
ھەلز ئەحمەد ئەنداما لژنا پەروەردێ ل پەرلەمانێ کوردستانێ کو ئێک ژ ئەندامێن لژنا لاوکی بوو کو سەردانا رێڤەبەریا گشتی یا پەروەردێ ل پارێزگەھا دھۆکێ کری بۆ بەرپەرێ پەروەردە و زانکۆ ل رۆژناما ئەڤرۆ گۆت: سێ لژنێن لاوکی ھاتینە دروستکرن و ھەر لژنەکێ سێ ئەندامێن پەرلەمانی بخوە ڤەدگرن و ھەر لژنەکێ سەردانا رێڤەبەریەکا گشتی یا پەروەردێ کریە بۆ وەرگرتنا داتایێن ھەر دو حەفتیێن بوری یێن ڤەکرنا دەرگەھێن قوتابخانا، ٢٣ ڤێ ھەیڤێ دێ لژنا بەرھنگاربوونا کورونایێ کومبوونا خوە کەت و سێ بژاردە ل بەردەست ھەنە ل سەر رەوشا قوتابخانا کو ئێک ژ بژاردان بھێتە ھەلبژارتن، ئێک ژ بژاردێن بەردەست، (دەرگەھێن قوتابخانا بھێنەگرتن، بژاردا دووێ قوتابخانە بڤی رەنگی بن سێ رۆژ ب سێ رۆژ، بژاردا سیێ قوتابخانە ئاسایی بن و ھەمی رۆژا دەوامێ بکەن) ئەف داتایە دێ بۆ لژنا پەروەردێ و خواندنا بلند ل پەرلەمانی ھێنە بلندکرن و ھەر دەمەکێ لژنا بالا یا بەرھنگاربوونا کورونایێ بریاردا دێ وی دەمی وەک لژنا پەروەردێ ل پەرلەمانێ کوردستانێ ژی راپورتا خوە ھەبیت.
ھەمان ئەندام دیارکر کو ل دووف راپورتا رێڤەبەریا گشتی یا پەروەردێ ل پارێزگەھا دھۆکێ ل ھەر دو حەفتیێن بوری ل سنورێ پارێزگەھا دھۆکێ، (١٤) قوتابی و (١٦) مامۆستا تووشی کورونایێ بووینە لێ ھەمی نە تووشبوویێن قوتابخانێ نە بەلکو خویشک و برانە و ژن و مێرن و پتریا وان ل ناف خێزانێن خوە تووشی بووینە، بتنێ ئێک قوتابخانە ل ئاکرێ ھاتیەگرتن چوار قوتابی تووش بووینە دو ژوان چوار قوتابیان خویشک و برانە، ل سەرانسەری پارێزگەھا دھۆکێ (٤٧٥) ھزار قوتابی (٣٢) مامۆستا و فەرمانبەران ھەنە، ل ماوێ دو حەفتیان ھەر حالەتێن مرنێ نەبووینە، (١٢٠٠) قوتابیان داخازکرینە کو ئونلاین بخوینن و نەھێنە قوتابخانێ و خەلکێ بەرھەڤە زارۆکێن وان بچنە قوتابخانێ .
ھەلزێ گۆتژی: باشترین رێک بۆ خواندنێ ل ڤی دەمی دا خواندن ب شێوازێ تناوب بیت ئانکو سێ رۆژ ب سێ رۆژ، راستە بارێ مامۆستا گران بوویە لێ باشترە ژ خواندنا ئونلاین، ھەکە خواندنگەە ببیتە ئاسایی رەنگە کونترولکرنا کورونایێ ناھێتەکرن، بژاردا ھەرە باش ھەر دو حەفتیان جارەکێ لژنا پەرلەمانی سەردانا رێڤەبەریا بکەت و ئاماران وەربگریت وی دەمی بریار بھێتەدان، ئێکەم لژنە راپورتا خوە ل سەر رەوشا کورونایێ ل قوتابخانا بلندکری، راپورتا لژنا دھۆکێ بوو، لێ لدووف پێزانینا راپورتا ھەولێرێ ژی تووشبوونا مامۆستا و قوتابیان بەر ب کێمبوونێ ڤە دچیت.
ھەلزێ دیارکر ژی کو لژنا پەرلەمانی ل دھۆکێ سەردانا قوتابخانا کریە و دێ رۆژێن داھاتی ژی سەردانا چەندین قوتابخانا کەن و پشست بەستن بتنێ ل سەر داتا ناھێتەکرن، رێنما ل قوتابخانا دھێنە جێبەجێکرن لێ رەنگە رێنما ل خواندنگەھێن بنەرەت یا ب ساناھی نەبیت، لێ کونترۆلکرن و پێگێریکرن ب رێنما قوتابخانێن پارێزگەھا دھۆک ل سەرانسەری ھەرێما کوردستانێ باشترن.
ھەلز ئەحمەد سەلیم ئەو ژی گۆت: باشترین بژاردە خواندن ب تناوب بیت و ھەکە دەرگەھێن قوتابخانا بھێنەگرتن دڤێت مە پێ گوھورێ وی ھەبیت و ھەکە بھێتە پاشخستن مە دەمێ زێدەکری نەمایە و باشترین بژاردە رەوشا خواندنێ وەک نوکە بەردەوام بیت، چنکو سالا بوری گەلەک خواندن ژ قوتابیان چوو و قوتابیێن قوناغا ئێکێ بنەرەت ل سالا بوری دەربازبووینە قوناغا دووێ نوکە پیتا نوزانن و دڤێت قوتابخانە جارەکا دی پێداچوونێ بکەن و پیتا نیشا بدەن.
ناڤبری گۆتژی: لدووف رێنما ھەر قوتابخانەکا پێنچ قوتابی توش بن ئەو قوتابخانە بھێتە داخستن و بڤی رەنگی قوتابیێن ھندەک پولێن دی و ھندەک قوناغێن دی دبنە قوربانی ڤێ بریارێ و مە پێ باشە پێداچوون تێدا بھێتەکرن و تایبەت پولا دوازدێ چنکو ١٤ رۆژان گەلەک وانە ژ قوتابیان دچن.
ئەڤرۆ:
محەمەد جەواد زەریف وەزیرێ دەرڤە یێ ئیرانێ دوھی راگەھاند ھەکە ئەمریکا سزایێن کو د سەردەمێ دەستھەلاتا ترامپی دا ل سەر ئیرانێ ھاتینە سەپاندن راکەت وی دەمی ئیران ژی بەرھەڤە ھەموو خالێن رێککەفتنا ئەتۆمی یا سالا ٢٠١٥ بجە بکەت و بێگومان دێ قۆناغەکا نوو دەستپێ کەت کو ئەو یەک د بەرژوەندیا ھەر دو ئالیان دایە.
وەزیرێ دەرڤە یێ ئیرانێ داخواز ژ وەلاتێن ئورۆپی یێن کو رێککەفتنا ئەتۆمی ئیمزا کری ژی کر کو رۆلەکێ باش بگێرن دا ئەمریکا سزایێن ل سەر ئیرانێ راکەت.
ل ھەمبەر داخوازا وەزیرێ دەرڤە یێ ئیرانێ بەرپرسەکێ کۆچکا سپی راگەھاند کو ھەلویستێ ئەمریکا ل دۆر بەرنامێ ئەتۆمی یێ ئیرانێ گەلەک ئاشکرایە و دڤێت ئیران دەستان ژ پیتاندنا یۆرانیۆمێ بەردەت و ھەروەسا دەستێوەردانێ د کاروبارێن وەلاتێن رۆژھەلاتا ناڤین دا نەکەت و نەبیتە ئەگەرێ ئالۆزیان و وی دەمی ئەمریکا دێ پێداچوونێ د ھەلویستێ خوە دا کەت، لێ جارێ ئەمریکا نەڤێت سزایێن ل سەر ئیرانێ سڤک بکەت و داخوازا وەزیرێ دەرڤە یێ ئیرانێ ژی د جھێ خوە دا نینە.
چاڤدێرێن سیاسی ژی دیار دکەن کو ئەمریکا نەڤێت ب تنێ بریارەکا ئێکلاکەر ل دۆر بەرنامێ ئەتۆمی یێ ئیرانێ بدەت، چونکو ھەر بریارەکا ئەمریکا دێ بیتە ئەگەر کو ئیسرائیل و وەلاتێن دی یێن ھەڤپەیمانێن ئەمریکا ب تایبەتی ژی سعوودیێ دلگران ببن، ژ بەر ھندێ ژی ئەمریکا دڤێت رۆلێ ئیرانێ ل دەڤەرێ لاواز بکەت و ھەر رێککەفتنەکا نوو د ناڤبەرا ئەمریکا و ئیرانێ دا بھێتە کرن ژی دێ ب رازیبوونا ئیسرائیلێ بیت، چونکو ئەمریکا نەڤێت ب چو رەنگەکێ ئیسرائیلێ ژ خوە دوور بکەت، بایدن ژی نەڤێت شاشیێن د سەردەمێ ئیدارا ئۆبامای دا ل ھەمبەر ئیرانێ دوبارە بکەت.
ئەڤرۆ:
پارتا ئازادی یا کوردستانێ ل باکورێ کوردستانێ داخۆیانیەک ب ھەلکەفتا رۆژا جیھانی یا زمانێ دایکێ بەلاڤکر و د داخۆیانیا خوە دا پارتا ئازادی دیار دکەت کو ل جیھانێ چو زمانەک وەکو زمانێ کوردی تووشی زۆلم و زۆرداریێ نەھاتیە و دەولەتێن دگیرکەرێن کوردستانێ ب ھەموو شیانێن خوە ب سالانە کار بۆ ھندێ دکەن دا کو زمانێ کوردی پێش نەکەڤیت و ژناڤ بچیت، ژ بەر ھندێ ژی ئەرکێ ھەموو کوردەکێ یە کو خوەدان ژ زمانێ خوە دەرکەڤیت و نھا پتر ژ ھەر دەمەکێ دڤێت کار بۆ خواندن، نڤیسین و ئاخڤتنا ب زمانێ کوردی ل ھەموو پارچێن کوردستانێ ب تایبەتی ژی ل باکورێ کوردستانێ بھێتە کرن.
پارتا ئازادی یا کوردستانێ دیار ژی دکەت کو ھەتا بەری چەند سالان ژی ل تورکیا کەسێ نەدشیا بەحسێ زمانێ کوردی بکەت و نھا ژی زۆلم و زۆرداریەکا گەلەک مەزن ل سەر زمانێ کوردی ھەیە و ب سەدان کەس ژ بەر ئاخڤتن و نڤیسینا ب کوردی نھا ژی د زیندانان دانە و دڤێت تورکیا دەستان ژ سیاسەتا خوە دژوار ل دژی کوردان و زمانێ کوردی بەردەت.
پارتا ئازادی یا کوردستانێ داخوازا ژ سازی و دەزگەھێن کوردی و ھەروەسا سەرمایەدارێن کورد ل تورکیا و باکورێ کوردستانێ ژی دکەت کو گرنگیەکا مەزن بدەنە زمانێ کوردی، خۆلێن فێربوونا زمانێ کوردی ڤەکەن و زارۆیێن خوە فێری زمانێ کوردی بکەن، چونکو زمان ھەبوونا ھەموو گەلێن جیھانێ یە و ب تایبەتی ژی بۆ کوردان ل تورکیا و باکورێ کوردستانێ فێربوونا زمانێ کوردی گەلەک گرنگە.
ئەڤرۆ:
سەرکردەکێ کورد یێ رۆژئاڤایێ کوردستانێ راگەھاند کو ھەتا نھا دانوستاندنێن د ناڤبەرا ھەر دو جڤاتێن کوردی یێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ دا ب رەنگەکێ باش برێڤە چووینە و پێدڤیە ھەر دو جڤاتێن کوردی د راگەھاندنێ دا دژبەیا ھەڤدو نەکەن و ئەمریکا ژی دڤێت ھەر دو جڤاتێن کوردی د زووترین دەم دا دەست ب گەرەکا دی یا دانوستاندنان بکەن.
سالح گەدۆ سکرتێرێ پارتا چەپ یا دیموکراتا کوردستانا سووریێ راگەھاند کو دانوستاندنێن د ناڤبەرا ھەر دو جڤاتێن کوردی یێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ ھەتا نھا ب رەنگەکێ باش بەر ب پێشڤە چووینە و نھا دھێتە خواستن کو ھەر دو ئالی جارەکا دی دەست ب دانوستاندنان بکەن، چونکو رەوشەکا تایبەت ل سووریێ و رۆژئاڤایێ کوردستانێ ھاتیە پێش و دڤێت ھەر دو ئالی ھەست ب بەرپرسیاریا خوە یا دیرۆکی بکەن و گۆت: (ئێک ژ بابەتێن سەرەکی بابەتێ پێشمەرگێن رۆژە، بێگومان پێشمەرگێن رۆژ ھەموو زارۆیێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ نە و دڤێت رێز ل پێشمەرگێن رۆژ و خەباتا وان بھێتە گرتن و نابیت د دەزگەھێن راگەھاندنێ دا بەرپرسێن ھەر دو جڤاتێن کوردی دژبەریا ھەڤدو بکەن، چونکو نھا پتر ژ ھەر دەمەکێ پێدڤیا کوردان ب ئێکەتیەکا ب ھێز ھەیە).
ناڤھاتی ل دۆر رۆلێ ئەمریکا ژی راگەھاند کو ئەمریکا ھەر ژ دەستپێکێ ھەتا نھا پشتەڤانیێ ل دانوستاندنێن د ناڤبەرا ھەر دو جڤاتێن کوردی یێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ دا دکەت و نھا ژی ئەمریکا داخواز کریە کو ھەر دو جڤاتێن کوردی د زووترین دەم دا جارەکا دی دەست ب دانوستاندنان بکەن، چونکو دەمێ کورد د ناڤ خوە دا ئێکگرتی بن دێ شێن کارتێکرنێ ل سیاسەتا سووریێ بکەن و بێگومان د ئاستێ نێڤدەولەتی دا ژی دێ پتر گرنگی ب کوردێن سووریێ ھێتە دان، مخابن رەوشا نھا باش نینە و دڤێت ھەر دو ئالی ناکۆکیێن د ناڤبەرا خوە دا بدەنە رەخەکێ و ھەر زوو دەست ب دانوستاندنان بکەن و گۆت: (پێدڤیە ھەموو ئاریشێن ھەی دوور ژ ناکۆکیێن سیاسی و ب رێیا دانوستاندنان بھێنە چارەسەر کرن، ژ بەر ھندێ ژی بەرپرسیاریەکا دیرۆکی دکەڤیتە سەر ملێ ھەر دو جڤاتێن کوردی و دڤێت بەرپرسێن ھەر دو جڤاتێن کوردی یێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ ژی ھەست ب ھندێ بکەن کو ژ بلی دانوستاندنان و چارەسەریێ چو رێیێن دی ل پێشبەری وان نینە).
ناڤھاتی د پشکەکا دی یا ئاخڤتنا خوە دا ئاماژە ب وان مەترسیان ژی کر کو ل سەر رۆژئاڤایێ کوردستانێ ھەنە و دیار کر کو تورکیا، رژێما سووریێ و دەولەتا ئیرانێ کار بۆ لاوازکرنا پێگەھێ کوردان ل سووریێ دکەن، ھەکە ھێزێن سیاسی یێن کوردی ئاریشێن د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر نەکەن دێ رەوش گەلەک خرابتر لێ ھێت، ژ بەر ھندێ ژی گرنگە ھەر دو ئالی ھەر زوو دەست ب دانوستاندنان بکەن.
ئەو یەک د دەمەکێ دایە کو بەری نھا مستەفا جومعە ئەندامێ مەکتەبا سیاسی یا پارتی دیموکراتی کوردستان/ سووریێ ژی بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیار کربوو کو پشتی ئالۆزیێن ڤێ دووماھیێ ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ زەحمەتە ھەر دو جڤاتێن کوردی وەسا زوو دەست ب گەرەکا دی یا دانوستاندنان بکەن و ژ بەر ھندێ ھەکە ئەمریکا فشارێن خوە ل سەر پەیەدێ و تەڤدەمێ زێدەتر لێ بکەت رەنگە ھندەک گوھۆرین دروست ببن، چونکو ژ بەر دەستێوەردانێن پەکەکێ دانوستاندن ھاتینە راگرتن و بەری نھا ژی پەکەکێ نەھێلا کو رێککەفتنێن ھەولێر و دھۆکێ یێن د ناڤبەرا ئەنجوومەنێ نشتیمانی یێ کوردی ل گەل تەڤدەمی دا بھێنە بجھکرن.
ل ئالیێ دی مەزلوم عەبدی فەرماندارێ گشتی یێ ھێزێن سووریا دیموکرات ژی راگەھاند کو ئاریشێن نھا د ناڤبەرا ھەر دو جڤاتێن کوردی یێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ دا بەر ب چارەسەریێ ڤە دچن و رەوشەکا نوو ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ ھاتیە پێش و د دەمەکێ نێزیک دا گەلەک گوھۆرینێن باش دێ ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ دروست بن.
ئەڤرۆ:
رێورەسمێ (شەھیدێ نیشتمانی) ل ھەولێرێ ب ھەلکەفتا ١٨ سالیادا شەھیدکرنا (محەمەد باقر ئەلحەکیم) ب رێڤەچوو، کو عەمار ئەلحەکیم، سەرۆکێ رەوتێ حیکە یێ نیشتمانی و ھەڤپەیمانیا عیراقیون ئامادەبووی، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ د گۆتارەکێ دا راگەھاند، کێشا سەرەکی یا عیراقێ ژ دەستپێکا دامەزراندنا وێ، نەبوونا ھەڤپشکیێ بوو د ناڤبەرا ھەموو پێکھاتێن عیراقێ دا د رێڤەبرنا عیراقێ دا، ژ بەر وێ چەندێ ژی عیراق ژ دەستپێکا دامەزراندنا خوە یا بێ کێشە نەبوو.
دەقێ گۆتارا سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ :
برایێ خوەشتڤی عەمار ئەلحەکیم
مێھڤانێن بەرێز..
ب خێر ھاتنا ھەوە دکەم بۆ ھەرێما کوردستانێ و باژێرێ ھەولێرێ. ب شانازی ڤە ئەڤرۆ ھەلکەفتا شەھیدێن عیراقێ و کوردستانێ ئەم ل ڤێرێ پێکڤە کۆمکرین، ل بەراھیا وان ھەموویان ١٨ سالیا شەھیدێ میحرابێ، محەمەد باقر ئەلحەکیم.
سەرێ رێزێ بۆ ھەموو شەھیدێن کوردستانێ و عیراقێ ددانین، سلاڤان دھنێرین بۆ بنەمالێن سەربلندێن شەھیدێن کوردستانێ و عیراقێ، شەھید و بنەمالێن وان بەردەوام جھێ رێزێ و پێزانینێ نە.
زۆر ئاسایی یە ئەڤرۆ ھەلکەفتەکا بنەمالا خەباتکەر و ئایینی (ئال حەکیم) ل ڤێرێ مە ھەموویان پێکڤە کۆم بکەت، چونکە مەزنێن وێ بنەمالێ بەردەوام بزاڤکرن ھەموو مەزھەبان لێک نێزیک بکەن و ھەڤپشکی و ھەڤ خەباتی د ناڤبەرا گەلێ عیراقێ و گەلێ کوردستانێ دا دروست بکەن. گەلەک یا گرنگە ژی د وێ رۆژێ دا دەست ب ھێزکرنا پەیوەندیێن خوە بکەین، چونکە بەردەوام ئەو حەز و کارێ شەھیدێ میحرابێ بوو.
ئەڤرۆ ژی عیراقی ب شیعە، کورد و سوننە و پێکھاتێن دی زێدەتر ژ ھەموو دەمەکی داخوازا ھەڤپشکیێ و پێکڤە کارکرنێ ژلایەنێن سیاسی دکەن ل پیناڤی دروستکرنا ئارامیێ و ئاڤەدانیێ ل عیراقێ، ھەر ئەوژی رێبازا شەھیدێ میحرابێ و سەرکردێن مە یێن دیرۆکی بوو.
شەھیدێ میحرابێ و موجاھدێ مەزن یێ عیراقێ (سەید محەمەد باقر ئەلحەکیم) ئێک بوو ژ دامەزرێنەرێن بزاڤا بەرگریا ئیسلامی ل عیراقێ دژی رژێمێن دکتاتۆری یێن عیراقێ، ئێک ژ زانایێن عیراقێ بوو دوارێن شەریعەت و فەلسەفە و سیاسەت و ئابوورێ دا، ژبەر وێ چەندێ ژی روانگەکێ زۆر رۆھن ھەبوو بۆ چارەسەریا کێشان و پاشەرۆژا عیراقێ، ھەر ژ بەر وێ چەندێ ژی باوەری ب لێک نێزیککرنا مەزھەبان ل عیراقێ ھەبوو و ب کریار کار بۆ وی ئارمانجێ دکر. ھەروەسا باوەری ب وێ چەندێ ھەبوو کو دڤێت رێبازا راستەقینا یا بابێ خوە بەرنەدەت ئەوژی پێکھاتی بوو ژ خەباتکرنێ بۆ نەھێلانا دکتاتۆریەتێ و ھەڤ خەباتێ ل گەل گەلێ کوردستانێ. رۆلێ شەھید محەمەد باقر ئەلحەکیم د کۆنگرێ پشتەڤانیکرنا گەلێ عیراقێ ل سالا ١٩٨٦ ل تەھرانێ. پێکھاتی بوو ژ پشتەڤانیکرنەکا راستەقینە بۆ مافێن گەلێ کوردستانێ و وی دەمێ لێکتێگەھشتن و ھەماھەنگیەکا مەزن د ناڤبەرا رەحمەتی (ئدریس بارزانی) و شەھیدێ میحرابێ دا ھەبوو سەبارەت بریارێن کۆنگرەی، ئەو ھەماھەنگی پاشی ژی ھەر بەردەوام بوو، راستگۆییا (محەمەد باقر ئەلحەکیم) د پشتەڤانیکرنا مافێن گەلێ کوردستانێ د ھەموو رەوشان دا ل دەف سەرکردایەتیا کوردی جھێ رێز و پێزانینێ بوو. ھەر ئەوژی زەمینەکا ب ھێز دروستکر کو سەرۆک (مەسعود بارزانی) و (محەمەد باقر ئەلحەکیم) کۆمبوونێن بەردەوام بکەن بۆ دانانا بنەمایێن سیستەمێ پاشەرۆژێ ل عیراقێ ل سەر بنەمایێ ھەڤپشکیێ و فیدرالیێ و ل کۆنگرێ لەندەن ل سالا ٢٠٠٢ بریار ل سەر سیستەمەکی ھاتە دان ل دووڤ وان بنەمایان بۆ پاشەرۆژا عیراقێ، کو پێکھاتیبوو ژ عیراقەکا دیموکراسی و فیدرالی کو ھەموو پێکھات ھەڤپشکن د رێڤەبرنێ دا، ھەر ل ڤێرێ پێدڤیە رۆلێ خەباتکەرێ مەزن یێ عیراقێ رەحمەتی (سەید عەبدولعەزیز ئەلحەکیم) بینینە ھزرا خوە، کو ل ھەموو کۆنگرێن ئۆپۆزسیۆنا عیراقی و ل سەردەمێ جڤاتا حوکمرانیێ و ب درێژیا ژیانا خوە پشتەڤانەکێ ب وەفا بوو بۆ مافێن گەلێ کوردستانێ.
بێگۆمان ئەڤرۆ ژی ھەر ئەو چەندە ژ برایێ من یێ خوەشتڤی (عەمار ئەلحەکیم) و ھەموو برایێن مە ژ بنەمالا (ئال حەکیم) و مالا شیعی دھێتە چاڤەرێکرن، چونکە ئەو ھەڤپشکی و ھەڤ خەباتە بنجینەیەکا دیرۆکی یا ب ھێز یا ھەی، پەیوەندی د ناڤبەرا بنەمالا بارزان و شۆرەشا کوردستانێ ل گەل بنەمالا (ئال حەکیم) و مالا شیعی و بزاڤا وێ یا سیاسی، پەیوەندیەکا دامەزراندی یە ل سەر باوەری ب رەوایەتیا داخوازیێن ھەردوو لایەنان بوو، ژ ئەنجامێ پەیوەندیا رەحمەتێ (مەلا مستەفا بارزانی) ل گەل (ئایەتوللا ئیمام سەید موحسن ئەلحەکیم)، خوەشتڤیەکا مەزن د ناڤبەرا گەلێ کوردستانێ و لایەنگر و شوینکەفتێن (ئەھل ئەلبەیت) دا دروست بوو، ئەوبوو ژ ئەنجامێ نامێن بەردەوام یێن (بارزانیێ نەمر) و رۆھنکرنا رەوشا گەلێ کوردستانێ و رەوایەتیا شۆرەشا کوردستانێ بۆ وی، ئیمام (سەید موحسن ئەلحەکیم) ل سالا ١٩٦٥ فەتوایەک دەرکر ب حەرامکرنا شەری دژی پێشمەرگەی و کوردان ل دەمێ شۆرەشا ئەیلوولێ، ھەروەسا شەھیدێ مەزن یێ عیراقێ (ئایوتووللا محەمەد باقر ئەلحەکیم) ل سالا ١٩٧٤ ھەمان فەتوایا حەرامکرنا شەرێ دژی کوردان دووبارەکر، ب ھەمان شێوە (ئایەتوللا سەید عەلی سیستانی) ل دەمێ نڤیسینا دستووری ب ھیچ شێوەکی دژی فیدرالیێ نەبوو، بەلکو پشتەڤانی ل وێ دارشتنێ کر کو ل دۆر مافێن گەلێ کوردستانێ د دستووری دا ھاتیە نڤیسین.
وان ھەلویستێن دیرۆکی، باوەری و خوەشتڤیەکا ئێکحار مەزن دناڤبەرا کورد و شیعان دا دروستکر د ھەموو بواراندا، ھەروەسا ھەڤ خەباتەکا راستەقینە دناڤبەرا ھەردو لایەنان دا دروستکر کو ئەنجامێ وێ ژناڤبرنا رژێما دکتاتۆری بوو ل عیراقێ، کو ئەو مەزنترین دەستکەفت بوو بۆ گەلێ عیراقێ و کوردستانێ، ئەو ھەڤ خەباتە جارەکادی د شەرێ دژێ داعشێ دا دووبارە بوو، ئەنجام ژی شکاندنا داعشێ بوو.
بەلێ پشتی شەرێ داعشێ رەوشەکا نەخوازراو دروستبوو، واقعێ پەیوەندیێن دناڤبەرا مە دا ب دلێ مە نینە، بێگومان ب دلێ گەلەک ژ برایێن مە یێن لایەنێن شیعی ژی نینە، ب تایبەتی ئەوێن ل رۆژێن دژوار یێن ھەڤ خەباتا دژی رژێما سەدامی ژیاین، یان ژی ئەوێن ئاگەھداری وان رۆژان بووین، خوینا مە ل شەرێ دژی دکتاتۆریەتێ و داعشێ تێکھەلی ھەڤدوو بوویە ل پیناڤی ئێک ئارمانج، ئەڤرۆ ژی ب ھەلکەفتا رێزگرتنێ ل شەھیدێن مە دڤێت ب ھێزکرنا لێکتێگەھشتنێ و پێکڤە کارکرنێ دناڤبەرا مە دا وەفاداریێ دیار بکەین بۆ دیرۆکا برایەتیێ و ھەڤ خەباتا د ناڤبەرا مە ھەردو لایەنان دا و ھەڤپشکیا خوە دروست بکەینکو ئەم بۆ د بەرھەڤین، ئەز د وێ باوەریێ دامە دلسۆزیا (سەید عەمار ئەلحەکیم) پەیوەندیا مە یا دیرۆکی و ھەڤ خەباتا مە، ھەروەسا دلسۆزیا سەرکردێن دی یێن شیعی بۆ وی رابردووی و موبارەکا بەردەوام یا مەرجەعیەتێ بۆ پێکڤە بوونێ و برایەتیێ دناڤبەرا شیعە و کوردان دا، زەمینەکا گەلەک باشە بۆ ب ھێزکرنا وێ پەیوەندیێ.
بێگومان دڤێت ئەو ھەڤپشکیە ب پشکداریا برایێن مە یێن سوننە بیت، چونکە ھەموو ھەڤپشکیەکا د ناڤبەرا مە دا بێ پشکداریا عەرەبێن سوننە یا تمام نابیت.
پێدڤیە ئەم جارەکادی ب راشکاوانە پێکڤە رونین و دانوستاندنێ بکەین، بنجینەیا دانوستاندنێن مە ژی دڤێت ئەوبیت کو کێشا ھیچ نەتەوە و پێکھاتەکێ عیراقی نابیتە جھێ سەرکەفتنێ بۆ پێکھاتەکێ دی یێ عیراقێ، بەلکو دێ ئەنجامێن خراب بۆ ھەموو پێکھاتێن عیراقێ دێ ھەبن، ب ھەمان شێوە پێشکەفتنا ھەر دەڤەر و پارێزگەھەکا عیراقی دێ بیتە ئەنجامێ خێرێ و پێِشکەفتنێ بۆ ھەموو عیراقیان.
کێشا سەرەکی یا عیراقێ ژ دەستپێکا دامەزراندنا وێ نەبوونا ھەڤپشکیێ بو دناڤبەرا ھەموو پێکھاتێن عیراقێ دا د رێڤەبرنا عیراقێ دا، ژبەر وێ چەندێ ژدەستپێکا دامەزراندنا خوە، عیراق یا بێ کێشە نەبوو، ھەردو پێکھاتێن عەرەبی ل عیراقێ ، شیعە و سوننە، دزانن کو چ ژوان ب تنێ و ھەردوو ژی بێ کوردان نەشێن ھەڤسەنگیێ دروست بکەن، ژبەر وێ چەندێ ژی ھەڤپشکیا ھەموو پێکھاتێن عیراقێ د رێڤەبرنا عیراقێ دا تاکە رێ یە بۆ ب رێڤەبرنا عیراقێ ب شێوەکێ سەرکەفتی، ھەر ئەوژی تاکە رێ یە بۆ حوکمەکێ مەدەنی یێ خزمەتگوزار کو وەلاتیێن عیراقێ دلخوەش بکەت.
نابیت ھیچ پێکھاتەکێ عیراقی چاڤەرێ ژناڤچوونا پێکھاتەکێ دی بکەت، چونکە ئەو چاڤەرێیەکا بێھودەیە، د قۆناغێن بۆری دا وێ چاڤەرێکرنێ چو ئەنجام بۆ نەبوون، د پاشەرۆژێ دا ژی چو ئەنجام بۆ نابن، ئەو ناکۆکیا نوکە دروست بووی، ب ھیچ شێوەکی د چاڤەرێکرنا دامەزرێنەرێن مەزن یێن بزاڤا ئازادی و سیاسی یا مە دا نەبوو، نوکە ژی ب ھیچ شێوەکی د بەرژەوەندیا گەلێ عیراقێ دا نینە.
سەقامگیری و پێشکەفتن و ئاڤەدانیا ھەرێما کوردستانێ دڤێت جھێ دلخوەشیا ھەموو لایەنێن سیاسی یێن عیراقی بیت، چونکە ئەم پشکەکین ژ عیراقێ، ئەو پێِشکەفتنا ھەرێما کوردستانێ پێشکەفتنا پشکەکا عیراقێ یە و بۆ ھەموو عیراقیانە ھەروەکو چاوان پێشکەفتن و ئاڤەدانکرنا نەجەف و کەربەلا و بەسرا و ئەنبار و تکریت پێشکەفتنە بۆ ھەرێما کوردستانێ، ئومێدا خەلکێ کوردستانێ ئەوە ھەموو عیراق یا سەقامگیر و پێشکەفتی بیت، چونکە ئەو دێ بیتە جھێ خوزەشگوزەرانیێ بۆ مە ھەموویان، دێ بیتە ئەگەرێ زۆربوونا دەلیڤێن کاری و پێشکەفتنا ئابووری وزانستی ل ھەموو عیراقێ.
خودایێ مەزن سامانەکێ مەزن یێ سەر ئەردی و بن ئەردی دایە عیراقێ، شیانێن خەلکێ عیراقێ ل ھەموو جیھانێ دیدەڤانی بۆ دھێتە دان، بەلێ مخابن بەردەوام ناکۆکیێن سیاسی و ل بەرچاڤ نەوەرگرتنا ھەڤپشکیەکا یەکسانا ھەموو پێکھاتێن عیراقێ د بریار و ب رێڤەبرنا دەولەتا عیراقێ دا وەکریە گەلێ عیراقێ د نەخوەشیا و کێم خزمەتگوزاریان دا بژیت.
دڤێت پشتی ھەموو ڤێ دیرۆکا درێژ ژ کێشێن عیراقێ، پشتی نەرازیبوونێن خەلکی، ئەڤرۆ بەری سوباھی دەست ب دانوستاندنەکا جدی بکەین، بۆ ب رێڤەبرنەکا ژیرانە یا عیراقێ ب پشکداریا ھەموو پێکھاتان، نابیت چاڤەرێ ململانێ و ھەوێن ھەلبژارتنان بکەین، چونکە گەلێ عیراقێ یێ ھشیارە و ھیچ یاری و ھەوەکا ھەلبژارتنان نەشێت وەلێ بکە تکو چاڤێ واقعێ عیراقێ نەبینیت، ئەوێ رۆژەکێ زووتر دەست ب چاککرنا رێرەوێ سیاسی یێ حوکمرانیێ و بریارا سیاسی و ئیدارا عیراقێ بکەت، گەلێ عیراقێ دێ پشتەڤانیێ لێ کەت، ئەوێ رۆژەکێ زووتر گاڤان ب ھاڤێژیت بۆر استکرنا پرۆسا سیاسی و ب رێڤەبرنا عیراقێ، دێ گەلێ عیراقێ زێدەتر پشتەڤانیێ لێ کەت.
ئەڤرۆ ئەم د بەرھەڤین دەست ب دانوستاندنەکا جدی و راشکاوانە بکەین بۆر استکرنا پرۆسا سیاسی و ب رێڤەبرنا عیراقێ و داخوازێ ژ ھەموو لایەنێن عیراقی دکەین کو دەست پێ بکەین، سەرکەفتنا مە دێ ب ھەڤپشکیێ و پێکڤەبوونێ بیت، پەراوێزخستنێ، عیراقێ ل قوناغێن بۆری وێرانکر، بێگومان ئەو رێبازە دێ پاشەرۆژا مە ژی وێران کەت، لەوما دڤێت ئەڤرۆ دەست پێ بکەین و چ دی چاڤەرێ نەکەین، چونکە نزانین ئەوێن چاڤەرێ دکەین، چاڤەرێیا چ دکەن.
ھێرشێن داعشێ و ب ھێزبوونا داعشێ و داگیرکرن ووێرانکرنا پشەکا مەزن ژ عیراقێ ژلایێ داعشێ ڤە ژ ئەگەرێ نەمانا ھەڤپشکیێ و تەوافوقێ بوو ل عیراقێ، سەرۆک (مەسعود بارزانی) چەندین جاران ھاوارکر و ھوشداری دا کو تاکرەوی و تێکدانا تەوافوقێ دێ عیراقێ بەر ب وێرانبوونێ بەت، بەلێ مخابن گوە ل ھوشداریا وی نەھاتە دان و پاشی کارەسات روودا، د ئەنجام دا نوکە دبینین پشکەکا مەزن یا عیراقێ ژ ئەگەرێ ھێرشێن داعشێ یا وێران بووی، لەشکرێ عیراقێ و حەشدا شەعبی ب ھزاران شەھید دان، ١٨١٠ پێشمەرگە بۆ راگرتن و شکاندنا داعشێ شەھید بوون، کۆمەلکوژی دژی خوشک و برایێن مە یێن ئێزدی ھاتە ئەنجامدان و ھەتا نوکە ژی ٢٧٦٨ ئێزدی د بێ سەر و شوینن.
نوکە ژی ژبۆ وێ چەندێ زەمینا توندوتیژیێ ل عیراقێ نەمینیت، بۆ وێ چەندێ عیراق تووشی داگیرکاریەکا وەکو داعشێ نەبیت، بۆ وێ چەندێ بشێین بەرسڤا داخوازیێن خەلکی بدەین، دڤێت بزڤرین بۆ دستوورێ عیراقێ و پێدڤیە ھەموو دەڤەران مافێ ب رێڤەبرنا خوە ھەبیت، پێدڤیە تەوافوقێ و ھەڤپشکیێ د رێڤەبرنا عیراقێ دا دروست بکەین.
نيشاندان