ئه‌ڤرۆنيۆز:

ل 10 سالێن بۆرى هه‌ر ئێك ژ ئيرانێ وئه‌مريكا 70% بۆ 80% بازرگانيا فسته‌قان قورخكريه‌، ل 40 سالێن بۆرى دا به‌رهه‌مئێنه‌رێن فسته‌قان ژئه‌گه‌رێ سزايێن ل سه‌ر ئيرانێ ودانانا باج وگۆمركێ گرفتێن زۆر بۆ درستبووينه‌.

هه‌رچه‌نده‌ فسته‌ق دناڤ ليستێن وان به‌رهه‌ماندا نه‌بوو كو سزايێن ئابوورى يێ ن ئه‌مريكا ڤه‌گريت، به‌لێ سزايێن دراڤى وبانكى كو ل سه‌ر ئيرانێ هاتبوونه‌ سه‌پاندن، گه‌له‌ك گرفت بۆ جوتيار وبازرگانێن فسته‌قان دروست كربوون. به‌لێ پشتى رێككه‌فتنا ئه‌تۆمى دناڤبه‌را ئيرانێ و ئه‌مريكا وچار وه‌لاتێن ئورۆپى وراكرنا سزايان ل سه‌ر ئيرانێ، ره‌وشا بازرگانيا فسته‌قان گوهۆرينێن باش ب سه‌ردا هاتن وب ساناهى فسته‌قێن ئيرانى بۆ هه‌موو بازارێن جيهانێ دهێنه‌ هنارتن.

فسته‌قا ئيرانى كو ب باشترين جۆرێ چه‌ره‌زاتان دهێته‌ هژمارتن، سالا 2016 زێده‌تر ژ 248 ته‌ن ژێ هاتينه‌ به‌رهه‌مئينان وبو 170 وه‌لاتان هاتينه‌ هنارتن وداهاتێن وان ژى نێزيكى 3 مليار دۆلار بوون.

فسته‌قا ئيرانى ديرۆكه‌كا دێرين يا هه‌ى ودزڤريت بۆ به‌رى هزاران سالان، به‌لێ فسته‌قا ئه‌مريكى تۆڤێ وى ئيرانى يه‌ و ل سالێن سيهان ژ چه‌رخێ بۆرى ده‌ست ب چاندنا وێ هاتيه‌ كرن، به‌لێ ل سالا 1979 ژئه‌گه‌رێ كێشا كونسلگه‌ريا ئه‌مريكا ل ته‌هرانێ وتێكچوونا په‌يوه‌نديێن ئه‌مريكا وئيرانێ، چاندنێ فسته‌قێ ل ئه‌مريكا هاته‌ ڤه‌ژاندن وجوتيارێن ويلايه‌تا كاليفۆرنيا چاندنا فسته‌قێ زێده‌تر لێكر.

ل سالا 2014 وژئه‌گه‌رێ شه‌پۆله‌كا گه‌رمێ نيڤا به‌رهه‌مێ فسته‌قێ يێ جوتيارين ئه‌مريكا  ژناڤچوو ئه‌و چه‌نده‌ ژى بۆ ئه‌گه‌ر كو ل سالا 2015 به‌رهه‌مێ وان ب شێوه‌كێ به‌رچاڤ بهێته‌ خوار وداهاتێ وان بۆ كێم ببيت وبگه‌هيته‌ 15 مليار دۆلاران .

ژبلى ئه‌مريكا، فسته‌قا ئيرانى ل وه‌لاتێن ئورۆپا ژى يا  تووشى هه‌ڤركيا فسته‌قا يونانى وتوركى بووى، له‌وما ئيران نوكه‌ يا ل دووڤ بازارێن دى دگه‌ريت وه‌كو چين ورۆسيا وهندستان ورۆژئاڤايا ناڤه‌راست.

ل دووڤ ئاماره‌كا وه‌زاره‌تا چاندنا ئيرانى، 20% ژ به‌رهه‌مێ فسته‌قێ ل ناڤخوه‌يا ئيرانێ دهێته‌ بكارئينان وئه‌وێ دمينيت دهێته‌ هنارتن بۆ ده‌رڤه‌ى ئيرانێ.