سەرۆك بارزانی پەیوەندییەكا تەلەفۆنی ل گەل عەلی باپیر، سەرۆكێ كۆمەلا دادگەری كوردستان ئەنجامدا و تێدا پیرۆزباهی ئاراستەی وی و سەركردایەتییا نوو یا حزبا وی كر ب هەلكەفتا ب دوماهی هاتنا كۆنگرەیێ پێنجێ یێ كۆمەلێ و هەلبژارتنا وی وەكو سەرۆكێ كۆمەلێ.
سەرۆك بارزانی هەڤدەم هیڤییا سەركەفتنێ بۆ سەرۆكێ كۆمەلا دادگەری و سەركردایەتییا نوو یا وێ حزبێ خواست.
ژ ئالیێ خوەڤە مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ پەیامەكا پیرۆزباهی ئاراستەی عەلی باپیر، سەرۆكێ كۆمەلا دادگەری كوردستانی و سەركردایەتییا نوو یا كۆمەلێ كر وپیرۆزباهی لێكر ب هەلكەفتا هەلبژارتنا وی وەك سەرۆكێ كۆمەلا دادگەری كوردستان و سەركەفتنا كۆنگرەیێ وان.

دوهی چارشەمبی 23/7/2025، ب سەرپەرشتییا مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، جڤاتا وەزیرێن هەرێما كوردستانێ كۆمبوو.
تەوەرێ سەرەكیێ كۆمبوونێ، تایبەت بوو ب گەنگەشەكرنا پێشهاتێن ڤێ دوماهیێ یێن بجهئینانا دوماهی رێككەفتن و تێكگەهشتنا هەڤپشك د ناڤبەرا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا فیدرالیدا، كو حەفتییا بۆری ژ ئالیێ هەردو جڤاتێن وەزیران هاتیە پەسەندكرن و تایبەتە ب مووچە و شایستەیێن دارایی یێن هەرێمێ و هنارتنا پەترۆلێ و داهاتیێن نە پەترۆلی و میكانیزم و پێرابوونێن تایبەت ب پێنگاڤێن داهاتی ژ رێككەفتنێ ژ ئالیێ وەزارەت و ئالیێن پەیوەندیدار و لژنەیێن هەڤپشك یێن هەردو ئالییان.
جڤاتا وەزیرێن هەرێما كوردستانێ، دوپاتكر كو هەرێما كوردستانێ هەموو پێگیریێن خوە ب تمامی بجهئیناینە. سەبارەت ب پشكا گەنجینەیا فیدرال ژ داهاتێن نە پەترۆلی ل هەرێما كوردستانێ، وەزارەتا دارایی و ئابۆری ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ گۆژمەیێ 120 ملیار دینار ب كاش ئێخستیە سەر هەژمارا وەزارەتا داراییا فیدرالیڤە وەك د رێككەفتنا هەڤپشكدا هاتی، ئەڤە سەرەرای هنارتنا لیستا مووچەی یا پەسەندكری یا هەردو مەهێن پێنج و شەش و هووربینیكرنا هەڤپشك یا هەردو وەزارەتێن دارایی و هنارتنا تەرازییا پێداچوونا مەهانە و بەردەوامییا تیما هەڤپشك یا هەردو دیوانێن چاڤدێرییا داراییا فیدرال و هەرێمێ د هووربینییا وەرزییا داهات و خەرجییان، سەبارەت ڤێ چەندێ ژی هەرێما كوردستانێ هەموو داهات و خەرجیێن خوە، ب زەلالی ل پێشبەری وان بەرچاڤ كرینە.
سەبارەت پەترۆلێ ژی، وەزارەتا سامانێن سروشتی ل هەرێما كوردستانێ ل چەند رۆژێن بۆری و ب رێكا لژنەیەكا هەڤپشك، هەموو ئاسانكاری پێشكێشی لژنەیا وەزارەتا پەترۆلا فیدرالی و كۆمپانییا سۆمۆ كریە ل بەردەستئێخستنا پێزانین وداتایان و سەرەدانێن راستەوخوە بۆ هەموو زەڤیێن پەترۆلی ل هەرێما كوردستانێ، لژنەیا تەكنیكییا هەردو وەزارەتان، ل سەر پڕتۆكۆلێ دەستپێكرنا هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ ب رێكا كۆمپانییا سۆمۆ گەهشتنە تێكگەهشتنا هەڤپشك بۆ وێ رێژەیا پەترۆلێ ئەوا نوكە هەرێما كوردستانێ بەرهەم دئینیت، چونكە ژ ئەگەرێ هێرشێن درۆنی یێن نەڕەوا یێن تیرۆرستان ل ڤێ دوماهیێ ل سەر زەڤیێن پەترۆلی یێن هەرێمێ، بەرهەمئینانا پەترۆلێ، ب شێوەیەكێ بەرچاڤ ل زەڤییان كێمكریە.
ئەڤ پێرابوونە ژی پێگیرییا هەرێما كوردستانێ ب رێككەفتنێ پشتڕاست دكەت، لەوما دڤێت د بەرامبەر ژی دا حوكمەتا فیدرال پێگیرییا خوە ب گۆڕەی رێككەفتنێ بجهبینیت ب هنارتنا ئێكسەر یا مووچە و شایستەیێن دارایی یێن خەلكێ كوردستانێ، كو هەتا نوكە نە هنارتینە و فەرمانبەرێن هەرێمێ بۆ دەمێ سێ مەهایە هاتینە بێبەهركرن ژ شایستەیێن دارایی یێن خوە، كو مافەكێ دەستووری و قانوونیێ وانە و نابیت ل بن هیچ بهانەیەكێ، ئەو مافە بهێتە بنپێكرن ب تایبەتی ژی ئەوا ل سەر هەرێما كوردستانێ، ب زێدە ژی ڤە هاتیە بجهئینان.
جڤاتا وەزیران ، ب رێز و پێزانینەكا مەزنڤە، هەلوەستێ بەرپرسیارانە و خۆڕاگرییا خەلكێ هەرێما كوردستانێ بلند د هەلسەنگینیت كو سەرەرای رەوشا دژوار یا ئابۆری كو بوونە قوربانی بڕیارەكا نەڕەوا و نەدەستووری، بەلێ تێگەهشتنا پێدڤی بۆ ڤێ رەوشێ هەیە كو ب سەر هەرێما كوردستانێ هاتیە سەپاندن و ب هەستكرن ب بەرپرسیارەتییەكا بلند، داكۆكی ل قەوارەیێ دەستووریێ هەرێما كوردستانێ دكەن. جڤاتا وەزیران خەلكێ كوردستانێ ژی پشتڕاست دكەت كو ژ پێخەمەت دابینكرنا مووچە و شایستەیێن خەلكی، هیچ دەمەكی خەمساریێ ناكەت و دەستبەرداری مافێن خەلكێ كوردستانێ نابیت.
جڤاتا وەزیران داخواز ژ دەزگەهێن راگەهاندنێ ل كوردستانێ دكەت، ب شێوەیەكێ راستگۆیانە و بەرپرسیارانە كار بكەن و نەبنە سەكۆیەك بۆ بەلاڤكرنا پێزانینێن نەڕاست و دۆر ژ تێكدانێ و خرابكاریێ ئەركێ خوە بجهبینن و نەبنە بلندگۆیێن وان كەسێن كاری بۆ دروستكرنا گرژیێ دكەن و هەردەم بەهانەیان بۆ وێ ستەمێ دئینن كو ل فەرمانبەر و خەلكێ كوردستانێ ب گشتی دهێتە كرن.

مالپەرێ (العربی الجدید) بەلاڤكر: ژ ئەگەرێ هێرشێن درۆنی ئەوێن ل سەر هەرێما كوردستانێ هاتینە كرن، بەرهەمێ پەترۆلێ 70% كیچمكریە و ل سەر ئاستێ سالانە دبیتە 11 ملیار دۆلار.
دوهی چارشەمبی 23/7/2025، مالپەرێ (العربی الجدید) د راپۆرتەكێدا باس ل وێ چەندێ دكەت هێرشێن درۆنی شیانێن هەرێما كوردستانێ ژ بەرهەمئینانا پەترۆلێ كێمكرینە و نێزیكی70% ژ بەرهەمێ پەترۆلا هەرێما كوردستانێ كێمكریەو، مەحموود خۆشناو، شیرەتكارێ جڤاتا نوونەرێن كوردستانێ بۆ وێ رۆژنامەیێ پۆختەیا پێزانینان ل سەر زیانان بەرچاڤكر.
ب گۆڕەی پێزانینێن وی شیرەتكاری، بەرهەمێ زەڤیێن پەترۆلی ل هەرێما كوردستانێ رۆژانە ب ڤی شێوەیی بوو: زەڤییا خورمەلە 100 هزار بەرمیل، زەڤییا سەرسنك ل دهۆكێ 30 هزار بەرمیل، زەڤییا پێشابێرێ و تاوكێ ل زاخۆ 107 هزار بەرمیل، عێن سفنێ (شێخان) 11 هزار و 500 بەرمیل، زەڤییا شێخان ل باكوورێ رۆژئاڤایێ هەولێرێ 48 هزار بەرمیل.
ل دۆر زیانێن دارایی د راپۆرتا وێ رۆژنامەیێدا هاتیە» ل سەر ئاستێ سالانە زیان ژ 11 ملیار دۆلاران دەرباز دبن، ل گەل راوەستاندنا وەبەرئێنانەكا ب قەبارەیێ 400 ملیۆن دۆلاران».
هەروەسا ئاماژە بۆ وێ چەندێ هاتیە كرن كو رێژەیا بەرهەمێ هەرێما كوردستانێ ژ پەترۆلێ ژ 280 هزار بەرمیلان بۆ 81 هزار بەرمیلان هاتیە خوار. بەرهەمێ هەرێما كوردستانێ ژی بەری وان روودانان 8% ژ بەرهەمێ پەترۆلێ ئیراقێ پێك دئینا، بەلێ نوكە بۆ 4% هاتیە خوار، لەوما زیانگەهاندن ب زەڤیێن پەترۆلێ ل هەرێما كوردستانێ تنێ زیان بۆ هەرێما كوردستانێ نابیت، بەلكو زیانێ دگەهینیتە ئابۆرێ ئیراقێ ژی.
ئەحمەد سەباح ڤەكۆلەرێ سیاسی د داخۆیانییەكێدا بۆ وی مالپەرێ، باس ل وێ چەندێ كریە كو حوكمەتا فیدرالی ئاگەهداری ئالیێن هێرشكەرە، بەلێ بێدەنگیێ د هەلبژێریت بۆ وێ چەندێ دەمێ ب سەرڤە ببەت و فشارێ بێخیتە سەر هەرێما كوردستانێ د پرسا پەترۆلێدا.

پێزانینێن هەوالگری و هەرێمی، وێ چەندێ دیار دكەن، كو هەر روو ب رووبوونەكا سەربازییا راستەوخوە د ناڤبەرا واشنتۆنێ و تەهرانێدا، وەكو خولەكێن پێشتر یێ گرژیێن سنووردار نابیت، بەلكو ئەگەر هەیە ب لەز بەرفرەه بیت و ئێك چریسكا شەڕی ل بەغدایێ بیت، كو چەندین سالە مەیدانا ململانێیا نەراستەوخوەیە د ناڤبەرا ئیرانێ و ئەمریكا دا.
حسێن ئەلئەسعەد، چاڤدێرێ سیاسی و پسپۆرێ كاروبارێن هەرێمی، هۆشداری ژ دەرئەنجامێن هەر ململانێیەكا نوو د ناڤبەرا ئەمریكا و كۆمارا ئیسلامییا ئیرانێ دا و گوت» ئیراق دێ ئێكەمین وەلاتێن زیاندار بیت ژ روویێ ئەمنی، ئابۆری و جڤاكیڤە، ب حوكمێ پێگەهێ وێ یێ جوگرافی و هەستیارییا رەوشا سیاسی د ناڤبەرا هەردو ئالییاندا».
وی چاڤدێرێ سیاسی بۆ مالپەرێ (بەغداد ئەلیەوم) یێ ئیراقێ دوپاتی ل سەر وێ چەندێ كر كو ژ بەر رۆناهییا گرژیێن زێدە د ناڤبەرا ئەمریكا و ئیرانێدا، ئاخڤتن ل سەر ئەگەرێ دەستپێكرنا شەڕەكێ نوو ژ ئالیێ واشنتۆنێ ڤە دژی تەهرانێ، دلتەنگییەكا مەزن ل ئیراقێ دروست كریە، ئەوژی ژبەر هەستییاریا پێگەهێ جوگرافی و سیاسی د ناڤبەرا هەردو ئالییاندا.
ئیراق وەك لاوازترین خال د هەر پێشهاتەكا داهاتیدا دهێتە هەژمارتن، چونكە هەتا نوكە ژی خودانا ژێرخانەیەكا ئەمنی و ئابۆرییا ئارام نینە كو بشێت دەرئەنجامێن هەر شەڕەكێ نوو ل دەڤەرێ هەلبمێژیت، ب تایبەتی ل گەل وان قەیرانێن ئابۆری و فشارێن جەماوەری یێن ناڤخوەیی یێن بەر ب زێدەبوونێ دچن ژ بەر تێكچوونا ژیارێ و خزمەتگوزارییان تێدا دروست بووی.
ئەو پسپۆرێ سیاسی دبێژیت» هەر پێشهاتەكا سیاسییا بەرفرهە ل دەڤەرێ تنێ د ناڤ سنوورێن ئیرانێدا نامینیت، بەلكو دێ دەرئەنجامێن راستەوخوە ل سەر ئیراقێ هەبن، چ ژ روویێ ئەمنی، ئابۆری، یان جڤاكیڤە. ئیراق ژ ئالییەكی هێزێن سیاسی و چەكداری یێن گرێدای ئیرانێ ب خوەڤە دگریت و ژ ئالییەكێ دیڤە ژی مێهڤاندارییا هێزێن ئەمریكی دكەت د چارچۆڤەیێ هاریكارییا ئەمنیدا، ئەڤە ژی وەلێدكەت ببیتە ئەگەرێ مەیدانەكا پێكدادانێ بۆ هەر ململانێیەكا ب وەكالەت».
ئەلئەسعەدی ئاماژە ب وێ چەندێ ژی كر» بەرژەوەندییا ئیراقێ د وێ چەندێ دایە كو خوە دۆر بكەت ژ وێ چەندێ ببیتە مەیدانا ئێكلاكرنا حیساباتێن هەرێمایەتی و نێڤدەولەتی، چونكە ئیراقێ خوە ل بەر شەڕەكێ نوو ل دەڤەرێ ناگریت و پێدڤییە ئەم هەموو تێبگەهین كو یاریكرن ب ئاگرێ ل ڤێ دەڤەرێ دێ دەرئەنجامێن كارەساتبار هەبن كو دێ مە هەموویان بێی جوداهی ڤەگریت».

رۆژنامەیەكا ئیسرائیلی د راپۆرتەكا خوە دا باس ل وێ چەندێ دكەت، وەلاتێن رۆژئاڤا ب تایبەتی ئەمریكا، بەرانبەر هێرشێن درۆنی ل سەر زەڤیێن پەترۆلی یێن هەرێما كوردستانێ.
دوهی چارشەمبی 23/7/2025، رۆژنامەیا جیرۆزلیم پۆست یا ئیسرائیلی د راپۆرتەكێدا باس ل وێ چەندێ كر، هەلوەستێ بەغدا بەرانبەر هێرشێن درۆنی ل سەر هەرێما كوردستانێ، گەلەك یێ خاڤە و جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ بزاڤكریە روونشتنەكا تایبەت ل سەر بكەت، بەلێ یا سەركەفتی نەبوو. پترییا هێرشان ژی ل سەر دەزگەهێن پەترۆلی هاتینە كرن.
رۆژنامەیا ناڤبری ئاماژە ب وێ چەندێ ژی كریە» كورد شیاینە پەیاما نەرازیبوونێ ل سەر هەلوەستێ بەغدایێ بگەهینە رۆژئاڤا، لەوما وەلاتێن رۆژئاڤا ب تایبەتی ئەمریكا ژ هەلوەستێ بەغدایێ گەلەك د دلتەنگن».
رۆژنامەیا جیرۆزلیم پۆست بەلاڤكر ژی» بێ هەلوەستییا بەغدا ل لێپرسینێ ژ هێرشبەران، وەدكەت هێرش زێدەتر ببن ورۆژئاڤا ژی دێ زێدەتر بێ ئومێد بیت».

جێگرێ سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ و وەزیرێ دەرڤە راگەهاند: پشتی خەرجكرنا مووچەیێ فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ یێ مەها پێنج ژ ئالیێ بەغدایێ ڤە، دێ مووچەیێ هەردو مەهێن شەش و حەفت ژی هێنە خەرجكرن.
دوهی سێشەمبی 22/7/2025، د. فوئاد حسێن، جێگرێ سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ و وەزیرێ دەرڤە گوت» دەمێ مووچەیێ مەها پێنج هاتە خەرجكرن، ئانكو مووچەیێ مەهێن دووڤدا ژی ئانكو مەهێن شەش و حەفت ژی دێ هێنە خەرجكرن».
د. فوئاد حسێن باس ل وێ چەندێ ژی كر» ل بەغدا باس ل مووچەیێ مەها حەفت دهێتە كرن، لەوما چاڤەڕێ دهێتە كرن پشتی هنارتنا مووچەیێ مەها پێنج، مووچەیێن مەها شەش ژی بهێتە هنارتن».
ئەو وەزیرێ كورد ل جڤاتا وەزیرێن ئیراقێ كو بەری دو رۆژان ب تەلەفۆنێ ل گەل سەرۆك بارزانی و سەركردەیێن دی یێن هەرێما كوردستانێ و ئیراقێ د دانوستاندنێدا دابوو ل دۆر مووچەی دبێژیت» د ڤی دەمیدا سەرۆك بارزانی گەلەك خەمخوورێ گەلێ كوردستانێ بوو، پرسیار دكر پرسا مووچەی بەر ب كیڤە دچیت».
د. فوئاد حسێن ل گەل نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ و مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و بافل تالەبانی، سەرۆكێ ئێكەتی نیشتمانی كوردستانی ئاخفتییە و راگەهاند» بۆ چارەسەرییا كێشەیێ من پەیوەندی ل گەل وان كر، تاكو تێكگەهشتن هەبیت».
جێگرێ سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ سوپاسییا وەزیرێن كورد ل ناڤ جڤاتا وەزیرێن ئیراقێ كر وگوت» هەموو د پەیوەندیێدا بوون ل گەل سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ و وەزیرا داراییا ئیراقێ و ل شەڤا 21 ڤێ مەهێ گەهشتنە وێ چەندێ كو كێشە چارەسەر ببیت».
بابەتێ مووچەی هاتبوو گرێدان ب هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ و بەرهەمئینانا وێ، سەبارەت وێ چەندێ د. فوئاد حسێن گوت» رێككەفتن ب ڤی شێوەیە، ئەو پەترۆلا ل هەرێما كوردستانێ دهێتە بەرهەمئینان، دڤێت بهێتە هنارتن بۆ دەرڤە، ژبلی وێ چەندێ 50 هزار بەرمیلێن پەترۆلێ بۆ ناڤخوە بهێتە بكارئینان، بەلێ نوكە كێشە هەیە».
سەبارەت وان كێشەیێن ل دۆر پەترۆلێدا هەین، د. فوئاد حسێن ئاماژە كر» كێشە ل زەڤیێن پەترۆلی و بۆریێن پەترۆلی هەیە، بەلێ ب دیتنا من دێ هێتە چارەسەركرن».
د. فوئاد ل دۆر وێ راپۆرتا ژ هەولێرێ ئاراستەی بەغدایێ هاتیە كرن ل دۆر ئاستێ بەرهەمئینانا پەترۆلێ ل زەڤیێن پەترۆلی ل هەرێمێ گوت» د نڤیسارێدا باس ل وێ چەندێ هاتیە كرن كو شیانێن بەرهەمئینانا 81 هزار بەرمیلێن پەترۆلێ هاتیە كرن، ل دووڤ رێككەفتنا مە، رۆژانە 50 هزار بەرمیلێن پەترۆلێ بۆ ناڤخوە دێ هێنە بكارئینان، 31 هزار بەرمیلێن دی ژی دڤێت رادەستی وەزارەتا پەترۆلا ئیراقێ بهێنە كرن».
ل دووماهیێ د. فوئاد حسێن گوت» پشتی بلندكرنا ئاستێ بەرهەمئینانا پەترۆلێ ل هەرێما كوردستانێ، دێ پەترۆلا زێدەتر بۆ دەرڤە هێتە هنارتن، هەرچەندە د بودجەیدا هاتیە دیاركرن كو دڤێت رۆژانە 400 هزار بەرمیل بۆ دەرڤە بهێنە هنارتن، بەلێ رەوش نوكە یا ئاسایی نینە».

جێگرێ سەرۆكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ راگەهاند: ل گەل بالیۆزێن رووسیا، ئوسترالیا و رۆمانیا مە باس ل پرسا مووچەی و هێرشێن درۆنی ل سەر زەڤیێن پەترۆلی ل هەرێما كوردستانێ كر.
شاخەوان عەبدوللا، جێگرێ سەرۆكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ ل تۆرا جڤاكییا فەیسبووكی بەلاڤكر كو ل گەل هەر ئێك ژ ئەلبرۆس كۆتراشیڤ، بالیۆزێ رووسیا، رادو ئۆكتاڤیان، بالیۆزێ رۆمانیا، گلێن مایلز، بالیۆزێ ئوسترالیا ل ئیراقێ كۆمبوویە. دیاركر ژی كو د وان كۆمبووناندا باس ل دەرئەنجامێن قەیرانا خەرجنەكرنا مووچەیێ فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ، كو بوویە بارگرانییەكا راستەقینە و زیانەكا مەزن ل ژیانا هەڤوەلاتییان كریە.
هەڤدەم بابەتێ بەردەوامییا هێرشێن درۆنی ل سەر دەزگەهێن پەترۆلی یێن هەرێما كوردستانێ و هەڤبەندیێن دو قۆلی تەوەرەی دی یێ كۆمبوونان بوو.

هەولێر، قائید میرۆ

بسپۆرەكێ كەرتێ پەترۆلێ ئاشكراكر، هێرشێن درۆنی ل سەر زەڤیێن پەترۆلی یێن هەرێما كوردستانێ زیانێن مەزن گەهاندینە وان زەڤییان و مەرەم ژ وان هێرشان ئالۆزكرنا رەوشێ و ئاریشەیێن د ناڤبەرا هەرێما كوردستانێ و بەغدایێ بوویە هەروەسا دبێژیت، رێژەیا بەرهەمئینانا پەترۆلێ كێم بوویە و دەم پێدڤیە ئاستێ بەرهەمئینانێ ڤەگەڕیت بۆ ئاستێ بەرێ.
د. سیروان عارەب، بسپۆرێ كەرتێ پەترۆلێ بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گوت « هێرشێن درۆنی ل سەر سەر زەڤیێن پەترۆلی ل هەرێما كوردستانێ راستەوخوە كاریگەری ل سەر بەرهەمئینانا پەترۆلێ هەیە، چونكە هێرش ل سەر هەر كەرتەكی بهێنەكرن دێ كاریگەریێن خوە هەبن و تووشی ئاریشەیان بیت، بێگومان پەترۆل ئێكە ژ كەرتێن گرنگ و ستراتیژی ل هەرێما كوردستانێ، لەوڕاژی هێرشێن درۆنی بووینە ئەگەرێ راگرتنا پشكەكا بەرهەمئینانا پەترۆلێ ل زەڤیێن هەرێما كوردستانێ، هەروەسا ترس و دلگرانی بۆ كارمەندێن بیانی یێن ل زەڤیێن پەترۆلی ل هەرێما كوردستانێ كاردكەن پەیداكریە و هندەك ژوان ڤەگەڕیاینە وەلاتێن خوە، مخابن ب ئەگەرێ ئەڤان هێرشێن درۆنی 60%ێ بەرهەمئینانا پەترۆلێ كێم بوویە، زەڤیێن پەترۆلی یێن بووینە ئارمانجا درۆنان ژ باشترین زەڤیێن پەترۆلێ نە ل هەرێما كوردستانێ، ب تایبەتی ژی ئەو زەڤیێن ل سنورێ پارێزگەها دهۆكێ هێرش ل سەر هاتیە كرن، چونكە رۆژانە رێژەیەكا مەزن یا بەرهەمێ پەترۆلێ ل ڤان زەڤیێن پەترۆلی دهێتە بەرهەمئینان و نوكە ئەو رێژەیە كێم بوویە و كاریگەری ل سەر بەرهەمێ زەڤیێن پەترۆلی ل هەرێما كوردستانێ هەیە».
د. سیروان عارەب گوت ژی» ب دیتنا من مەرەم ژ ڤان هێرشێن درۆنی ل سەر زەڤیێن پەترۆلێ ئارمانجێن سیاسی و ئابۆری ل پشت هەنە، هەتا ئاریشەیێن د ناڤبەرا هەرێما كوردستانێ و بەغدایێ دا هەنە ئالۆزتر بكەن، ژ بەر ستراتیژییا دەڤەرێن پەترۆل دهێتە بەرهەمئینان هەر زیانەكا بەركەڤیت پێدڤی ب دەمەكێ درێژ هەیە هەتا بەرهەمئینان بگەهیتە ئاستێ بەری ئەنجامدانا هێرشان، ئەز باوەرم هەر زەڤییەكا پەترۆلی دەمێ 20 رۆژ هەتا مەهەكێ پێدڤیە بۆ ڤەگەڕاندنا بەرهەمی ئەوژی ب مەرجەكی ب شێوەیەكێ لەز كار تێدا بهێتەكرن، هەروەسا ئەندازیار و كارمەندێن وان زەڤیێن پەترۆلی ڤەگەڕن سەر كارێن خوە، حوكمەتا ئیراقێ ژی مەرج داناینە هەمبەر هەرێما كوردستانێ بۆ هنارتنا مووچەیێ فەرمانبەران ئەوژی رادەستكرنا پەترۆلێیە، ئیرادە و خۆڕاگریا خەلك و حوكمەتا هەرێما كوردستانێ بووینە ئەگەر هەرێما كوردستانێ خوە ل سەرپێن خوە بگریت و تێگەهشتنا خەلكی بۆ رەوشێ خالەكا گرنگە بۆ پاراستنا هەرێما كوردستانێ، رۆژانە زێدەتری 250 هزار بەرمیلێن پەترۆلێ دهاتنە بەرهەمئینان و د دەمێ نوكەدا ئەو رێژەیە گەلەك كێمترە ل بەری ئەنجامدانا هێرشان».

دیدار/ دلۆڤان ئاكرەیی

ئەنداما كۆمیتەیا ناڤەندییا پارتی دیموكراتی كوردستان خانم ئەشواق جاف ل دۆر پێكئینانا كابینەیا دەهێ یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و رۆلێ ئالیێن سیاسی یێن هەرێمێ و ئێك هەلوەستییا وان ل سەر پرسێن نەتەوەیی بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گۆت:» د ڤێ قوناغا هەستیاردا پێكئینانا كابینەیا دەهێ یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و چالاككرنا پەرلەمانێ كوردستانێ ئێك ژ گرنگترین و ب هێزترین ئالاڤ و میكانیزمایە بۆ پاراستنا هەڤوەلاتییان و بەرگریكرنێ ژ مافێن كوردستانییان و هەكە كابینەیا نوو یا حوكمەتا هەرێمێ پێك بهێت و پەرلەمان چالاك ببیت ، دشێین ب ئێكگرتی و ب پلانەكا ئێكلاكەر رووب روویێ هەر فشار و هەرەشەیەكێ ببین كۆ ئاراستەی كوردستانێ دهێنە كرن ، چونكو هندەك جاران ل هند ئالییان گوهدار دبین، دبێژن ئەم ناهێینە كۆمبوونان و ئەم دیڤەلانكێن پارتی نینین ، نەخێر نابیت ب ڤی رەنگی بهێتە نێرین و هزر لێ بهێتە كرن ، پارتی دڤێت هەموود بەشكدار بن د هەر بریارەكا دهێتە دان و ئەم هەموو پێكڤە د خزمەتا خەلكێ كوردستانێدا بین، لەوما ئێكدەنگی و ئێكڕێزی گەلەك یا گرنگە، چونكو نوكە پێدڤییە ئالیێن سیاسی بلەز ل سەر پێكئینانا كابینەیا نوو یا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ رێكبكەڤن و جودا ل وێ ئێكگرتن و هەڤكاری د ناڤبەرا هەموو ئالیێن سیاسی یێن هەرێما كوردستانێ گەلەك یا گرنگە بۆ پاراستنا مافێن خەلكێ كوردستانێ، ب تایبەتی ل ڤێ قوناغا هەستیار نەك هەر پارتی و ئێكەتی بەلكو پێدڤییە هەموو پارتێن سیاسی ئێك دەست و ئێكهەلوەست بن بۆ كاركرن و دانا بڕیارێن راستەقینە بۆ چارەسەركرنا پرسگرێكان».
ئەنداما كۆمیتەیا ناڤەندییا پارتی زێدەتر گوت» ب دلخوەشیڤە دبینین حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل دووڤ دەستووری بەرگری ژ مافێن خەلكێ كوردستانێ كریە، و چو دەمان موزایەدە ب سەر خەلكێ كوردستانێدا نەكریە، حوكمەتا هەرێمێ نەك بتنێ پارێزگاری ل خەلكێ كوردستانێ كریە، بەلكو ل پاشەرۆژێ دێ گرەنتییا ئێكێ ژ مافێن خەلكێ كوردستانێ بیت».
‏سەبارەت ب هێرشێن درۆنان بۆ سەر هەرێما كوردستانێ ئاشكرا كر» ئەڤە وەك كارتەكا فشارێ دهێتە ب كارئینان بۆ لێدان ل ئابۆرێ كوردستانێ و ناخوازن كوردستان یا ئارام و پێشكەفتی بیت».

بەرپرسەکێ رێڤەبەریا خوەسەر یا رۆژئاڤایێ کوردستانێ دیار کریە هەڤدیتنا ڤێ دووماهیێ یا د ناڤبەرا نوونەرێ ئەمریکا ل گەل فەرماندارێ گشتی یێ هەسەدێ گەلەک باش بوویە و بریارە د دەمەکێ نێزیک دا ب پشکداریا سەرۆکێ فرەنسا کۆمبوونەکا دی ل پاریسێ بهێتە کرن.

بەرپرسەکێ رێڤەبەریا خوەسەر یا رۆژئاڤایێ کوردستانێ، کو نەخواستیە ناڤێ خوە ئاشکرا بکەت بۆ ئاژانسا رویترز یا نووچەیان دیار کریە، هەڤدیتنا ١٩ ڤی مەهێ یا د ناڤبەرا فەرماندارێ گشتی یێ هەسەدێ و تۆم باراکێ نوونەرێ ئەمریکا بۆ کاروبارێن سووریێ دا گەلەک باش دەرباز بوویە و هەلوەستێ ئەمریکا ل هەمبەر رۆژئاڤایێ کوردستانێ ب رەنگەکێ باش هاتیە گوهۆڕین، لێ هەتا نها ژی باوەریا هەسەدێ ب دەستهەلاتا نها یا شامێ ناهێت و کوردان گەرەنتی دڤێت و ژ بەر ڤێ یەکێ ژی سەرۆکێ فرەنسا دڤێت هاریکاریا هەر دو ئالیان ئانکو شامێ و رێڤەبەریا خوەسەر بکەت.
هەمان بەرپرسی ئەو یەک ژی دیار کریە، بریارە د دەمەکێ نێزیک دا ل پاریسێ ب پشکداریا مەزلوم عەبدی فەرماندارێ گشتی یێ هێزێن سووریا دیموکرات، تۆم باراک نوونەرێ سەرۆکێ ئەمریکا بۆ کاروبارێن سووریێ و ئیمانوێل ماکرۆن سەرۆکێ فرەنسا کۆمبوونەکا دی بهێتە کرن و فرەنسا دڤێت هاریکاریا کوردان و شامێ بکەت دا هەر دو ئالی بشێن پرسێن هەی چارەسەر بکەن، چونکی د کۆمبوونا هەری دووماهیێ دا مەزلوم عەبدی ب رەنگەکێ ئاشکرا بۆ تۆم باراکی دیار کریە، رەفتارێ چەکدارێن سەر ب ئەحمەد شەرعی ل سوەیدا وەسا کریە، کو باوەریا کوردان نها ب شامێ ناهێت و ژ بەر ڤێ یەکێ ژی پشکداریا هەسەدێ د ناڤ هێزێن وەزارەتا بەرگریێ یا سووریێ دا کارەک ب ساناهی نینە، دڤێت گەرەنتیەکا نێڤدەولەتی هەبیت، چونکی کورد قەبوول ناکەن پشتی وان هەموو قوربانیان بێی چو دەستکەفتەکێ بەرێ خوە بدەنە شامێ.
سەبارەت ب کۆمبوونا ل پاریسێ فەرماندارەکێ هێزێن سووریا دیموکرات ژی بۆ دەزگەهێن راگەهاندنا سەر ب رێڤەبەریا خوەسەر دیار کریە، کو دەمەکە فرەنسا کار بۆ کۆمبوونەکا وەسا دکەت، چونکی فرەنسا پەیوەندیێن گەلەک باش ل گەل کوردان هەنە و بەری نها ژی فرەنسا گەلەک هاریکاریا رۆژئاڤایێ کوردستانێ کریە و نها ژی سەرۆکێ فرەنسا دڤێت هاریکاریا رێڤەبەریا خوەسەر و شامێ بکەت دا هەر دو ئالی بشێن پرسێن هەی د ناڤبەرا خوە دا چارەسەر بکەن، دهێتە چاڤەرێکرن کو د دەمەکێ نێزیک دا مەزلوم عەبدی سەرەدانا پاریسێ بکەت و دێ بەری کۆمبوونا سێ قۆلی ژی ب جودا ل گەل سەرۆکێ فرەنسا و بەرپرسێن دی یێن وی وەلاتی کۆمبیت و دێ داخواز ژ فرەنسا کەت پشتەڤانیا رۆژئاڤایێ کوردستانێ بکەن، چونکی کورد بەرهەڤ نینن بێی گەرەنتیا ئەمریکا، فرەنسا و وەلاتێن دی بەرێ خوە بدەنە شامێ.