ستراتیجیا توركیا هاتیه دارشتن ل ده‌مێ ئه‌حمه‌د داوود ئۆگلۆ راوێژكاری ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران د وی ده‌می دا ئوغلۆی پره‌نسیبێن ستراتیجیا توركیا دیاركربوون كو هه‌رده‌م سیاسه‌ت د خزمه‌تا ئابووری دا بیت، ب ڤی چه‌ندێ دێ شێت گرنگیا وه‌لاتێ خوه یا جوگرافی و جیۆپۆلتیكی بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن سیاسی و ئابووری بێخیته كار و د ئه‌نجام دا توركیا ببیته وه‌لاته‌كێ پێشكه‌فتی و زلهێز و كاریگه‌ریا خوه ل ده‌ڤه‌رێ و جیهانێ هه‌بیت بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ ژی توركیا پێدڤی ب هه‌رێما كوردستانێ هه‌یه ژ گه‌له‌ك ئالیان ڤه:ـ
1. هه‌رێما كوردستانێ بوویه سه‌رچاوه‌كێ وزێ نوكه دشێت پترۆلی ره‌وانه‌ی ده‌رڤه بكه‌ت و ل پاشه‌رۆژی دێ شێت غازێ ژی هه‌نارده بكه‌ت زێده‌باری كوردستان ده‌روازه‌كه بۆ توركیا بۆ بده‌سڤه‌ئینانا پترۆلی و غازی ژ عیراقێ هه‌میێ كو ب رێیا توركیا بۆ ئه‌ورۆپا بهێته هه‌نارده كرن و دێ بیته هۆكاره‌ك بۆ سه‌رخستنا پرۆژی نابۆكو هه‌ر بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ و بۆ ئاسایشا توركیا هه‌رێما كوردستانی گرنگیا خوه هه‌یه كو ئیدی ب شه‌ڕی ناهێته بده‌ستڤه‌ئینان.
2. هه‌رێما كوردستانێ ئه‌ڤرۆ بوویه ناڤه‌نده‌كا بریارێ و كوده‌نگیه‌كا نێڤده‌وله‌تی ل سه‌ر هه‌یه كو ئه‌ڤ هه‌رێمه بهێته پاراستن و ببیته شوونگره‌ك بۆ هنده‌ك ناڤه‌ندێن دی ل ده‌مێ پێدڤی، چونكو سه‌ركردایه‌تیا كوردستانێ شیابه ب دبلۆماسیه‌تا خوه پشته‌ڤانیا وه‌لاتێن ز هێز بۆ خوه په‌یداكه‌ت و جاره‌كا دی نه‌كه‌ڤیته به‌ر موساوماتێن هه‌رێماتیك ژ ره‌نگێ رێكه‌فتنا جه‌زائیر.
3. د ستراتیجیا توركیا دا هه‌یه كو ئێكتر بریی ل گه‌ل به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریكا ل ده‌ڤه‌رێ نه‌كه‌ت، به‌لێ توركیا خوه نائێخیته ژێر باندۆرا ستراتیجیا ئه‌مریكا ل ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین، چونكو پێدڤیا ئه‌مریكا ب توركیا زێده‌تره ژ پێدڤیا توركیا بۆ ئه‌مریكا، له‌وما توركیا دێ كه‌ڤیته د به‌ریكانه‌كێ دا ل گه‌ل ئه‌مریكا كو هه‌رێما كوردستانێ نه بیته شوونگره‌ك ل جهێ توركیا بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریكا ل ده‌ڤه‌رێ.
4. توركیا پێدڤی ب سه‌ركردایه تیا هه‌رێما كوردستانی هه‌یه ب تایبه‌ت سه‌رۆكی هه‌رێمێ مه‌سعوود بارزانی بۆ چاره‌سه‌ریا پرۆسا ئاشتیی ل گه‌ل لایه‌نێن سیاسی ل باكۆری كوردستانی، چونكو ئه‌ڤ پرۆژه بۆ توركیا ل ڤی ده‌می زۆر گرنگه ژ لایی سیاسی و ئابووری، ئه‌منی ڤه زێده‌باری هندێ كو توركیا هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانی ل به‌رن ل سالا بهێت و پێدڤی ب ده نگێن كوردان هه‌یه بۆ سه‌ركه‌فتنێ و ئه‌حمه‌د داوود ئۆغلۆ سه‌رۆكاتیا حوكمه‌تا توركیا بۆخوه مسۆگه‌ر بكه‌ت.
نووترين نووچه
- سەرۆك بارزانی و بالیۆزێ ژاپۆنێ دوپاتی ل پێشڤەبرنا پەیوەندیێن د ناڤبەرا هەرێمێ و ژاپۆنێ دا كر
- نێچیرڤان بارزانی: هەرێما كوردستانێ دخوازیت پەیوەندیێن خوە ل گەل ژاپۆنێ پێشڤە ببەت
- ئەندامەكێ كۆمیتەیا ناڤەندییا پارتی: پارتی و ئێكەتی ل سەر پترییا تەوەرێن پێكئینانا حوكمەتێ یێن رێككەفتین
- فازل نەبی: پشتی راگەهاندنا ئەنجامێ سەرژمێریێ پێدڤییە پشكا كوردستانێ ژ بودجەی بهێتە زێدەكرن
- پەرلەمانتارەك: هنارتنا بودجەی دێ پرۆسەیا سیاسی د ناڤبەرا هەرێمێ و بەغدایێ دا بهێزتر كەت
- مەحما خەلیل: هندەك بەرپرسێن ئیراقێ هەڤپشكێن جینۆسایدا شنگالێ نە
- وەزارەتا دەرڤە یا ئەمریكی: ئیدارەیا ترەمپی دێ بەردەوام بیت د كاركرنێ دا ل گەل هەرێما كوردستانێ
- دەم پارتی: پەیاما ئۆجەلانی دێ یا ڤیدیۆیی بیت
- نێچیرڤان بارزانی دوپاتیێ ل بهێزكرنا پێكڤەژیانا ئاشتییانە د ناڤبەرا هەموو پێكهاتەیاندا دكەت
- د. شێرزاد زەكەریا: توركیا و پەكەكێ بۆ ئاشتیێ پێدڤی ب هاریكاریا سەرۆك بارزانی هەیە
سهرهكى Twitter
بوهۆسته‌كا ئه‌ردێ خوه به‌رناده‌ین
به‌لێ دێ بۆ خه‌لكی سه‌لمینین كو ئه‌م ده‌ست ژ ئێك بوهۆستا ئه‌ردێ كوردستانێ به‌رناده‌ین دێ بۆ جیهانێ ته‌كه‌ز كه‌ین كو ئه‌م دكارین ئه‌رد و ئاڤاهێن خوه بپارێزین، دێ بۆ جیهانێ دیاركه‌ین كو مافێن مه هێلێن سۆرن دێ ده‌ستێ وی بڕین و سۆژین یێ هه‌ر كه‌سێ ده‌ستێ خوه بكه‌تێ، دێ بۆ جیهانێ سه‌لیمینین كو كورد ل وی ئاستینه كو بێگڤه‌ژیان و ئاشتی و خۆشتڤی ژیانا خوه ببه‌نه‌سه‌ری. دێ بۆ جیهانێ سه‌لیمین كو كوردستان ئه‌ردێ پێكڤه‌ژیانا ئاشتیانه‌یه. له‌ورا دیرۆكێ (سه‌لماندیه و د سه‌لمینیت) كو سه‌ره‌رای ده‌رده‌سه‌ریێن ب سه‌ر كوردستانێ را ده‌ربازبووین ژ سته‌م و ده‌ربه‌رده‌ری و خه‌م و هه‌وێن ژناڤبرنێ و ئه‌نفالان و گرتن و دۆرپێچكرنێ ل سالێن بوورین، هێشتا ژی هنده‌ك ژ مێشكێن نه‌ساخ و شۆڤێنی و دوژمنێن مرۆڤتاتیێ بزاڤان دكه‌ن وێ سته‌مێ به‌رده‌ام بكه‌ن و ل ژێر چه‌ندین ناڤان، له‌ورا ئێكبوونا عه‌ره‌بی ئێدی رۆلێ خوه دیتیه د ده‌رده‌سه‌ركرن و سته‌مێ دا، دیسا یێن تونده‌رو زێده د ئاینی دا وان ژی به‌هرا خوه هه‌بوون. نه‌ته‌وه‌چیێن هه‌رێماتی ژی ل ده‌ڤه‌رێ هه‌می پلانگیریێن وان یێن هۆڤ ل هه‌مبه‌ری كوردستانێ نه‌ماینه، ب ڤێ ره‌نگی دیرۆكا كورد و كوردستانی ئه‌ڤ سته‌ملێكرنه تۆماركرینه و شیایه به‌رسینگێ وان بگریت و رووبووبوونێ بكه‌ت ب قه‌نجیا زه‌لامێن نه‌مر، ناڤێن وان هاتنه تۆماركرن د وژدان و دیرۆكا مه د، رێنما و خه‌باتێن وان وان مابوون وه‌كو په‌یره‌وه‌ك و دستووره‌ك كو یێ زارۆیێ ساڤا و گه‌نج و ژن و زه‌لامێن كوردی شانازیێ پێ ببه‌ن و هێشتا ژی ژ ڤێ چه‌ندێ بوویه، له‌ورا شه‌رێ پیرۆز یێ ئه‌ڤرۆ كوردستان تێدا دبووریت ل هه‌رێما كوردستانێ ل دژی تیرۆرێ ل شوونا جیهانێ هه‌ما هه‌ر ئه‌و به‌رهه‌مه یێ خواندنگه‌ها بارزانیێ نه‌مر یا پشتی وی رێچكا خوه گرتی، “بابێ كورد و كوردستانیان” و هانده‌رێ به‌رگیریكرنێ ژ ئه‌ردێ خوه و پاراستنا ده‌ستكه‌فتێن خوه ب كه‌ساتیا كورێ وی مه‌سعود بارزانی ئه‌وا دێ راسپاردێن وێ مینن هه‌تا هه‌تایێ، ژ به‌ر كو ژ رێنمایێن ئه‌سمانی و بنه‌مایێن راست و دروست هاتین بۆ هه‌ڤژیانا مرۆڤاتیێ، ل دووڤ فه‌رمانێن خودایێ مه‌زن هاتینه دانن. چاوا نه! و كوڕێ سلێمانیێ به‌رگریێ دكه‌ن ژ ده‌ستا نه‌ینه‌وا و كوڕێ دهۆكێ شه‌ڕی بۆ رزگاركرنا كۆبانا بریندار دكه‌ت، كوڕێ هه‌ولێرێ شه‌رێ داعشێ دكه‌ت ل شنگالێ، ئه‌و ژی خوینا خوه یا پاك پێشكێش دكه‌ن ژ پێناڤی ئه‌رد و په‌یره‌وێن خوه، هه‌میان ژی سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی و كورێن خوه برێڤه‌دبه‌ن، ئه‌ون یێن نه‌گه‌هن چاڤێ خوه بۆ خه‌وێ بدانن ژ به‌ر وێ مه‌ترسیا هاتیه سه‌ر كوردستانێ، ئه‌وان بۆ جیهانێ سه‌لماند كو كوردستان و سنۆرێ خوه هێله‌كا سۆره، هاتیه بۆیاغكرن ب خوینا پێشمه‌رگێن قاره‌مان ب شۆره‌شێن ئیلۆن و گولانێ یێن پیرۆز و هێشتا ژی ئه‌م یین ب ره‌نگێ سۆر ره‌نگ دكه‌ین ل سه‌ر سنۆرێن خوه دا ببیته گۆرستانه‌ك بۆ هه‌ر كه‌سێ بزاڤێ بكه‌ت پیس بكه‌ت، ژ لایه‌كێ دیڤه هنده‌ك ده‌ستێن كوردستانی هه‌نه كاری دكه‌ن بۆ ئاڤه‌دانی و وه‌رارێ و خورتكرنا ژێرخانا بنه‌ره‌ت دا ببیته ستوونه‌ك بۆ به‌ره‌بابێن داهاتی، هه‌ر وه‌سا بۆ ئاڤه‌دانیا دیمۆكراتی و پێكڤه‌ژیانا برایه‌تی خورت بكه‌ین ب وانه‌یێن سه‌ره‌كی د په‌ره‌وێن فێرخوازی دا بۆ كوڕێن خوه بێی فه‌رق و جوداهی، ئه‌ها ئه‌ڤرۆ كوردستان یا بوویه به‌ناگه‌ها ئێمن بۆ ئه‌وێن ژ عیراقێ قه‌ست دكه‌نێ و ژ جهێن دیتر ژی. ل داویێ شانازی یه بۆ مه كو ئه‌م ببینه ده‌سته‌ك به‌ر ب به‌رۆكێن شه‌ری بچین دا بمینین ئێكرێز پاراستنا ئه‌رد و نه‌ژادێ خوه بكه‌ین ئاڤه‌دانیێ بكه‌ین و وه‌رارێ و زانینێ وه‌ربگرین و فێرببین قوربانیێَ بدیه‌ن و پێشبكه‌ڤین ل سه‌ر خاترا كوردستانا شیرن.
و: ئه‌ڤرۆ
ھێشتا 25 ھزار خێزانان ھاریکاریا ئێک ملیۆن دیناری وەرنەگرتیە
ئەڤرۆ:
قائیمقامێ قەزا شنگالێ بۆ ئەڤرۆ دیارکر کو ھێشتا دوورێن 25 ھزار خێزانێن ئاوارە نەھاتینە قەرەبوو کرن داخواز ژی کر لژنێن بەلاڤکرنا پارەێ قەرەبوو کرنێ بھێنە زێدەکرن، گۆت ژی دڤێت ل شوونا خیڤەتان کەرەڤان بھێنە دانان، بەری سەقا سار بیت پێدڤیێن زڤستانێ بگەھنە ئاواران.
مەیسەر حەجی قائیمقامێ قەزا شنگالێ ھەروەسا دیارکر کو ل دووڤ پێزانینێن ب دەست مە کەفتین ھێشتا 25 ھزار خێزانێن ئاوارە ل پاریزگەھا دھۆکێ ماینە قەرەبوو کرنا ئێک ملیۆن دیناری وەرنەگرتیە، ئەو ژی گۆت کو نوکە لژنەک ل ھۆلا دیاری پارەێ قەرەبوو کرنێ بەلاڤ دکەت، ئاوارە دخوازن ئەڤ لژنە بھێنە زێدە کرن داکو پرۆسە ب لەزتر برێڤە بچیت و رۆژانە دوورێن 500 خێزانان ھاریکاریا ئێک ملیۆن دیناری وەربگرن.
قائیمقامێ قەزا شنگالێ گۆت ژێ ئاوارێن شنگالێ گەلەک داخوازا گازا سپی دکەن، ئەم ژی ل گەل وان دخوازین کو گازا سپێ و کەلوپەلێن زڤستانێ ل سەر وان بھێنە بەلاڤکرن داکو ژ بەر سەرمایێ تووشی نەخۆشیان نەبن، ھەروەسا گوھۆرینا خیڤەتان و ل شوونا وان کەرەڤان بھێنە دانان.
ئەسیل نوجێفی: پێشمەرگە ناچیتە د ناڤ موسل دا
ئەڤرۆ:
ئەسیل نوجێفی پارێزگارێ موسل بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیار کر کو پلانەک بۆ رزگارکرنا پارێزگەھا موسل یا ھەی کو ھێزێن فەرمی یێن ئێمناھیێ یێن موسل دێ پشکداریێ د ڤێ پلانێ دا کەن و گۆت: (ئەڤ پلانە دێ ب پشتەڤانیا ھێزێن ھەڤپەیمانان و ھەرێما کوردستانێ ھێـە بجھئینان).
ل دور وێ یەکێ کا لەشکرێ عیراقێ ژی دێ پشکداریێ د ڤێ پلانێ دا کەت، پارێزگارێ موسل گۆت: (نوکە فرقەکا لەشکری ژ خەلکێ موسل ب خو یا دھێـتە پێکئینان و ھەکە ھاتە پێکئینان و کارێن وێ ب دووماھی ھاتن ئەو ژی دێ پشکداریێ د پلانا رزگارکرنا موسل دا کەت).
ل دور وێ یەکێ کا خەلکێ موسل دێ قەبوول کەت بۆ رزگارکرنا موسل، لەشکرێ عیراقێ و پێشمەرگە بچنە د ناڤ موسل دا، ئەسیل نوجێفی گۆت: (لەشکرێ عیراقێ ئەوێ دێ پشکدار بیت دێ ژ خەلکێ موسل ب خو بیت، د بیانی نابن بۆ موسلیان، لەوما خەلکێ موسل دێ وان قەبوول کەت. ل دور پێشمەرگەی ژی: پێشمەرگە ناچیتە د ناڤ موسل دا بەلکو دێ ل دەرڤەی موسل وەکو ھێزەکا پشتەڤانیێ بیت بۆ لەشکری و پۆلیسان).
ل دور وێ یەکێ کا بۆچی پێشمەرگە ناچیتە د ناڤ موسل دا ئەسیل نوجێفی گۆت: (ھەتا کو چو حەساسیەت پەیدا نەبن و داعش ژی وەکو شەرەکێ تایفی یان نەتەوەیی بۆ خو بکار نەئینیت).
بەری نوکە بشار کیکی سەرۆکێ جڤاتا پارێ.گەھا نەینەوا بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆتبوو (مە گۆتیە ھەموو لایەنێن پەیوەندیدار ل بەغدا ھەکە ھەر گیروبونەک بۆ رزگارکرنا موسل بھێتە کرن ئەم قەبوول ناکەین و رەنگە پشتی ھنگی ئەم بزاڤێ بکەین راستەوخو داخوازێ ژ ھێزێن ھەڤپەیمانان بکەین کو د ھەوارا مە بھێن و ھێزێن ئەردی ژی داخل بن و سەرۆکێ جڤاتا پارێزگەھا سەلاحەدین پەیوەندی یا ب من کری و یا گۆتی ئەم حەز دکەین ئەم و نەینەوا و ئەنبار رێککەفتنێ بکەین و کونگرەکێ چێ کەین ھەکە مە دیت حکوومەتا عیراقێ دێ گیرو بیت د ڤی بابەتی دا ئەم ب خو دێ داخوازێ ژ ئەمریکا کەین کو ھێزێن وشکانێ داخل ب بن بۆ رزگارکرنا ڤان ھەر سێ پارێزگەھان).
ل دور ڤێ چەندێ ئەسیل نوجێفی گۆت: (نەخێر، ھێزێن ژخەلکێ موسل ب خو یێن ھەین و ھێزێن ھەڤپەیمانان پشتەڤانیێ لێ دکەن و ناھێتە قەبوولکرن کو ھێزێن ھەڤپەیمانان ببنە ھێزێن بەدیل بۆ ھێزێن عیراقی و ب باوەرا مە ھێزێن لەشکری یێن خەلکێ موسل ب خو دشێن ب وی کاری رابن).
ئەسیل نوجێفی ئەو یەک ژی دیار کر کو ھێزێن ھەڤپەیمانان چەک و پێدڤیێن دی یێن لەشکری بۆ وێ ھێزێ دابین دکەن یا کو ژ خەلکێ موسل ب خو ھاتیە پێکئینان و ھەروەسا راھێنانان ژی پێ دکەن و د دەمێ بجھئینانا پلانێ دا دێ ب رێیا فرۆکێن سەربازی پشتەڤانیێ ل ھێزێن موسل کەن.
ئەسیل نوجێفی ئەو یەک ژی دیار کر کو ھەتا نوکە چو دەمێن دەستنیشانکری بۆ بجھئینانا پلانا رزگارکرنا موسل نەھاتینە دانان، ژبەر کو ھێشتا ھێزێن بۆ ڤێ مەرەمێ ھاتینە پێک ئینان د راھێنانان دا نە و ھەر دەمێ راھێنان ب دووماھی ھات دێ دەستپێ ھێتە کرن و ب ئانەھیا خودێ نێزیک دێ دەستپێ ھێتە کرن.
ل دور وێ یەکێ کا ھەمئاھەنگیا وان وەکو ئیدارا پارێزگەھا موسل ل گەل حکوومەتا ھەرێمێ ب چ رەنگی یە، نوجێفی گۆت: (مە ھەماھەنگیەکا باش یا ل گەل حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ ھەی و مە پەیوەندیێن ئێکسەر یێن ل گەل ھەین و حکوومەتا ھەرێمێ جھێ دایە ف مە کو ئەم کار بۆ رزگارکرنا موسل لێ بکەین ب ھاریکاریا وان و ھەروەسا دێ ھەماھەنگیەکا لەشکری د ناڤبەرا حکوومەتا ھەرێمێ و ھێزێن پارێزگەھا نەینەوا دا ھەبیت).
ل دور وێ یەکێ کا حەشد ئەلشەعبی یا کو ژلایێ شیعێن عیراقێ ڤە بۆ دژایەتیکرنا داعش ھاتیە پێکئینان پشکداریێ د شەرێ رزگارکرنا موسل دا کەت، ئەسیل نوجێفی گۆت: (حەشد ئەلشەعبی ل پارێزگەھا نەینەوا یا جودایە ژ پارێزگەھێن دی، لەوما ھەکە حەشد ئەلشەعبی ژ پارێزگەھا نەینەوا ب خو بیت دێ ھێتە قەبوولکرن، لێ ناھێـتە قەبوولکرن حەشد ئەلشەعبی ژ دەرڤەی پارێزگەھێ بھێت).
مووچە بۆ حەفت ھزار زیندانیان دێ ھێتە دان
ئەڤرۆ:
رێڤەبەرێ کاروبارێن زیندانیێن سیاسی ل وەزارەتا کاروبارێن شەھید و ئەنفالکریان راگەھاند کو وان د بادەکێن حەفت ھزار زیندانیێن سیاسی پشتراست کرن و بۆ دانا مووچەی بەرھەڤ کرینە.
ئەحمەد مام رەسول ئاشکرا ژی کر کو ھەموو کارێن ئیداری و قانوونی یێن وان تمام بووینە، لێ ژ بەر کێشا مووچەی ھەتا نوکە مووچە بۆ ڤان حەفت ھزار زیندانیێن نوو نەھاتیە دان و بۆ باسنیوز گۆت:(کێشا دارایی یا ھەرێمێ چارە ببیت، بەخشین و مووچە دێ بۆ وان ژی ھێتە دان).
ناڤھاتی ئاماژە ب وێ چەندێ ژی کر کو ژ بلی ڤان حەفت ھزاران، سێ گەرێن دی یێن بادەکان بۆ پشتراستکرنێ د بەرھەڤن و گۆت:(دو گەڕ یێن ل جڤاتا وەزیران ژی کو نێزیکی ناڤێن سێ ھزار زیدانیانە).
روسیا بەرەیەکێ نوو بۆ شەرێ دژی تیرۆی دروست دکەت
ئەڤرۆ:
وەزیرێ دەرڤە یێ روسیا سیرگێی لاڤرۆڤ ل موسکۆ د ھەڤدیتنەکێ ل گەل سعوود فەیسەل وەزیرێ دەرڤە یێ سعوودیێ دیار کر کو روسیا پەیوەندیێن گەلەک باش ل گەل وەلاتێن موسولمان ل رۆژھەلاتا ناڤین ھەنە و ھەردەم روسیا بزاڤ کریە کو ئارامیا رۆژھەلاتا ناڤین بھێتە پاراستن و ژ بەر ڤێ یەکێ ژی نھا ئەم دبینین کو پێلەکا نوو یا تیرۆرێ دەڤەرا مە وەرگرتیە و ئەو پێلا تیرۆرێ زیانێن مەزن گەھاندنە وەلاتێن وەک سووریە و عیراقێ و مە دڤێت ئەم رێگریێ ل گەشەکرنا تیرۆرێ بگرین و ژ بەر ڤێ یەکێ روسیا و سعوودیە دێ ل گەل وەلاتێن دی یێن رۆژھەلاتا ناڤین بەرەیەکێ نوو بۆ شەرێ دژی تیرۆرێ دروست بکەن.
وەزیرێ دەرڤە یێ روسیا ب توندی ھێرشی ئەمریکا کر و دیار کر کو ئەمریکا ب ناڤێ شەرێ دژی تیرۆرێ ھاتیە دەڤەرێ، لێ ئاشکرایە کو ئەمریکا مەرەمێن خوە یێن دی ھەنە و ئەمریکا ب رەنگەکێ جدی شەرێ تیرۆرێ ناکەت و ھەکە نیەتا ئەمریکا و وەلاتێن ھەڤپەیمان ژناڤبرنا تیرۆرێ بیت بۆچی ھەتا نھا نەشیاینە مووسل و باژارێن دی یێن عیراقێ ژ تیرۆرستان پاقژ بکەن و ئەڤە ژی نیشا ددەت کو ئەمریکا دڤێت رۆژھەلاتا ناڤین داگیر بکەت و ژ بەر ڤێ یەکێ ژی دڤێت ئەم وەک وەلاتێن دەڤەرێ پێکڤە شەرێ تیرۆرێ بکەین و ئارامیا دەڤەرا خوە ب پارێزین.
چاڤدێرێن سیاسی دیار دکەن کو پشتی کۆمبوونا وەلاتێن جی بیست روسیا باش دیت کو ئەمریکا ل گەل ناتۆ بزاڤێ دکەن کو روسیا تەنگاڤ بکەن و داخۆیانیێن ھەفتیا بۆری یا سەرۆک وەزیرێن بریتانیا ژی ئەو یەک باش نیشا دا و ژ بەر ڤێ یەکێ ژی نھا روسیا ل ژێر ناڤێ شەرێ تیرۆرێ و ئارامیا رۆژھەلاتا ناڤین دخوازیت بەرەیەکێ نوو ئاڤا بکەت. ئارمانجا سەرەکی یا روسیا ژ دروست کرنا وێ بەرەیێ ژی ئەڤە دا کو بشێت رێگریێ ل سیاسەتا ئەمریکا و وەلاتێن رۆژئاڤا بگریت.
نووچه‌یه‌كا مژده به‌خش
ئه‌ڤه ئیسلاما سیاسی ل ده‌ڤه‌رێ په‌یدا بووی(ل كوردستانێ ده‌ستپێكا سالێن 1980 و ل ده‌ڤه‌رێ پشتی سه‌ركه‌فاتا شۆره‌شا ئیرانێ 1979ێ) ته‌ناهی ل ده‌ڤه‌رێ بوویه خه‌ونه‌كا دوور ده‌راز و كار ل سه‌ر تێكدانا پێكڤه‌ژیان و هه‌ڤ په‌ژراندن د ناڤبه‌را پێكهاته‌یێن جڤاكی دا كریه و پیرۆزیێن ئۆلی و مه‌زهه‌بی یێن نه سه‌ر ب ڤێ ره‌وتێ ڤه ئه‌تك كرنه ب تایبه‌ت یێن برایێن كریستیان و ئێزدی. راسته ئه‌ڤ ره‌وته(ئیسلاماسیاسی) هێشتا ل كوردستانێ نه‌بوویه خوه‌دی هێزه‌كا بالاده‌ست و ئه‌ڤا ل مسرێ و وه‌لاتێن دنێن ده‌ڤه‌رێ دكه‌ن، نه‌كارینه ل كوردستانێ ئه‌نجام بده‌ن، ئه‌و ژی نه‌كو ئه‌ڤ ره‌وته یێ خوه‌دی ئایدولۆجیه‌ك و جیهانبینیه‌كا جودایه؛ نه‌خێر به‌لكو جڤاكا كوردستانێ خوه‌دی كولتۆره‌كێ هه‌ڤ په‌ژراندن و مرۆڤ دوسته، یا دن مه چ كێشه د گه‌ل نه‌ته‌وه و ئولێن دن نینه و كێشا مه كێشه‌ك نه‌ته‌وه‌ی یه و پارتێن سیاسی ل كوردستانێ ته‌ڤ د كوردستانینه و ل سه‌ر پرسا هه‌ڤ په‌ژراندن و پێكڤه‌ژیانێ كاردكه‌ن و ب تایبه‌ن پارتی دیمۆكراتی كوردستان كو ئه‌ڤه پتره ژ 60سالان خه‌بات ل سه‌ر ڤی ته‌وه‌ری كریه و كادرێن پێشكه‌فتی و خودان بریار ژ نه‌ته‌وه و ئولێن دن د ناڤ رێزێن وێ دا گه‌هه‌شتنه پلێن هه‌ری بلند و گه‌له‌ك ژ وان د پێخه‌مه‌تا ڤێ سیاسه‌تا راست دا شه‌هید بوونه یێن وه‌كه شه‌هیدێ سه‌ركرده هورمز مه‌لك چكۆ و مه‌حموود ئێزدی و چه‌ندین شه‌هیدێن دن و ب ڤێ سیاسه‌تا پێكڤه‌ژیان و هه‌ڤ په‌ژرنادنێ ئه‌ڤرۆ كوردستان بوویه مێرگه‌كا ئارام بۆ ته‌ڤ ئتن و پێكهاته‌یێن عیراقێ و ب تایبه‌ت بۆ عه‌ره‌بێن سوننه كو ئه‌و نه ل وێ باوه‌رێ بوون ئه‌و بكارن بێی سه‌رگێژی ل كوردستانێ ئاكنجی ببن. چونكو ئه‌و هه‌تا كه‌فتنا رژێما سه‌ددامێ دراكۆلا(9. 04. 2003) به‌رپرسێن ته‌ڤ كاره‌ساتێن ب سه‌ر گه‌لێ كوردستانێ دا هاتینه و ب تایبه‌ت ئه‌نفال و ب عه‌ره‌بكرنا كوردستانێ. لێ ده‌ما شه‌رێ ناڤخوه په‌یدابووی، ب ترسڤه به‌رێ خوه‌دانه كوردستانێ و چاڤه‌رێی تولڤه‌كرنێ بوون، كو كورد تولا سیاسه‌تا شۆڤینیا وان بكه‌ن و ژیانێ لێ بكه‌ن هزره‌ت!! لێ به‌رۆڤاژی ب سینگه‌ك فره‌ه هاتنه پێشوازی كرن. هه‌رچه‌نده تولڤه‌كرن شرینه وه‌كی ئه‌لمان دبێژن، لێ د كولتۆرێ كوردان دا تول ژ كه‌سێن لێ قه‌ومی ناهێت ستاندن و به‌لكو هاریكاریێ پێشكه‌ش دكه‌ن. به‌لێ ل جه‌م ملله‌تێن دن ئه‌ڤه به‌رچاڤ ناكه‌ڤت و هه‌رده‌ما بیڤا خوه دیتن، ده‌ستێ تولهلدانێ دوه‌شینن هه‌روه‌كو سۆگمان ته‌لهلیانێ ئه‌رمه‌نی ل به‌رلینێ 1921ێَ بیڤا خوه دیتی و ته‌لعه‌ت پاشایێ ده‌ست د كوشتارگه‌ها ئه‌رمه‌نیان دا هه‌ی كوشتی و ماینه ب دوڤ وان كه‌سان ڤه یێن ده‌ست د كوشتارگه‌هێن ئه‌رمانیاندا هه‌ین؛ هه‌روه‌سا گه‌لێ ئیسرائیلی ژی سیاسه‌تا تولهلدانێ ل دژی نازیان په‌یاده كریه لێ مه كوردان!! مه كوردستان كریه چاهێرا ئه‌نفالچیان و عه‌ره‌بێن شۆڤینی و ئیسلامیێن هزر داعش!! مه ل ژوور گوتیه كو تولهلدانێ جهێ خوه د كولتۆرێ كوردی دا نه‌گرتیه لێ وه‌كو دبێژن: جام تژی بوو دێ ژێ رشت و ب كاره‌ساتا شنگالێ جامێ بێهنفرهه‌یی یا كوردستانیان پر بوویه و بپه‌قینا هه‌ولێرێ(19،11،2014) دڤێت ب سه‌ردا بچت و ئه‌مژی ل هنده‌ك چاره‌یان بگه‌رهین كو ئێدی كوردستان نه‌بت چاهێرا بكوژێن گه‌لێ كوردستانێ. خوه‌ش به‌ختانه پێر عسه‌ت ره‌جه‌ب به‌رپرسێ لقا چارده یێ پارتی دیمۆكراتی كوردستان بۆ مالپه‌رێ خه‌ندان راگه‌هاند: كو ل ڤان دووماهیان دا چه‌ند یه‌كه‌یێن چه‌كدار هاتنه دروستكرن بۆ كوشتنا وان كه‌سان یێن بازرگانیێ ب كه‌چێن كوردێن ئێزدی دكه‌ن. ئه‌ڤه نوچه‌یه‌كا مژده به‌خشه كو كوردستانی ژی مینا گه‌لێن جیهانێ ده‌ست ب تولهلدانێ بكه‌ن ل دژی وان كه‌سێن ده‌ست د كوشتارگه‌هێن گه‌لێ كوردستانێ دا هه‌ین، بكه‌ت. لێ دیسا نابت ب چ ره‌نگان تولهلدان جهێ كولتۆێ پیكڤه‌ژیان و هه‌ڤپه‌ژراندنێ بگرت.
كورد ژ پیلانێن ئه‌تاتوركان خلاس نابن
ب درێژیا دیروكێ دا توركیا هه‌ر ل سه‌ر ده‌مێ ئه‌تاتوركی وده‌سهه‌لاتێن توركیێ یێن ل دووڤ ئێك ئارمانجێن وێ یێن سه‌ره‌كی دژاتی و ژناڤبرنا كوردانه ل هه‌ر جهه‌كی كو ب هه‌ر شێوه‌كی ناهێلیت ئه‌ڤ ملله‌تێ تووشی چه‌ندین كاره‌ساتان بووی بگه‌هیته مافێن خوه كو ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ هه‌می بزاڤێن خوه خستینه كاری ل سه‌ر ئاستێ ناڤخوه‌یی بیت یان ده‌ردوری بیت كو هه‌ر ده‌م كوردستانێ دكه‌ته جهێ ململان و په‌رزنینا كێشه‌یێن خوه، هه‌ر ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ چه‌ندین شۆره‌ش و سه‌رهلدانێن ملله‌تێ كورد ژناڤبرینه و سه‌ركوتكرینه، هه‌ر ژ به‌ر ئارمانجێن خوه چه‌ندین داگێران بۆ چه‌ندین لایه‌ن وه‌لاتان كرینه. بۆ زانین توركیا ژ ئه‌نداكه‌كا قولپا نیتۆ یه، به‌س وه‌كو دیار نه‌یا پێگیره ب رێنه‌مایێن ڤێ قولپێ و هه‌رده‌م كار دكه‌ت پێچه‌وانه‌ی وێ كو ئه‌ڤ چه‌نده بوویه جهێ دلگرانی و نه‌لره‌حه‌تیا زۆربه‌ی ئه‌ندامێن ڤێ قولپێ و ژبه‌ر هندێ كو هێشتا نه‌بوویه ئه‌ندام د ناڤا بازارێ هه‌ڤپشكێ ئه‌ورۆپی دا ئه‌و ژی ژ به‌ر نه‌چاره‌سه‌ركرنا كێشه‌یا كوردی یه ل توركیێ چونكو برینا سه‌ره‌كی ل توركیا پرسا كوری، هه‌روه‌سا داگیركرنا قوبرسێ یه و پێشێلكرنا مافێ مرۆڤ و ده‌ستێوه‌ردانێن وێ د وه‌لاتێن ده‌ره‌كی دا ب بهانه‌یا چه‌كدارێن په‌كه‌كێ ژبه‌ر كو ئه‌و دانیت كو په‌كه‌كه تیرۆرسته. لێ تیرۆرستێن داعش ئه‌وێن ئه‌و هاریكاریا وێ دكه‌ن خودانا كۆمكوژی و جینۆساید و بن پێ كرن و پێشێلكرنا مافێ مرۆڤی نه‌تیرۆرسته،لێ باوه‌ر توركیا ژی دێ د ڤی ئاگریدا كه‌لێن، چونكو ئه‌ڤ هه‌ڤیره دێ گه‌له‌ك ئاڤێ ڤه‌خۆت. هه‌ر وه‌سا ژبه‌ر كوردان توركیا ل سالا2003 ێ رێك نه دا ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانێن وێ بۆ لێدان و ژناڤبرنا رژێما سه‌دام حوسێنی. گومان تێدا نینه كو توركیا و هه‌ردو رژێمێن ئیراق و سووریێ هانده‌ر و هاریكار و رێكخۆشكه‌ر بوون بۆ هاتنا داعشێ بۆ ناڤ ئاخا ئیراقێ ب گشتی و ده‌ڤه‌رێن هه‌رێمێ یێن كوردنشین ب تایبه‌تی و پیلانێن وێ ل ڤێ داویێ ژبۆ دۆرچێچكرنا باژێرێ ۆراگرێ كۆبانێ ژ لایێ چه‌ته‌یێن داعشێ ڤه كو نه‌دووره كومكوژی لێ روودابانه ل سه‌ر ده‌ستێن ڤان چه‌تان هه‌كه پێشمه‌رگه هانێ نه‌چووبانه. هه‌روه‌سا نه‌چوونا توركیێ ل ده‌ستپێكێ بۆ ناڤ قولپا هاتیه پێكئینان ب سه‌رۆكاتیا ئه‌مریكا دژی داعش كو ل ڤێ داویێ ب بریاره‌كا په‌رله‌مانێ توركیێ كو رازی بووی خوه بده‌ته ل گه‌ل ڤێ قولپێ چونكو ئه‌و نه‌شێت خوه دووربێخیت ژ ڤێ قولپێ به‌س ئه‌و ژی ب هنده‌ك مه‌رجان ئێك ژ وان كو سنۆرێن عیراقێ و سووریێ ببه‌زینیت، لێ هه‌ر ئه‌ڤ رژێما فاشت نه‌جهێ باوه‌ریێ یه و هه‌تا نها چ بۆ ڤێ قولپێ نه‌كریه و كوردان گه‌له‌ك سه‌ربۆرێن هه‌نه دگه‌ل نه‌ڤیێن ئه‌تاتوركی كو نه‌خودان هه‌لویسته ب تایبه‌تی سه‌باره‌ت هه‌ر بریاره‌كا گرێدای پرسا كوردی و دبه‌رژه‌وه‌ندیا كودان دابیت. وه‌ك ئه‌م دبینین ئه‌و هه‌ر ده‌م دبیته ئه‌گه‌رێ هه‌لوه‌شاندنا ئاگر به‌ستێن د ناڤبه‌را وێ و په‌كه‌كێ دا و چێكرنا ئاسته‌نگان د رێیا پێڤاژۆیا ئاشتیێ دا. لێ بلا توركیا باش بزانیت كو ئه‌و نه‌شێت بزاڤا كوردان لاواز بكه‌ت. ئه‌ڤجا وێ ب فه‌ر دیت كو بۆخوه چه‌ته‌یێن داعش ب ئاڤرینیت و خوه ل گه‌ل بكه‌ته بانه‌ك و باگوردانه‌ك و سۆرێن خوه‌بۆ ڤه‌كه‌ت هاریكاریا وێ بكه‌ت ژ لایێ لۆجستی ڤه و ژ هه‌می لایان ڤه كو وه‌سا هزر دكه‌ت ئه‌ڤ داعشه باشترین چه‌كه د ده‌ستێن وێ دا ل ڤی سه‌رده‌می بۆ لاوازكرنا كوردێن عیراقێ و سووریێ و توركیێ مه‌ره‌م ژ هندێ دا نه‌هێلیت بگه‌هنه مافێن خوه یێن ره‌وا و راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی د ئایه‌نده‌ی دا. یا ژهه‌میێ خرابتر كو توركیا ب هه‌ر ئاوایه‌كی نه‌ڤێت كو گوه ل په‌یڤا كوردستانێ ببیت كو په‌یڤه‌كا نه‌دل ڤه‌كه‌ره ل جه‌م وان كو هه‌ر ده‌م راگه‌هاندنا وێ دبه‌لاڤكرنا نۆچه‌یێن خوه یێن خه‌به‌ری دا و د هه‌ر خرڤه‌بوونه‌ك كوربه‌نده‌كی دا دبێژیت ده‌سهه‌لاتا باكورێ كوردستانێ. دلره‌شی و ره‌گه‌سپه‌رستی و ده‌مارگیری نه هه‌تا ڤێ رادێ. هه‌ر وه‌ساڤێت ئه‌م ژبیر نه‌كه‌ین سیناریۆیا وێ و داعش سه‌باره‌ت ئازادكرنا ده‌بلۆماتكارێن قونسولخانا توركیێ ل مووسلێ وه‌سا دیاره وه‌كو راگه‌هاندن ئاماژی پێ دده‌ت ئه‌ڤ چه‌نده به‌رامبه‌ر ئازادكرنا توركیا 180 ێ داعشیانه یێن دگرتی خانه‌یێن توركیا دا. هه‌ر دڤی چوارچووڤه‌ی دا كو رێێ دایه پێشمه‌رگه‌ی بچیته كۆبانێ بۆ هاریكاریا په‌یه‌دێ دژی داش كو هه‌ر ئه‌و دبێژیت په‌یه‌ده تیرۆرسته و ژ لایه‌كێ دیڤه هاركاریێن وێ د به‌رده‌وامن بۆ داعش، جهێ سه‌رسورمانێ یه لێ وه‌سا دیاره ئه‌ڤ چه‌نده ژ به‌ر گڤاشتنێن قولپا دژی داعشێ یه ڤێچا وه‌ره د ڤێ چه‌ندێ بگه‌هه وه‌سا دیاره توركیا یا دلگرانه ب گرنگی پێدانا كۆبانێ ژ لایێ وه‌لاتێن جیهانێ ڤه كو ئه‌م دشێن بێژین فێل بازی و پیلانێن نه‌ڤیێن ئه‌تاتوركی دبه‌رده‌وامن و ئه‌م كورد چ جاران ژێ خلاس نابین چونكو هه‌می ته‌بك و ته‌لیێن وێ ژبۆ كوردان دهێنه دانان و ڤه‌دان. به‌س ب ئێكگرتن ئێكرێزیا نافمالیا كوردی و ب گیانێ لێبۆرینێ ئه‌م دێ شێن خوه ل به‌ر ڤان پیلانان گرین و راوه‌ستین.
((ئۆردوغان و كۆلومبس))
كریستۆفه‌ركۆلومبس (1451 – 1506)، ده‌ریاڤان و گه‌ریده‌ێ به‌رنیاسێ ئیتالی، ل ده‌ستپێكا مه‌ها ئاب ل ساڵا 1492 ێ بوو ئێكه‌مین جار ب سێ گه‌میێن مه‌زن و ل ژێر ئاڵایێ ئسپانیا و ل گه‌ل 120 ده‌ریاڤانێن شه‌هره‌زا د ئۆقیانۆسا ئه‌تله‌نتیكدا كه‌فته گه‌شته‌كا دو مه‌هی و ل چریا ئێكێ هه‌ر هه‌مان ساڵ گه‌هشته جزیرتێن (ئیتێل) ل ئه‌مریكا لاتینی ئانكو جزیرتێن كاریبی، ئه‌وی هزر دكر یێ گه‌هشتیه هنده‌ك جزیرتێن رۆژئاڤایا ئاسیا، هه‌ر وه‌كی چاوا ئیرۆ ئۆردغان ژی وێ هزرێ دكه‌ت كو زێده‌تر ژ دو سه‌د سالان به‌ری كۆلومبسی ژ لایێ گه‌ریده‌ێن ئیسلامێ ڤه هاتیه دیتن. به‌رێز ئوردغانی د گۆتارا خوه ل دیدارا سازیێن بوسلمانێن ئه‌مریكا لاتیندا كو ئیستنبولێ ل حه‌فتیا بووری هاتبوو سازكرن، وه‌سا راگه‌هاند كو بوسلمانان ل سه‌ده‌یێ دوانزدێ دا هاتن و چوونه‌ك به‌رده‌وام بۆ ئه‌مریكا لاتینی هه‌بوویه و ئه‌وان ل ساڵا 1178 ێ كێشوه‌رێ ئه‌مریكا ناسی به‌ری كۆڵومبسی و هه‌روه‌سا كۆلومبسی د بیره‌وریێن خوه دا به‌حسێ دیتنا مزگه‌فته‌كێ ل سه‌ر چیایه‌كێ كۆبا كریه و ئه‌ز ئاماده‌مه مزگه‌فته‌كێ ل وی جهی جاره‌كادی ئاڤا بكه‌م و دێ ل گه‌ل برایێن خوه یێن كۆبی گه‌نگه‌شێ ل سه‌ر ڤی بابه‌تی كه‌م. ئه‌ڤه پوخته‌ك ژ گوتنێن ئوردوغانی بوون. ئۆردوغان سه‌رۆك كۆمارێ ده‌وله‌ته‌كا ده‌ستوور علمانیه و د هه‌مان ده‌مدا ره‌هبه‌رێ مه‌زنترین حزب و بزاڤا ئیسلامیا میانره‌و و رادیكال و ئیخوان رێبازه و نازدار و نازاندیێ ب هێزترین و پر ده‌سته‌ڵاترین هه‌ڤپه‌یمانیا جیهانیه كو ئه‌وژی (ناتۆ) یه، له‌ورا ب دیتنا من پێدڤیه پێنگاڤ پێنگاڤ و په‌یڤ په‌یڤ و پیت پیت، شرۆڤه و لێكدانه‌ڤێن سیاسی ژ بۆ مه‌ره‌م و مه‌به‌ستێن ئۆردغان و ته‌ڤایا سیاسه‌تمه‌دار و رێڤه‌به‌رێن توركیا بهێنه‌كرن و حیساباتێن مه‌زن و گرنگ بۆ ره‌فتار و هه‌ڵۆیستێن رۆژانه‌ێن ده‌وله‌تا توركیا ل به‌رچاڤ بن. علمانییه‌تا توركیا ره‌نگڤه‌دانا ئیسلامیه‌ت و ئیخوانییه‌تا وێ یه، هه‌وڵێن به‌رێز ئۆردوغانی بۆ راگه‌هاندنا شكۆمه‌ندی و مه‌زنی و هه‌یبه‌ت و هه‌یمه‌نه‌تا دیرۆكا ئیسلامێ و ئاماژه‌كرن ب رابردوویا پر سه‌روه‌ریا وێ و خۆبێده‌نگ كرن ل سه‌ر حاله‌تێ لێكڤه‌بوون و دابه‌شبوونا ئیسلاما سیاسیا ئیرۆ كو ب سه‌ر چه‌ندین تیم و ده‌سته و گرۆپ و گروهێن جۆراو جۆر به‌ڵاڤ بوویه، ره‌نگه‌كه ژ ره‌نگێن ئه‌وان تیئۆر و بیردۆز و فه‌لسه‌فه‌ێن ئه‌فسانه‌یی و خورافی كو گلیزانكێن خه‌لیفه و ئه‌میر و رزگاكه‌ر و چاكسازێن جڤاكی پێتێنه ڤه‌كرن. نێ ده‌مێ كۆڵومبسی كێشوه‌رێ ئه‌مریكا ئاشكراكری چ ئاكنجیبوویه‌ك ل وێرێ نه‌بوون، تنێ هندیێن سوور نه‌بن. چێدبیت توركیا ب ڤان جۆرێن گۆتنان دبلوماسیه‌تا خاترگرتنێ په‌یره‌و بكه‌ت! خاترگرتنا كێ.. . ؟ ئه‌ڤه و گه‌له‌ك پرسیار و ئه‌گه‌ر و مه‌گرتیێن دن هه‌نه كو ره‌نگه نها ده‌مێ خوه لێڤه‌شارتنێ بیت. ئه‌و كیشوه‌رێ كو ب دیتنا رێزدار ئۆردۆغانی ژ لایێ باپیرێ خه‌لیفه (ئه‌بۆبكر به‌غدادی) هاتیه ئاشكرا كرن و ل دووڤ دا (كۆلومبس و ئه‌مه‌ریكۆ فسیۆش) ی فلۆره‌نسی چووینه مزگه‌فتا وی ئاشكرا بكه‌ن، هه‌مان ئه‌و ئه‌مریكایه كو رێیێن ئه‌رد و ئه‌سمان و پیاده‌رێ ژ بۆ بوورینا هێزێن پێشمه‌رگه و چه‌كێن وان د ئاخ و ئه‌سمانێ توركیا دا ڤه‌كر داكو پشته‌ڤانیا (یه. په. گ) بكه‌ن و نه‌هێلن (كۆبانێ) بۆ مه‌ره‌مێن جودا جودا بهێته داگیركرن، هه‌ژیه بێژم كو پشته‌ڤانیا راسته‌وخۆیا ئه‌مریكا بۆ (كۆبانێ) باندۆرا پرۆسه‌یا ئاشتیێ ل توركیا تووشی بێ ئومێدیێ كر. توركیا خه‌ریكه به‌ر ب قووناغا بێ به‌هربوون ژ ناز و نیعمه‌تێن ئه‌مریكا و (ناتۆ) یێ دچیت. ده‌مێ ئه‌مریكا له‌شكرێ (یه. په. گه) و (پ. یه. ده) ل ده‌رڤه‌ی چارچووڤێ تیرۆر و ل ده‌رڤه‌ی گریدان ب (پ. ك. ك) رادگه‌هینیت، چ پرس و شیره‌تكاریێ ل گه‌ل ئۆردغانی ناكه‌ت، ده‌مێ (ئۆباما) دخوازیت ئۆردوغان سۆز و په‌یمانێن خوه ل هه‌مبه‌ر پرۆسه‌یا ئاشتیێ بجهبینیت، چ مه‌رج و خه‌مساریان قه‌بوول ناكه‌ت. هه‌كه راستبیت كو رۆژانه‌كێ هه‌واڵگریا ئه‌مریكا و ئیسرائیلێ ب هه‌ڤرا هاریكاریا هه‌واڵگریا توركیا كربیت پێخه‌مه‌ت ده‌ستگیركرنا (ئۆجه‌لان)، لێ ئیرۆ ئه‌مریكا هزرا هندێ دكه‌ت كو (پ. ك. ك) ل ڤان رۆژان ببیت هه‌ڤپه‌یمان و پارته‌ك ئه‌مریكی. ره‌نگه ئه‌ز یێ شاش بم، لێ به‌لێ ئه‌ز دبینم كو ئه‌مریكا ده‌ستێ راستێ ل توركیا بلند كریه به‌س ب ده‌ستێ چه‌پێ زلله‌ها خوه د دانیت.
ب ساناھی رەگەزنامێن ڤان دەولەتان دھێنە کڕین
ئه‌ڤرۆ:
ل ھندەک دەڤەرێن جیھانێ مرۆڤ نەشێت رەگەزنامێن ھندەک وەلاتان بدەستڤە بینیت و تەڤلی مللەتێ وان بیت و وەکو وەلاتیەکێ وان بژیت، بەلێ ل ھندەک وەلاتێن دی بۆ بدەستڤەئینانا رەگەزناما وان ب تنێ تو پێدڤی ب پارەکێ مەزنی. ئەو ژی ئەڤ وەلاتەنە:
مالتا: پەرلمانێ مالتا ب فەرمی بریار دا بۆ فرۆتنا رەگەزناما خوە بۆ ھەر وەلاتیەکێ بیانی بەرامبەر 650 ھزار یورۆیان، حکوومەتا وان وەسا دبینیت کو ئەڤ کارە دێ ھاریکار بیت بۆ گەشەکرنا ئابوورێ وەلاتی و ڤەکێشانا وەبەرھێنەران بۆ دەڤەرێ، مالتا وەسا پێشبینی دکر کو د سالا ئێکێ دا پشتی ڤێ بریار دێ کۆژمێ 30 ملیۆن یورۆیان داھات ھێت ئانکو د سالا ئێکێ دا دێ ٤٥ کەس رەگەزناما وی وەلاتی وەرگرن.
ئیرلەندا: بۆ بدەستڤەئینانا رەگەزاناما ئیرلەندی بەرێ پێدڤی بوو تو پێنج سالان ل وێرێ مابای یان تە ژنەکا ئیرلەندی مارەکربا، بەلێ ل سالا 1990 ئەڤ بریارە ھاتە راستڤەکرن، حکوومەتێ رێ دا خودان کار و وەبەرھێنەران ئەوێن پارەکێ مەزن دئینە وی وەلاتی کو دشێن رەگەزاناما وی وەلاتی وەرگرن.
کۆمارا دومینیکان: گزیرتەکا بچووکە د دەریا کاریبی دا ل نێزیک ڤەنزوێللا، ئەڤ وەلاتە یێ تووشی قەیرانەکا ئابووری بووی کو وەکریە رێ ل بەر ھەموو کەسان ڤەکریە رەگەزاناما وان بەرامبەر 100 ھزار یورۆیان وەرگریت ل گەل پاراستنا رەگەزاناما خوەیا رەسەن.
بلیز: دەولەتەکا بچووکە د دەریا کاریبی دا، سیستەمەکێ وەلاتیبوونا ئابووری یێ سەیر ھەیە، رێ ددەت ھەر کەسەک رەگەزناما وان وەرگریت ھەکە ژ ژيێ 45 سالیێ دەرباز ببیت و یێ خانەنشین کری بیت کو ژ باج و خویکا دھێتە لێبۆرین و جھێ ئاکنجیبوونێ دەستنیشان دکەن بەلێ پێدڤیە داھاتێ وی یێ سالانە ژ 24 ھزار دۆلاران کێمتر نەبیت.
ماکاو: دەولەتەکا بچووکە ل سەر کنارێ باشوورێ وەلاتێ چینێ، د بەرێ دا ل ژێر دەستھەلاتا پورتوگالێ بوو، بەلێ نوکە یا گرێدایی چینێ یە، ئەڤ دەولەتە یا بەرنیاسە ب ھەبوونا گازینۆیەکا مەزن وەکو مەکینا سەرەکی یا ئابووری دەولەتێ دھێتە نیاسین، سەرەرای قەبارێ وێ یێ بچووک بەلێ گەلەک داخوازی بۆ بدەستڤەئینانا رەگەزاناما وان بۆ دھێنە پێشکێشکرن، لەورا وان مەرجەک دانا کو کۆژمێ 125 ھزار یورۆیان بدانیتە بانکا وان بەرامبەر بدەستڤەئینانا رەگەزنامێ.
نيشاندان
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com