راگه‌هاندن فاكته‌ره‌كێ سه‌ره‌كى یه‌ بۆ ئازراندنا بوویه‌ران

راگه‌هاندن فاكته‌ره‌كێ سه‌ره‌كى یه‌ بۆ ئازراندنا بوویه‌ران

108

ئه‌شكرایه‌ كو راگه‌هاندنێ رۆله‌كێ گرنك و به‌رچاڤ د هه‌ر كاره‌كێ گرێداى ب ژیانێ ڤه‌ هه‌یه‌ و ب تایبه‌تى د هه‌بوونا بوویه‌ر و گرژى و خوه‌نیشادانان دا، هه‌روه‌سا ئالۆزیێن د ناڤبه‌را دو وه‌لاتان یان دو لایه‌نان دا و هه‌بوونا هه‌ر قه‌یرانه‌كا ئابوورى و سیاسى و هه‌تا د كێشێن جڤاكى دا و..هتد. ئانكو دشێین بێژین ل ڤى سه‌رده‌مى ڤێ یه‌كێ رۆله‌كێ ئه‌كتیڤ گێرایه‌، ئه‌و ژى د ئازراندن و خلخلاندنا بوویه‌ر و گرژى و خوه‌نیشادان دا كو د ناڤا راگه‌هاندنێ دا هنده‌ك كه‌سێن به‌رۆڤاژی پیشه‌یێ خوه‌ كار دكه‌ن ل هنده‌ك ده‌زگایێن راگه‌هاندنێ نه‌ دپابه‌ند و پێگیرن ب پیشه‌یێ خوه‌ و بۆ خوه‌ ڤێ چه‌ندێ ب ده‌لیڤه‌ دده‌نه‌ زانین كو دشێن بێژین ڤێ یه‌كێ گه‌له‌ك جاران سه‌رگرتیه‌ و ئه‌نجامێن باش ب ده‌ست خوه‌ڤه‌ ئینایه‌ و بوویه‌ ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا شه‌ر و وگرژى و ئالۆزیان وه‌ك مه‌ ئاماژه‌ پێ داى د ناڤبه‌را دو لایه‌نان یان دو وه‌لاتان دا و به‌ره‌ف چاره‌نڤیسه‌كێ نه‌دیار ڤه‌ برینه‌ كو ره‌وش لێ ئالۆزتر و خرابتر لێ كریه‌. یا دروست ئه‌وه‌ كو د ڤى چارچوڤه‌ى دا راگه‌هاندن یا بێ لایه‌ن و یا باوه‌ر پێكرى بیت و یا دوور بیت ژ پارتایه‌تیێ و مل ملانا سیاسى و ئایینى و مه‌زهه‌بى و ئه‌م هه‌موو دگه‌ل راگه‌هاندنا ئازاد و بێ لایه‌ن و راست گۆینه‌، چونكی راگه‌هاندن دشێت هه‌ر تشته‌كى و هه‌ر بوویه‌ر و و هه‌ر كێشه‌یه‌كێ ب ده‌ته‌ نیشادان و به‌رچاڤكرن. بێگومان ئه‌ڤ چه‌نده‌ دمینیت ل سه‌ر وژدانا كارمه‌ندێ راگه‌هاندنێ، یا خویایه‌ كو ڤێ گاڤێ ئامیر و و ئه‌مرازێن باش و سه‌رده‌مانه‌ و پێشكه‌فتى كه‌فتینه‌ د ده‌ستێن ده‌زگایێن راگه‌هاندنێ دا و هه‌روه‌سا هه‌بوونا تۆرێن كۆمه‌لایه‌تى رۆله‌كێ كاریگه‌ر و به‌رچاڤ هه‌یه‌ د ڤى بیاڤى دا ئه‌و ژى كو گه‌له‌ك خه‌لك یێ پێڤه‌ گرێدایه‌ و پێڤه‌ دمژوولن.
سه‌باره‌ت وه‌رگرتنا پێزانینان ل سه‌ر هه‌ر بوویه‌ره‌كێ و نووچه‌یه‌كێ خه‌به‌رى به‌س جهێ سه‌رسورمانێ یه‌ و ب مخابنى ڤه‌ كو هنده‌ك راگه‌هاندنا كوردستانێ یا جیاوازه‌ به‌راوه‌رد دگه‌ل راگه‌هاندنێن ده‌ڤه‌رى و جیهانێ ئه‌و ژى كو هنده‌ك كه‌نال بابه‌تێن بچووك و نه‌به‌ركه‌فتى گه‌له‌ك مه‌زن دكه‌ن كو ژ مێشێ دكه‌نه‌ گامێش كو تا راده‌یه‌كێ د ڤالانه‌ ژ راستیێ، بۆ نموونه‌ وه‌ك مه‌ دیتى ئه‌و خوه‌نیشادانێن پارێزگه‌ها سلێمانیێ ب خوه‌ڤه‌ گرتى یێن به‌رى 27\9\2016ێ چه‌وا خوه‌نیشانده‌ران نه‌رازیبوونا خوه‌ سه‌باره‌ت داخازكرنا مافێن خوه‌ ژ جهێن په‌یوه‌ندیدار ئاراسته‌ى باره‌گایێن هنده‌ك پارتێن سیاسى كرین پارتى وه‌ك نموونه‌ و كرنه‌ ئارمانجێن خوه‌ ژ لایێ هنده‌كان ڤه‌ كو نه‌ڤێت ئه‌ڤ ملله‌ته‌ ب خۆشى و ئارمى بژیت، وه‌سا دیاره‌ كو دگرێداینه‌ ب هنده‌ك هه‌والگیریێن هنده‌ك وه‌لاتێن ده‌ردور ڤه‌ كو ئه‌ڤ وه‌لاته‌ دمافادارن ب هه‌بوونا هه‌ر گرفت و كێشه‌یێن هه‌رێمێ، ئیران وه‌ك نموونه‌ كو هه‌ر ده‌م هه‌مى هه‌ول و بزاڤێن خوه‌ دئێخته‌ كارى ئه‌و ژى ژبۆ كرینا وژدانا چه‌ندین سیاسه‌تمه‌داران ل هه‌رێما كوردستانێ مه‌ره‌م ژ ڤێ یه‌كێ لاوازكرن و ژناڤبرنا حكوومه‌تا كوردستانێ و دوورخستن و بێ به‌هركرنا كوردان ژ مافێ چاره‌نڤیس. كو راگه‌هاندنێ رۆله‌كێ نه‌رێنى هه‌بوو د ڤان خوه‌نیشادانان دا كو ڤێ یه‌كێ كارتێكرن و باندوره‌كا خراب كره‌ سه‌ر جاده‌یا كوردستانێ ب گشتى كو به‌رهه‌مێ نه‌راستگۆیا ڤێ راگه‌هاندنێ بوو. یاراست و دروست ئه‌وه‌ كو راگه‌هاندن خوه‌ ژ هاندانا توندوتیژیێ دوور بێخیت وه‌ك دبینین كو هنده‌ك كه‌نالێن راگه‌هاندنێ هنده‌ك نووچه‌یێن وێ ژ باژێره‌كى بۆ باژێره‌كێ دى دجودانه‌، ئانكو شاشیێن هنده‌ك باژێران و لایه‌نان دڤه‌دشێرن و شاشیێن باژێره‌كى و لایه‌نه‌كێ دى ئاشكرا دكه‌ن و مه‌زنتر لێ دكه‌ن، ئه‌رێ بێ لایه‌نى و سه‌ربخۆیێ و راستگۆیى ئه‌ڤه‌یه‌؟ و هه‌ر د ڤى بیاڤى دا هنده‌ك كه‌نالێن راگه‌هاندنێ ب له‌ز نووچه‌یان به‌لاڤ دكه‌ن داكو بێژن فلان كه‌نالى به‌رى كه‌نالێن دى نووچه‌ به‌لاڤ كر كو زۆربه‌یا وان نه‌ د جهێ خوه‌ دانه‌ و چ راستى ژبۆ نینه‌ یان ژى دێ چاڤبێكه‌فتنێ دگه‌ل هنده‌ك كه‌سان و لایه‌نان كه‌ن و بۆچوونێن وان وه‌رگرن كو بزاڤێ دكه‌ن ره‌وشێ ئالۆزتر و نه‌ئارامتر لێ بكه‌ن كو ئه‌ڤ چه‌نده‌ به‌رۆڤاژى یاسایێ گرێدای ب راگه‌هاندنێ ڤه‌ و بن پێكرن و پێشێلكرنا پیشه‌یێ وانه‌، هه‌ر وه‌سا كار و و رێنمایێن گرێداى ب سه‌ندیكا رۆژنه‌مانى ڤه‌.
دڤێت راگه‌هاندن د هه‌ر ره‌وشه‌كێ دا راستیێ بگه‌هینته‌ وه‌لاتیان و خوه‌ ژ لایه‌نگیریێ و پارتایه‌تیێ و عه‌شیره‌تگه‌ریێ و ناوچه‌گه‌ریێ دوور بێخیت و خوه‌ بده‌ته‌ پاش ئه‌و ژى كو دڤێت راگه‌هاندن ژێده‌ره‌كێ باوه‌ر پێكرى بیت و كارمه‌ندێن وێ هه‌لگرێن پێنووسێن ژه‌هراوى و هزرێن شوفێنى و عه‌قلێن گه‌نى نه‌بن و ل دووڤ فیتكا چ لایه‌نان نه‌له‌یزن كو دڤێت رۆمالكرن و وێنه‌كرن و به‌ر چاڤكرنا بوویه‌ران ب شێوه‌یه‌كێ نه‌راست و دروست و بێ بنه‌ما نه‌ده‌نه‌ پێش چاڤكرن و پیشه‌یێ خوه‌ د چارچوڤه‌یێ قانوونێ دا ب پارێزن.

کۆمێنتا تە