ئەڤرۆ نیوز:
ل كۆریا باشوور، ئه‌و كه‌سێن ژ ڤایرۆسێ كۆرۆنا یێ چێدبن، دووباره تۆش دبن، به‌رپرسێن وی وەلاتی ژی بۆ دیتنا ئەگەران ده‌ست ب ڤەکولینان كریه.
رێڤەبەرێ سەنتەرێ کۆنترۆلا نەخۆشیێن کۆریا باشوور راگەهاندیە: کو ٩١ تووشبوویێن کۆرۆنا یێ پشتی کو ساخ بووین، جارەکا دی پشکنین بۆ هاتینە کرن و ئه‌نجامێن وان پۆزەتیڤ بووینە و گۆتیە ژی: ھێشتا ئەم نزانین ھۆکارێن سەرھلدانا ڤی ڤایرۆسی چیە، بەلێ ڤەکولینێن مە دەستپێکرینە.
ئەڤرۆ نیوز:
نۆشدارەکێ چینی کو رێڤەبەرێ نەخۆشخانەکا دەمکی ل باژێرێ ووهان یێ چینی بوویە، هۆشداریێ ددەت ژ ئەگەرێ خەمساریێ ل بەرامبەر کۆرۆنا و بێژیت، چێدبیت ئەڤ ڤایرۆسە هندێ شەرێ جیهانیێ ئێکێ و دویێ خەلکێ بکوژیت.
وانگ ژینهوان، ئەو نۆشدارێ چینی یە دبێژیت، هۆکارەکێ ب لەز یێ بەلاڤبوونا کۆرۆنا بەحس دکەت و دبێژیت، ل گەلەک جهـان رێک ب تووشبوویان دهێتە دان، بچنە مال و بۆ خوە چارەسەریێ وەرگرن، ئەڤە شکەستنەکا مەزنە.
هەروەسا گوتیە، ئەوا نیویۆرک دکەت خەلەتیە، کو ناهێلن خەلک ب ناچاری ماسکان ب کاربینن، گۆتیە، نۆشدارەکێ نیویۆرک گوتیە وی ئەڤە جۆداهیا کولتووریە، لێ وی گۆتیە، ئەڤێ چ پەیوەندی ب کولتوورێ ڤە نینە، بنەمایێن زانستی دبێژن، دڤێت ماسک بۆ خۆپارێزیێ بهێتە ب کارئینان.
ئەو نۆشدارە رەخنێ ل دەستهەلاتدارێن ئەمریکا دگریت و دبێژیت، وان وەکو پێدڤی خەلک رێنمایی نەکریە،کو د مالدا بمینن و قەدەغەیا هاتنوچوونێ ب باشی جێبەجێنەکریە.
ڤایرۆسێ کۆرۆنا دشێت ب دووراتیا 4 مەتران ژ کەسەکێ تووشبوویی بۆ کەسەکێ دیتر ڤەگوهێزیت.
ڤەکولینەک ژ ئالیێ ئەکادیمیا زانستی یا سەربازی ل پەکینا پایتەختێ چینێ هاتیە ئەنجامدان و دبێژیت، ڤایرۆسێ کۆرۆنا دشێت ب دووراتیا نێزیکی چار مەتران ژ کەسەکێ تووشبوویی بۆ کەسەکێ دیتر ڤەگوهێزیت، ئەف مەودایە دو جار هندی وان دو مەترایە، یاکو رێکخراوا ساخلەمیا جیهانی پێشنیاز کریە دناڤبەرا دو کەسان دا بمینیت.
ئەڤ ڤەکولینە ل گۆڤارا دەرکەفتنا نەخۆشیێن ڤەگوهاستی هاتیە بەلاڤکرن، ئەڤ تاقیکرنا ل نەخۆشخانا هۆشینشان ل ووهان هاتیە ئەنجامدان، کو زانایان پشکنین بۆ هەوای و رووبەرێ یەکا چاڤدێریا چر و قاویشەکا گشتی یا تووشبوویێن کۆرۆنا یێ کریە، هەردو هۆلان 24 نەخۆش تێدا هاتبوونە نڤاندن، پشکنین ل 19 شوباتێ هەتا 2 ئادارێ هاتینە ئەنجامدان.
د ئەنجام دا هندەک دلۆپێن ئاڤێ ب دووریا زێدەتر ژ سێ مەتران ژ تووشبوویێن کۆرۆنا یێ دیتینە، کو هەلگرێن ڤایرۆسێ کۆرۆنا یێ بووینە و کۆرۆنا تێدا بوویە و چەند دەمژمێران یا چالاکبوویە، پشکنین بۆ هەوایێ ژووران هاتیە ئەنجامدان، تێدا دەرکەفتیە کو کۆرۆنا جۆدا ژ رێیا کۆخکێ و بێهنژینێ تێدا بەلاڤبوویە و بۆ چەند دەمژمێران وی ڤایرۆسی پارێزگاری ژ خوە کریە.
پشکەکا بچووک ژ وان ڤایرۆسان ب دووراتیا دو مەتر و نیڤان دوور ژ وان تووشبوویان دیتینە، لدووڤ ڤێ ڤەکولینا ئەکادیمیا زانستی یاسەربازی ل پەکینێ، ئەو دو مەترێن، وەکو رێنمایێن خوە پارێزیێ هاتینە پێشنیاز کرن، یا کێمە، کو مرۆڤ خوە ژ کەسەکێ تووشبوویی ب کۆرۆنا یێ بپارێزیت.
د پشکنینا وان دا تشتەکێ دیتر دەرکەفتیه، ب ئەگەرێ هێزا کێشکرنا ئەردی، پرانیا وان دلۆپێن ب رێیا کۆخکێ و بێهنژینێ دەردکەڤن، د کەڤنە سەر ئەردی و بۆ چەند دەمژمێران وەکو مەترسی ل سەر ساخلەمیا مرۆڤی دمینیت، دیسان وێ تیما چینی بۆ دلنیابوونێ ژ ڤێ چەندێ، پێلاڤێن چەند نۆشدارێن یەکەیا چاڤدێریا چر پشکنینە، تێدا دەرکەفتیە کو پشکەکا ژ وان کۆرۆنا ل سەر بوویە، داخواز ژ خەلکێ کریە خوە بپارێزن و هەموو تشتان تافیل بکەن.
ئەڤرۆ نیوز:
هێمن سلێمان بەرپرسێ راگەهاندنا پۆلیسێن پارێزگەها دهۆکێ، بۆ ئەڤرۆ نیوز دیار کر: ل رۆژا ئێکێ یا نەورۆزێ 21.3.2020 ل دەمێ رابوونا لەهیان ل دهۆکێ، تەرمێ زەلامەکێ د رووبارێ هشکەرووی دا ل نێزیکی گرێ سور ل سەنتەرێ باژێرێ دهوکێ هاتیە دیتن و هەتا نوکە خودان لێ پەیدا نەبوویە.
ناڤهاتی گۆت ژی: ژیێ وی کەسی نێزیکی 40_45 سالایە و درێژاهیا وی ۱۷٥ سم و پەنتەرونەکێ کابویی یێ نیلی و بلوزەکێ رساسی ل بەربوویە، چ بەلگەنامێن فەرمی دبەریکێن وی دا نەبوون، پەرێن ڤەکولینێ ل بنگەهێ پولیسێن نەورۆز هاتینە دروستکرن و هەتا نوکە تەرمێ وی ل رێڤەبەریا نۆشدارێ دادە ل دهۆکێ.
ئەڤرۆ نیوز، زنار تۆڤی:
ئەڤرۆ شەمبیێ 11.4.2020 ژ ئەگەرێ لێدانا بریسیێ ل قەزا ئاکرێ کەسەکێ گیانێ خوە ژ دەست دا و دو کەسێن دیتر ژی بریندار بوون و رەوشا ساخلەمیا وان یا باشە.
سەباح زۆهێر بەرپرسێ راگەهاندنا ساخلەمیا قەزا ئاکرێ، بۆ ئەڤرۆ نیوز دیار کر: کو ژ ئەگەرێ لێدانا بریسیێ، گەنجەکێ 22 سالی، کو خۆجهێ گوندێ هشکەبەرانە، ل ناحیا گردەسێن یا سەر ب قەزا ئاکرێ ڤە، گیانێ خوە ژ دەستدایە، لدووڤ دا هاتیە ڤەگۆهاستن بۆ نۆشداریا داد ل ئاکرێ.
ناڤهاتی گۆت ژی: د هەمان دەمدا هەر ئەڤرۆ ل گوندێ گلگوران بریسیەکێ ل دو گەنجێن دیتر دایە، هەر زوو هاتینە ڤەگۆهاستن بۆ نەخۆشخانا تەنگاڤیا ل ئاکرێ و نوکە رەوشا ساخلەمیا وان یا باشە.
ئەڤرۆ نیوز:
مەسرور بارزانی سەرۆکێ حوکمەتا هەرێما کوردستانێ ب هەلکەفتا جەژنا قیامە پەیامەک بەلاڤکر و د پەیاما خوە دا دیار دکەت کو جەژنا قیامە ل هەموو خووشک و برایێن مەسیحی ل کوردستانێ، عیراقێ و جیهانێ پیرۆز دکەم و داخواز ژ خودایێ مەزن دکەم کو رۆژی و دوعایێن وان قەبوول بکەت و جەژنا خوە د ناڤ خێر و خوشیێ دا برێڤە ببەن.
سەرۆکێ حوکمەتا هەرێما کوردستانێ دیار ژی دکەت کو کوردستان هەردەم جهێ پێکڤەژیانێ بوویە و دێ ئەڤ کەلتورە ل کوردستانێ د بەردەوام بیت.
مەسرور بارزانی ئاماژە ب هندێ ژی دکەت کو نها ڤایرۆسێ کۆرۆنا ل هەموو جیهانێ و کوردستانێ بەلاڤ بوویە و داخواز ژ هەموو وەلاتیان ل هەرێما کوردستانێ دکەم کو پێگیریێ ب رێنمایان بکەن.
ئەڤرۆ نیوز:
د. جوتیار عادل پەیڤدارێ حوکمەتا هەرێما کوردستانێ راگەهاند کو پشتی ل هندەک مالپەران هاتیە بەلاڤکرن کو وەلاتیەکێ خەلکێ باژێرێ سەقز یێ رۆژهەلاتێ کوردستانێ ب ناڤێ مستەفا سەلیمی هاتیە هەرێما کوردستانێ لێ ل پێنجوین رادەستی ئیرانێ هاتیە کرن. ب فەرمانا سەرۆکێ حوکمەتا هەرێما کوردستانێ لیژنەک هاتیە پێکئینان و دێ دووڤچوونا وی بابەتی هێتە کرن.
ئەڤرۆ نیۆز، قائید میرۆ
ھەرچەندە پشتی بەلافبوونا ڤایرۆسا کۆرۆنا و داکەتنا بھایێ پەتڕۆلێ مەترسی لسەر داھاتێ وان ولاتێن پەتڕۆلێ بەرھەم دئینن پەیداببو، بەلێ بسپۆرەکێ ئابوری ئاشکراکر، ددەمێ نوکە مەترسیێن لسەر مووچێ فەرمانبەرێن ھەرێما کوردستانێ نەماینە.
دکتۆر سەباح خۆشناو، بسپۆرێ ئابوری بۆ ئەڤرۆ نیۆز دیارکر” راستە بەری چەند رۆژان مەترسیەکا زۆر لسەر مووچێ فەرمانبەرێن ھەرێما کوردستانێ ھەبو، بەلێ ددەمێ نوکەدا ئەف مەترسی زۆر لاوازبوویە، چونکە داھاتی عێراقێ و ھەرێما کوردستانێ زۆربەی ل پەتڕۆلێ یە و دەمێ بھایێ پەتڕۆلێ دادکەڤیت مەترسی لسەر بودجە و مووچەی پەیدا دبیت.
خۆشناو ئاماژەکر” پشتی رێکەفتنا رێکخراوێن ئۆپێک و پۆپێک پلەس لسەر بلندکرنا بھایێ پەتڕۆلێ، پێشبینی دھێتەکرن رۆژێن داھاتی گۆھڕین بسەر بھایێ پەتڕۆلێ دا بھێت و بەرەف بلندبوونێ بچیت.
دکتۆر سەباح خۆشناو گۆتژی” ئەز باوەرم مەترسیێن مەزن لسەر مووچەی نەماینە، بتایبەتی ھەگەر رێکەفتنا ناڤبەرا ھەرێما کوردستانێ و بەغدا یا بەردەوامبیت، چونکە زێدەتری نیڤا مووچێ ھەرێما کوردستانێ ل بەغدایە و ھەتا ئەو پارە بھێت ل بەغدا چو مەترسی نابن.
ئەڤرۆ نیوز:
دێریک هیل، مامۆستا یێ زانستێن نۆشداریە ل زانکۆیا کۆلیج لەندەن، دبێژیت: زەلامان پتر ژ ژنان کێشێن جددی هەنە، ئەو نەخۆشێن کو کێشا وان یا زۆر و بەری نوکە کێشێن ساخلەمیێ هەین د مەترسیەکا مەزنتر دانە.
ڤەکولینەکا سەنتەرێ ڤەکولین و چاڤدێریا هوور یا نیشتمانی یا بریتانیا دبێژیت: 73٪ یا تووشبوویێن کۆرۆنا یێ زەلامن و 73.4٪ ژ وان د قەلەون.
هەروەسا ئامارا مریان و چێبوویان دیار دکەت، کو ئەو تووشبوویێن کێشا وان زۆر، پشتی وەرگرتنا چاڤدێریا چر ساخلەمیا وان کێمتر چێدبیت یان ژی چێنابیت.
ماتیو شمدیت، نۆشدارەکە ل نەخۆشخانەکا پاریس، دبێژیت، ژوورێن هەوارهاتنێ یێن نەخۆشخانێ هژمارەکا زۆر یا کەسێن قەلەو تێدا هەیە و هەروەسا 75٪ یا نەخۆشان ژی زەلامن.
هانی سبیتانی، نۆشدارەکە ل نیویۆرک، دبێژیت: ئەز ل نەخۆشخانەکا ئیمێرجنسیدا مە و 80٪ یا وان نەخۆشێن دهێنە ڤێ نەخۆشخانێ زەلامن.
پیەر دیلۆبێل، سەرۆکێ پشکا نەخۆشیێن ڤەگۆهاستنێ ل زانکۆیا تۆلۆز یا فرەنسا دبێژیت: بەرگریا سرۆشتی ل دەف ژنان ژ بەرگریا سرۆشتی یا ل دەف زەلامان زێدەترە.
جەیمس گیل، نۆشدار و وانەبێژ ل سکۆلا نۆشداری یا وورویک دبێژیت: ژنان سیستەمەکێ ب هێز یێ بەرگریێ هەیە و ئەڤە واتایا هندێ یە، کو باشتر خوە ل بەر نەخۆشیان دگرن.
گیل هەروەسا دبێژیت، دبیت هۆکارێن دیتر ژی هەبن، کو وە دکەن زەلام زێدەتر ژ ژنان تووشی کۆرۆنا یێ بن، ژ وان ژی کێمتر گوهدان ب ساخلەمیا خوە، گەلەک جگارەکێشان، ڤەخوارنێن کحولی و قەلەوی.
قەلەویێ کاریگەریەکا نەرێنی یا مەزن ل سەر ساخلەمیێ ب شێوەیەکێ گشتی هەیە، ژ وان ژی تووشبوون ب نەخۆشیێن وەکو شەکرێ و فشارا بلند یا خوینێ و ڤێ چەندێ نیگەرانیەکا زۆر ل دەف ئەمریکیان دروستکریە.
سەنتەرێ کۆنترۆلکرنا نەخۆشیان ل ئەمریکا دبێژیت، 42٪ یا وان کەسێن پێگەهشتی ل ئەمریکا د قەلەون و ئەڤە ژی وە دکەت، کو تووشبوونا وان ب کۆرۆنا یێ یا زۆر بیت.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
توشبوویێن كورونایێ ل ته‌ڤایا جیهانێ، ژ ملیۆنه‌ك و 700 هزار توشبوویان ده‌رباز بوو، كۆ د‌ڤێ رێژه‌یا توشبوویان دا ئه‌مریكا د پله‌یا ئێكێ یا ئه‌وان وه‌لاتان دایه كۆ كورونا به‌لا به‌لاڤ بووی، كۆ زێده‌تری 500 هزار توشبووی ل ئه‌وی وه‌لاتی هه‌نه.
لگۆری ئامارێن مالپه‌رێ (www.worldometers.info) یێ تایه‌ت ب ئامار و داتایان، كۆ به‌رده‌وام ژماره‌یا قوربانی و قورتالبویان ژ ڤایرۆسێ كورونایێ ل جیهانێ به‌لاڤ دكه‌ت، ژماره‌یا توشبوویێن ڤایرۆسی ل ته‌ڤایا جیهانێ گه‌هشته زێده‌تری ملیۆنه‌ك و 700 هزار كه‌سان، هه‌روه‌سا زێده‌تری 102 و 700 كه‌س ژی ب ئه‌گه‌رێ ڤایرۆسێ كورونایێ مرینه، هه‌مبه‌ر دا زیده‌تری 376 هزار و 5001 توشبوویی ل ته‌ڤایا جیهانێ ژ ڤایرۆسێ كورونایێ ساخ بووینه.
زۆترین ژماره‌یا توشبوویان ل جیهانێ ل ئه‌مریكا هاتیه توماركرن، كۆ توشبویێن ڤایرۆسێ كورنایێ ل وی وه‌لاتی گه‌هشتیه 502 هزار و 876 كه‌سان ل پله‌یا ئیكێ یا ئه‌وان وه‌لاتان دایه كۆ كورونا تێدا هه‌یه، ژ ئه‌ڤێ ژماره‌یێ 18 هزار و 747 توشبوویان مرینه و بڤێ چه‌ندێ ژی ئه‌مریكا ب رێژا مرنێ نێزیك بوویه ل ئیتالیا كۆ 18 هزار و 849 كه‌س ب ڤایرۆسێ كورونایێ مرینه و ل پله‌یا ئێكێ دایه.
ئه‌ڤرۆ نیوز:
رۆژنامه‌یا واشنتون پوست یا ئه‌مریكی ئاشكراكریه، كۆ وه‌زاره‌تا به‌ره‌ڤانیێ كۆ پنتاگۆنه، سیسته‌مێ به‌ره‌ڤانیا موشه‌كی یا پاتریوت ل عیراقێ ئێخسته‌كاری.
رۆژنامه‌یا ناڤبری ئه‌و چه‌نده به‌لاڤكریه كۆ سیسته‌مێ پاتریوت یێ ئه‌مریكی ل عیراقێ هاتیه دانان بۆ به‌ره‌ڤانیكرن ژ هێرشێن موشه‌كی یێن سه‌ر هێزێن ئه‌مریكا و نوكه كه‌تیه كارێ.
ژلایه‌كی دیڤه به‌رپرسێن ئه‌مریكی ب ئاژانسا ئه‌سوشیتدپرێس راگه‌هاندینه ل بنگه‌هێ سه‌ربازی یێ عه‌ین ئه‌سه‌د سیسته‌می پاتریوت و دو سیته‌مێن موشه‌كی یێن ناڤنجی ژی هاتنه دانان، هه‌ر وه‌سا هه‌ر ئه‌و سیسته‌م ل بنگه‌هێ سه‌ربازی یێ پارێزگه‌ها هه‌ولێری ژی هاتیه دانان.
ئه‌وی به‌رپرسێ بۆ ئاژانسا ناڤبری دیاركریه، ئه‌مریكا چه‌ند هه‌یڤه‌ك بۆ بزاڤا ئه‌وێ چه‌ندێ ددا كۆ ئه‌وی سیسته‌می ل عیراقێ بنه‌جهـ بكه‌ت، ئه‌و ژی دپێخه‌مه‌تا پاراستنا هێزێن خۆ ل ئه‌وی وه‌لاتی.
نيشاندان