ئەڤرۆ نیۆز، قائید میرۆ:
بڕیارە پڕۆژەیەک ل پەرلەمانێ عێراقێ بھێتە پەسەندکرن، ل دۆر دووبارە دارشتنا ھەیکەلێ دادگەھا فیدڕال ل عێراقێ کوردان ژی دێ نوونەر ھەبیت.
عەرەفات کەرەم، پەرلەنتارێ کورد ل بەغدا بۆ ئەڤرۆ نیۆز گۆت: “بڕیارە پڕۆژەیەک بۆ دووبارە دانانا دادگەھا بلند فیدڕال بھێتە پەرلەمانێ عێراقێ و پشتی دھێتە پەسەندکرن، دادگەھا فیدڕال ب شێوەیێ بەرێ نامینيت وه‌كو دادگەھا ئالیەکی و کەسەکی، بەلکۆ دڤێت یا بێ لایەن بیت”.
کەرەم گۆتژی: “دادگەھا فیدڕال بۆ ئێکلاکرنا ئاریشەیانه و ڤێ جارێ دێ نوونەرێ ھەرێما کوردستانێ ل ڤێ دادگەھێ ھەبیت، چونکو ئەم ب چو شێوەیەکی رازی نینين، دادگەهـ بۆ ھندەک کەس و لایەنان بیت، بەلکۆ کورد و سوننە و شیعە دێ تێدا بن”.
ئەڤرۆ نیوز، لەزگین جۆقی:
ئەندامێ لیژنا ساخلەمیێ ل پەرلەمانێ کوردستانێ بۆ ئەڤرۆ نیوز دیارکر کو ئەڤرۆ سپێدی چار لژنێن پەرلەمانێ کوردستانی دێ دان و ستاندنی ل سەر پرۆژە قانوونا قەدەغەکرنا فروتنا ئەندامێن لەشێ مرۆڤان کەن و راپۆرتا خوە یا دووماھیی بۆ سەرۆکاتیا پەرلەمانی ئامادە کەن.
د. عەبدولا جاسم رێکانێ ئەندامێ لیژنا ساخلەمیێ ل پەرلەمانێ کوردستانێ گۆتژی: “بەری نەە ھەیڤان پەرلەمانێ کوردستانی خواندنا ئێکێ بۆ پرۆژێ قانوونا قەدەغەکرنا فروتنا ئەندامێن لەشێ مرۆڤان کر کو ئەڤ پرۆژە قانوونە ژ ٣٢ ماددان پێکھاتیە، ب ھەموو رەنگان رێگریێ ل فروتنا ئەندامێن لەشی دکەت کو لیژنا مافێ مرۆڤی و ئەوقافێ و ساخلەمیێ و کاروبارێن قانوونی دێ ئەڤرۆکە دانوستاندنەکا تێر وتەسەل ل سەر پرۆژەیی کەن ب مەرەما چێکرنا راپورتا دووماھیی داکو ل پەرلەمان جارەکا دی بێخیتە د ناڤ بەرنامێ خوە یێ کاری دا و پەسەند بکەت، پشتی پەسەند دبیت دێ بیتە دەستکەفتەکی زۆر گرنگ بۆ ھەرێما کوردستانێ”.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
دوهى 5ى گۆلانا 2015ێ د چارچۆڤێ سه‌ره‌دانا خوه دا بۆ ئه‌مريكا سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ مه‌سعود بارزانى و شاندنێ ل گه‌ل، كۆمبوونه‌ك ل گه‌ل سه‌رۆك كۆمارێ ئه‌مريكا باراك ئۆباما و جۆ بايدنێ جێگر كر و تێدا چه‌ندين ته‌وه‌رێن گرنگ به‌حسكرن.
ده‌قێ راگه‌هاندنا كۆچكا سپى ل دۆر كۆمبوونا سه‌رۆك كۆمارێ ئه‌مريكا باراك ئۆباما و جۆ بايدن ل گه‌ل سه‌رۆك بارزانى و شاندێ ل گه‌ل دا:
سه‌رۆك ئۆباما پشكدار د كۆمبوونا كوچكا سپى ل گه‌ل بايدنێ جێگر و مه‌سعود بارزانى سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانا عيراقێ كر. ئه‌وان به‌حسێ كۆمه‌كا بابه‌تان كر، ژ وان ژى هه‌لمه‌تا تێكشكاندنا داعش، ديسا ئه‌و ده‌سپێشخه‌ريێن سياسى يێن ب رێڤه دچن بۆ دووڤچوونا خه‌لكێ عيراقێ و پشته‌ڤانيكرنا وان بۆ هاريكريكرنا زێده‌ترا هه‌موو پێكهاتان.
سه‌رۆك ئۆباما و جێگرێ سه‌رۆكى بايدن، جاره‌كا دى پشته‌ڤانيا ب هێز و به‌رده‌واما وه‌لاتێن ئێكگرتى يێن ئه‌مريكا بۆ هه‌رێما كوردستانا عيراقێ و گه‌له‌ك كورد دوپاتكرن. ديسا ئه‌و پابه‌ندبوونا ئه‌مريكا د چارچۆڤێ رێكه‌فتنا ستراتيژى بۆ عيراقا فيدرالا ديموكراتا ئێكگرتى هه‌ر وه‌كو د دستوورێ عيراقێ دا ئاماژه بۆ پێكرى.
سه‌رۆك ئۆباما و جێگرێ سه‌رۆكى بايدن، ستايشا ئازايه‌تيا پێشمه‌رگه‌يى و كوردان كر، ديسا هه‌ڤخه‌ميا خوه ژى بۆ وان قوربانيێن شه‌رێ دژى داعش ل هه‌موو عيراقێ ده‌ربڕى.
سه‌رۆك بارزانى سۆپاسيا سه‌رۆك ئۆباما و جێگرێ سه‌رۆكى بايدن كر بۆ ئه‌وان هاريكاريێن له‌شكرى يێن ئه‌مريكا د رێيا حوكمه‌تا عيراقێ و هێزێن ئه‌منى يێن عيراقێ دا پێشكێشى پێشمه‌رگه‌يى كرن، ديسا بۆ وان هاريكاريێن له‌شكرى يێن ل پشتى كه‌فتنا مووسل بۆ پاراستنا هه‌ولێر و جهێن دى يێن عيراقێ پێشكێش كرين. هه‌ردو لايان ژى رێكه‌فتن ل سه‌ر گرنگى و ب هێزكرنا په‌يوه‌نديێن د ناڤبه‌را به‌غدا و هه‌ولێر، ديسا پابه‌ندبوونا وان ب هاريكاريكرنا مليۆنه‌ها خه‌لكێ ئاواره كو ژ ئه‌گه‌رێ توندوتيژيان مال و حالێن خوه ب جهـ هێلاينه كر.
ئه‌ڤرۆ:
رێڤەبەرێ ناحیا کانی ماسێ دیار کر، دەرگەھێ گومرکیێ سەرزێری کو دکەڤیتە د ناڤبەرا ھەرێما کوردستانێ و وەلاتێ تورکیا دا ل دەڤەرا بەرواری بالا یا ب سەر پارێزگەھا دھۆکێ ڤە، ئەڤرۆ ٦-٥-٢٠١٥ ب رەنگەکێ فەرمی دێ کەڤیتە کار و خەلک دشێن ب پاسەپۆرت و ڤیزە و ترۆمبێلێن خوە ھاتنوچوونێ لێ بکەن.
سامی ئوشانە گورگیس، رێڤەبەرێ ناحیا کانی ماسێ بۆ رۆژناما ئەڤرۆ خویا کر، دەرازینکا گومرکیا سەرزێری دەمەکێ درێژ بوو حەفتیێ ب تنێ دو رۆژان خەلکی بێ پاسەپۆرت و ترومبێلێن خوە ھاتنوچوون لێ دکرن، لێ پشتی مە چەندین کۆمبوون د گەل لایەنێ تورکیا ئەنجامداین ئەم رێککەفتین کو ئەڤرۆ ب رەنگەکێ فەرمی دێ ڤەبیت و وەکو دەرازینکا گومرکیا ئیبراھیم خەلیل دێ کەڤتە کار و گۆت “د قووناغا ئێکێ دا، حەفتیێ پێنج رۆژان ژ بلی رۆژێن شەمبی و ئێکشەمبان خەلک دشێن ھاتنوچوونێ ل ڤی دەرگەھی بۆ مەبەستێن گەریانێ سەرەدانا وەلاتێ تورکیا بکەن، کو ل دەمژمێر نەھی سپێدێ ھەتا چاری ئێڤاری دێ یێ ڤەکری بیت”.
خویا ژی کر، خەلک دشێن ب ترۆمبێلێن خوە د ڤی دەرگەھی را بچنە ھەموو باژێرێن تورکیا و د قووناغا دویێ دا دێ بۆ مەرەمێن بازرگانی ژی ھێتە ب کارئینان.
ئەڤرۆ:
وەزارەتا پەروەردێ ل حوکمەتا ھەرێما کوردستانێ رێنمایێن مۆلەتا خواندنێ ل دەرڤە ل سەر بنەمایێ نەفەقا تایبەت راگەھاندن.
د رێنمایان دا دیارکریە کو ئەوێ دھێتە وەرگرتن دێ مووچێ بنەرەت و دەرمالێن جێگیر یێن باوەرنامێ و ھەڤژینیێ و زارۆیان وەرگریت، ھەروەسا نابیت ژیێ پێشکێشکاری ژ ٤٥ سالان زێدەتر بیت بۆ ماستەرێ، بۆ دکتۆرایێ ژی ژ ٥٠ سالان پتر نەبیت، ھەروەسا بۆ ماستەرێ تێکرایێ نمرا پێشکێشکاری ژ ٦٥% و بۆ دکتۆرایێ ژی ژ ٧٠% کێمتر نەبیت.
پێشکێش کرن دێ ھەتا ٢٥-٦-٢٠١٥ ل رێڤەبەریێن پەروەردان و رێڤەبەریێن گشتی ھێنە وەرگرتن، کو بسپۆری و ھژمارا دیارکری بۆ ھەر پارێزگەھەکێ ل دووڤ ھەڤرکیێ بیت، ھەروەسا بۆ ھەڤرکیێ ژی ھەر نمرەکا ل سەر ٦٥% یا بەکالوریوسێ بۆ ماستەرێ دێ خالەک ھێتە دانان، بۆ دکتۆرایێ ژی ھەر نمرەکا ل سەر ٧٠% دێ خالەک ھێتە دانان، بۆ ھەر سالەکا تەمەنی ل ژێر ٤٥ سالیێ بۆ ماستەرێ دێ خالەک ھێتە دانان و بۆ دکتۆرایێ ژی ھەر سالەکا تەمەنی بن ٥٠ سالیێ دا دێ خالەک ھێتە دانان.
ھژمارا کورسیێن تەرخان کری بۆ مامۆستایان ٨٣ و بۆ فەرمانبەران ٢٠ کورسی بن ل دووڤ ھەڤرکیێ.
ئەڤرۆ:
رێڤەبەرێ گشتیێ ساخلەمیێ ل پارێزگەھا دھۆکێ د. نزار عسمەت دیارکر کو ب ھەڤکاریا رێکخراوا UNFPA چەند ھۆلێن ساخلەمیا دایکان دێ ل کەمپان ھێنە دروست کرن.
د. نزار عسمەت دوھی ٥-٥-٢٠١٥ د رێورەسمەکێ دا کو ب ھەلکەفتا رۆژا جیھانیا داپیرکان ٥/٥ کو ل ھۆلا نەخۆشخانا ژنان و زارۆبوونێ ل دھۆکێ ھاتبوو گێران ھەروەسا دیارکر کو ساخلەمیا دھۆکێ گرنگیەکا تایبەت ب ڤێ رۆژێ ددەت و بەردەوام پرۆگرامێن پێشڤەبرنا شیانێن ڤێ پێشەیێ پێشکێشی وان دکەت و گۆت ژی ھەر ئالوزیەک ل دەمێ زارۆبوونێ تووشی زارۆی ببیت دێ کارتێکرن ل ساخلەمیا وی ب درێژیا ژیانێ ببیت و ئەڤ چەندە بارگرانیە بۆ دەزگەھێن ساخلەمیێ.
ل دۆر وێ گازندێ کو ل دەمێ زارۆبوونێ پارە ژ ژنان دھێنە وەرگرتن، د. نزار گۆت وەرگرتنا پارەی ژ لایێ ھەر فەرمانبەرەکێ ساخلەمیێ ل دووڤ قانوونا وەزارەتا ساخلەمیێ رێ پێ ناھێتە دان و ھەر حالەتەکێ ئەم پێ بھێینە ھایدار کرن دێ دووڤچوون ل سەر ھێتە کرن و ئەو فەرمانبەر ھێتە سزا دان.
رێڤەبەرێ گشتیێ رێکخراوا UNFPA ینستور ئویوماھاگی کو دڤان رێورەسمان یێ بەرھەڤ بوو دیارکر کو د ڤێ رۆژی دا وان ھاریکاری پێشکێشی ساخلەمیا دھۆکێ کرن، گۆت ژی ئاریشا ھەرە مەزن ئەوە ھێشتا ھندەک ژن ب تنێ ل دەمێ زارۆبوونێ قەستا نۆشداران دکەن.
ئه‌ڤرۆ:
حوکمەتا عیراقێ دەرمالەکێ نوو بۆ فەرمانبەرێن سەر ب وەزارەتا داد مەزاختیە، پەیڤدارێ وەزارەتا داد ل ھەرێمێ ژی دیارکر کو چاڤەڕێ دکەن فەرمانبەرێن ھەرێمێ ژی ژ ڤی دەرمالەی مفادار ببن.
پەیڤدارێ وەزارەتا داد نەریمان تالب بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیارکر کو ڤەکۆلەرێن دادی ژ دەرمالەکێ مفاداربووینە و ژ سالا بۆری وەرە بۆ دھێتە مەزاختن، بەلێ نوکە دەرمالەکێ دیتر ژ بەغدا بۆ فەرمانبەرێن وەزارەتا داد ھاتیە مەزاختن و ئەم چاڤەڕێ دکەین ھەرێما کوردستانێ ژی ڤەگریت، گۆت ژی فەرمانبەرێن مە ژ لایێ دەرمالە و مووچەی خوە ب مەغدور دزانن، چاڤەڕێ دکەن حوکمەت پتر گرنگیێ ب فەرمانبەرێن وەزارەتا داد بدەت.
نەریمان تالب گۆت ژی حوکمەتا عیراقێ بۆ فەرمانبەرێن خزمەتگوزاری ٢٠٠ ھزار دینار و بۆ فەرمانبەرێن دیتر ژی یێن سەر ب وەزارەتێ ٦٠ ھزار دینار مەزاختینە، لەوڕا ئەم دخوازین ئەڤ دەرمالە فەرمانبەر و کارمەندێن وەزارەتا داد یا ھەرێما کوردستانێ ژی ڤەگریت و وەکو بەغدا مفادار ببن، ژ بەر کو وەکو ئێک خزمەتێ دکەن و ھەمان کارێ فەرمانبەرێن بەغدا دکەن.
ئه‌ڤرۆ نيوز:
رێڤەبەریا گشتیا کەشناسیێ ل ھەرێما کوردستانێ راگەھاند کو سوبه‌هى ئه‌سمان دێ يێ نيڤ ئه‌ورى بيت پاشان بۆ ساهى هێته گوهۆڕين.
پشکا پێشبینیان ل رێڤەبەریا گشتیا کەشنایا ھەرێمێ راگەھاند کو ژ ئه‌نجامێ به‌رده‌واميا لاوازبوونا فشارێن نزمێن ده‌ريا ناڤه‌راست بۆ سەر ھەرێما کوردستانێ ئەو پێشبینی دکەن کو سوبه‌هى رێكه‌فتى 6ى گۆلانا 2015ێ دێ ئه‌سمان يێ نيڤ ئه‌ورى بيت پاشان بۆ ساهى هێته گوهۆڕين.
رێڤەبەریا گشتیا کەشناسیێ ل ھەرێما کوردستانێ ئاشکەرا ژی کریە کو پلا گەرماتیێ يا هه‌ڤبه‌ركرى بيت ل گه‌ل رۆژێن به‌رى نوكه ب رەنگەکی د ناڤبەرا 15 بۆ 26 دا.
ل دۆر پێشبینیا رێژا ھەوایی و مەودایێ دیتنێ ژی دایە زانین کو دێ ئاراستەیێ وی دێ باكوورێ رۆژهه‌لات بیت ب رەنگەکی دێ ل سه‌رخوه بیت د ناڤبەرا 5 بۆ 10 کلم د دەمژمێرەکێ دا و ماوێ دیتنێ ژی دێ 10 کلم دا بیت.
ئەڤرۆ:
ل گۆر راپۆرتەکا مالپەرێ نێرینا ئازاد یا کوردی دو رۆژن رێکخراوا تیرۆرستی یا داعشێ دەست ب ھێرشەکا مەزن کریە و بەرێ خوە دایە باژارێ کۆبانێ و نھا ل چەندین گۆندێن کۆبانێ شەر بەردەوامە و د شەرێ دو رۆژێن بۆری دا ٢١ چەکدارێن داعشێ ھاتینە کوشتن و دو شەرڤانێن کورد ژی شەھید بووینە.
ل گۆر راپۆرتا ھەمان مالپەری فرۆکێن ھێزێن ھەڤپەیمان ژی چەندین ھێرش کرینە سەر ناڤەندێن داعشێ، لێ ژ بەر کو ھێزێن پێشمەرگێن کوردستانێ ل کۆبانێ ڤەگەرینە نھا فرۆکێن شەری وەک بەرێ نەشێن ھەماھەنگیێ بۆ لێدانا داعشێ بکەن و ھەروەسا ژ بەر نەبوونا چەکێن گران د دەستێ شەرڤانێن کورد داعش دخوازیت جارەکا دی بزاڤا داگیرکرنا کۆبانێ بکەت.
چاڤدێرێن سیاسی دیار دکەن کو ڤەگەرا پێشمەرگێن کوردستانێ و نەبوونا چەکێن گران کو رێگری ژ ھاتنا تانگ و چەکێن گران یێن داعشێ بکەت بوویە ئەگەر کو تیرۆرستێن داعش جارەکا دی بزاڤا داگیرکرنا کۆبانێ بکەن و داعشێ دڤێت ئەو شکەستنا کو بەرێ ل کۆبانێ خواری ب ڤێ ھێرشی ژبیر بکەت، لێ ژ بەر کو داعشێ ئەو ھێزا جاران نەمایە گەلەک یا ب زەحمەتە کو بشێت خوە نێزیکی باژارێ کۆبانێ بکەت.
ل ئالیێ دی گەلەک نڤیسەر و رەوشەنبیرێن کورد ل باکورێ کوردستانێ ژی د داخۆیانیێن جودا جودا دا دیار کرن کو سیاسەتا شاش یا PYD کو دخوازیت ب تنێ رۆژئاڤایێ کوردستانێ برێڤە ببەت بوویە ئەگەر کو دەلیڤە بۆ دۆژمنان دروست ببیت دا بشێن ھێرشی رۆژئاڤایێ کوردستانێ بکەن، چونکو ھەکە PYD ئەو سیاسەتا شاش ل ھەمبەر پارتێن دی برێڤە نەبربا و رێککەڤتنا دھۆکێ بجە ئینابا دا نھا رەوشا رۆژئاڤایێ کوردستانێ د ئاستەکێ دیتر دا با، چونکو ھەرێما کوردستانێ فاکتەرەکێ گەلەک گرنگە بۆ پێشڤەبرنا رۆژئاڤایێ کوردستانێ و ئەو یەک د دەمێ چوونا ھێزا پێشمەرگەری بۆ کۆبانێ ژی دیار بوو و ھەکە PYD ل گەل پارتێن دی پێڤکە کار بکەت داعشێ نەشێت جارەکا دی ھێرشی باژارێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ بکەت.
نيشاندان