ئەڤرۆ نیوز:
د ناڤ جڤاکی دا دەولەت ئاڤا دبن و ژ ناڤ دچن ل سەر بنەمایێ قەبارێ خێزانان، د جڤاکێ مە دا رێژا بەردانێ ل دادگەھا دھۆکێ و دەوروبەرێن وێ کو نەە دادگەھان ب خوە ڤە دگریت سالانە ب شێوەکێ نەسروشتی د زێدەبوونێ دایە، بێی لایەنێن بەرپرسیار خوە ل کێشێ بکەنە خودان و ب دروستی د قەبارێ مەترسیا کێشێ بگەھن.
د. ماجد ئدریس مامۆستایێ زانکۆیێ و شارەزایێ کێشێن خێزانی بۆ ئەڤرۆ دیار کر، رێژا بەردانێ ل سالا( 2008 ) ل دادگەھا دھۆکێ (510) پێنچ سەد و دەە حالەتێن بەردانێ ھاتینە تۆمارکرن، ل سالا (2009) ئەڤ رێژە بەرزتر بوویە بۆ (564) پێنچ سەد و شێست و چوار حالەتان، سالا 2010 بۆ (684) شەسەت و ھەشتێ و چوار حالەتان بەرز بوویە، سالا 2011 بۆ (712) حەفت سەد و دوازدە حالەتان، ل سالا 2012 نێزیکی ھزار حالەتان، سالا (2013-2015) ئەڤ رێژە بەرزتر بوویە، ئەڤ رێژە بۆ پارێزگەھا دھۆکێ کو ژمارا ئاکنجیێن وێ ناگەھیتە ملیۆنەکێ رێژەکا ب مەترسیە، ب شێوەکێ گشتی د ماوێ پێنچ سالان دا (3383) سێ ھزار و سێ سەد و ھەشتێ و سێ ژن ل دادگەھا دھۆکێ ھاتینە بەردان.
ھەروەسا مامۆستایێ زانکۆیێ و شارەزایێ کێشێن خێزانی خویا کر، یا پێدڤیە ل سەر لایەنێن بەرپرسیار ل ئەگەرێن سەرھلدانا کێشا بەردانێ و چارەسەریێن وێ بگەریێن و گۆت “ب دیتنا من ئەگەرێن پەیدابوونا ڤێ کێشێ بۆ چەند تەوەران دزڤرن، دایک و باب تەوەرەکێ گرنگن بۆ پەیدابوون و چارەسەرکرنا ڤێ کێشێ، چونکو ھەر کۆر و کچەک د خێزانەکێ دا دژین و رۆژانە رەفتارێن وان دەیک و بابان دبینن رەفتارێن وان ب خوە دکەنە نموونە، ھەروەسا ل سەر دایک و بابان یا پێدڤیە چاوا بۆ کورێ خوە ل کچەکا باش دگەرن وەسا بۆ کچا خوە ژی ل کوڕەکێ خودان رەوشت بگەریێن بۆ پێکئینانا خێزانەکا بەختەوەر، کچ و کوڕ ب خوە ژی تەوەرەکێ دیترن کو 90% دەمێ گەنجێن مە خێزانێ پێک دئینن ژبەر دەیک و بابێن خوە، ھەروەسا دمێ پێکئینانا خێزانێ کوڕ ئاستێ خوە یێ ئابووری ل بەرچاڤ وەرناگریت”.
سبارەت تەماشەکرنا گەنجێن ڤی سەردەمی بۆ درامایێن بیانی وەک درامایێن تورکی و ھندی و ..ھتد د. ماجدی گۆت “د ڤان درامایان دا چ رەوشتێن وان دگەل یێن مە نا گونجن، گەنج پتریا رەوشتێن خوە ژ وان درامایان وەردگرن، ھەروەسا ژ بەر مافێ ئافرەتێ، زەلام نەشێت دگەل ھەڤژینا خوە باخڤیت، ھەردەمێ دگەل ئاخفت ئێکسەر ژن دێ بەرێ خوە دەتە دەزگەھێ مافێ ئافرەتێ و داخوازا مافێ دوورخستنێ ژ زەلامی کەت”.
د. ماجد ئدریس مامۆستایێ زانکۆیێ و شارەزایێ کێشێن خێزانی نەڤەشار و گۆت “پتریا پارێزەران رۆلەکێ نێگەتیف یێ ھەی کو نابیتە لایەنێ خێرێ بۆ چارەسەکرنا کێشێ بەری بگەھیتە دادگەھێ، بەلکو دێ بیتە خودانێ دۆسیێ و کوژمەکێ پارەی وەرگریت و دێ دۆسیێ ئێکلا کەت و ب ڤێ چەندێ ژی پارێزەر دبیتە گونەھکار، ھەروەسا رولێ دەرونناسێن جڤاکی ل دادگەھان گەلەک یێ لاوازە. یەکسانی د ناڤبەرا کچ و کوران دا 100% نەیا دروستە ل دەمێ ھەلبژارتنا کوڕ و کچان بۆ پێکئینانا خێزانێ ژ لایێ زانستی و رەوشتی و ئاینی و بنەمالی و جوانی و ئابووری ڤە”.
ل دووماھیێ د. ماجدی ئەو چەندە ژی ئاشکرا کر کو رۆلێ مامۆستایێن ئاینی د چارەسەرکرنا ڤێ کێشێ دا زۆر یێ لاوازە و چ گرنگی ب ڤێ کێشێ نەدایە و ب چاڤەکێ کێم تەماشە کریێ.
د پێنج سالێن بۆری دا حالەتێن بەردانێ ب چو رەنگ بوون؟
ئەڤرۆ نیوز:
د ناڤ جڤاکی دا دەولەت ئاڤا دبن و ژ ناڤ دچن ل سەر بنەمایێ قەبارێ خێزانان، د جڤاکێ مە دا رێژا بەردانێ ل دادگەھا دھۆکێ و دەوروبەرێن وێ کو نەە دادگەھان ب خوە ڤە دگریت سالانە ب شێوەکێ نەسروشتی د زێدەبوونێ دایە، بێی لایەنێن بەرپرسیار خوە ل کێشێ بکەنە خودان و ب دروستی د قەبارێ مەترسیا کێشێ بگەھن.
د. ماجد ئدریس مامۆستایێ زانکۆیێ و شارەزایێ کێشێن خێزانی بۆ ئەڤرۆ دیار کر، رێژا بەردانێ ل سالا( 2008 ) ل دادگەھا دھۆکێ (510) پێنچ سەد و دەە حالەتێن بەردانێ ھاتینە تۆمارکرن، ل سالا (2009) ئەڤ رێژە بەرزتر بوویە بۆ (564) پێنچ سەد و شێست و چوار حالەتان، سالا 2010 بۆ (684) شەسەت و ھەشتێ و چوار حالەتان بەرز بوویە، سالا 2011 بۆ (712) حەفت سەد و دوازدە حالەتان، ل سالا 2012 نێزیکی ھزار حالەتان، سالا (2013-2015) ئەڤ رێژە بەرزتر بوویە، ئەڤ رێژە بۆ پارێزگەھا دھۆکێ کو ژمارا ئاکنجیێن وێ ناگەھیتە ملیۆنەکێ رێژەکا ب مەترسیە، ب شێوەکێ گشتی د ماوێ پێنچ سالان دا (3383) سێ ھزار و سێ سەد و ھەشتێ و سێ ژن ل دادگەھا دھۆکێ ھاتینە بەردان.
ھەروەسا مامۆستایێ زانکۆیێ و شارەزایێ کێشێن خێزانی خویا کر، یا پێدڤیە ل سەر لایەنێن بەرپرسیار ل ئەگەرێن سەرھلدانا کێشا بەردانێ و چارەسەریێن وێ بگەریێن و گۆت “ب دیتنا من ئەگەرێن پەیدابوونا ڤێ کێشێ بۆ چەند تەوەران دزڤرن، دایک و باب تەوەرەکێ گرنگن بۆ پەیدابوون و چارەسەرکرنا ڤێ کێشێ، چونکو ھەر کۆر و کچەک د خێزانەکێ دا دژین و رۆژانە رەفتارێن وان دەیک و بابان دبینن رەفتارێن وان ب خوە دکەنە نموونە، ھەروەسا ل سەر دایک و بابان یا پێدڤیە چاوا بۆ کورێ خوە ل کچەکا باش دگەرن وەسا بۆ کچا خوە ژی ل کوڕەکێ خودان رەوشت بگەریێن بۆ پێکئینانا خێزانەکا بەختەوەر، کچ و کوڕ ب خوە ژی تەوەرەکێ دیترن کو 90% دەمێ گەنجێن مە خێزانێ پێک دئینن ژبەر دەیک و بابێن خوە، ھەروەسا دمێ پێکئینانا خێزانێ کوڕ ئاستێ خوە یێ ئابووری ل بەرچاڤ وەرناگریت”.
سبارەت تەماشەکرنا گەنجێن ڤی سەردەمی بۆ درامایێن بیانی وەک درامایێن تورکی و ھندی و ..ھتد د. ماجدی گۆت “د ڤان درامایان دا چ رەوشتێن وان دگەل یێن مە نا گونجن، گەنج پتریا رەوشتێن خوە ژ وان درامایان وەردگرن، ھەروەسا ژ بەر مافێ ئافرەتێ، زەلام نەشێت دگەل ھەڤژینا خوە باخڤیت، ھەردەمێ دگەل ئاخفت ئێکسەر ژن دێ بەرێ خوە دەتە دەزگەھێ مافێ ئافرەتێ و داخوازا مافێ دوورخستنێ ژ زەلامی کەت”.
د. ماجد ئدریس مامۆستایێ زانکۆیێ و شارەزایێ کێشێن خێزانی نەڤەشار و گۆت “پتریا پارێزەران رۆلەکێ نێگەتیف یێ ھەی کو نابیتە لایەنێ خێرێ بۆ چارەسەکرنا کێشێ بەری بگەھیتە دادگەھێ، بەلکو دێ بیتە خودانێ دۆسیێ و کوژمەکێ پارەی وەرگریت و دێ دۆسیێ ئێکلا کەت و ب ڤێ چەندێ ژی پارێزەر دبیتە گونەھکار، ھەروەسا رولێ دەرونناسێن جڤاکی ل دادگەھان گەلەک یێ لاوازە. یەکسانی د ناڤبەرا کچ و کوران دا 100% نەیا دروستە ل دەمێ ھەلبژارتنا کوڕ و کچان بۆ پێکئینانا خێزانێ ژ لایێ زانستی و رەوشتی و ئاینی و بنەمالی و جوانی و ئابووری ڤە”.
ل دووماھیێ د. ماجدی ئەو چەندە ژی ئاشکرا کر کو رۆلێ مامۆستایێن ئاینی د چارەسەرکرنا ڤێ کێشێ دا زۆر یێ لاوازە و چ گرنگی ب ڤێ کێشێ نەدایە و ب چاڤەکێ کێم تەماشە کریێ.

ئەڤرۆ نیوز:
ئافرەتێن فەرمانبەر پارەکێ مەزن ھەیڤانە ل مکیاژی دمەزێخن و دوکاندارێن کەمالیاتا ژی دبێژن رەوشا یا ئابووری بازارێ مە ژی سار کریە چونکو نەشێن نە فرۆشینە ژی لێ پارە ژی نینن بەلێ ھەر مکیاژەکێ زوور دکرن و دمەزێخن.
نالێن بامەرنی کچەکا راگەھاندنکارە سەبارەت ئەو پارێ ل مکیاژی دمەزێخیت گۆت: دگەھیتە 200 دولارا و پتر ژی مسکاری دکرم و گەلەک جاران ژی دەمێ دچمێ ھندەکێ زێدە دکرم بۆ پێدڤیان چونکو پتریا دەمی بکاردئینم، ئانکو ھەیڤانە تا چوار مسکارا دکرم و ھەر ئێک ژی ب بھایەکێ جودایە، نالین خانێ گۆت ژی چوجار کەس دەستێ من ناگریت دسلکێ من یێ کاری بۆ کرینا مکیاژی بەلکو بتنێ ژ مووچێ خو دمەزێخم، ژبەر رۆژانە کار دکەم بەلکو ئەگەر مکیاژی مارکە ژی نەبیت ناکرم و ئەز مکیاژێ سادە ب کار نا ئینم ئانکو ئەو جھێ، دجم دکرم ژی تایبەتن نە ھەر دوکانا بیت دێ لێ کرم.
دووڤدا شرین دوسکی فەرمانبەر و گۆت ھەیڤێ ھەمیێ پارێ مکیاژێ من ناگەھیتە 10 ھزارا چونکی بکارئینانا مکیاژێ زێدە ژی من باوەری پێ نینە.
بەفرین محسن ژی ماموستایە گۆت ھەیڤانە نێزیکی 100 ھزاران دەمە مکیاژی چونکی دەمێ دکرم یێ سادە ناکرم بەلکو دڤێت یێن مارکە و دجوان بن و سەرۆچاڤێن من بگوھرن.
حوری شەمسەدین پتریا جاران میکاژێ ب کار دئینیت و مکیاژێ وێ دوو ھەیڤا جارەکێ ناگەھیتە 15 دولاران، پاشی حوریا خانێ گۆت ئەو ل دوڤ ھەستێ ئافرەتێ دمینیت کا چەند ژ دێم و کەساتیا خو یا رازی یە، لەورا ژی دێمێ ژنێ گەلەکێ نازکە دەمێ مکاژی ب کار دئینیت چەند یێ کێم بکار بینیت پتر جوانی و نازکیا وێ دیاردبیت ھندی ئەز ب مەزیخم دوو ھەیڤا جارەکی دچم دکرم و ھەتا 15 دولاران نامەزێخم .
ل دووڤ گۆتنێن پتریا ئافرەتان، نەھێل سەلیم خودانێ دوکانەکا کەمالیاتایە ل بازارێ دھۆکێ گۆت کو ھەر تەخەک جودا مکیاژی دکریت بەلکو یێن فەرمانبەر پتر مکیاژی دکرن و بکار دئینن و ھندەک جارا دگەھیتە دوو سەد دولارا و پتر لێ ناھێت، ھەیڤانە ئانکو تایبەت نوکە رەوشا بازارێ کەمالیاتا نەیا باشە و ئافرەت ژی ھەر دکرن لێ پارا نادەن دبێژن تا موچە دھێن، ئانکو کرین و بکار ئینان یا بەردەوامە بەلێ پارا نادەن دبێژن موچە نینە.
نەھیلێ خودانێ کەمالیاتا گۆت ژی پتریا ژیێ وان یێ دناڤبەرا 20 تا 40 سالی دا و
تایبەت ئافرەتێن مالێن دولەمەند پتر مکیاژی دکرن و ھەمی ژی مارکە بن و ب یێن سادە رازی نابن، ئانکو ھەتا وەرزان ژی گرێدانەک پێڤە ھەیە دوەرزێن رەنگین دا پتر مکیاژ دھێتە مەزاختن ل زفستانا ژی مکیاژێ بەرچاڤ و توخ دھێتە بکارئینان.