هەولێر، قائید میرۆ

بەرپرسەكێ پارتی دیموكراتی كوردستان ل كەركووكێ ئاشكراكر، بزاڤێن پارتی بۆ پێكئینانا لیستەیەكا بەرفرهە ل كەركووكێ د بەردەوامن و هەتا نوكە هندەك ئالیێن سیاسی بەرهەڤیا خوە نیشادایە بۆ پێشنیازا پارتی و پێكئینانا لیستەكێ. هەروەسا دبێژیت، پارتی دێ ل چەند ڕۆژێن داهاتی ناڤێن بەربژارێن خوە ئێكلا كەت و هەلبژارتنێن ڤێجارێ گرنگیا خوە بۆ كوردان هەیە ژبەر كەركووكێ.
باقی سالەیی، ئەندامێ مەكتەبا ڕێكخستنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل كەركووكێ بۆ ڕۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گوت « ئەم یێ بەر ب هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ دچین و ل كەركووكێ ژی هەلبژارتن دێ هێنەكرن، لەوڕا هەژمارەكا ئالیێن بەری نوكە سەرەدانا مەكتەبا ڕێكخستنا پارتی ل كەركووكێ یا كری و مە ژی سەرەدانا هەژمارەكا ئالیێن سیاسی كریە ب مەرەما پێكئینانا لیستەكێ بۆ هەلبژارتنێن ئەڤسالە یێن جڤاتا پارێزگەها كەركووكێ، پارتی دخوازیت كوردان لیستەكا هەڤپشك یا كوردی ل كەركووكێ هەبیت و هەر ئالیەكێ بخوازیت دگەل لیستا پارتی پشكداری هەلبژارتنان بكەت دەرگەهێ پارتی یێ ڤەكریە ل بەردەم ئالیێن سیاسی».
سالەیی گوت ژی» بۆچوونا پارتی ل كەركووكێ یا خۆیایە بۆ هەلبژارتنێن بهێن، ئالیەكێ سیاسی ڕازیبوونا خوە دیاركریە دگەل پارتی پشكداری هەلبژارتنان بكەن و بڕیارە ئەڤرۆ ئالیەكێ دی یێ سیاسی سەرەدانا پارتی بكەت و دو حزبێن دی ژی بڕێڤەنە و پەیوەندی كریە و دخوازن سەرەدانا پارتی بكەن، پارتی چو مەرج ل سەر ئالیێن سیاسی نینە بۆ ئێك لیستەییێ و تنێ پارتی دخوازیت كورد دەنگێن زۆر بدەستڤە بینن و ئیدارەیا كەركووكێ بكەڤیتە دەستێ كوردان، بەلێ ئەم ناڤەشێرین ل سالێن بۆری مە هەڤپەیمانی هەبوویە ل كەركووكێ و مە ئەزموونەكا تەحل دگەل ئالیەكێ سیاسی هەیە و ناخوازین ئەو ئەزموون دوبارە ببیت، هەرچەندە پارتی دخوازیت هەموو كورد ب ئێك لیست پشكداریێ د هەلبژارتنان دا بكەن، دگەل ڤێ چەندێ ژی ئەڤە كارەكێ ب زەحمەتە و سەرناگریت».
باقی سالەیی ئاماژەكر» پارتی پشكدارەكێ سەرەكیێ لیستا برایەتی بوو ل كەركووكێ و پتریا پۆستێن پارێزگەها كەركووكێ د دەستێ كوردان دابوون، بەلێ ل دووماهیێ مەدیت چ بسەرێ كوردان هات و پارتی ناخوازیت ئەو ئەزموون بهێتە دوبارەكرن، ئەم چاڤەڕێی هەردو لقێن پارتی ل كەركووك و چەمچەمال دكەین بۆ هنارتنا ناڤێن بەربژارێن سنۆرێ خوە بۆ جڤاتا پارێزگەها كەركووكێ، هەردەمێ ناڤێن بەربژاران پێشكێشی مەكتەبا ڕێكخستنێ بهێنە كرن، لژنەیەكا تایبەت هەیە و دێ پێداچوون بۆ هێتەكرن و ناڤێن بەربژارێن پارتی ل كەركووكێ هێنە ئێكلاكرن، چونكی هەلبژارتنێن ڤێجارێ بۆ كوردان د گرنگن، ژ بەر كو دێ كەركووك ژی ڤەگریت و پشتی چەندین ڕوودانان دێ جارەكادی جڤاتەكا نوو یا پارێزگەهێ هێتە پێكئینان و گوهۆڕین ب سەر ئیدارەیا كەركووكێ هێن، لەوڕا ژی یا گرنگە كورد كار بكەن زۆرترین دەنگان بدەستڤە بینن و وەلاتیێن كورد پشكداریەكا بەرفرهە د هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهان دا هەبیت».

پەرلەمانێ هەرێما كەتەلۆنیا ل وەلاتێ ئیسپانیا د چارچۆڤەیێ سەرەدانەكا وەزیرێ شەهید و ئەنفالكریان ل هەرێما كوردستانێ، سۆز دا قوربانی و ئەنفال و كیمیاباران و جینۆساید و هەموو نەهامەتیێن خەلكێ كوردستانێ بێخیتە بەراهیا كارێن خوە بۆ وێ چەندێ ب جینۆساید ب نیاسیت.
عەبدوللا حاجی مەحمود، وەزیرێ كاروبارێن شەهید و ئەنفالكریان ل هەرێما كوردستانێ ل گەل شاندەكێ وەزارەتێ، سەرەدانا پەرلەمانێ هەرێما كەتەلۆنیایێ ل باژێرێ بەرشەلۆنا ل وەلاتێ ئیسپانیا كر و ژ ئالیێ ئەلبا ڤێركێس جێگرێ سەرۆكێ پەرلەمانێ هەرێما كەتەلۆنیایێ و ئانا بالسێرا جێگرا سەرۆكێ كۆمسیۆنا پەیوەندیێن دەرڤە ل پەرلەمانێ كەتەلۆنیا پێشوازی لێ هاتە كرن.
د وێ دیدارێ دا وەزیرێ شەهید و ئەنفالكریا ڕۆناهی ئێخستە سەر ئارمانجا سەرەدانێ كو بۆ پشكداریكرنێ بوو د كۆنفرانسێ 16 یێ ئێكەتیا زانایێن نێڤدەولەتی یێن جینۆسایدێ ل باژێرێ بەرشەلۆنە، هەروەسا باسێ قوربانیدان و نەهامەتیێن خەلكێ كوردستانێ و ئەنفال و كیمیاباران
و جینۆسایدا دژی گەلێ كورد هاتیە كرن .
جێگرێ سەرۆكێ پەرلەمانێ كەتەلۆنیا ژی ڕاگەهاند كو پەرلەمانێ هەرێما كەتەلۆنیا پرسا جینۆسایدا كوردان دێ ئێخیتە بەراهیا كارێن خوە بۆ وێ چەندێ ئەو كارەسات و جینۆسایدێن كو ب سەرێ خەلكێ كوردستانێ دا هاتین ب زیندی ل سەر ئاستێ نێڤدەولەتی بمینن .

سەرۆكێ دیوانا سەرۆكایەتیا هەرێما كوردستانێ ڕادگەهینیت: دانوستاندن و پەیوەندی ل گەل كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ بۆ دیاركرنا ڕۆژا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ د بەردەوامن و خویاكر، بۆچوونا نەتەوەیێن ئێكگرتی ئەوە كۆمسیۆن دشێت د ئەڤسالەدا سەرپەرشتیا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ ل هەمان ڕۆژا هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ بكەت.
فەوزی حەریری، سەرۆكێ دیوانا سەرۆكایەتیا هەرێما كوردستانێ گوت» پشتی بڕیارا دادگەها فیدرالی، مە سەرەدانا كۆمسیۆنا هەلبژارتنێن ئیراقێ ل بەغدا كر و بۆچوونێن جودا هەبوون ل سەر ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ، لەوما پشتی وێ ڕوونشتنێ مە ئەو داخوازی هەرێما كوردستانێ كرن بۆ زێدەتر دانوستاندنێ».
فەوزی حەریری دیاركر» مە دوپاتی ل سەر ئەنجامدانا هەلبژارتنان ل 18/11/2023 ب گۆرەی فەرمانا سەرۆكایەتیا هەرێمێ كر وهەروەسا ڕازی بووین ژی ل سەر وێ چەندێ كو ل گەل هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ ل 18/12/2023 بهێنە ئەنجامدان، بەلێ هەتا نوكە كۆمسیۆنێ ژڤانێ هەلبژارتنان ئێكلا نەكریە».
ئاماژەكر» ئەم ل گەل جینین پلاسخارت، نوونەرا تایبەت یا سكرتێرێ گشتیێ نەتەوەیێن ئێكگرتی ل ئیراقێ و پسپۆرێن نەتەوەیێن ئێكگرتی كۆمبووینە و باوەریا وان ئەوە دشیانێن كۆمسیۆنا هەلبژارتنێن ئیراقێ دایە د ئەڤسالەدا ل گەل هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ، هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ ژی بڕێڤەببەت».
ل ڕۆژا 10/7/2023، سەرۆكایەتیا هەرێما كوردستانێ نڤیسارەك ئاراستەی كۆمسیۆنا هەلبژارتنێن ئیراقێ كریە ب گۆرەی فەرمانا هەرێمێ هەژمار 90 ل 26/3/2023، بڕیار هاتیە دان هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ ل ڕۆژا 18/11/2023 بهێنە ئەنجامدان، بۆ وێ مەبەستێ ژی داخواز ژ كۆمسیۆنا هەلبژارتنێن ئیراقێ كریە بەرهەڤیێ نیشا بدەت بۆ سەرپەرشتیكرنا هەلبژارتنان د وی ژڤانێ دیاركری دا، یان ژی ل گەل هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ ل 18/12/2023 بهێنە ئەنجامدان .
پشتی بڕیارا دادگەها فیدرالی ل 30/5/2023 دۆر دەمێ درێژكرنا دەمێ قانوونی یێ ژیێ خولا پێنجێ یا پەرلەمانێ كوردستانێ، د نوكە دا ئالیێن پەیوەندیدارێن هەرێما كوردستانێ ل گەل كۆمسیۆنا بلند یا هەلبژارتنێن ئیراقێ، دانوستاندنێ ل دۆر دیاركرنا ژڤانەكی بۆ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ، كو ژ ئەگەرێ ئەنجامدانا هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ و ب دووماهی هاتنا دەمێ قانوونی یێ كاركرنا جڤاتا كۆمسیارێن كۆمسیۆنێ پشتی هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهان، هەتا نوكە هیچ ژڤانەك بۆ هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ نەهاتیە دیاركرن.
ل 21/6/2023، مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ پشتی پێشوازیكرنێ ل جینین پلاسخارت، نوونەرا تایبەت یا سكرتێرێ گشتیێ نەتەوەیێن ئێكگرتی ل ئیراقێ، د تویتەكی دا ڕاگەهاند» خەلكی مافێ هەلبژارتنان هەیە، ل گەل نوونەران تایبەت یا سكرتێرێ گشتیێ نەتەوەیێن ئێكگرتی ل ئیراقێ مە باس ل بەرهەڤیان و پشتەڤانی ل دۆر ڤێ چەندێ كر».
بڕیارە ل 18/12/2023 هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ ( ژبلی پارێزگەهێن هەرێما كوردستانێ) بهێنە ئەنجامدان ب پشكداریا زێدەتر ژ 23 ملیۆن دەنگدەران و ب گۆرەی ڕێنمایێن كۆمسیۆنا بلند یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ د ڤێ مەهێ دا دێ دەست ب تۆماركرنا هەڤپەیمانیێن حزبان هێتە كرن.

سەرۆك مەسعود بارزانی پێشوازی ل محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ كر و پاشی پێكڤە ل هەڤالینیا فوئاد حسێن وەزیرێ دەرڤەیێ ئیراقێ سەرەدانا چەندین جهێن گەشتیاری ل سۆران كر.
سەرەدانا سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ بۆ هەرێما كوردستانێ یا فەرمی نەبوو و ب ئارمانجا دیتنا دەڤەرێن گەشتیاری و سروشتێ جوان یێ دەڤەرێ هاتبوو هەرێما كوردستانێ.

سەرۆك مەسعود بارزانی پشكداری د ڕێوڕەسمێ هەلكەفتا ڕۆژا نیشتمانی یا فرەنسا دا كر كو ئەو ڕێورەسمە ژ ئالیێ فونسۆلخانەیا گشتی یا وەلاتێ فرەنسا ل هەولێرێ هاتبوو سازكرن و تێدا هەژمارەكا بەرچاڤ ژ مێهڤانێن ناڤخوەیی و بیانی بەرهەڤ بوون، سەرۆك بارزانی پیرۆزباهیا ڕۆژا نیشتمانی یا فرەنسا ل قونسۆلێ گشتیێ فرەنسا ل هەولێرێ كر.

سەرۆك مەسعود بارزانی ل سەلاحەدین پێشوازی ل خالد بن حەمەد ئەلسەلیتی، بالیۆزێ قەتەر ل ئیراقێ كر و د دیدارەكێ دا بیر و ڕا ل دۆر گرنگیا پەیوەندیێن د ناڤبەرا وەلاتێ قەتەر و هەرێما كوردستانێ هاتنە ئالوگوركرن و بالیۆزێ قەتەر نیازا وەلاتێ خوە بۆ ڤەكرنا قونسۆلخانەیەكێ ل هەولێرێ ب سەرۆك بارزانی ڕاگەهاند. ژ ئالیێ خوەڤە سەرۆك بارزانی پێشوازی ل پێشڤەبرنا پەیوەندیێن هەردو ئالیان و ڤەكرنا قونسۆلخانەیا قەتەر ل هەولێرێ كر.

د كۆڕەكی ل دەرڤەی وەلاتی، سەرۆكێ ئێكەتی نیشتمانی كوردستان، پەیوەندیێن د ناڤبەرا پارتیا مە و حزبا خوە ب خراب ل قەلەم دان و ئەگەرێ وێ خرابیێ ژی ئێخستە ستوویێ پارتیا مە وەكو وێ چەندێ مە پارتی گرفت و جوداهیێن خوە ئێكلایەنە دروستكربن!.. دیارە ژ بیرا وان چوویە كو ل پتریا ویستگەهاندا سەرەرای هەڤپشكیا وان د حوكمڕانیێ دا، بەلێ ژ ئالیێن ئۆپۆزسیۆنێ زێدەتر كێشە و گرفت بۆ كار و چالاكیێن حوكمەتێ دروست دكرن.
د ئاخڤتنێن خوە دا باس ل كێشەیێن پارێزگەها سلێمانیێ دكەت بێی بەرچاڤكرنا ڕاستیان و باس ل وێ چەندێ ناكەت كو حزبا وی هۆكارێ سەرەكی یە و ڕیگربوو ل بەردەوم ئاڤەدانكرن و بجهئینانا پڕۆژەیێن خزمەتگوزاری و هەتا دگەهیتە بابەتێ ئەمنی و دەست ب سەرداگرتنا داهاتێ ناڤخوەیی یێ پارێزگەهێ و هەموو وی سنووری، وێ چەندێ ژی ڕۆهن ناكەت كو حزبا وی بوویە بەدیلێ حوكمەتێ و ناهێلێت دەزگەهێن شەرعی ڕۆلێ خوە ببینن و نابێژیت ژكیرێ وان هەموو شیانان بدەستڤە دئینن كو ل شوینا دەزگەهێن حوكمەتێ پارەی ب مەزێخن.
ژ ئالیەكی دی ڤە ژ بیرا وی چوویە كا چاوا دەزگەهێن حوكمەتا فیدرالی و دادگەها فیدرالی ئینا دناڤ پڕۆسەیا حوكمڕانیا هەرێمێ دا و چەند چارەسەریا كێشەیێن ب وی بابەتی ڤە ئالۆزكریە.
پارتی ئێك مەرجەعیەت و ئێك هەلویست هەبوو و یا بڕیارێ ل سەر ددەت دهێتە بجهئینان، ئەو هیڤیا وانە هەڤشێوەیێ خوە ل كوردستانێ پەیدا بكەن، بلا پشتڕاست بیت مەرجەعیەت و ئێكهەلویستیا پارتی ل هیچ ویستگەهەكێ نەهاتیە گوهۆڕین و ژ نوكە و وێڤە ناهێتە گوهۆڕین. هەكە پارتی پەیوەندیا خوە ل گەل حزبا وی ل سەر بنەمایێ ئاخڤتنێ و داخویانیێن كادر و سەركردەیێن وان ڕێكخستبا پێدڤی بوو هیچ كۆمبوونەك نەهاتبا ئەنجامدان، بەلێ هەكە ئیرادەیا ڕێككەفتنێ د دەستێ واندا نەبیت بهانە دزۆرن بۆ تێكدانا زەمینەیا تێكگەهشتنێ و نێزیكبوونێ.
خەلكێ كوردستانێ ئاگەهدار دكەین كو پارتیا مە یا ڕژدە د چارەسەركرنا كێشەیان و پەیداكرنا سەقایەكێ ئارام بۆ وەلاتیان و ئێكڕێزیێ و پێشئێخستنا پڕۆسەیا سیاسی ل كوردستانێ، هەروەكو ئاشكرایە ژی باشكرنا كێشە و جوداهیان ب وی شێوازی و برنا وان بۆ دەرڤەی هەرێمێ ئاماژەیەكا نوویە بۆ بێ خەمبوونێ ژ ئێكڕێزیا ناڤمالا كوردستانی.

د نڤیسارەكا فەرمی دا ب ئیمزایا سەرۆكێ دیوانا سەرۆكایەتیا هەرێما كوردستانێ كو هاتیە ئاراستەكرن بۆ كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ و دانەیەك ژی بۆ ئالیێن پەیوەندیدار هاتیە دان، سەرۆكایەتیا هەرێما كوردستانێ داخوازكریە كۆمسیۆنا ئیراقێ بەرهەڤیێ نیشان بدەت بۆ سەرپەرشتیكرنا هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ.
د نڤیسارا سەرۆكایەتیا هەرێما كوردستانێ دا ئاماژە ب وێ چەندێ هاتیە كرن كو ب گۆرەی فەرمانا هەرێمێ هەژمار 90 ل 26/3/2023 بڕیار هاتیە دان هەلبژارتنێن پەرلەمانێ كوردستانێ ل ڕۆژا 18/11/2023 بهێنە ئەنجامدان، بۆ وێ مەبەستێ ژی داخواز كریە كۆمسیۆنا بلند یا سەربخوە یا هەلبژارتنان ل ئیراقێ بەرهەڤیێ نیشان بدەت بۆ سەرپەرشتیكرنا هەلبژارتنان ل ژڤانێ دیاریكری، یان ژی ل گەل هەلبژارتنێن جڤاتێن پارێزگەهێن ئیراقێ ل 18/12/2023.

دەستەیا ئامارێ ل هەرێما كوردستانێ ڕاگەهاند: ب گۆرەێ خەملاندنان پێشبینی دهێتە كرن هەژمارا ئاكنجیێن هەرێما كوردستانێ ل دوماهیا ئەڤسالە بگەهیتە زێدەتر ژ شەش ملیۆن و 556 هزار كەسان كو زێدەتر ژ سێ ملیۆن و 296 هزار نێر و سێ ملیۆن و 260 هزار مێیان بخوەڤە دگریت.
دەستەیا ئامارێ ل هەرێما كوردستانێ كۆمەكا ئاماران بەلاڤكرن و ڕاگەهاند» نەبوونا سەرژمێریا ل ئیراقێ بۆ دەمێ 36 سالێن بۆری، ڤالاهیەكا مەزن ئێخستیە ژێدەرێ گرنگێ داتایێن پلانان ژ بەر نەبوونا نیشاندەرێن دیموگرافی ب هووردەكاریێن خوەڤە، لەوما دەستەیا ئامارێ پێدڤی بوو ڕێكێن دی بگریتە بەر بۆ دابینكرنا وان داتایان بكارئینانا بەرنامێ نە ڕاستەوخوە یێ خەملاندنا هەژمارا ئاكنجیان».
ب گۆرەی ئامارێن دەستەیا ئامارێ ل هەرێما كوردستانێ، پێشبینی دهێتە كرن بۆ سالا 2023 هەژمارا ئاكنجیان ل هەرێما كوردستانێ بگەهیتە شەش ملیۆن و 556 هزار و 752 كەسان كو سێ ملیۆن و 296 هزار و 240 كەس ژ ڕەگەزێ نێر و سێ ملیۆن و 260 هزار و 514 كەس ژ ڕەگەزێ مێ نە».
هەر ل دووڤ وێ ئامارێ « 78.4% ژوان ئاكنجیێن باژێرانە و 21.6% ئاكنجیێن گوندانە» هەروەسا گەشەیا ئاكنجیان بۆ سالا 2023 ب 2% هاتیە خەملاندن.
ل دۆر هەژمارا ئاوارە و پەنابەران ل هەرێما كوردستانێ، دەستەیا ئامارێ پشتبەستن ب ئامارا ڕێكخراوا كۆچ یا نێڤدەولەتی كریە كو هەژمارا كەسێن ئاوارەیێن ناڤخوە ئیراقێ ل ناڤەراستا 2022 گەهشتیە ملیۆنەك و 18 هزار كەسان كو پشكا هەرێما كوردستانێ ژ ئاوارەیێن ناڤخوە نێزیكی 694 هزار كەسانە ئانكو 52.6% ژ ئاوارەیێن ناڤخوەیی ل ئیراقێ.
دەستەیا ئامارێ ل ئیراقێ دبێژیت» زوورترین هەژمارا ئاوارەیێن هەرێما كوردستانێ ل پارێزگەها دهۆكێ د ئاكنجی نە و پاشی ل پارێزگەهێن دی كو پلەبەندی ب ڤی شێوەیە: دهۆك 320 هزار كەس، هەولێر 233 هزار كەس، سلێمانی 142 هزار كەس.

سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، مەسرور بارزانی د پەیامەكێ دا سوپاسیا خەلكێ كوردستانێ دكەت و ڕاگەهاند: پاشەڕۆژ یا گەشە و كاروانێ چاكسازیێ و ئاڤەدانیێ ناڕاوەستیت.
مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ د پەیامەكێ دا ل پێگەهێ خوە یێ تایبەت ل تۆرا جڤاكی یا تویتەری بەلاڤكر» سوپاس بۆ وان هەموویان یێن ل ڤان چار سالێن بۆری، ژ پێخەمەت كوردستانەكا ب هێزتر و ئاڤەدانتر پشتەڤانێن مە بوون».
د پەیاما سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ دا هاتیە ژی» سوپاسیا من یا تایبەت ژی بۆ خەلكێ خۆڕاگرێ كوردستانێ، پاشەڕۆژ یا گەشە و كاروانێ چاكسازیێ و ئاڤەدانیێ ناڕاوەستیت».