ئه‌ڤرۆ نيوز: بارزان مزوورى
لوقمان عه‌بدولا ژ هیێزا ئاگرى سه‌ر ب یه‌كا 80 یا فه‌له‌ك بۆ ئه‌ڤرۆ نیوز دیاركر كو ل ده‌مژمێر 3 و 45 ده‌قیقه داعش هێرش كریه سه‌ر چه‌په‌رێن هێزێن پێشمه‌رگه‌ى ل میحوه‌رێ ناوه‌ران و گۆت: داعش ب چه‌ند هه‌مه‌ر و خوه‌كوژا هێرش كره سه‌ر پێشمه‌رگه‌ى و شكه‌ستنه‌كا مه‌زن خواریه، گه‌له‌خێن وان گه‌له‌ك د جهدا ماینه و سوپاس بۆ خودێ چ پێشمه‌رگه‌یه‌ك ژى بریندار نه‌بوویه.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ھەر سال ل دووماھیا وەرزێ پاییزێ و ل دەستپێکا وەرزێ زڤستانێ و ب تایبەتی ل دەمێ باران و بەفربارینێ و شەڤێن تاری، نێچیرڤانێن کەوان و گیانەوەرێن کویڤی ڤێ چەندێ بۆ خوە بدەلیڤە دبینن و ب جارەکێ قەستا چیا و کێریان دکەن ل دەڤەرێن سنۆری بۆ گرتن و کوشتنا کەو و گیانەوەرێن دی یێن کویڤی، شەڤانە خەلک رێژەیەکا مەزن یا کەو و گیانەوەرێن دی یێن کویڤی دکوژن، ھەکە ب ڤی رەنگی نێچیر یا بەردەوام بیت، دێ گیانەوەرێن کویڤی گەلەک کێم بن. بەرواری بالا، زنار تۆڤی:
نێچیرڤانەکێ نەڤیا ناڤێ خوە بۆ رۆژناما ئەڤرۆ ئاشکرا بکەت دبێژیت: ئەڤە ماوەیەکێ درێژە ئەو و چەند ھەڤالەک شەڤانە دچنە شەڤیاران و ھەر شەڤ ئەو چەندین کەو و گیانەوەرێن دی یێن کویڤی دکوژن، ھەتا نوکە وان ب تنێ پتری 90 کەوان کوشتینە، جار ب جفتان و جاران ژی ئەو تۆران چێدکەن و ب سەر کەوان دا دگرن و کۆمێن کەوان پێکڤە د میننە دبن تۆران دا و ھەر جار ژمارەکا مەزن یا کەوان ئەو ب ساخی دگرن.
گۆت ژی: گرتن و کوشتنا کەوان بۆ وان گەلەکا ب ساناھیە ب شەڤێ، چونکی ئەو ب رۆژێ جھێن کەوان دەست نیشان دکەن و ب شەڤێ کارێ وان ب ساناھی دکەڤیت و ب لاوێتان دچنە کەوان و ھندەکان ب تۆران دگرن و جاران ب جفتان دکوژن. وی نێچیرڤانی زێدەتر گۆت: ل ڤی دەمی سالێ خەلک ب شەڤان دمیننە ل چیای بۆ کوشتنا پەزێن کویڤی و ل ڤان ھەر دو ھەیڤێن بۆری ل دۆرێن پتری 45 پەزێن کویڤی و ب سەدان کەو ژ لایێ نێچیرڤانان ڤە ھاتینە کوشتن، لەورا مە کارێ خوە کریە نێچیر و ئەم بۆ خوە زەوقێ ژ ڤی کاری دبینین و ئەم نەشێن چ جاران بھێلین. سەعەد سەلیم وەلاتیەکێ دی یە دبێژیت:ل دەڤەرێن چیایی و گوندێن بەردایی یێن ل سەر سنۆری گیانەوەرێن کویڤی گەلەک قەست دکەنێ و ڤێ چەندێ وەکریە کو خەلک قەستا چیا و وان گوندێن بەردایی بکەن بۆ مەرەما نێچیرێ، لەورا پێدڤیە جھێن شۆلەژێ رێ ل بەر دیاردا کوشتنا کەو و گیانەوەرێن کویڤی بگرن و ھەر کەسێ ڤی کاری دکەت بھێتە سزادان و زیندانکرن،چونکو نوکە گەلەک ژ خەلکێ کارێ خوە کریە نێچیر و ب شەڤێ دچنە شەڤیاران و ھەر گیانەوەرێ بکەڤیتە بەر سنگێ وان ئەو نێچیر دکەن، لەورا گەلەک جاران ب شەڤێ مرۆڤ دبینیت کو چیا و دول و نھال پری لاوێتن و ئەو کەس ھەمی نێچیرڤانن. گۆت ژی: دڤێت رادەیەک بھێتە دانان و ئێدی خەم ژڤی بابەت بھێتە خوارن و نەھێلن گیانەوەرێن کویڤی ب تایبەتی کەو بھێنە کوشتن، ژ بەر کو سرۆشتێ وەلاتێ مە ب گیانەرەرێن کویڤی یێ جوانە و ھەکە ئەو ژی نەمان و ھاتنە قرکرن، مرۆڤی گوە ل دەنگێ کەوان نابیت و خەلک دێ بێ بار بن ژ دیتنا وان گیانەوەران،دێ زیانەکا مەزن گەھیتە ڤی سامانێ نەتەوەیی، چونکی گیانەوەرێن کویڤی پشکەکا گرنگن ژ پێکھاتەیا وەلاتێ مە.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
سەرۆکێ لقی دھۆک یێ ئیکەتیا ھاوەردا وھناردکرنێ ل پارێزگەھا دھۆکێ بۆ ئەڤرۆ دیارکر ھندەک بازرگان یێن ژ بەر قەران چووینە ژ دەرڤەی وەلاتی لێ نە بازرگانێن مەزنن، بەلکو ھندەک بازرگان یێن سەرمایێ وان دەست نێشانکری وکاری فروتنا تشتان ب کۆم دکەن یێن چووینە ژ دەرڤەی وەلاتی ژ بەر قەران، ئەو بازرگانێن سەرمایێ وان دگەھشتە 100 ملیۆن وھەتا 150 ملیۆن دیناران بەھرا پتریا ئەو بازرگان یێن چووینە ژ دەرڤەی وەلاتی.
رێبەر ئیبراھیم سەرۆکێ لقی دھۆک ئیکەتیا ھاوەردا وھناردکرنێ ل پارێزگەھا دھۆکێ دیارکر ئەڤ سالە گەلەک سکالا ژێ یێن ھاتیە تۆمارکرن وتایبەتی ژی ل سەر کومپانێن کەل وپەلان بەلاڤ دکەن ئەو بریکارێن گەل وپەلان ب کۆم دفروشن وژبەر دانا پارەی گەلەک بازرگان سکالا ل سەر بریکارێن خوە تۆمارکرینە چونکی بریکار پارێ بازرگانان نادەن ئەوژی ھەموو ژبەر نەبوونا کاری ھەکەر کار ھەبیت چوو ئاریشە دروست نابن ئەڤە ژێ گرێدایی قەیرانا دارایی یە.
سەرۆکێ لقێ دھۆک ئیکەتیا ھاوەردا و ھناردکرنێ ل پارێزگەھا دھۆکێ گۆتژی ئەڤ سالە وگەلەک نەیا باش بوی و بازرگان زەرمەند بوینە ورێژا وان بازرگانێن کاردکرن ناگەھتە 20% ورێژا 80% بازرگانان نەشیا کاری خوە بازرگانیی ئەنجام بدەن وئەگەرێ سەرەکی ژی کەڤتنا پاریزگەھا نەینەوا وھاتنا تیرورستان بۆ ناڤ پارێزگەھێن عیراقی وسوریا راستی ژی رێک ھاتن گرتن و بازرگانان نەشیا شوول بکەن وقەیرانا دارایی ژی زۆر کارتێکرن ل بازرگان کر .
ناڤبری ئەوژی خۆیا کر گەلەک بازرگان بریکارێن وان ژێ ھاتنە وەرگرتن وئاریشە دروست بووین ژبەر نەبوونا پارەی وھندەک بازرگان ژێ کارناکەن چونکو نەشێن مەزاختیێن خوە ھەیڤانە بدەن وپیشبینی دھێتە کرن سالا بھێت 2016 ھەکەر رەوشا دارایی بڤی رەنگی بیت یا زەحمەتە ئەو رێژا 20% یا بازرگانێن کار ژی دکرن بشێن بەردەوامی ب کارێ خوە بدەن وزێدەکرنا باجێ زۆر کارتێکرنا ڤێ بارودوخی ل بازرگانیی کر چونکو پارە بازاری دا یێ کێمە و شوول نێنە پێدڤیە حوکمەت ژی باجێ زیدَە نەکەت ھەتا رەوش ئاسایی دبیت وپارە دھێتە ناڤ بازاری دا.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ ل بەرە کامیرەیێن ھاتن وچوونێ بدەتە کەرتێ تایبەت و پەرلەمانتارەک ژی دبێژیت، دانا کامیرەیێن ھاتن وچوونێ ب کەرتێ تایبەت دێ زیانێن مەزن بەر وەلاتی و شوفێران کەڤن، ژبەرکو دێ کۆمپانیا بزاڤان کەت زۆرترین پارە بۆ خوە کۆم بکەت و نابیتە ئەگەرێ کێمکرنا روویدانێن ھاتن و چوونێ.
بەھزار زێباری ئەندامێ پەرلەمانێ کوردستانێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت” حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ لبەرە کامیرەیێن ھاتن وچوونێ بدەتە کەرتێ تایبەت و بۆڤێ مەرەمێ ل سنورێ پارێزگەھا سلێمانیێ دەست بڤی َ پلانێ ھاتیەکرن، ئەڤەژی دێ زیانێ ب وەلاتیێن ھەرێما کوردستانێ گەھینیت، ب تایبەتی نوکە ھەرێما کوردستانێ یا د قەیرانا ئابوریدا، چونکو کامیرەیێن ھاتن وچوونێ بابەتەکێ خزمەتگوزاری نینە، ھەتا حوکمەت ب شێوەیەکێ باش مفای لێ وەربگریت و باشتر کارێ خوە بکەن، ئەگەر ھات و حوکمەتێ ئەڤ پێنگاڤە جێ بەجێ کر، ئەڤە دێ کۆمپانیا کەرتێ تایبەت پتر بزاڤان بکەت بۆ کۆمکرنا داھاتێ خوە نەک بۆ کێمکرنا روویدانێن ھاتن وچوونێ.
زێباری گۆتژی” ئەم وەکی پەرلەمان دێ دوڤچوونێ بۆ ب کرێدانا کامیرەیێن ھاتن وچوونێ بکەین، ژبەرکو سیستەمێن پێشکەفتی بۆ کۆنتڕۆلکرنا لەزاتیا ترۆمبێلا ھەیە، بۆ نموونە ل ھندەک وەلاتان سیدی بۆ ترۆمبێلێن دەرڤەی باژێڕی کار دکەن ھاتینە دانان و لەزاتیا تڕۆمبێلێ ھاتیە دیاریکرن و ھەردەمێ سەرپێچی بھێتەکرن، ئەڤە دێ پێڕابوونێن قانوونی ھەمبەر ھێنە وەرگرتن، بەلێ یا ھەرێمێ ئەف سیستەم نینە و تنی دێ پارە بۆ حوکمەتێ و کەرتێ تایبەت ھێنە کۆمکرن.
ئەڤرۆ نيوز:
ئەندامەکێ ئەنجومەنێ پارێزگەھا نەینەوا، خویا کر زێدەباری کو سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ بۆ بەغدا دیار کریە ھەکە بۆ رزگارکرنا مووسل پێدڤی ب پێشمەرگەی ھەبیت ئامادەنە پشکداریێ بکەت، لێ بەغدا ھیچ پلانەک بۆ ئازادکرنا مووسل نینە، بەلکو ب تنێ ئاخفتنە.
غەزوان داودی ئەندامێ ئەنجومەنێ پارێزگەھا نەینەوا خویا ژی کر کو بەغدا ژ ھەمی ئالیان ڤە مووسل پشتگوە خستیە و گۆت “ئەم وەکو ئەنجومەنێ پارێزگەھا نەینەوا مە سەرەدانا عەبادی سەرۆک وەزیرێ عیراقێ کر و مە لیستەکا داخوازیان رادەستی کریە و وی ژی سۆز دایە کو بجە بینیت، ھەروەسا مە گازندە ژێ کرن کو بەغدا ھیچ بۆ ئاواران نەکریە، بەلکی ب تنێ سۆزان ددەت و بجە نائینیت”.
ئەندامەکێ ئەنجومەنێ پارێزگەھا نەینەوا گۆت ژی “مە بریارا خوە دایە و مە عەبادی ژی ھایدار کریە کو پێدڤیە ھەر ھێرشەک ل سەر مووسل بھێتە کرن پێدڤیە ب رازیبوونا مە بیت بە ھەماھەنگی ل گەل ھەڤپەیمانان بیت، کا چاوا نھا ھەماھەنگی مە ل گەل پێشمەرگەی و ھەرێما کوردستانێ ھەیە، لەورا قەبوول ناکەین بێی مە ھێز بۆ مووسلێ بھێتە ھنارتن”.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
شه‌ش خۆكوژێن داعش ل باكوورێ رۆژئاڤايێ كه‌سكێ خوه ب بنگه‌هه‌كێ پێشمه‌رگه‌ى ڤه په‌قاند و د ئه‌نجام دا، 13 پێشمه‌رگه شه‌هيد و بريندار بوون و دو ژ خۆكوژانژى به‌رى بهێنه خوه ب په‌قينن ژ لايێ پێشمه‌رگه‌ى ڤه هاتنه كوشتن.
ژێده‌ره‌كى ژ هێزێن پێشمه‌رگه‌ى ل باكوورێ رۆژئاڤايێ كه‌سكێ بۆ رووداو راگه‌هاند: ده‌مژمێر 5ى سپێده‌هيا ئه‌ڤرۆ رۆژا چارشه‌مبى رێكه‌فتى 16ى كانوونا ئێكێ 2015، شه‌ش خۆكوژێن داعش، هاتبوونه نێزێك به‌ره‌يێن پێشمه‌رگه‌ى و سێ ژ وان خۆكوژان خوه ب باره‌گايێن فه‌وجه‌كا پێشمه‌رگه‌ى ڤه په‌قانديه و د ئه‌نجام دا چه‌ند پێشمه‌رگه شه‌هيد و بريندار بووينه.
پشتى خۆپه‌قاندنێ، سێ ژ وان خۆكوژێن داعش: “دو ژ وان خۆكوژان به‌رى خوه ب ته‌قينن ژ لايێ پێشمه‌رگه‌ى ڤه هاتنه كوشتن و خۆكوژێن دى ژى به‌رى بهێنه كوشتن خوه په‌قاند”.
هه‌ر ب گۆره‌ى ئه‌و پێزانينێن رووداو به‌لاڤكرين، شه‌ش پێشمه‌رگه شه‌هيد بووينه و حه‌فت پێشمه‌رگه بريندار بوون.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
ئەندامەکا لیژنا مافێن مرۆڤی ل پەرلەمانێ عیراقێ ئاشکرا کر، ھێشتا گۆڕێن ب کۆم ل شنگالێ ھەنە و نەھاتینە دیتن، لەوڕا ھەتا باژێڕ نەھێتە پاقژکرن ژ بۆمبێن داعش ھژمارا گۆڕێن ب کۆم دیار نابن و گۆت “مە داخواز ژ رێکخراوێن بیانی کریە ھاریکاربن بۆ ئاڤەدانکرنا شنگالێ”.
ئەشواق جاف، ئەنداما لیژنا مافێن مرۆڤی ل پەرلەمانێ عیراقێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت “ھەتا نوکە 16 گۆڕێن ب کۆم ل قەزا شنگالێ ھاتینە دیتن و ب دەھان رۆفاتێن کوردێن ئێزدی تێدانە، بەلێ ئەڤە ھژمارا دوماھیێ یا گۆڕێن ب کۆم نینە، چونکو ھندەک دەڤەرێن قەزایێ نەھاتینە رزگارکرن و زۆر تاخێن سەنتەرێ باژێڕی ھاتینە بۆمبڕێژکرن، لەوڕا ھەتا ب تەمامی نەھێتە پاقژکرن ھژمارا گۆڕێن ب کۆم ناھێتە زانین، ژلایەکێ دیڤە خەلکەک ھەیە د ناڤا کولێن باژێڕی ھاتیە شەھیدکرن و نەکەفتیە ناڤ گۆڕێن ب کۆم یان گۆڕەک ب تنێ ھەیە”.
ئەشواقێ گۆت ژی “لیژنا مافێن مرۆڤی ب ھووری چاڤدێریا رەوشا شنگالێ دکەت و مە داخواز کریە وەزارەتا مافێن مرۆڤی یا عیراقێ ب رێیا تیمێن خوە یێن تایبەت، بزاڤان بکەن بۆ کولانا ئەڤان گۆڕێن ب کۆم ل شنگالێ و ب شێوەیەکێ زانستی بھێنە کولان، ھەروەسا مە داخواز ژ رێکخراوێن نێڤدەولەتی کریە، رۆلێ خوە بگێڕن ل دووبارە ئاڤاکرنا قەزا شنگالێ”.
ئەڤرۆ نيوز:
ئەندامەکا کورد ل جڤاتا نوونەرێن عیراقێ ئاشکرا کر کو رێکەفتنەک د ناڤبەرا کۆتلێن کورد و لایەنێن دی دا یا ھەی بۆ وێ چەندێ کو پشکا ھەرێما کوردستانێ ژ بودجێ ببیتە 17%.
سۆزان بەکر، ئەنداما جڤاتا نوونەرێن عیراقێ دیار کر کو ھەتا نوکە دانوستاندنێن لژنا دارایی ل دۆر بودجا سالا 2016 ب دووماھی نەھاتینە و گۆت: ” گەلەک بزاڤ دھاتنەکرن کو پشکا بودجا ھەرێما کوردستانێ ژ 17% بۆ 12% کێم بکەن و خەرجیێن سەروەریێ ژی کێم بکەن، بەلێ سەرۆکێ کۆتلێن کودردی ل گەل شاندێن عەرەبان کۆمبوون ئەنجامدان”.
ناڤھاتیێ ئاماژە دا وێ چەندێ ژی کو رێککەفتنەک یا ھەی کو پشکا ھەرێما کوردستانێ ژ 17% بۆ 12% نەھێتە کێمکرن و بۆ باسنیۆز گۆت: ” ھێشتا نەھاتیە زانین کا د ناڤ ھولا پەرلەمانی دا چ دھێتەکرن، بەلێ ھەکە پشکا ھەرێما کوردستانێ بھێتە کێمکرن دێ مە ھەلویستێ خوە ھەبیت و رەنگە ھولا پەرلەمانی بجھبھێلین”.
ئەڤرۆ نیوز، لەزگین جۆقی:
ئەندانەکێ لژنا داریی ل جڤاتا نوونەرێن عیراقێ راگەھاند کو فراکسیۆنێن کوردی ل جڤاتا نوونەرێن عیراقێ دێ دەست ب روونشتنەکێ ل بەغدا کەن ل دۆر وەرگرتنا ھەلویستەکی.
حاکم سەرحان سلێڤانەی، ئەندامێ جڤاتا نوونەرێن عیراقێ ل سەر فراکسیۆنا پارتی دیموکراتی کوردستان بۆ ئەڤرۆ نیوز گۆت: “ھەتا نوکە دەولەتا قانوونێ یا رژدە ل سەر بەھرا ھەرێما کوردستانێ کو بھێتە کێمکرن و ببیتە 13%ێ و مەترسی ل سەر پشکا ھەرێمێ ژ بوودجا 2016ێ یا ھەی”.
زێدەتر گۆت: “ل ھۆلا پەرلەمانی ھەکە مە دیت ھەمان ھەلویست یێ ھەیی دێ بایکوتا روونشتنا جڤاتا نوونەران کەین و ب چو جۆرەکی دەنگی ل سەر بودجا 2016ێ نادەین”.
سلێڤانەی تەکست ل سەر وێ چەندێ کر کو ھەموو شیانێن خوە ئەو دێ مەزێخن دا کو پشکا ھەرێمێ نەھێتە کێمکرن و گۆت: “نوکە دەولەتا قانوونێ دژی ھەرێما کوردستانێ کار دکەت”.
بریار ئەڤرۆ 16/12 جڤاتا نوونەرێن عیراقێ دەنگی ل سەر بوودجا 2016ێ بدەت.
ئەڤرۆ نیوز:
ئەندامەکا پەرلەمانێ کوردستانێ بۆ ئەڤرۆ دیار کر کو ئەو 20 پەرلەمانتار ژ فراکسیۆنێن جودا د یاداشتەکێ دا داخوازێ ژ جڤاتا وەزیران و وەزارەتا سامانێن سروشتی دکەن گازوایلێ ل شوونا 500 دیناران ب 300 دیناران بۆ خودان موەلیدێن ئەھلی بھێتە دان، دا کو بھایێ ئەمپێرێ کارەبا موەلیدێ ل سەر وەلاتیان ئەرزان بیت.
بھار عەبدولرەحمان، ئەنداما پەرلەمانێ کوردستانێ ڕاگەھاند، وان ب نوونەراتیا 20 پەرلەمانتاران ژ فراکسیۆنێن جودا د ناڤ پەرلەمانی دا یاداشتەک ب مەرەما کێمکرنا بھایێ ئەمپێرێ کارەبا موەلیدێ دایە سەرۆکاتیا پەرلەمانی و گۆت: “مە دڤێت ب رێیا جڤاتا وەزیران و وەزارەتا سامانێن سروشتی گازوایل بۆ خودان موەلیدێن ئەھلی ب بھایەکێ ئەرزان بھێتە دان، دا کو بھایێ ئەمپێری ل سەر وەلاتیان ئەرزان بیت”.
خویا ژی کر، ھەکە ئەو بڕیار ھاتە ب جھئینان، حوکمەت بھایێ گازوایلێ ل سەر خودان موەلیدان ژ 500 دیناران دێ کەتە 300 دینار بۆ ھەر لێترەکێ”.
بھار خانێ ئاشکرا ژی کر، دڤێت وەزارەتا سامانێن سروشتی گازوایلێ بۆ خودان موەلیدان و وێستگەھێن بەرھەمئینانا کارەبێ دابین بکەت و گۆت: “ئەم یێ ب ئەرکێ خوە ڕابین و یا دیژی دێ مینیتە ل سەر دەزگەھێن ب جھئینانێ”.
نيشاندان