‮ئەڤرۆ:
ئەو خوە ل ڤەدەریان دبینت و ب دووربینەکێ‮ ‬ژ دوور ل رەوشا خوە دنێرت و بەردەوام ل خوە‮ ‬یێ‮ ‬وندا د ناڤ جڤاکەکێ‮ ‬ئالۆز دا دگەڕت‮. ‬ب بێدەنگی‮ ‬کار دکت و دنڤیست،‮ ‬دنڤیسینێ‮ ‬دا وی‮ ‬لەز ژ فەرھەنگا خوە کووڤی‮ ‬کریە و بەردەوام عەور ل ھنداڤە و بۆ ھەیامێن درێژ مانا خوە ددۆمینن و ناڤبەین ناڤبەین ئەو عەور ژ دۆران دھێنە ڤەدان،‮ ‬ئەو ژی‮ ‬ھەلبەستڤان بلند محەمەدە‮. ‬یێ‮ ‬کو بێھنا عشق و ڤیانەکا دژوار ژ ھەلبەستێن وی خامێ‮ ‬وی،‮ ‬تلێن وی‮ ‬یێن چوجا زڤراتی و توندوتیژی نەنیاسی،‮ ‬ئەڤ ئافرادێ‮ ‬خودایی‮ ‬یی کو تو دبێژی ھێشتا زەمانێ‮ ‬کو ئەو لێ‮ ‬بژیت نەھاتیە،‮ ‬و ب شاشی‮ ‬ڤە ھاتیە چاخێ‮ ‬مە،‮ ‬نە دوڕوویە و نەتێکدەرە،‮ ‬ب کورتی تێکدا ھەلبەستەکە جزیریە ژین و ڤین ژێ‮ ‬دپەشت‮. ‬ئەڤا ل خوارێ‮ ‬ھەڤدیتنا مە‮ ‬یە ب بلندێ‮ ‬ھەلبەستڤان ڤە‮.. ‬
ل دۆر دەسپێکا خوە و کا چاوا ئەو و شعر ب ھەڤرا کەھیبوون ؟ ھەلبەستڤان بلند محەمەد گۆت‮: ‬ژ خوە مینا خەونەکێ‮ ‬بوو،‮ ‬من د زاڕۆکینیێ‮ ‬دا ھندە رەشرەشک دنڤیسین،‮ ‬کو ھێشتا ل رێزا پێنجێ‮ ‬سەرەتایی بووم،‮ ‬لێ‮ ‬نە شعر بوون و نوکە ژی نەشێم ل سەر چو ژانراوێن ئەدەبی پۆلین بکم،‮ ‬لێ‮ ‬ئەو بۆ من بوونە دەرگەھەک کو ل قۆناغا ناڤنجی تشتەکی نێزیک ژ شعرێ‮ ‬بنڤیسم،‮ ‬من بزاڤ ب رێیا ھندەک ھەڤالان کر کو ژ من شارەزاتر بوون بزانم شعر چیە و کا ئەڤا دنڤیسم چ دبێژنێ‮ ‬و نێزیکترین کەس ژی،‮ ‬نڤیسەر بەیار باڤی بوو کو وی چەندەک ژ ئەلیفبێتکێن شعرێ‮ ‬نیشا من دان،‮ ‬دیسا عسمەت محەمەد بەدەل ھاریکار بوو کو شعرا خوە‮ ‬یا ئێکێ‮ ‬د بەلاڤۆکا دیواری‮ ‬یا قوتابخانێ‮ ‬دا بەلاڤ بکم‮.‬
چەند جۆرەکێن ئەدەبی‮ ‬دنڤیست،‮ ‬لێ‮ ‬کا خوە د ناڤ کیژ جۆری‮ ‬دا پتر دبینت،‮ ‬بلند گۆت‮: ‬من ھەر شعر نڤیسیە،‮ ‬لێ‮ ‬مەرج نینە ژیێ‮ ‬خوە ھەمیێ‮ ‬وەک شاعر بمینم و وەختێ‮ ‬دبینم‮ ‬یێن ژ من دەستھەلتر د ڤی بیاڤی دا‮ ‬یێن ھەین،‮ ‬لەوما دڤێت شاعریێ‮ ‬بۆ وان بھێلم و وەکو حەزکرنەک ژی جاران ھەکە ھەلچۆن پەیدابوون و ژ ڤەرێژا وان شعرەک پەیدابوو،‮ ‬ھەر وێ‮ ‬رامانێ‮ ‬ناگەھینت کو ل رێزا شاعرانم‮. ‬نوکە گەلەک بەرھەم بەلاڤ دبن،‮ ‬لێ‮ ‬ب دیتنا من ھەموو نەشعرن و تنێ‮ ‬حەزکرنێن ھندەک ھاویانن،‮ ‬ھەر چەندە وەکو پشتەڤانیەک بۆ وان باشە،‮ ‬لێ‮ ‬نابت ل سەر کیستێ‮ ‬شاعران بھێنە بەلاڤکرن و بەرپرسێن وان لاپەڕان دڤێت ناڤکرنەک نوو بۆ ببینن،‮ ‬من ژی ئەڤ ھەست ب ڤێ‮ ‬چەندێ‮ ‬کریە کو ھێشتا د بیاڤێ‮ ‬نڤیسینێ‮ ‬دا تنێ‮ ‬ھاوی‮ ‬مە و نەبوویمە شاعر‮. ‬یا راست بەرێ‮ ‬من کەتە نڤیسینا چیرۆکێ‮ ‬ژی و تنێ‮ ‬من چیرۆکەک بەلاڤکر و پاشی من دەست ژێ‮ ‬بەردا،‮ ‬ژ بەر کو من نەشیا تشتەک نووتر ل سەر چیرۆکا دەڤەرێ‮ ‬ئاڤا کم‮. ‬سەبارەت بابەتێ‮ ‬نڤیسینا رۆمانێ‮ ‬و ژ بەر کو رۆمان ب زمانێ‮ ‬پەحشانێ‮ ‬دھێتە نڤیسین،‮ ‬من مفا ژ زمانێ‮ ‬خوە‮ ‬یێ‮ ‬شعری‮ ‬دیت‮. ‬دیسا من ھزر ھەبوو،‮ ‬لەوما من دیت ڤی دەرگەھی ژی بقوتم و وەکو سەربۆر و پشتی‮ ‬١٥ سالان من ھزر و کار تێدا کری،‮ ‬من شیا رۆمانا‮ ( ‬سۆتنگەە‮) ‬ل‮ ‬٢٠٠٥ بەلاڤ بکم‮. ‬دیسا رووکرنا من بۆ نڤیسینا رۆمانێ‮ ‬دیارە بۆ دو ئەگەران دزڤرت،‮ ‬ل کوردستانا باشۆر جارێ‮ ‬ھەر تشت کەرستێ‮ ‬خاڤە و ھەر بیاڤەکێ‮ ‬مرۆڤ دەلیڤا خوە تێدا ببینت،‮ ‬دێ‮ ‬شێت تشتەکی ل سەر نڤیست‮. ‬یا دویێ‮ ‬من حەزکرن ل سەر رۆمانێ‮ ‬یا ھەی‮ ‬و چەندین رۆمانێن دەڤەرێ‮ ‬و بیانێ‮ ‬خواندیە و وێ‮ ‬خواندنێ‮ ‬دەرگەە ل بەر من ڤەکرن کو بنڤیسم‮.‬
باشە تە گۆت د نڤیسینا شعرێ‮ ‬دا ھێشتا ھاوی‮ ‬مە،‮ ‬ئەرێ‮ ‬ئەڤە ئەگەر بوو کو ئەندامەتیا خوە ژ ئێکەتیا نڤیسەران ب ھەلوەشینی؟
ھەتا رادەیەکێ‮ ‬ئەرێ،‮ ‬ھەر چەندە دەمەک درێژ تێدا ئەندامبووم،‮ ‬لێ‮ ‬دڤێت مرۆڤ ب خوە شرۆڤەیا خوە بکت و بزانت ئەو د جغزەیا نڤیسەران دا ل کیڤەیە و بەرسڤا ھندەک پرسان بدەت،‮ ‬کا ئایا ئەندامەک کارایە و بەرھەم و چالاکی ھەنە؟‮ ‬یان ژی تنێ‮ ‬ناڤەکە د لیستا نڤیسەران دا‮. ‬ل دووڤ ھەلسەنگاندنێ‮ ‬من خوە ب کارا نەدیت،‮ ‬لەوما ژی من ب قایلبوون داخوازا ھەلوەشاندنا ئەندامەتیێ‮ ‬کر‮. ‬ھەر چەندە ناھێتە ماندەلکرن کو ئێکەتیا نڤیسەران ھەر چ نەبت ھێزەکا مینەڤی ب ئەندامێن خوە دبەخشت و بۆ ھەر ئەندامەکێ‮ ‬وێ‮ ‬ئەڤە ژی پشتەڤانیەک مەزنە‮. ‬لێ‮ ‬نوکە ژی دبێژم‮ ‬ھەکە ل ئێکەتیا نڤیسەران‮ ‬یانێن ئەدەبی ھەبان وەک‮ ( ‬چیرۆک،‮ ‬شعر،‮ ‬رۆمان،‮ ‬پەخشان‮) ‬بەلکو د وان‮ ‬یانان دا ببامە ھەڤال و بۆ خوە مفا ژێ‮ ‬وەرگرتبا،‮ ‬دیسا چەندین گەنجێن دی ژی دا روو کەنە وان‮ ‬یانان و ب باوەرم دا ئێکەتیا نڤیسەران روویێ‮ ‬خوە گەشتر لێکەت‮. ‬
رۆمانا تە‮ ‬یا نەخری‮ ‬ڤەکۆلینەکا ماستەرێ یا ل سەر ھاتیەکرن،‮ ‬ئەڤ ڤەکۆلینە بۆ تە نەبوو پالدەرەک کو دەمێ تە رۆمانا خوە‮ ‬یا دویێ‮ ‬دنڤیسی‮ ‬گەلەک ھرزان بکی‮ ‬و پتر قەلەمێ تیژ بکی‮ ‬و ھەڤۆکێن خوە ڤەوژێری،‮ ‬ئانکو ڤێ ڤەکۆلینێ چ مفا گەھاندە تە کو تو خوە ژ کێماسیێن رۆمانا ئێکێ دوور بێخی؟ ھەلبەستڤانی گۆت‮: ‬دوور ژ وێ‮ ‬ڤەکۆلینێ‮ ‬ژی،‮ ‬لێ‮ ‬ھەردەمێ‮ ‬من تشتەک نڤیسی،‮ ‬ئەز ب خوە ب خوە رەخنێ‮ ‬ل خوە دگرم و ژ ڤی ئەنجامی نڤسینێن من دکێمن‮. ‬ئەرێ‮ ‬ئەو ڤەکۆلین بوو ھاریکار کو ھوورتر و کوورتر ھزر بکم،‮ ‬لەورا ژی ئەوە ژ‮ ‬٢٠٠٩ ێ‮ ‬وەرە ل سەر رۆمانەکێ‮ ‬کار دکم،‮ ‬ئەڤ سالە ھەتا‮ ‬٩٠% تەمامبوویە و ھێشتا کار تێدا بەردەوامە‮. ‬ئەڤ دەمێ‮ ‬درێژ ھەکە ھندەک جاران بێزاریێ‮ ‬ژی پەیدا بکت،‮ ‬لێ‮ ‬مرۆڤی ژ گەلەک شاشیێن دیرۆکی و جڤاکی و نڤیسینێ‮ ‬ژی رزگار دکت‮. ‬رۆمانا خوە‮ ‬یا نوو ب شێوەیەکێ‮ ‬باشتر ژ ئالیێ‮ ‬تەکنیک و زمانی ڤە نڤیسیە و ھیڤیدارم دەمێ‮ ‬ل گەل رۆمانا خوە‮ ‬یا ئێکێ‮ ‬ھەڤبەر بکم وەک فۆرم و رۆخسار گەلەک باشتر بت‮.‬
ژ بۆ بەرھەمێن خوە کا تێرا خوە ژ رەخنێ وەرگرتیە و کیژ بەرھەمی‮ ‬پتر ژ ھەمیان،‮ ‬رۆماننڤیسی‮ ‬گۆت‮: ‬ب شێوەیەکێ‮ ‬گشتی دڤێت مرنا رەخنا ئەدەبی بھێتە راگەھاندن،‮ ‬ژ بەر کو بزاڤا رەخنێ‮ ‬نینە و جاران ھندەک سەرقەلەمکێن شەرمینۆک‮ ‬یێن ھەین،‮ ‬لێ‮ ‬نابنە ئەگەر کو بێژین مە رەخنە‮ ‬یا ھەی،‮ ‬ژ بەر کو رەخنە‮ ‬یان ل سەر بنیاتێ‮ ‬ھەڤالینیێ،‮ ‬یان شکاندنا خوەدیێ‮ ‬بەرھەمی دھێتە کرن،‮ ‬ئەڤ ھەردو ژی ژ بنەمایێن رەخنە و رەخنەگریێ‮ ‬د دوورن،‮ ‬چونکو چو شرۆڤە و شیکارێن زانستی تێدا نابن‮. ‬لەوما دبینم کو تەڤایا بەرھەمێن ئەدەبی ژ رەخنێ‮ ‬د دوورن‮. ‬ئەڤە ژی دو بۆچوونان دگەھینت،‮ ‬یان ئەو بەرھەمێ‮ ‬دھێتە نڤیسین ژ ئاستێ‮ ‬رەخنەگران بلندترە،‮ ‬یان ژی ئەو رەخنەگرێ‮ ‬بشێت ب شێوەیەکێ‮ ‬ئەکادیمیک و زانستی بەرھەمان رەخنە بکت نینە‮. ‬یان ژی ئەو بەرھەمێ‮ ‬د مەیدانێ‮ ‬دا ھەیی نە ئەو بەرھەمە کو رەخنەگرەک چەندەکێ‮ ‬ژ دەمێ‮ ‬خوە بدەتێ‮. ‬ھەر چاوابت،‮ ‬من رەخنەیەکا زانستی ل سەر بەرھەمێن خوە نەدیتیە‮.‬
تو د سروشتێ خوەدا مرۆڤەکێ تەنا و بێ‮ ‬گل و گازندە و کێم رەخنەیی‮ ‬و کارێ خوە ب بێدەنگی‮ ‬دکی،‮ ‬لێ د شعرێ دا‮ ‬یێ جودا مینا گوری‮ ‬و پەلی‮ ‬و ھندەک جاران تێکدا ڤۆلکان و رەخنەگری،‮ ‬ئەڤە بۆ کێنە،‮ ‬فەلەکێ? دەستھلاتێ? گەندەلیێ،‮ ‬دلبەرێ?… ھتد؟ بلند محەمەد گۆت‮: ‬شعر ب خوە بوونەکە ژ سەربۆرەکا مرۆڤایەتیێ‮ ‬یا کوور و‮ ‬پڕ‮ ‬رامان و بەرداھاڤێژ کو ل ھمبەر مرنێ‮ ‬خوەڕاگریێ‮ ‬د جانەکێ‮ ‬بێزار دا دچینت و پێشکێشی ژیان و مانێ‮ ‬دکت،‮ ‬ل سەر ڤی بنیاتی شعر ل نک من بوویە دەرازینکەک تێرا ب پێنگاڤێن خاڤ بەر ب رۆناھیێن کزڤە بچم و جیھانەکا پڕی‮ ‬سەربۆر و ژان و ئازارێن گەلێ‮ ‬خوە تێدا دەرببڕم و ب سۆزەکا گەرم ڤە د ھمبێزا خوە دا ب شەوتینم،‮ ‬ئەو گەرم و گۆڕی‮ ‬ژی بۆ ژیانێ‮ ‬ب گشتی‮ ‬یە‮. ‬
ل دۆر کو د گەرماتیا لاوینیا خوەدا کەتیە زیندانێن رژێما بەعسیان،‮ ‬وەکو دبێژن زیندان ژی قوتابخانەیە،‮ ‬ژ ئالیێ‮ ‬ئەدەبی‮ ‬ڤە وی چ مفا ژ ژێ دیتیە،‮ ‬ھەلبەستڤانی گۆت‮: ‬وێنەکرنا ژیانا پشت شفشان نە ھند ب ساناھیە و زوو ب زوو خوە نادتە دەست،‮ ‬ژ بەر کو ئەو ژیانەکا ڤەدەر و ب زەحمەتە‮. ‬راستە ژی بۆ رۆمانا خوە‮ ( ‬سۆتنگەهـ) ‬من مفایەک مەزن ژێ‮ ‬دیتیە و گەلەک ھوورکاریێن وێ‮ ‬ژی د ناڤ دا تەوزیفکرینە،‮ ‬لێ‮ ‬د ھەموو نڤیسینێن خوە دا وان ھووردەکاریان دبینم و د ناخا من‮ ‬یا دوور دا دچەسپاینە و من نەشیایە خوە ژێ‮ ‬قورتال بکم‮. ‬ژ بەر کو ب ترسترین تشت د زیندانێ‮ ‬ڤە ئەوە کو تو رێزێ‮ ‬ل خوەدیێ‮ ‬خوە نەگری و ژ دەست بدەی و ب ڤی‮ ‬ئاوایی ژی دێ‮ ‬مرن د ھەر چرکەیەکێ‮ ‬دا سلاڤی گیانێ‮ ‬مرۆڤی کت‮ ‬یێ‮ ‬مرۆڤی ئەو ب ھەموو خوەشی و سەرمایان نەددا‮. ‬لەوما ھەر رێزکەکا بنڤیسم،‮ ‬دیوارێن جەھنەما ئەبۆ‮ ‬غریب و ئێتوونا شڤشان و قامچیێن بێ‮ ‬دلۆڤانێن بەعسیا دبینم کو جانێ‮ ‬من دگڤێشن و دناڤ گویڤکێن گەنی و بۆگەن دا بەردھاڤێژن‮. ‬ھێشتا ژی تشت‮ ‬یێن ھەین ل سەر زیندانێ‮ ‬کو بنڤیسم،‮ ‬چ ب شێوەیەکێ‮ ‬ئەدەبی،‮ ‬چ وەکو بیرەوەری،‮ ‬لێ‮ ‬ل گەل بۆرینا چەندین سالان ژی ل سەر ڤێ‮ ‬بۆیەرێ،‮ ‬لێ‮ ‬ھێشتا من دەست نەدایێ‮ ‬کو وان بیرەوەریان بنڤیسم،‮ ‬دیسا ھێشتا کارتێکرنا وان رۆژان ل سەر دەروونێ‮ ‬من‮ ‬یێ‮ ‬ھەی‮ ‬و من نەشیایە ب دروستی ژێ‮ ‬رزگارببم‮. ‬ب شێوەیەکێ‮ ‬گشتی ژی وێژەیا زیندانێ‮ ‬یا ھەی‮ ‬و ب دەھان بەرھەم ژ چیرۆک و رۆمانان ل سەر ھاتینە نڤیسین‮.‬
پرۆفایل‮:‬
ل سالا‮ ‬١٩٨٩ بەرھەمێ‮ ‬خوە‮ ‬یێ‮ ‬ئێکێ‮ ‬بەلاڤکریە‮. ‬ل کۆڤارێن‮ ( ‬تیرۆژ،‮ ‬پەیڤ،‮ ‬زاخۆ‮) ‬وەکو نڤیسەر کار کریە‮.‬ دیسا وەکو سکرتێرێ نڤیسینێ ل رۆژنا‮ (‬ئەڤرۆ‮) ‬و ھەتا ھەژمار‮ ‬٩٨ یێ‮ ‬بەردەوام بوو‮. ‬نوکە ژی‮ ‬بەرپرسێ پشکا دەنگوباسێن ناڤخوەیە ل رۆژنامەیا‮ ( ‬وار‮). ‬سەرنڤیسەرێ کوڤارا‮ ( ‬نووبوون‮) ‬بوو کو ب تیپێن لاتینی‮ ‬ل دھۆکێ دھاتە وەشاندن‮.‬
‮ ‬بەرھەمێن چاپکری‮:‬
• شەڤ و‮ ‬یادگار‮ – ‬ھەلبەست‮ ‬– ١٩٩٦.
• ژ بیرھاتنێن مەلا قاسم‮ ‬١٩٩٨.
• جوگرافیا گوزاری‮ ‬٢٠٠٠ وەرگێران ژ عەرەبی‮. ‬
• سەمایا خوەکوشتنێ – ھەلبەست‮ ‬– ٢٠٠١.
• تشتێن نەمر‮ ‬– ھەلبەست‮ ‬– ٢٠٠٤.
• سۆتنگەە‮ – ‬رۆمان‮ ‬– ٢٠٠٥ و نڤیسەر سامی‮ ‬ئەلحاج ڤەگۆھاستیە سەر زمانێ‮ ‬عەرەبی‮. ‬
• عشق ل ژێر پرا چینۆتێ – ھەلبەست‮ ‬– ٢٠٠٦.
• باخچەیێ ئاوازان‮ ‬– ھەلبەست بۆ زاڕۆیان‮ ‬– ٢٠٠٧.
بەرھەمێن بەرھەڤ بۆ چاپێ: دیوانەکا ھەلبەستان‮. ‬رۆمانەک‮. ‬کۆمەکا گۆتارێن ژ ئەرەبی‮ ‬وەرگێرای‮.‬
‮