سالار محەمەد دۆسكی:
ل ژێر دورشمێ (ژینگەها مە مالا مەیە) ب پشكداری یا جەماوەرەكێ زوور ژ خەلكێ پارێزگەها دهۆكێ، رێڤەبەری یا گشتی یا رەوشەنبیری و هونەری و سەرۆكاتیا باژێرڤانیا دهۆكێ، ب پشتەڤانی یا (د.عەلی تەتەر) پارێزگەرێ دهۆكێ، دوهی 27/5/2023ێ ل پاركا نەوروز و ب هەلكەفتا رۆژا پارێزگەهبوونا دهۆكێ، نەهەمین كەرنەڤالا (54) سالیا پارێزگەهبوونا دهۆكێ ب پشكداری و نیشادانا كارو خزمەت و چالاكیێن پتر ژ 20 فەرمانگەهێن میری ل پارێزگەهێ دەست پێكر و لایەنەكێ كەرنەڤالێ بۆ گولخانە و هەڤالێن ژینگەهێ تەرخانكر، و (15) كەساتیێن دوارێن جودا دا خزمەتكری ل سەر ئاستێ پارێزگەهێ هاتنە خەلاتكرن.
پەیڤدارێ رێڤەبەری یا گشتی یا رەوشەنبیری و هونەری ل دهۆكێ حەسەن فەتاح بۆ ئەڤرۆ گۆت: بگرنگی مەزانی روویێ گەشتیاری و شارستانیێ دهۆكێ نیشا مێهڤانان بدەین، كەلتور و جوانی و ئارامی یا دهۆكێ ژی ب رێكا ڤی كەرنەڤالی هاتە نیشادان ب هەر دو رێكان سەرەدانێن گەشتیاران و رومالا میدیایی یا نافخوە و بیانی ژی دهێتە نیشادان، و ئەف كەرنەڤالە ب پشكداری یا سترانبێژان (رێناس زێی، تەحسین خدر فەقیر، كانی سەفەر، شرینا خانی، گیورگیس لیوی) دگەل تیپا روباد یا موزیكێ و گێرانا ئاهەنگا هونەری یا كەرنەڤالێ هاتە سازكرن.
ئەمیر عەلی، رێڤەبەرێ گشتیێ رەوشەنبیری و هونەری ل پارێزگەها دهۆكێ پەیڤا كەرنەڤالێ خواند و لدەسپێكێ پیرۆزباهی ل گشت خەلكێ پارێزگەهێ و ئامادەبوویان كر و گۆت: ئەم دخازین ب رێكا ڤی كەرنەڤالێ هەمی جوانیێن دهۆكێ و هێمایێن وێ یێن شارستانی بەرچاف بكەین، هێژایان دروشمێ ئەف سالە بۆ كەرنەڤالێ هاتیە دەست نیشانكرن، بناڤێ (ژینگەها مە مالا مەیە) وەك هوون دزانن سالانە فوكسامە ل سەر مژارەكێ یە بۆ ئەف سالە مە ژینگەه هەلبژارت ب وێ مەرەمێ زێدەتر هشیاری یا پاراستنا ژینگەهێ بەلاف بكەین دناڤا خەلكێ خوەیێ خوشتڤی دا.
رێڤەبەرێ گشتیێ رەوشەنبیری و هونەری ل پارێزگەهێ ئەو ژی گۆت: ژ سالا 2013ێ وەرە كەرنەڤال دهێتەگێران بتنێ هەر دو سالێن پەژیكا كورنا هەی نەهاتیە گێران، بڤێ هەلكەفتێ زور سوپاسی یا جەنابێ پارێزگەرێ دهۆكێ (د.عەلی تەتەر) دكەین وەك پشتەڤانێ ڤێ كەرنەڤالێ، سوپاس بۆ هەموو ئالیێن ل گەل مە دپشكدار وەك فەرمانگەه، سوپاس بۆ هێزێن ئێمناهیێ و هەر كەسەكێ كار بۆ سەركەفتنا ڤێ كەرناڤێ كری.
رێڤەبەرێ گشتیێ رەوشەنبیری ل پارێزگەها دهۆك ئەو ژی ئاشكراكر كو وەك وەزارەتا رەوشەنبیری ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ كار ل سەر سێ هێلێن گشتی دكەن و ئەف جورە كەرنەڤال و فیستەڤال و كورو بزاڤێن ئەدەبی و رەو شەنبیری و كەلتووری و هونەری، گەشەپێدان و پاراستنا كەلتوور و فلكلورێ مەیێ كوردستانێ ژ ستران و چیرۆك و سەرهاتیا و هەتا دگەهیتە كارسازیێ كو دناڤا موزەخانا دهۆكێ یا فلكلوری دا دهێتە پاراستن، گەشپێدانا مرۆڤ و مرۆڤاسازیێ كو ئەم كار بۆ بەلاڤەكرنا رەوشەنبری یا گشتی دناف جڤاكی دا دكەین و ب تایبەت تەخا گەنجان كو مە نفشەكێ هشیار وئاڤا و پێگەهشتی هەبیت، كەرنەڤال یێ هەمی خەلكێ پارێزگەهێ یە ب قەزا و ناحیە و كومەلگە و گوند ڤە و هەر هەمیان بەهرا خوە تێدا هەیە و پلانا مە یا رێڤەبەریا گشتی ئەوە بۆ سالێن بهێت پتر گرنگیێ ب قەزا و دەردورێن سەنتەرێ پارێزگەهێ بدەین و زێدەتر خزمەتا گەل وەلاتێ خوە بكەین.
د. عەلی تەتەر، پارێزگەرێ دهۆكێ ب ڤێ هەلكەفتێ دناڤا كەرنەڤالا دهۆكێ دا، پەیڤەك پێشكێشكر، گۆت: دهۆك نموونەكا جوانا ئارامی و تەناهی یە ل سەر هەمی پارێزگەهێن عیراقێ و كوردستانێ و سوپاسدارێ خەلكێ پارێزگەها دهۆكێ ینە ئەف روویێ جوان و مەدەنیەتێ نیشا هەموو جیهانێ دەت و دەرگەهێن مالێن خوە ڤەكرینە بۆ خەلكێ لێ قەومای و دەرگەهێ پارێزگەهێ بۆ هەمی خویشك و برایێن مە دڤەكرینە و باشترین نموونا پێكڤە ژیانێ یە ل رۆژهەلاتا ناڤین و وشانازیێ پێ دبەین و حوكمەتا هەرێما كوردستانێ لدووڤ شیانێن خوە حوكمەتا كوردستانێ كێمتر خەمی نەكریە بۆ خزمەتكرنا ڤێ پارێزگەهێ.
د.عەلی تەتەر گۆتژی:ل سێ سالێن دەربازبووی كابینا نەهێ یا حوكمەتێ و كەسایەتیا سەرۆكێ حوكمەتێ رێزدار (مسرور بارزانی) گرنگیەكا باش دایە پارێزگەها دهۆك، دەه سالێن بوری گەلەك گرانی كەفتیە سەر خەلكێ ڤێ پارێزگەهێ شەرێ داعش و بورینا بودجا خەلكێ كوردستانێ ژلایێ عیراقێ ڤە و هاتنا هژمارەكا مەزن یا ئاواران بۆ پارێزگەهێ، لێ خوش بەختانە ئەڤە سێ سالە كاروانێ ئاڤەدانیێ دەست ل ڤێرە پێكریە و (685) پرۆژێن ئاڤەدانیێن مەزن و بچووك وەك خزمەت گوزاری بۆ خەلكێ دهۆكێ هاتینە پێشكێشكرن و پرۆژێن سالێن 2020 و 2021 ب رێژا 98% ب دووماهی هاتینە و كەفتینە خزمەتا وەلاتیان دا، ل سالا 2022 هەموو پرۆژە بەرێ بنیاتی بۆ هاتیەكرن و 20% هاتینە بجهئینان و كومەكا پرۆژێن ستراتیجی كو پێشتر ب ئەگەرێ نەبوونا سیولێ و بودجێ هاتبوونە راوستاندن ئەو ژی دێ دەست ب كاربن و خوش بەختانە كاروانێ ئاڤەدانیێ بێ جێوازی دێ ل هەمی قەزا و ناحیا و گوندان یێ بەردەوام بیت و ئەگەر كاودانێن مە باشتر لێ هاتن دێ گەلەك داخازێن خەلكێ مە هێنە بجهئینان.
د.عەلی تەتەر گۆتژی: رەنگە خەلكی مە گازندە و تێبینی هەبن لێ دڤێت وەك حوكمەت سینگێ مەیێ بەرفرەه بیت و گوهداری یا مللەتێ خوە بكەین و چەوا هەوە گازندە هەنە و مە پێخوشە خزمەتا خەلكێ خوە بكەین و هەموو حوكمەتەكێ دڤێت خزمەتا خەلكێ خوە بكەت چونكە ئەم ژ هەوەینە و ژلایێ هەوە ڤە هاتینە هەلبژارتن.
د.عەلی تەتەر گۆتژی: لدەف مە پێكڤە ژیان بەری هەر تشتەكی و دڤێت ببیتە نموونەكا زندی و ئەم هەمی خەلكێ كوردستانێ شانازیێ پێ دبەین ئەو ژی پێكڤە ژیانا ئول و نەتەوە و ئاینانە و سیمایێن جوانێن مەدەنیەتێ ل پارێزگەها دهۆك دهێنە پەیروكرن.
د. عەلی تەتەر گۆت: دبیاڤێ چاندنێ دا ل سەر ئاستێ عیراقێ و كوردستانێ پارێزگەها دهۆك یا پێشكەفتنێ بخوە ڤە دبیت و گەلەك پرۆژێن باش دهێنە ئەنجامدان و دهێنە پێش و بیاڤێن گەشتیاری دا داخازێ ژ وبەرهێنەر و خەلكێ خوە دكەین كو هاریكار و پشتەڤان بین و وەلاتێ خوە ئاڤەدان و جوان بكەین.
پارێزگەرێ دهۆكێ زێدەتر گۆت: هەر وەلاتەكێ جیهانێ خەلكێ وی وەلاتی وەلاتێ خوە پێش ئێخستی یە و دڤێت خەلكێ مە هەمی كار بكەن بۆ ئاڤەدانكرنا وەلاتێ مە و دڤێت ب شەڤ و رۆژ كار بكەین كا هەر ئێك ژ مە چ كریە بۆ وەلاتێ خوە و دڤێت تەوازن دناڤبەرا ئەرك و مافێن مە دا هەبیت و ئەڤە دێ بیتە ئەگەرێ پێشكەفتنا وەلاتێ مە و دەست خوەشێ ل ئەوان كەسان دكەین ئەوێن وەلاتێ مە و پارێزگەها مە پێش ئێخستی.
هەڤدەم ل دووڤ ئامارێن كارگێریا پارێزگەها دهۆكێ بەلاڤەكرین، ل بەری سەرهلدانێ پارێزگەها دهۆك ژ (4) قەزا و (12) ناحیە و (291) گوندان پێك دهات و نوكە بووینە (8) قەزا و (24) ناحیە و (914) گوندان پێك دهێت، بەری سەرهلدانێ (293) هزار و (304) كەس ئاكنجیێن پارێزگەهێ بوون، نوكە (1648612) پێك دهێت، پێشتر (3) نەخوشخانە هەبوون نوكە (15)ە، پێشتر (43) بنگەهێن ساخلەمیێ نوكە (171)، پێشتر چ زانكۆ نەبوون نوكە ل پارێزگەهێ (7) زانكو هەنە، پەیمانگەه پێشتر (2) نوكە (24) پەیمانگە، پێشتر (212) قوتابخانە، نوكە (هزار و 727) قوتابخانە، پێشتر (6) باغچێن زارۆكان هەبوون، نوكە (79) باغچە هەنە، پێشتر (6621) مامۆستا هەبوون، نوكە (29887) مامۆستا هەنە، كەرتێ كارەبێ بەری سەرهلدانێ (72652) پشكدار هەبوون، نوكە (378338) پشكدار هەنە، وێسنگەهێن گهوركێن كارەبێ (132) كەڤی پێشتر چنە بوون، نوكە(27) وێستگەهێن گوهورێن كارەبێ پێشتر چنە و نوكە (44) و ێستگەهێن بەرهەمیائینان كارەبێ پێشتر چنە و نوكە(3) كوی بەرهەمێ كارەبێ پێشتر چنە و نوكە(1179)، كەرتێ رێك و پرا چێكرنا رێكێن ئێك دو سایدی پێشتر نەبوون، نوكە (4500)كم، سیخبێریكرنا، چێكرنا رێكێن گشتی پێشتر چنە و نوكە(45500) چێكرنا پرێن نوی پێشتر نەبوون و نوكە(2،5) كمسەخبێریكرنا رێكێن كەڤن پێشتر نەبوون، نوكە (2) كم، چێكرنا تونێلان پێشتر نەبوون، نوكە (6،3،)كم، كەرتێ ئاڤێ رێژا بەرهەم ئینانا ئاڤا ڤەخوارنێ پێشتر (90030000)م 3 سالی، نوكە (241550000)م3 سالی، چێكرنا رێكێن نافخویی و سەرەكی پێشتر چنە و نوكە (1024)كم، چێكرنا پارك و باغچێن كەسكاتی پێشتر چنە و نوكە (2409400)م2.
د.حەمید باڤی، ئەندامێ خولا بەرێ یا پەرلەمانێ عیراقێ، بڤێ هەلكەفتێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت: پارێزگەهكرنا دهۆكێ یا دوو سەر و دوومەرەم بوو، كوردان وەك دەتكەفتەك بۆ خوە هژمارت و حوكمەتا عیراقێ ب سەر ڤە سەر ڤە هوسا نیشادا و بنڤە بنڤە حوكمەتا عیراقێ دڤیا دهۆكێ، زاخۆ، ئامێدیێ، بكەتە پارێزگەه و شنگال و زمار و ئاكرێ و دەشتەتا مویسل ب هەمی قەزا ڤە ل گەل مویسل بن و ل بن دەست هەلاتا حوكمەتا عیراقێ بن وب ڤێ پێنگاڤێ هژمارا كوردان ل مویسل بوو كەمینە و پێشتر زورینە بوو، گەلەك باش بوو ئەڤە پتر ژ 50 سالە پارێزگەه بوونا دهۆكێ دەربازدكەت هندەك خزمەتێن سەرەكی هاتبانەكرن وەك دروستكرنا فرۆكخانێ، سكرێن ئاڤێ و قوتابخانە و نەخوشخانە و زانكۆ و تونێلا و پرا و زێدەباری گەشەكرنا پرۆژێن چاندنێ و گەشت و گوزاری و پیشەسازی و ئاڤاكرنا كارخانێن جودا و گرنگیدان ب كەرتێ پەروەردێ و زانستی، ڤەدیتنا دەلیڤێن كاری بۆ گەنجان، گرنگە رێژەكا داهاتی بۆ گەشەكرنا دەڤەرێ بهێتە تەرخانكرن.
نيشاندان