ئەڤرۆ نیوز:
د شیاندایە ھەر کەسەک ل دەمێ دبیت دایک و باب بو بگرنژن، بەلێ فاکتەرێ زکماکیێ جوداھی دگەل ڤێ چەندێ ھەیە و ب تایبەت دەما مروڤ ب ناڤسالڤە دچیت، ل وی دەمی ئەو کەس دێ زانیت کو نەخوشیێن تووش دبنێ ژ قنیاتێ وی بخوەنە و فاکتورێ قنیاتی پالپشتە بو پاراستنا مروڤی ژ گەلەک نەخوشیان، یان چارەکرنا وان د دەمەک زوودا.
ژ نەخوشیێن کو زکماکی رۆلەک کاریگەر تێدا ھەی پەنجەشێرا مەمکان، نەخوشیێن دلی، نەخوشیا شەکرێ، فشارا خوینێ، ھندەک نەخوشیێن مێشکی، نەخوشیێن چاڤان وەک ئاڤا سپی، ئیدمان..ھندەک نەخوشیێن دیتر کو ئەگەر کەسانێن پلە ئێک ژ خێزانێ وەک ( باب، دایک، خووشک و برا، کور) تووش ببنێ، ئەگەرێن ڤەگرتنا وان دێ ھەبن، بەلێ مەرج نینە د وی دەمیدا تو تووش ببیێ. ژ بەرکو گەلەک نەخوشیان وەک( شەکر، خەموکی و نەخوشیێن دلی)ھندەک نەخوشی نە کو جینێن مروڤی کونترولێ ل سەر دکەن، دگەل ھندەک ئەگەرێن دیتر و ژوانژی ب تایبەت یێن گرێدای ب نەخوشیێن مێشکی، فشارێن دەوروبەرێن مە، ھەولدان بۆ گوھۆرینا شێوێ ژیانێ، بەلێ ئەوێن گرێدای لەشێ مروڤی پێکھاتینە ژ: سیستەمێ خوارنا نەساخلەم، قەلەوی، کێم وەرزشکرن.
سەرژمێریێن گرێدای ب نەخوشیێن زکماکی دیاردکەن کو رێژا زکماکیێ ب پەنجەشێرا مەمکان دگەھیتە ٥- ١٠% و دبیت تووشی وان ژنان ببیت ئەوێن نێزیکێن وان وەک (دایک ،خووشک،کچ) تووش بوویێ یان تووشی پەنجەشێرا مالبچووکی و کوسکی و قولونێ بووین.
ھەر وەکو نەخوشیا پەنجەشێرا مەمکان، پەنجەشێرا قولونێ ژی ھەیە،ھەر کەسەکێ برا یان بابێ وی تووشی ڤێ نەخوشیێ ببیت،دێ بەرھەڤتر بیت بو توشبوونێ و باشترە زوو نەخوشیا خو دەستنیشان بکەتن.
دەربارەی نەخوشیێن دلی ئەڤجا ھەر چی رەنگێ ھەبیت و کی تووش ببیت(ژن، کچ و زەلام) مێژوویا خێزانێ بو ھندەک نەخوشیێن دەستنیشانکری وەک (نەخوشیێن دلی، شەکرێ، ئێشا پاشایان، فشارا خوینێ، رێژا کولیسترولی ئەگەر یا یلند بیت)ئەڤە ھەموو رێژا توشبوونێ ب نەخوشیێ بلند دکەن.
دیسان زکماکیێ رولەک مەزن د ڤەگرتنا نەخۆشیا شەکرێ دا ژی ھەیە، ئەگەر بابێ نەخوشیا شەکرێ ژ جورێ ئێکێ ھەبیت، رەنگە کور و کچێن وی ب رێژا ١٧:١ تووش ببنێ، ھەروەسان ژنا دوگیان بەری ژیێ ٢٥ سالیێ و ڤەگرتنا وێ بو زاروکێ وێ دگەھیتە ٢٥:١%.
ھەروەسان نە ب تنێ بوارێ لەشی یێ مروڤی کارتێکرنێ ب فاکتورێ قنیاتی یێ مروڤی دکەت، بەلکو بوارێ دەروونی و مێشکی ژی کارتێکرنێ ل جینێن لەشی دکەن لەورا ئەم دبینین کو نەخوشیا خەموکیێ وەکو زکماکی دناڤ گەلەک خێزانان دا ھەیە و رێژا ڤەگرتنا وێ ب زکماکیێ دگەھیتە ٢٥%.
ئەڤە ھندەک نموونە بوون ژوان نەخوشیێن کو زکماکیێ رول د ڤەگرتنا واندا ھەی، دەلیڤەیێن خوپاراستنێ و زوو دەستنیشانکرنا وان ل بەر سینگێ مە د ڤەکرینە داکو ب ژیانەکا درێژ و ساخلەم بژین.ل ڤێرێ نوشداری رولەک سەرەکی ھەیە بو ئەنجامدانا پشکنینان و کێمکرنا دەلیڤەیێن توشبوونێ، ئەگەر مێژوویا نەخوشیەکا دلی دناڤ خێزانێدا ھەبیت تو دشێی ل دووڤ سیستەمەکێ باش یێ خوارنێ و ئەنجامدانا وەرزشێ خو ژێ ب پارێزی. دەربارەی پەنجەشێرا مەمکان ژی باشترە ھەیڤانە پشکنین بھێنە کرن و تیرێژ بھێنە گرتن و بزانە ئەگەر نوشداری زوو دەستنیشانکر دێ زوو ھێنە چارەسەرکرن ژی.

ئه‌ڤرۆ نيوز:

• زاروی شیانێن شیردانا سروشتی نینن.
• ھەر تشتەکێ بخوت دلێ وی رادبیت.
• گێژبوون و دل گرتن.
• زێدەبوونا ھەناسەکرنێ .
• شین بونا دەستان و لێڤان.
• خرخر ژ سینگی دھێت.
• زارو دوجارکی ڤەدخوت.
• شێلیبوونا دیتنا چاڤی.

ل دەمێ پەیدابوونا ڤان نیشانا پێدڤیە ب لەز زارۆکی ببەیە بنگەھەکێ ساخلەمیێ
• ھەکە خوین ل گەل پیساتیێ وی دەرکەت.
• شیانێن خوارن و ڤەخوارنێ نەبوون.
• تا ھاتنێ و رەوشا وی تێکچوو.