ئەڤرۆ نیوز:
رۆژانە د ناڤ خەلکی دا ھندەک ھزرێن نوو پەیدادبن و چ بەلگە و گرۆڤە ژی نینن کا ئەو ھزر ل کیڤە بۆ وان ھاتینە و ئەڤ ھزرێن نە دروست مروڤی پال ددەن کۆ ل دووڤ بچیت و ھندەک جاران کارتێکرنێ ل مرۆڤی دکەن، لەورا پێدڤیە مە پێزانین ل سەر وان شاشیان ھەبن یێن دناڤ خەلکی ب گشتی دا بەلاڤەدبن:

• ژەھرا دووپشکی یا کوژەکە:
گەلەک ژمە وەسان ھزر دکەن کو پێڤەدانا دووپشکی یا کوژەکە و ب راستی دژوارترین دووپشک ژی ل دەمێ ب مرۆڤی ڤەددەت، مرۆڤێ ئاسای ناکوژیت، بەلێ دبیت ببیتە ئەگەرێ مرنا زاروک و دانعمران و ئەو کەسێن نەخوشیێن دلی ھەبن ئەگەر چارەسەر نەکەن. دەمێ دووپشک ب مرۆڤی ڤەددەت مرۆڤ نامریت و ھشیاربە پشتی پێڤەدانا دووپشکی نەترسە و کەسەکێ ئاسی بە و خو بگەھینە نەخوشخانەکێ، ژبەرکو یا ھاتیە دیارکرن پتریا کەسێن ژبەر پێڤەدانا دووپشکی گیانێ خو ژدەست ددەن ژبەر وێ چەندێ یە کو ئەو کەس گەلەک د ترسن و ئێکسەر نەخوشیێن دلی بۆ پەیدادبن و دمرن.
* پشتی خوارنەکا گران پێدڤیە وەرزشێ یان لڤینەکا زێدە بکەین:
ئەڤەژی ھزرەکا شاشە ژبەرکو لڤین وێ خوینا دگەھیتە کۆئەندامێ ھەرسێ کێم دکەت و ددووڤدا کریارا ھەرسکرنا خوارنێ گەلەک ب ھێدیانە لێ دھێت، بو نموونە ل دەمێ شێر خوارنەکا قەلەو و گران دخوت، ئێکسەر دێ چیت ل بەر سیبەرا دارەکێ پال دەت ب راستی ژی رەفتارا شێری یا دروستە.
• دل دکەڤیتە لایێ چەپێ :

ئەڤەژی گەلەک و گەلەک یا خەلەتە، ژبەرکو دل دکەڤیتە دناڤبەرا سھان دا و پێەک بۆ لایێ چەپێ دھێت.
• گیایێن پزیشکی چ زیانێ ناگەھینن مرۆڤی:
مە گەلەک گوە ل وێ چەندێ دبیت کۆ گیایێن پزیشکی چ زیانا خۆ نینە و گەلەک جاران دەرمانساز دێ بێژنە نەخۆشان ئەڤ دەرمانە ژ گیایێن پزیشکی پێکھاتیە و ھەتا ھەکەر تو مفای ژێ نەبینی ژی چ زیانێ ل تە ناکەن. دەرمانساز و نوشدار ژبیر دکەن کۆ ھندەک گیا ھەنە گەلەک د ژەھراوی نە و ھەستداریێ بۆ گەلەک کەسان پەیدادکەن، بلا ھەردەم ل بیرا تەبیت کۆ پێکھێنەرێن کیمیاوی وەکو ھەموو دەرمانان دناڤ گیایان دا ژی ھەنە و ب تنێ ل کارگەھان دەستکاری تێدا ناھێتە کرن.
• گەلەک خوارنا تشتێ شرین نەخۆشیا شەکرێ پەیدادکەت:
• نەخۆشیا شەکرێ ژ ئەگەرێ ژ ناڤچوونا یان کێم کاریگەریا شانەیێن بیتا د بنکریاسی دا پەیدادبیت و ئەڤێ چەندێ چ پەیوەندی ب خوارنا تشتێ زێدە شرین ڤە نینن.
• خوارنا فێقی پشتی خوارنێ مفا ھەنە:
• د راستی دا خوارنا فێقی ئێکسەر پشتی نانخوارنێ ئەنزایمێ بتیالین پووچ دکەت، ئەنزایمێ ناڤبری ژی یێ سەرەکی یە بۆ کریارا ھەرسکرنا خوارنێ و پێدڤی یە ئەم ل دووڤ شێوازێن خوارنا ساخلەم ژیانا خۆ ببورینین، ئێک ژ شیرەتکارێن خوارنێ دبێژیت: خوارنا فێقی راستەوخو پشتی نانخوارنێ وەکو تۆ قورچەکا ژەھرێ دخوی، ژبەرکو ئەنزایمێ بتیالین پووچ دکەت.
• رۆژناما ئەھرام یا مسری ژی ددەتە خویاکرن کۆ فێقی پێدڤی ب دەمەکی ھەیە ھەتا دروست ھەرس ببیت و ل دەمێ دناڤ ھناڤان دا تێکەلی گوشتی دبن دێ دناڤ گەدەی دا ترش بن و وەکو کەرستێن کحولی کریارا ھەرسکرنا خوارنێ ب زەحمەت دئێخن، ھەر ل وی دەمی ھەموو ڤیتامینێن فێقی دھێنە ژدەستدان و کریارا نوونەراتیا خوارنێ ب تەنگەزار دکەڤیت و زک دوەرمیت.
• لەورا شیرەتکارێن تایبەمەند ب خوارنێ ڤە شیرەتان ل مە دکەن کو فێقی پشتی بورینا 3 دەمژمێران ژ خوارنا نیڤرۆ یان بورینا دەمژمێرەکێ پشتی خوارنا شیڤێ بخوین یانژی رۆژێ دانەکی چ خوارنێ ژبلی فێقی نەخوی.

ئەڤرۆ نیوز:
نەخۆشێن شەکرێ گەلەک ھەولدانان دکەن بۆ وێ چەندێ ھندەک جورێن چارەسەریێ ل دەڤ خوە ب کاربینن، یان گوە لێ بوویە کو ئەو چارەسەری چو خوارن یان ڤەخوارن بن بۆ نەخۆشیا وان د باشن، بەلێ ئەو شاشی دبنە ئەگەر کو ژیانا وان بکەڤیتە دمەترسیێ دا و رێژا شەکرێ د خوینا وان دا بلند ببیت.
د. بلند بەیار، سەرپەرشتێ کلینیکێن شەکرێ ل پارێزگەھا دھۆکێ، بۆ ئەڤرۆ دیارکرکو گەلەک ژ وەلاتیێن تووشی نەخۆشیا شەکرێ بووین، دەە خەلەتیان ب کاردئینن بۆ مەرەمێن کونترولکرنا شەکرێ و گۆت: ھندەک ھزر دکەن ئەنسولین یا خرابە و ڤەخۆارنا ئاڤا بامیا و خوارنا گولندی ب خاڤی و بەری بورکانی، ئانکو بازنک ل سەنتەرەکێ مەساجێ و بەلگێن زەیتوونا و پێێ سوتن و خانا بۆ پیێان باشە و لیمون یا باشە بۆ پیێان و خۆارنا ھنگڤینی و ھژیرا و تری و قەسب و خیاران و ڤەخۆارنا ئاڤا گوھیشکا و لیدانا نڤَشکی ل پیێان بۆ کونترولکرنا نەخۆشیا شەکری دباشن لێ دبنیاتدا ئەڤە ھەموو دوورن ژ راستیێ و نەخۆشیا شەکری ناھێتە کونترولکرن.
د. بلند بەیار خەلیل، تایبەتمەندێ نەخۆشیا شەکرێ دیارکر کو گەلەک ژ وەلاتیێن تووشی نەخۆشیا شەکرێ بووین دەە خەلەتیا بکاردئینن بۆ چارەسەریێ ئەوژی وەکو ھندەک نەخۆش وەسا ھزر دکەن ئەنسولین یا خرابە وزیانێ دگەھینیتە نەخۆشی و ھەستیا پێتی دکەت لێ ب راستی ئەڤە یا دوور ژ راستیێ و ب کارئینانا ئەنسولینێ بۆ نەخۆشیا شەکرێ زۆر مفایە، ھەکە نەخۆش ب دروستاھی بکاربینت و گۆت: دیسا ھندەک نەخۆش ھزر دکەن کو ڤەخۆارنا ئاڤا بامیا ب لەخرینی دێ نەخۆشیا شەکرێ ژ مروڤی بەت، لێ دبنیاتدا چو راستی بۆ ڤێ چەندێ نینە و ب کارئینانا ئاڤا بامیا نەخۆشیا شەکرێ ژ مرۆڤی نابت.
سەرپەرشتێ کلینیکێن شەکرێ ل پارێزگەھا دھۆکێ، گۆتژی خۆارنا گۆلندی ب خاڤی چ مفا تێدا نینە بۆ نەخۆشیا شەکرێ وەکو ھندەک نەخۆش ھزر دکەن و ب کاردئینن و گۆت: دیسا ھندەک نەخۆش دبێژن کو ب کارئینانا بەلگێن زەیتوونا و قەلبکێن گیزا و خەنایێ بۆ پێی باشە داکو گەزینک و تەزینک پەیدانەبن، لێ ئەڤ جۆرێ چارەسەریێ ژی بێی مفایە بۆ نەخۆشیا شەکرێ و ب مخابنی ڤە گەلەک وەلاتیێن رەوشەنبیر ژی ڤی جۆریێ چارەسەریێ ب کاردئینن کو دبتیاتدا یێ دوورە ژ راستیێ.
د. بلند بەیار، ئەوژی خۆیا کر کو ھندەک وەسا ھزر دکەن ھەکە لەیمونێ ل پێن خوە بدەن ب شەڤ و رۆژ یا باشە بۆ نەخۆشیا شەکرێ، بەلێ ئەوژی بەروڤاژی دەرکەڤت و چ مفا تێدا نەبوو و ھندەک وەلاتیێن نەخۆش دبێژن کو ب کارئینانا زەراڤێ پەزی ل گەل خەنایێ ل پێ خوە بدەن دێ نەخۆشیا شەکرێ زۆر ھێتە خوارێ، بەلێ ب راستی ئەڤەژی چارەسەریەکا شاشە و ب مخابنیڤە نەخۆشێن شەکری ب کاردئینن.
تایبەتمەندێ نەخۆشیا شەکرێ ئاماژە دا وێ چەندێ کو لێدانا نیڤشکی ل پێی ژی یا بێی مفایە بۆ کونترولکرنا نەخۆشیا شەکرێ و دیسا خۆارنا ھژیرا و ھنگڤینی وتری و قەسپ وخیار ژی دیسا یا بێ مفایە بۆ نەخۆشیا شەکرێ وەکو ھندەک نەخۆش بکاردئینن بۆ کونترولکرنێ و گۆت: ب راستی ئەڤ جۆرێن فێقی مفایێ خوە یێ ھەی، بەاێ نەبوو نەخۆشیا شەکرێ، بەلکو ب کارئینانا ڤان خەلەتیا چو جاران چارەسەریا نەخۆشیا شەکرێ ناھێتە کرن و پێدڤیە نەخۆش خوە ژێ دوور بکەت، و ب تنێ ب رێیا نوشدارێن تایبەتمەند وشارەزا ل کلینیکێن نەخۆشیا شەکرێ چارەسەریا خوە وەربگرن و ب دروستاھی ب کاربینن ل دووڤ ئاموژگاریێن نوشداری دێ زێدەتر مفا گەھیتە ساخلەمیا نەخۆشی و پێدڤیە نەخۆش ب ھەموو رەنگان خوە ژ ڤان جورێ، چارەسەریا کو د بنیات دا چو راستی بو نەیی دوور بکەت.