ئه‌ڤرۆنيوز:
ئه‌مينداريا گشتى يا جڤاتا وه‌زيرێن عيراقێ بريارا ڤه‌كێشانا ده‌سته‌يا فرۆكه‌ڤانيا مه‌ده‌نى يا عيراقى ژ وه‌زاره‌تا ڤه‌گوهاستنێ ده‌ركر.
ئه‌مينداريا گشتى يا جڤاتا وه‌زيرێن عيراقێ دياركر كو ده‌سته‌يا فرۆكه‌ڤانيا مه‌ده‌نى ل دووڤ وێ بريارێ هاتيه ب سه‌ر جڤاتا وه‌زيران ڤه وئه‌ڤ چه‌نده دگونجيت ل گه‌ل برگێن ماده‌يا 33 ژ قانوونا بودجا گشتى يا عيراقى بۆ سالا 2018.
ئه‌ڤرۆ نيوز، فاتما مزوور:
بزاڤ دهێنه كرن كو هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مان و جڤاتێن پارێزگه‌هێن هه‌رێمێ پێكڤه بهێنه كرن
سه‌رۆك وه‌زيرێن هه‌رێما كوردستانێ نێچيرڤان بارزانى به‌رى هه‌لبژارتنێن جڤاتێن نوونه‌رێن عيراقێ راگه‌هاند كو 30ى ئيلۆنا ئه‌ڤ ساله دێ هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ هێنه ئه‌نجام دان، به‌لێ ژ به‌ر كو ل 24ى ڤێ هه‌يڤێ دێ ده‌مێ قانوونى يێ جڤاتا پارێزگه‌هێن هه‌رێما كوردستانێ ب دووماهى هێت، جڤاتێن پارێزگه‌هان داخوازێ دكه‌ن هه‌لبژارتنێن وان ژى ل گه‌ل يێن په‌رله‌مانى بهێنه كرن.
رۆژا 26ێ ئادارا بۆری جڤاتا پارێزگه‌ها سلێمانیێ نڤیسينه‌ك بۆ سه‌رۆكاتیا حوكمه‌ت و په‌رله‌مانی هنارت، دا كو هه‌لبژارتنێن جڤاتا پارێزگه‌ها سلێمانیێ ل گه‌ل یێن په‌رله‌مانى بهێنه كرن.
هه‌روه‌سا جڤاتا پارێزگه‌ها دهۆكێ ژی ئەو داخواز كربوو، به‌لێ هه‌تا نها به‌رسڤ نه‌هاتیه دان.
به‌رپرسێن ته‌ڤگه‌را گۆران ل سلێمانیێ دبێژن كو چو رێگری ل ژ ده‌ف وان نینه هه‌كه هه‌ردو هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مه‌نى و جڤاتێن پارێزگه‌هان ل هه‌رێما كوردستانێ پێكڤه بهێنه كرن.
ژ ئالیێ خوه ڤه ئە‌ندامێ فراكسیۆنا پارتى ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ فه‌رسه‌ت سۆفی ته‌كست ل سه‌ر ئه‌نجامدانا هه‌ردو هه‌لبژارتنان دكه‌ت، ژ به‌ر كو ئەو ئێك هه‌رێما كوردستانێ ژ ئالۆزیان دوور دئێخيت.
ئه‌ڤرۆنيوز:
بزاڤا نوجه‌با كو ئێك ژ گرۆپێن حه‌شدا شه‌عبى يه، گه‌ف ل ئه‌مريكا كرن وراگه‌هاند، ئه‌م ژ دانانا ناڤێ بزاڤا خوه دناڤ ليستا تيرۆرێ دا ناترسين ودرژدين ل سه‌ر ده‌ركرنا ئه‌مريكا ژ عيراقێ.
ئه‌بو وارس موسه‌وى، په‌يڤدارێ بزاڤا نوجه‌با كو گرۆپه‌كا حه‌شدا شه‌عبى يه ول رۆژێن بۆرى ژبه‌ر نێزيكبوونا وێ ژ كۆمارا ئيسلامى يا ئيرانێ ناڤێ وێ خستبوو دليستا تيرۆرێ دا، راگه‌هاند، سه‌ركه‌فتنا مه دهه‌لبژاتنان دا بوويه جهێ مه‌ترسيێ بۆ ئه‌مريكا ودوژمنێن عيراقێ، له‌وما ئه‌م ناترسين ژ دانانا ناڤێ مه دليستا تيرۆرێدا ول ده‌ف مه يا گرنگ ژى نينه.
گۆت ژى” ئه‌مريكى دزانن كو مانا وان ل عيراقێ پشتى سه‌ركه‌فتنا گرۆپێن حه‌شدا شه‌عبى دهه‌لبژارتنان دا دێ كاره‌كێ گران بيت، چونكى دێ هه‌موو شيانێن خوه بكارئينين بۆ ده‌ركرنا وان ژ عيراقێ، ل ده‌ستپێكێ دێ ب رێيا پێشكێشكرنا پرۆژه قانوونه‌كێ بيت ل جڤاتا نوونه‌ران .
پشتى ئه‌مريكا هه‌ر ئێك ژ حزبوللا يا عيراقى وعه‌سائيب ئه‌هلولحه‌ق وبزاڤا نوجه‌با خستينه دناڤ لستا تيرۆرێ دا، 18 په‌رله‌مانتارێن سه‌ركه‌فتى دهه‌لبژارتنێن 12/5/2018 دا ب هه‌مان شێوه ئه‌ندامێن وان گرۆپانه ودێ ناڤێن وان چيته دناڤ ليستا تيرۆرێ دا.
به‌گوێره‌ی زانیارییه‌كان دوای ئه‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا هه‌ریه‌ك له حزبوڵای عێراق و عه‌سائیبی ئه‌هلی حه‌ق و بزووتنه‌وه‌ی نوجه‌بای خسته لیستی تیرۆره‌وه، 18 په‌رله‌مانتاری سه‌ركه‌وتوو له هه‌ڵبژاردنی 12ی ئایار به‌هه‌مان شێوه له‌و گرووپانه‌ن و ناویان ده‌چێته لیستی تیرۆره‌وه.
ئه‌ڤرۆنيوز:
به‌رپرسه‌كێ بلند يێ بزاڤا گۆران، ده‌ست ژكاركێشانا خوه ژ رێزێن گۆران راگه‌هاند، كو ئێك بوو ژ هه‌ڤالێن نێزيك نه‌وشيروان مسته‌فاى رێكخه‌رێ به‌رێ يێ بزاڤا گۆران.
ل دووڤ ژێده‌رێن ده‌نگوباسان، عوسمان حاجى مه‌حموود، ئه‌ندامێ خانا راپه‌راندنا بزاڤا گۆران ده‌ست ژكاركێشا ونوكه ل هه‌رێما كوردستانێ نه‌مايه وزڤريه وه‌لاتێ سويد.
عوسمان حاجى مه‌حموود دپێشتر دا نێگه‌رانيا خوه ژ سيسته‌مێ كارێ خانا راپه‌راندنا گۆران وپشت گو‌هخستنا پێشنياز ورا وبۆچوونێن وى راگه‌هاندبوو ونگه‌رانيا خوه ژى ل سه‌ر شێوێ سياسه‌تا بزاڤا گۆران وشێوازێ ب رێڤه‌برنا ميديا فه‌رمى يا گۆرانێ وچه‌ند پرسێن حزبى يێن ناڤخوه‌يا بزاڤا گۆران ب خانا راپه‌راندنێ راگه‌هاند بوو.
ئه‌ڤرۆنيوز:
ل ئه‌مريكا مه‌زنترين ڤه‌كۆلينا نوشدارى ل سه‌ر نه‌خوه‌شيا په‌نجه‌شێرا مه‌مكى هاته ئه‌نجامدان، ل دووڤ ئه‌نجامێن وێ ڤه‌كۆلينێ كو ل 3 /6/2018 هاتيه به‌لاڤكرن، پتريا ژنێن توشبوويێن په‌نجه‌شێرێ پێدڤى ب وه‌رگرتنا چاره‌سه‌ريا كيميايى نينن، به‌لكو ئه‌و نه‌خوه‌شيه ب رێيا چاره‌سه‌ريا جيناتا وب هيزكرنا سيسته‌مێ به‌رگريا له‌شى ورێكخستنا هورمۆنان دهێته چاره‌سه‌ركرن وئه‌نجامێڤه‌كۆلينێ ڤه‌كرنا ده‌رگه‌هه‌كێ نوويه ل به‌رده‌م چاره‌سه‌ريا په‌نجه‌شێرا مه‌مكى.
ب گۆره‌ى وێ ڤه‌كۆلينا نوشدارى كو ل سه‌ر په‌نجه‌شێرا مه‌مكى هاتيه ئه‌نجامدان، پتريا ژنێن تووشبوويێن وێ نه‌خوه‌شيێ دشێن چاره‌سه‌ريا كيميايى وه‌رنه‌گرن بێ كو ده‌ليڤا چاره‌سه‌ركرنا نه‌خوه‌شيێ ژده‌ست بده‌ن.
ڤه‌كۆلينا ناڤبرى ژلايێ ده‌زگه‌هێ نيشتمانى يێ په‌نجه‌شێرێ ل ئه‌مريكا ب هه‌ڤكارى ل گه‌ل چه‌ند ده‌زگه‌هێن دى هاته ئه‌نجامدان ول رۆژناما زانستێ نوشدارى نيوئينگلاند ل ئه‌مريكا هاته به‌لاڤكرن.
وێ ڤه‌كۆلينا نوشدارى ئاماژه دا كو چاره‌سه‌ريا كيميايى رێيه‌كا كه‌ڤنه وكاريگه‌ريه‌كا گه‌له‌ك خراب دێ ل سه‌ر نه‌خوه‌شى هه‌بيت. ونوكه ب رێيا چاره‌سه‌ريا جيناتا وب هێزكرنا سيسته‌مێ به‌رگريا له‌شى ولادانا وان رێگريێن كو رێ ل هورمۆنان دگرن، ئه‌و نه‌خوه‌شى دهێته چاره‌سه‌ركرن.
هارولد بێرسته‌ين، نوشدار ل ده‌زگه‌هێ دانا فاربه‌ر بۆ په‌نجه‌شێرێ دبێژيت” ده‌مێ ژنه‌ك هه‌موو ده‌مان چاره‌سه‌ريا كيميايى وه‌ردگريت، كاريگه‌رى ل سه‌ر شێوازێ ژيان وكار وێ دكه‌ت ول سه‌ر به‌رپرسياره‌تيا وێ دناڤ خێزانێ ژى دا دكه‌ت، به‌لێ هه‌بوونا ئازايه‌تيێ كو بێژيه نه‌خوه‌شى ته چ پێدڤى ب چاره‌سه‌ريا كيمايى نينه، ئه‌ڤه برياره‌كا گه‌له‌ك باشه وباوه‌رى ب خوه‌بوونێ ژى دێ ل ده‌ف نه‌خوه‌شى دروست بيت، بۆ وێ چه‌ندێ بشێت ب ساناهى برياره‌كا دى بده‌ت.
هزار و273 نه‌خوه‌شان پشكدارى دوێ ڤه‌كۆلينا نوشدارى دا كرونموونه‌ك ژ خانێن مه‌مكێن وان هاته وه‌رگرتن، بۆ پيڤانا چالاكيا جيناتێن وان كو دبنه ئه‌گه‌رێ گه‌شه‌كرنا خانان وچاره‌سه‌ريا هورمۆنان بۆ وێ چه‌ندێ رێژا خانێن په‌نجه‌شێرێ دياربكه‌ن كو ئه‌گه‌رێ وێ چه‌ندێ هه‌يه چالاك ببن ڤه.
پشكه‌كا وان نه‌خوه‌شێن چاره‌ه‌سريا كيميايى وه‌رگرتى وپشكه‌كێ ژى وه‌رنه‌گريته، پشتى زێده‌تر ژ 9 سالان، نوكه 94% ژوان ژنان دژيانێ دا يێن ماين، 84% ژى ژوان چو نيشانێن نه‌خوه‌شيا په‌نجه‌شێرێ تێدا ناهێنه ديتن، ئانكو ئه‌وێن چاره‌سه‌ريا كيمايى وه‌رگرتى وئه‌وێن نه‌وه‌رگرتى چو جوداهى دناڤبه‌را وان دا نه‌بوو.
پێشبينى دهێته كرن ئه‌و ڤه‌كۆلينه تنێ ل ئه‌مريكا 70 هزار كه‌سێن ئه‌و نه‌خوه‌شيه ل ده‌ف هه‌ى ژ وه‌رگرتنا چاره‌سه‌ريا كيميايى رزگار بكه‌ت وبۆ سالێن داهاتى ژى ئه‌نجامێ وێ ڤه‌كۆلينێ دێ كاريگه‌ريه‌كا باش ل سه‌ر چاره‌سه‌ريا په‌نجه‌شێرا مه‌مكى هه‌بيت.
ئەڤرۆ نیوز ، زنار تۆڤی :
ئەڤرۆ 4/6/2018 کۆمبوونا پەرلەمانێ کوردستانێ دەستپێکریە و هه‌ردو لیژنێن دارایی و قانوونی یێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ دێ راپۆرتا خوه یا هه‌ڤپشك ل دوور پرۆژێ قانوونا چاكسازیا مووچێ خانه‌نشینان به‌رهه‌ڤ كه‌ن.
شێركو جه‌وده‌ت ئه‌ندامێ لیژنا دارایی یا په‌رله‌مانێ كوردستانێ دیارکریە ، کو ئه‌ڤرۆ هه‌ردو لیژنێن قانوونی و دارایی یێن په‌رله‌مانێ کوردستانێ دێ ل دوور پرۆژێ چاكسازیێ كۆمبن و دێ د راپۆرتا خوه دا گوهۆرینێ د سێ خالێن سه‌ره‌كی دا كه‌ن ، كو ئه‌و ژی گوهۆرینا مووچێ خانه‌نشینێن پله بلند و وه‌كهه‌ڤكرنا مووچێ خانه‌نشینێن هه‌رێمێ و به‌غدا یه.
هه‌روه‌سا خالا سیێ خانه‌نشینا پلێن بلنده كو پێدڤیه ل سه‌ر بنه‌مایێ ژیێ 50 سالیێ و خزمه‌تا پازده سالێن كاركرنێ بیت.
ل هەیڤا شواتا ئه‌ڤ ساله دا پەڕلەمانێ کوردستانێ پرۆژه قانوونا چاکسازیا مووچێ خانەنشینان په‌سه‌ندكر ، کو ئه‌و پرۆژه ژ لایێ حوکمه‌تا هه‌رێمێ ڤه هاتبوو ئاماده‌كرن ، هەکە ئەو پرۆژە ب ته‌مامی بهێته بجهئینان ، دێ هەیڤانە سەد هەتا سه‌د و پێنجی ملیار دینارێن خانه‌نشینێن نه قانوونی بۆ خزینا گشتی ڤەگەرینیت.
پشتی په‌سه‌ندكرنا وێ قانوونێ ، نه‌رازیبووونه‌كا مه‌زن په‌یدابوو ب تایبه‌ت ل سه‌ر مووچێن پله بلند و په‌رله‌مانتاران ، له‌وما سه‌رۆكاتیا په‌رله‌مانی دووباره ئه‌و قانوونە ڤه‌گه‌راند و دێ پێداچوون تێدا هێته كرن.
ئه‌ڤرۆ نيوز: ره‌وان نهێلى:
نافز ناوپردانی سه‌رۆكێ لژنا پيشه‌سازى و وزێ ل جڤاتا پارێزگه‌ها هه‌ولێرێ ئه‌ڤرۆ ل هه‌ولێرێ د كۆنگره‌كێ رۆژنامه‌ڤانى دا، راگه‌هاند: ئه‌ڤرۆ برياره‌ك ب ده‌ستێ وان گه‌هشتى يه كو وه‌زاره‌تا نه‌فتا عيراقێ بريار دايه رۆژانه 5مليون لترێن پانزينێ بۆ هه‌رێما كوردستانێ بهنێريت، كو رۆژانه دو مليون لتر بۆ هه‌ولێرێ و دو مليون لتر بۆ سلێمانيێ و مليونه‌ك بۆ دهۆكێ و ئه‌ڤ چه‌نده دێ بيته ئه‌گه‌رێ ئه‌رزانبوونا بهايێ پانزينێ و لترا پانزينێ ژ 600 بۆ 650 ده‌رباز نابيت.
ئه‌ڤرۆ نيوز، فاتما مزوورى:
به‌پرسێ وه‌لاتێ گواتمالا دبێژن كو رابوونا ڤۆلكانا فيۆگۆ يا بوويه ئه‌گه‌رێ كاره‌ساته‌كا مه‌زن و ب ڤێ سه‌ده‌مێ ژى 25 كه‌س هاتنه كوشتن و 300 كه‌سێن دژى بريندار بووينه.
وه‌كو ئه‌و ئامارێن هاتينه پشت راست كرن 25 كه‌س هاتنه كوشتن و 300 كه‌سێن دى ژی بریندار بوونه.
ئه‌ڤ بوركانه ل دووریا 40 كیلۆمێتران ل باشوورێ رۆژئاڤایا وی وه‌لاتی دوكێلێن سپی و ئاگر ژێ دهاته خوارێ ب بلندبوون و زێده‌بوونا وێ بوركانێ هنده‌ك ده‌ڤه‌ر ژ وه‌لاتیان هاتنه ڤالاكرن و باله‌فرگه‌هێن ئۆرۆرا یا پایته‌خت هاتیه گرتن.
جیمی مۆرالیس سه‌رۆك كۆمارێ گواتیمالا فه‌رمانا رزگاركرنا وه‌لاتیان ژ بال رێكخستیا هه‌وارهاتنێ دا.
سیرخیۆ كاباناس سه‌رۆكێ تیمێن هه‌وارهاتنێن سرۆشتى ژبۆ ميديايان راگه‌هاند: ئه‌ڤرۆ مه‌وادێن كۆ ژ ڤۆلكانێ ده‌ركه‌فتين ب ئاراسته‌یا باژێروكه‌كێ وی وه‌لاتی د بزاڤێ دایه و هه‌روه‌سا كارمه‌نده‌كێ سه‌ر ب تیمێن وان گيانێ خوه ژ ده‌ست دایه.
ئاژانسا رویته‌رز راگه‌هاندیه: هنده‌ك كه‌سان ب سه‌ده‌ما وێ ڤۆلكانێ گيانێ خوه ژ ده‌ست دايه و هاتينه بریندار كرن و ئۆپه‌راسیۆنا ڤالاكرنا ده‌ڤه‌رێ و ڤه‌گوهاستنا خه‌لكی ده‌ستپێكريه.
به‌رپرسیێن وه‌لاتێ گواتامالا ب وه‌لاتیێن خوه راگه‌هاندينه كو باشتره ماسكان بكاربینن دا كو ئه‌و دوكێل ژ وێ ڤۆلكانێ ده‌ردكه‌ڤیت زه‌ره‌رێ نه‌گه‌هیننه هه‌نه‌سادانا وان و دبێژن ژی نێزیكى ئێك ملیۆن وه‌لاتیان ترسا ڤۆلكانێ ل سه‌ر هه‌یه.
هه‌روه‌يا حوكمه‌تا گواتیمالا راگه‌هاندیه: نێزیكى ئێك ملیۆن وه‌لاتی بێ مال و حال بوونه.
ب سه‌ده‌ما وێ ڤۆلكانا مه‌زن ژی سوپایێن وه‌لاتی د ئاماده‌باشیێ ده‌نه ژبۆ رزگار كرنا وه‌لاتیان.
ئه‌ڤرۆ نيوز، فاتما مزوورى:
وه‌زاره‌تا په‌ترۆلا ئیرانێ د داخویانیه‌كێ دا كو ل ل سایتێ فه‌رمیێ وه‌زاره‌تا (شانا) دیار كریه: رێكه‌فتنێن هه‌ردو ئالیان د دۆر تێچوون و ده‌سته‌به‌ریێن كرێیا ڤه‌گوهاستنا په‌ترۆلێ ل ستوویێ خوه گرتينه ل كێلگه‌هێن كه‌ركووكێ بۆ پارزينگه‌هێن ئیرانێ ب رێژه‌یا 30 حه‌تا 60 هزار به‌رمیلان د رۆژه‌كێ دا و دانا وێ په‌ترۆلێ ژ لايێ ئیرانێ و ژبۆ باشوورێ عیراقێ كه‌فتیه د وارێ بجهئينانێ دا.
هه‌روه‌سا خوه‌یا كریه:تانكه‌رێن په‌ترۆلێ ئه‌ڤرۆ ل كه‌ركووكێ گه‌هشتنه پارزينگه‌هێن رۆژئاڤایا پارێزگه‌ها ئیلامێ و پرسگرێكێن لوجستیكی ل سه‌ر رێیا وێ رێكه‌فتنێ هاتنه چاره‌سه‌ر كرن.
هه‌ر د وێ ده‌ربارێ دا وه‌زاره‌تا په‌ترۆلا عیراقێ راگه‌هاند: ده‌ست ب شاندنا په‌ترۆلا كه‌ركووكێ ژبۆ ئیرانێ هاتیه كرن و بڕیاره پرۆژه‌یه‌كێ دامه‌زراندنا هێله‌كا ڤه‌گوهاستنا په‌ترۆلێ د ناڤبه‌را كه‌ركووكێ و ئیرانێ بهێته بجهئينان.
عاسم جیهات په‌یڤدارێ وه‌زاره‌تا په‌ترۆلێ راگه‌هاند: ئه‌و هێلا دهێته دامه‌زراندن و دشیان دایه هه‌ر رۆژ 250 هزار به‌رمیلێن په‌ترۆلێ ره‌وانه‌ى ئیرانێ بكه‌ت.
هه‌روه‌سا راگه‌هاندیه: عیراق دێ هه‌مان رێژه‌یا په‌ترۆلێ ل باشوورێ وه‌لاتی ل ئیرانێ وه‌رگريت و ئیران ژی دێ مفای ژ وێ رێژه‌یا په‌ترۆلێ وه‌رگريت ژبۆ دابینكرنا پێدڤیێن وه‌لاتیێن كرمانشانێ.
ئەڤرۆ نیوز، فاتما مزووری:
ل سەر سنورێ عیراق-تورکیا ل باژێرێ جۆلەمێرگێ سێ لەشکرێن توکیا ھاتنە کوشتن و دو ژی بریندار بوون.
سەرۆک ئەرکانیا تورکیا راگەھاند، ل باژێرکێ شەمزینان یێ سەر ب جۆلەمێرگێ ڤە، گەریلایێن پەکەکێ ب مووشەکان ھێرشی لەشکرێ تورکیا کر کو دەما وان لەشکران کارێ پاراستنا وێ رێ دکر و د ئەنجام دا سێ لەشکر ھاتنە کوشتن و دو ژی بریندار بوون.
سەرۆک ئەرکانیا تورکیا ئاماژە ب وێ چەندێ ژی کر کو ئەو دێ ل وان دەڤەران ل دژی پەکەکێ ئۆپەراسیۆنەکا بەرفرھـ ئەنجام دەن.
نيشاندان