ئه‌ڤرۆ نيوز:

ئه‌ندامه‌كێ لیژنا باژێڕڤانیێ ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ ئاشكرا كر كو د ڤی ده‌می دا حوكمه‌ت ب چو شێوه‌یه‌كی نه‌شێت پارچێن ئه‌ردی ل سه‌ر فه‌رمانبه‌ران به‌لاڤ بكه‌ت و گۆت : “ئه‌ردێ ئاكنجیبوونێ نه‌مایه‌ و هه‌ر ئه‌رده‌كێ بهێته‌ به‌لاڤكرن كڕین و فرۆتن ل بازاری پێ‌ ناهێته‌كرن و نابیته‌ خانی ژی بۆ ئاكنجیبوونێ‌”.

ماجد بازرگان، ئه‌ندامێ لیژنا باژێڕڤانیێ ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیار كر كو به‌ری نوكه‌ ژی وی گۆتیه‌ وه‌زیرا باژێڕڤانیێ گه‌له‌كا ب زه‌حمه‌ته‌ حوكمه‌ت بشێت ئه‌ردی ل سه‌ر وه‌لاتیان و فه‌رمانبه‌ران به‌لاڤ بكه‌ت، چونكی چه‌ندین سالا ئه‌و ب خوه‌ د لیژنا به‌لاڤكرنا ئه‌ردی دابوویه‌ و گۆت: “ل پارێزگه‌هێن دهۆك و هه‌ولێرێ‌ ئه‌ردێ ئاكنجیبوونێ نه‌مایه‌ و هه‌موو یێ هاتیه‌ به‌لاڤكرن و داینه‌ وه‌به‌رئینه‌را ل سلێمانیێ ژی ئه‌رد گه‌له‌ك كێم یێ‌ مای ژ به‌ر ڤێ‌ چه‌ندێ‌ نوكه‌ ژی ئه‌ز دبێژم ب چو شێوه‌یه‌كی حوكمه‌ت نه‌شێت ئه‌ردی ل سه‌ر فه‌رمانبه‌ران و وه‌لاتیان به‌لاڤ بكه‌ت، ژ به‌ر كو ئه‌و ئه‌ردێن به‌ری نوكه‌ هاتینه‌ به‌لاڤكرن هێشتا كارتن و نه‌بووینه‌ تاپۆ دێ چه‌وا ئه‌ردی به‌لاڤكه‌ن”.

ناڤهاتی خویا كر كو ئه‌گه‌ر ئه‌رد ل پارێزگه‌هێن دهۆكێ‌ و هه‌ولێرێ مابیت ژی گه‌له‌كێ‌ ژ سه‌نته‌رێ‌ باژێری دووره‌ و ئه‌و ئه‌ردێ‌ دهێته‌ به‌لاڤكرن كڕین و فرۆتن ل بازاری پێ‌ ناهێته‌كرن و نابیته‌ خانی ژی بۆ ئاكنجیبوونێ‌، چونكی خزمه‌تگۆزاری لێ‌ نینن، له‌وڕا د به‌رژه‌وه‌ندیا وه‌لاتیان ب خوه‌ ژی دا نینه‌ ئه‌رد بهێته‌ به‌لاڤكرن.

ئه‌ڤرۆ نيوز:
پشتی ناما گه‌فكرنا هێرۆ ئیبراهیم بۆ جێگرێ‌ سكرتێرێ‌ گشتی یێ‌ ئێكه‌تی نیشتیمانی كوردستان كوسره‌ت ره‌سول ل دۆر به‌ستنا كونگرێ‌ حزبا ناڤبری هنارتی ره‌نگڤه‌دانێن جودا په‌یدا بوون، داكو نه‌بیته‌ سه‌ده‌ما هه‌لوه‌ریانا ده‌سته‌ گۆلا مام جه‌لالی، ئه‌ندامه‌كێ‌ سه‌ركرداتیا ئێكه‌تی دبێژیت كونگره‌ دێ‌ ئه‌گه‌رێ‌ په‌یدا بوونا جودابوونه‌كا مه‌زن و پارچه‌بوونه‌كا دیتر دناڤا ئێكه‌تی نیشتیمانی كوردستان دا.

ئه‌ندامێ‌ سه‌ركرداتیا حزبا ناڤبری، حمه‌ی حمه‌ سه‌عید تایبه‌ت بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ راگه‌هاند، ئه‌و ناما هێرۆخانێ‌ بۆ كاك كوسره‌ت هنارتی كاره‌كێ‌ ئاسایی یه‌، چونكی ئێكه‌تیێ‌ كێشه‌یێن ناڤخوه‌یی هه‌نه‌، ئێدی به‌رپرسێن په‌له‌ بلندێن ئێكه‌تیێ‌ ب نامان ل گه‌ل ئێك دئاخفن، ئه‌ڤه‌ بۆ حزبه‌كێ‌ نه‌یا ئاسایی یه‌ هه‌كه‌ كێشێن ناڤخوه‌یی نه‌بن و دیسپلێن نه‌بیت، به‌لێ‌ ئێكه‌تیێ‌ گه‌له‌ك كێشه‌ هه‌نه‌.

حه‌مه‌ی حمه‌ سه‌عید گۆت: پشتی نه‌مانا مام جه‌لال كێشێن كوور دناڤا ئێكه‌تیێ‌ دا په‌یادبوون، هه‌تا گه‌هشتنه‌ وی ئاستێ‌ سه‌ركرداتیێ‌ كو ل گه‌ل ئێك بنامان ل گه‌ل ب ئاخڤن و برێیا راگه‌هاندنێ‌ كێشێن ناڤا ئێكه‌تیێ‌ ئاخفتنێ‌ ل سه‌ر بكه‌ن.

ئه‌ندامێ‌ سه‌ركرداتیا ئێكه‌تی نیشتیمانی كوردستان بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ ئاشكراكر، ب ڤێ‌ ره‌وشا نوكه‌ یا ئێكه‌تیی تێدا ده‌رباز دبیت، نابیت كونگره‌ بهێته‌ به‌ستن، ژبه‌ر چه‌ندین ئه‌گه‌ران، یا ئێكێ‌ هه‌لبژارتن ل پێشیا مه‌نه‌ و پێدڤیه‌ خوه‌ بۆ هه‌لژراتنان ئاماده‌كه‌ین و كێشێن ناڤخوه‌یا ئێكه‌تیێ‌ بده‌ینه‌ ئالیه‌كی، یا دوێ‌ ئێكه‌تی نوكه‌ د ره‌وشه‌كا نه‌یاساخله‌مدایه‌، به‌ستنا كونگره‌ی پێدڤی ب ره‌وشه‌كا ساخله‌م هه‌یه‌، له‌ورا دڤێت پشتی هه‌لبژارتنان كونگره‌ بهێته‌ ئه‌نجامدان، داكو ئێكه‌تی ڤه‌گه‌ریت ره‌وشا خوه‌یا ساخله‌م، هه‌كه‌ نه‌، دشیان دا نابیت كونگره‌ بهێته‌ به‌ستن.

حمه‌ی حمه‌ سه‌عید هه‌روه‌سا گۆت: بۆ به‌ستنا كونگره‌ی حزبان چه‌ند ئارمانج هه‌نه‌، وه‌كی په‌یڕه‌وێ‌ ناڤخوه‌یێ‌ حزبێ‌ و هه‌لبژارتنێن سه‌ركرداتیا نوو، چاره‌سه‌ركرنا كێم و كاسیان، ئینانا سه‌روچاڤێن نوو، به‌لێ‌ ئێكه‌تی هه‌كه‌ كونگره‌ی نوكه‌ ئه‌نجام بده‌تن، نه‌شێت چو ژوان خالێن مه‌ به‌حسكرین بجه بینیت، و ره‌وشا حزبێ‌ دێ‌ به‌ر ب خرابتر چیتن.

به‌رپرسێ‌ ئێكه‌تیێ‌ هه‌روه‌سا خوه‌یا كر، هه‌كه‌ بڤێ‌ ره‌وشا نه‌ساخله‌م كونگره‌ بهێته‌ كرن، وانا بڤێت خه‌لكه‌كێ‌ شۆڕه‌شگێر بهێنه‌ ده‌رخستن و په‌ڕاوێزكرن، وی ده‌می ئێكه‌تی دێ‌ تووشی جودابوونه‌كا مه‌زنتر بیت كو یا چاڤه‌رێ‌ كریه‌، له‌ورا هه‌موو ئێكه‌تی ب ره‌هایی ل گه‌ل به‌ستنا كونگره‌ینه‌ به‌لێ‌ ب مه‌رجه‌كی بۆ رێكخستن و بهێزكرنا ئێكه‌تیێ‌ بیت، نه‌ك بۆ پیلانگێریا دژی ئێك و دو و ڤاڤارتنا حسێبان بیت، له‌ورا پێدڤیه‌ به‌ری كونگره‌ی هه‌موو كێشه‌ بهێنه‌ چاره‌كرن و ئه‌ندامێم تێكوشه‌ر ئاش ب بنه‌ڤه‌.

ئه‌ندامێ‌ سه‌ركرداتیا ئێكه‌تیێ‌ ئه‌و چه‌نده‌ ژی نه‌ڤه‌شارت و گۆت: ل گۆڕ په‌یڕه‌و و پڕوگرامێ‌ ناڤخوه‌یێ‌ ئێكتیێ‌ كاك كوسره‌ت ره‌سول هه‌تا نوكه‌ ده‌ستهه‌لاتێن خوه‌ وه‌كی كه‌سێ‌ ئێكێ‌ دناڤا حزبا مه‌دا ب كارنه‌ئیناینه‌، چونكی دا هه‌لوه‌راندنا حزبا ئێكه‌تیێ‌ راگریت، هه‌ر ژه‌نده‌ كاك كوسره‌ت ده‌ستهه‌لاته‌كا ته‌مام ل سه‌ر هه‌موو بڕیاران هه‌یه‌، و دڤێت مالباتا مام جلال بهێن و ل گه‌ل كاك كوسره‌ت روونێن و ب ئاخڤن و رێكبكه‌ڤن، وبرَیارا ل سه‌ر چاره‌كرنا كێشێن ئێكه‌تیێ‌ بده‌ن، هه‌كه‌ نه‌ چو بڕیار بێی كاك كوسره‌ت ره‌سول ناهێنه‌ دان، هه‌ر نوكه‌ وی ده‌ستهه‌لاتا سكرتێرێ‌ گشتی هه‌یه‌، ئه‌ز بخوه‌ ئێك ژوان كه‌سامه‌ یێن ره‌خنا ل كاك كوسره‌تی دگرم كا بوچێ‌ هه‌تا نوكه‌ ده‌ستهه‌لاتا خوه‌یا حزبی وه‌ك سكرتێرێ‌ گشتی ب كار نائینیت.

سه‌باره‌ت كارتێكرنا به‌رهه‌م سالح ل سه‌ر ده‌نگێن ئێكه‌تیێ‌ ژی ناڤبری گۆت: جهێ‌ مخابنیێ‌ یه‌ كێشێن ئێكه‌تیێ‌ گه‌هشتنه‌ وی راده‌یی كو به‌رهه‌م سالح ژ ئێكه‌تیێ‌ ده‌ركه‌ڤیت، به‌لێ‌ ب باوه‌ریا من به‌رهه‌م سالح كارتێكرنێ‌ ل سه‌ر ده‌نگێن ئێكه‌تیێ‌ ناكه‌ت، ئه‌و ده‌نگێن به‌رهه‌م سالح بده‌ستخوڤه‌ بینیت، بۆ قه‌وارێ‌ جه‌ماوه‌ری یێ‌ كوردستانێ‌ ب گشتی دێ‌ بیت.

ئه‌ڤرۆ نيوز:

سه‌روكایه‌تیا دادگه‌ها تێهه‌لچوونا ناوچا دهوك ئامارێن سه‌رجه‌م دادگه‌هێن سه‌ر ب وێ ڤه‌ ل سنورێ پارێزگه‌ها دهوكێ یا سالا 2017ێ به‌لاڤكریه‌ و تێدا هاتیه‌ دیاركرن كو رێژا داوایێن به‌ردان و ژێكجودابوونێ ب رێژا 11%ێ زێده‌بوینه‌.

ل گوره‌ی وی خشته‌یێ ژ به‌شێ ئامار و پلان ل سه‌روكایه‌تیا دادگه‌ها تێهه‌لچوونا ناوچا دهوكێ ل سه‌ر ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ هاتیه‌ به‌لاڤ كرن، ل دادگه‌ها تاوانا ئێك 817 داوا هه‌بوینه‌ ژ وانا 786 ئێكلابوینه‌ و ل دادگه‌ها تاوانا دهوك دوو 612 داوا هه‌بوینه‌ ژ وانا 604 ئێكلابوینه‌. ل دادگه‌ها سنێلان دهوك 813 داوا هه‌بوینه‌ و هه‌مى ئێكلابوینه‌. ل دادگه‌هێن كه‌تنێ ل پارێزگه‌ها دهوكێ كو دادگه‌هێن (دهوك، ئاكرێ، زاخو، ئامێدى، سه‌رسنك، سێمێل، به‌رده‌ره‌ش، دێره‌لوك، قه‌سروك، باتیفا) بخۆڤه‌ دگریت، 7114 داوا هه‌بوینه‌ و 7075 داوا ئێكلابوینه‌. ل دادگه‌هێن ڤه‌كوینێ ل پارێزگه‌ها دهوكێ 31762 داوا هه‌بوینه‌ و 30390 ئێكلابوینه‌.

ل دادگه‌هێن بارێ كه‌سایه‌تى 3077 داوا هه‌بوینه‌ و 2994 ئێكلابوینه‌. ل دادگه‌ها كار ل دهوكێ 124 داوا هه‌بوینه‌ و هه‌مى ئێكلابوینه‌. ل دادگه‌هێن به‌رایی ل پارێزگه‌ها دهوكێ 3729 داوا هه‌بوینه‌ و ژ وانا 3589 ئێكلابوینه‌. ل دادگه‌هێن كاروبارێ كه‌سایه‌تى 234 داوا هه‌بوینه‌ و هه‌مى ئێكلا بوینه‌. ل دادگه‌هێن به‌رهنگاریبوونا توند و تیژیا خێزانى (كه‌تن) ل پارێزگه‌ها دهوكێ 188 داوا هه‌بوینه‌ و 187 ئێكلابوینه‌.

ل دادگه‌هێن به‌رهنگاریبوونا توند و تیژیا خێزانی (ڤه‌كولین) 2185 داوا هه‌بوینه‌ و 1907 ژێ ئێكلابوینه‌. سه‌باره‌ت مامه‌له‌یێن ماره‌برین و په‌سه‌ندكرنا ماره‌برینا ده‌ره‌كی ل دادگه‌هێن بارێ كه‌سایه‌تى و به‌رایی ل پارێزگه‌ها دهوكێ سه‌رجه‌مێ گشتى ل سالا 2017ێ (10303) مامه‌له‌ بوون، ل ده‌مه‌كی ل سالا 2016ێ (10021) مامه‌له‌بوون، ئانكو ل سالا 2017ێ ب رێژا 3%ێ زێده‌بویه‌.

رێپێدان ب ئینانا ژنا دووێ ل سالا 2017ێ 2 بوون و ل سالا 2016ێ 11 بوون، ئانكو ب رێژا -82%ێ كێم بوویه‌. داوایێن ئێكلاكری یێن به‌ردان (ته‌لاق) و ژێكجودابوونێ ل سالا 2017ێ ل سه‌ر ئاستێ پارێزگه‌ها دهوكێ 874 داوا بوون، ل سالا 2016ێ 787 بوون، ئانكو ب رێژا 11% ێ زێده‌بووینه‌.

سه‌رجه‌مێ گشتى یێن مامه‌له‌یێن دادگه‌هێن ناڤبری ل سالا 2017ێ 17546 داوا بوینه‌ و ل سالا به‌ری وێ 16783ێ داوا ئانكو 5% ێ زێده‌بوینه‌. سه‌باره‌ت مامه‌له‌یێن گرێداى دادگه‌ها ماده‌كان ل دهوكێ، ماره‌برین و په‌سه‌ندكرنا ماره‌برینا ده‌ره‌كی (ئێزدی و مه‌سیحی) ل سالا 2017ێ 456 بوون ل سالا به‌ری وێ 603ێ بوون، ئانكو ب رێژا -24% كێمكریه‌، سه‌باره‌ت رێپێدان ب ژن ئینانا دووێ (0) بوینه‌ و ل سالا به‌ری وێ (2) بوینه‌، ئانكو سه‌د ژ سه‌دێ كێمكریه‌، سه‌باره‌ت داوایێن ئێكلاكری یێن ته‌لاق و ژێكجودابوونێ ل دادگه‌ها ماده‌كان ل پارێزگه‌ها دهوكێ 129 داوا هه‌بوون، ل ده‌مه‌كی ل سالا 2016ێ 115 بوون، ئانكو 12% ێ زێده‌بووینه‌.

سه‌رجه‌مێ گشتى یێ مامه‌له‌یێن دادگه‌ها ماده‌كان ل سالا 2017ێ 1366 مامه‌له‌یێن جودا جودا بوون و ل سالا به‌ری وێ 1314 مامه‌له‌ بوون ئانكو ب رێژا 4%ێ زێده‌بوویه‌.

سه‌باره‌ت خشتێ ئامارا تایبه‌ت ب دادگه‌هێن ڤه‌كولینێ ل سه‌روكایه‌تیا دادگه‌ها تێهه‌لچوونا ناوچا دهوك و ده‌وروبه‌را یێن گرێداى كوشتنێ ل سالا 2017ێ ب ڤی ره‌نكی نه‌: ل ژیێن (15 بۆ 20) سالى، ژمارا كوشتیان (56 نێز و 31 مێ)، ل ژیێن (20 بۆ 25) (32 نێر و 18 مێ) و ل ژیێن (25 بۆ 30) (20 نێر و 16) مێ، ل ژیێن (30 بۆ 35) (29 نێر، 6 مێ) ل ژیێن (35 بۆ 40) (18 نێر، 5 مێ) ل ژیێن (40 بۆ 45) (16 نێر، 3 مێ) ل ژیێن (45 بۆ 50) (12 نێر، 7 مێ) ل ژیێن (50 بۆ 55) (8 نێر، 9 مێ) و ل ژیێن (55 بۆ 60) (14 نێر، 4 مێ) و ل ژیێن (60ێ و پتر) (14 نێر، 3 مێ) ل ژیێن (1 سالى بۆ 15 سالى) (25 نێر، 14 مێ) ئانكو ل دویڤ ڤی خشته‌ى رێژا هه‌را زور یا كوشتنێ ل پلا ئێكێ ل ژیێن (15 بۆ 20) و (20 بۆ 25) و (30 بۆ 35) و (1 سال بۆ 15 سال) دهێن.

سه‌باره‌ت هوكارێن بوينه‌ ئه‌گه‌رێ كوشتنێ: – هوكارێ كومه‌لایه‌تى (ناموس): مێ (2) – كێِشه‌یێن خێزانى: نێر (2)، مێ (1) – كوشتنا ب ئه‌نقه‌ست (قتل العمد)، نێر (38)، مێ (12) – كوشتنا بخه‌له‌تیڤه‌ (قتل خطأ)، نێر (18)، مێ (9) – كوشتنا بخه‌له‌تیڤه‌ ژ ئه‌گه‌رێ رودانێن هاتن و چوونێ: نێر (111)، مێ (35). – خۆسوتاندن: مێ (17). – مرن ژ ئه‌نجامێ لێدانێ: نێر (1) – خۆكوشتن (انتحار): نێر (16)، مێ (13) – خه‌ندقین د ئاڤێ دا: نێر (18)، مێ (4) – مرن ژ ئه‌گه‌رێ لێدانا كاره‌بێ: نێر (5)، مێ (5). – ئه‌گه‌رێن دى: نێر (35)، مێ (17). سه‌رجه‌مێ مرن و كوشتن و خۆكوشتنێ: نێر (244)، مێ (116).