ئه‌ڤرۆ نیۆز،ره‌مه‌زان هه‌رنى:

ئابوورناسه‌كێ باشۆرێ كوردستانێ ل دوور بلندبوونا بهایێ نەفتێ ل بازارێن جیهانیدا دیاركر:بلندبوونا بهایێ نەفتێ پشتى ئه‌نجام دانا هه‌لبژاردنێن سه‌رخوەبوونا كوردستانێ د چاڤه‌ریكرى بوون،ژبه‌ركو پرسا ریفراندۆما كوردستانێ روودانه‌كا مێژویا جیهانى بوو، له‌ورا كاریگه‌ریا ئابۆرى دروست بۆ ل جیهانا ئابورى ئه‌و ژى پشتى ئه‌نجامێن سه‌ركه‌فتنى هاتینه‌ دیاركرن، هه‌روه‌سا لێدوانێن به‌رپرسێن توركیا ل هه‌مبه‌ر رێگرى كرن ل فروتنا نه‌فتا كوردستانێ كاریگه‌رى هه‌بوو ل سه‌ر بلندبوونا بهایێ نەفتێ ل سالا 2015 هه‌تا نوكه‌ بۆ جارا ئێكێ یه‌ بهایێ نەفتا كوردستانێ دگه‌هیته‌ ڤى ئاستى كو بەرمیلەک گەهشتیە 60 دولارێن ئه‌مریكى، به‌ریا هه‌لبژاردنێن ریفراندۆما كوردستانێ بهایێ نه‌فتێ گه‌له‌ك كێم ببوو، ئه‌م نوكه‌ وه‌ك كوردستان جودا دژین ئه‌م یێ دجیهانا ئابووری دا پێنگاڤا دهاڤێژین ده‌ما ئه‌م نه‌فتێ ره‌وانه‌ى ده‌رڤه‌ دكه‌ین ئه‌م تێكه‌هه‌لى ئابووریا جیهانى دبین.

كاروان سامى ئابوورناسەکە بۆ ئه‌ڤرۆنیۆز خویاكر: توركیا ل ده‌مه‌كێ دا هه‌ڤسنوره‌ ل گه‌ل كوردستانێ و ب ئالایێ كوردستانێ پێشوازیا سه‌روك و به‌رپرسێن كوردستانێ دكه‌ت ل فروكخانه‌یا ئاتاتورك ئه‌ڤ لێدوانێن توركیا دستراتیژى نینه‌ رژدیا وان ل سه‌ر گرتنا سنوران و رێگرى كرن ل فروتنا نه‌فتا كوردستانێ بۆ به‌نده‌رێ جیهانى ده‌مكینه‌ و ل ده‌مه‌ك نێزیك دێ دانپێدانى ب هه‌موو تشتا كه‌ن.

سامى دیاركر ژى:پرسا ریفراندۆمێ ب گشتى دێ ره‌وشا ئابووریا كوردستانێ و ژێرخانا ئابووریا كوردستانێ باشتر كه‌ت،به‌لێ پێدڤیه‌ له‌زێ لێ نه‌كه‌ین ب هه‌بوونا ده‌مى دێ هه‌مو دانپێدانى ب ئابووریا كوردستانێ كه‌ن،هەروەسا پێشبینى دهێته‌ كرن بهایێ نەفتێ بلندتر ببیت ل رۆژێن داهاتى،هه‌ر چه‌نده‌ نوكه‌ژى بهایه‌كێ نوو توماركریه‌ ب گشتى ریفراندۆما سه‌ربه‌خۆیا كوردستانێ لڤین ئێخستیه‌ بازارێن جیهانى.

ئەڤرۆ نیۆز،زنار تۆڤى:

ده‌ڤه‌را به‌روارى بالا ئێك ژ وان ده‌ڤه‌رانه‌ كو ب به‌رهه‌مێ سێڤان دهێته‌ نیاسین و سێڤێن به‌رواریا ناڤوده‌نگیا خوه‌ ل سه‌رانسه‌رى كوردستانێ هه‌یه‌،ئه‌ڤ ساله‌ رێژه‌یه‌كا باش یا سێڤان ل ڤێ ده‌ڤه‌رێ هه‌نه‌،لێ جۆتیارێن ڤێ ده‌ڤه‌رێ گازندا ژ هندێ دكه‌ن،كو ئه‌ڤ ساله‌ ژى بازارێ سێڤان یێ باش نینه‌ و سێڤێن وان ل دووڤ حه‌زا وان ناهێنه‌ فرۆتن.

شاكر ئسماعیل ئێك ژ وان جوتیارانه‌ كو ئه‌ڤه‌ ماوێ 25 سالانه‌ كارێ چاندنێ ل ده‌ڤه‌را به‌روارى بالا دكه‌ت و بۆ ئه‌ڤرۆ نیۆز دبێژیت:به‌رى نوكه‌ ل ڤێ ده‌ڤه‌رێ مه‌ پرانیا ده‌رامه‌تێن وه‌كى كونجى و برنج و ماش و نیسك و نوك و گه‌نم وجه‌ه و هه‌موو ره‌نگێن دى یێن جوتیاریێ مه‌ دكرن،لێ پشتى هشكه‌ سالى په‌یدا بووى و خه‌لكێ قه‌ستا باژێران كرى،ئێدى پتریا خه‌لكێ مه‌ ده‌ست ژ كارێ چاندان وان ده‌رامه‌تان به‌ردایه‌،له‌ورا نوكه‌ پتریا جوتیاران سێڤ چاندینه‌،چونكى ل ڤێ ده‌ڤه‌رێ سێڤ گه‌له‌ك باش چێدبن و سه‌قایێ ده‌ڤه‌را مه‌ گه‌له‌ك یێ گونجایه‌ بۆ سێڤان،هه‌ر چه‌نده‌ تاراده‌یه‌كێ باش هنار و هژیر و ترى و حلیك و هرمیك ژى هه‌نه‌.

هێشتا دبێژیت:به‌رى په‌یدابوونا قه‌یرانا دارایى سێڤ باش دچوون و داهاتیه‌كێ باش سالانه‌ بۆ مه‌ ژێ دهات،هه‌ر سال مه‌ زه‌ڤیێن سێڤان ب گوتره‌ د فروتن و سالانه‌ ل دورێن “13_14″ ملیۆن دیناران مه‌ پێ وه‌ردگرتن،لێ نوكه‌ ئه‌و زه‌ڤى ب سێ ملیۆن دیناران زێده‌تر ناچن،هه‌ر چه‌نده‌ ل سالا بورى سێڤ ل ده‌ڤه‌را مه‌ نه‌بوون،لێ ئه‌ڤ ساله‌ سێڤ گه‌له‌ك د مشه‌نه‌،ب تایبه‌تى سێڤا به‌رواریا و سێڤ لوبنانى یێن سور و زه‌ر و سێڤ فرنسى،لێ ئه‌ڤ ساله‌ سێڤ لوبنانیا زه‌ر ل بازارى باش دچیت و پتر خه‌لكێ مه‌ حه‌ز ل سه‌ر هه‌یه‌.

شاكرى زێده‌تر گوت:هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌ڤ ساله‌ ژى سێڤ ل دووڤ دلێ مه‌ ناچن،به‌لێ هه‌ر باشه‌ و داهاتیه‌كێ كێم دڤێ قه‌یرانێ دا بۆ مه‌ ژێ دهێت،چونكى سێڤ گه‌له‌ك د مشه‌نه‌،لێ زه‌ڤى ب گوتره‌ دهێنه‌ فروتن و ب ره‌نگه‌كێ ئه‌رزان،له‌ورا ئه‌م ژى نه‌چار دبین دفروشین،چونكى بكر دكێمن،هه‌روه‌سا ل جهێ هندێ كو سێڤ ل بنى ب رزن،ئه‌م نه‌چار دبین ب بهایه‌كێ ئه‌رزان د فروشین،دیسا نوكه‌ بهایێ ئێك كیلۆیا سێڤێن باش دناڤبه‌را”600_700″ دیناران دهێته‌ فروتن،هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌ڤ پارێ ب سێڤان ڤه‌ دهێت حه‌ق ده‌ستێ زه‌حمه‌ت و وه‌ستیانا مه‌ نا ده‌رێخیت،لێ هه‌ر باشه‌،ناڤهاتى دیاركر ژى:پشتى رێیا مۆسل ڤه‌بووى پیچه‌ك بزاڤه‌ك بۆ كرینا سێڤان په‌یدابوویه‌،لێ هه‌ر ب دلێ جۆتیارێ مه‌ نینه‌،له‌ورا ئه‌م دخوازین كو بازاره‌كێ باش بۆ سێڤێن مه‌ هه‌بیت،داكو ئه‌م ژى بشێین به‌رده‌وامیێ بده‌ینه‌ كارێ خوه‌ یێ جۆتیاریێ،هه‌روه‌سا ئه‌ڤه‌ چه‌ند ساله‌ حوكمه‌تا هه‌رێمێ ژى هاریكاریا جۆتیاران ناكه‌ت و پێدڤیێن چاندنێ و زبلێ كێمیایى و هاریكاریێن دى یێن چاندنێ و ده‌رمانێ ره‌شاندنا داروبارى ژى نا ده‌نه‌ مه‌ و مه‌ ب خوه‌ ده‌رمانێ ره‌شاندنێ كریه‌ و سێڤێن خوه‌ ره‌شاندینه‌،لێ گه‌ه‌لك دوه‌ریێن و درزن.

شاكرى ئه‌و چه‌ند ژى دیاركر:هه‌كه‌ حوكمه‌ت كارگه‌هه‌كا داگرتنا فێقى ل ڤێ ده‌ڤه‌رێ دانیت،دێ كار بۆ هه‌موو جۆتیاران په‌یدا بیت و دێ مفایه‌كێ باش گه‌هیته‌ خه‌لكێ و دێ جۆتیارێ مه‌ ژى پێ ژیت،هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌ڤه‌ چه‌ندین ساله‌ ئه‌م چاڤه‌رێى هندێ نه‌ كو ئه‌ڤ كارگه‌هه‌ بهێته‌ دانان،لێ نه‌هاته‌ دانان،هه‌روسا ئه‌م دخوازین كو حوكمه‌تا هه‌رێمێ فێقیێ مه‌ ببه‌ته‌ ده‌رڤه‌ى هه‌رێمێ و بازارى بۆ فێقیێ مه‌ په‌یدا بكه‌ت،دیسا نوكه‌ كریا ترۆمبێلێ ژى ژناڤ به‌رواریا بۆ زاخۆ و دهۆكێ یا گرانه‌ و ئه‌و فێقیێ ئه‌م دبه‌ین ژى هه‌موو بۆ كریێ دچیت،سه‌ره‌راى زه‌حمه‌تا چنینێ و كێشانا وى فێقى هه‌تاكو ئه‌م دگه‌هینینه‌ جهێ ترۆمبێلێ.

سلێمان تاها جۆتیاره‌كێ دییه‌ دبێژیت:ئه‌ڤ ساله‌ سێڤ ژ پار باشترن و تاراده‌یه‌كێ بكر ژى هه‌یه‌،سێڤ لوبنانیا زه‌ر ژ هه‌موو سێڤێن دى پتر دچن،هه‌ر چه‌نده‌ هه‌كه‌ سێڤ دباش بن و دكرمى نه‌بن،دێ باش چن و دێ فا گه‌هیته‌ جوتیارێ مه‌،لێ ئه‌ڤ ساله‌ وه‌ك عله‌ته‌كێ ل سێڤێ په‌یدا بوویه‌ و ڤێ چه‌ندێ وه‌كریه‌ كو سێَڤ باش نه‌چن،هه‌روه‌سا جۆتیارێ مه‌ ژى وه‌كو پێدڤى سێڤان سه‌خبێر ناكه‌ت و سێڤ ناهێنه‌ ره‌شاندن و كه‌زاختن و دیسا زوو ب زوو جۆتیارێن مه‌ زه‌ڤیێن خوه‌ ژى ناكولن،له‌ورا هه‌كه‌ مرۆڤ مه‌زاختنێ لێ نه‌كه‌ت،سێڤ ژى چو نا ده‌ته‌ مرۆڤى.

هێشتا دبێژیت:نوكه‌ حوكمه‌ت ژى هاریكاریا جۆتیارى ناكه‌ت و ده‌رمان پێدڤیێن چاندنێ ناده‌ته‌ جۆتیاران،وه‌كى به‌رێ هاریكاریا جۆتیارى ناهێته‌ كرن،هه‌روه‌سا پێدڤیه‌ ئه‌ندازیارێن چاندنێ بهێنه‌ ناڤ زه‌ڤیان و چاره‌سه‌ریا ئێشێن سێڤان و داروبارێ مه‌ یێ چاندنێ بكه‌ن،چونكى ئه‌ڤه‌ نێزیكى 10 سالانه‌ ئێشا گوریبوونێ ل ناڤ سێڤان په‌یدابوویه‌ و سێڤا مه‌ گورى دبیت و ڤێ چه‌ندێ بازارێ سێڤێ سست كریه‌.