كهلتوۆر، وهك شۆرهشا هزرى
پشكا: پێنجێ
گهلۆ مه كهلتوۆرێ خوه چاوا دا خواندن؟ یان ئهم وهك مرۆڤ چهند د رامان و ههبوونا ڤى كهلتوورى گههشتن؟ ئهرێ مه قهد جارهكێ دیراسه ل سهر پرس و پیشهاتێن ڤى كهلتۆرى كریه، كا بۆچى ئهم ههتا ڤێ قووناغێ پاشڤه ماینه! راسته كهلتوۆر ل سهر قهبیله، ئاین، مادێ ئاڤا بوویه، بهلێ ب زهحمهت ئهم بشێن گوهۆرینێن مهزن تێدا پهیدابكهین. چونكو تایبهتمهندیێن ڤى كهلتۆرى تێكههلى سیاسهت و پاشخانهێن جڤاكى بوویه. لهورا ژى ههتا نها ناسنامێ جهێ خوه د ناڤ بنهمایێن ڤى نهریتى دا نه چاندى یه.
بنێره د دیرۆكا كهڤن دا و حهتا نها مللهتێ كورد ژ لایێ ئهقلى ڤه، ملهتهكێ ههژاربوویه. چونكو شیایه گوهۆرین و نووبوونێ د ههر تشتى دا بكهت، بهلێ مخابن چجاران نهشیایه كارێكتهرهكا گونجاى د ئهقل و سهرۆ سیماێن مرۆڤان دا ئاڤا بكهت. گهلۆ ئهڤ خهلهتیه ژ چ پهیدا بوو؟ دیاره د ئاڤاكرنا بنیاتێ كهلتۆور، ساسهت و جڤاكى دا، هونهرێن دژایهتى، ململانى و خوه نهنیاسینێ پهیدابوون. پاشان دهربهگ و جۆتیار و ئاغا بوونه خودان پلهیێن بلند و دهسهتهلاتدار. لهورا وهلات ل گۆر ژیانا گونداتیێ هاته برێڤهبرن و نفش بۆ نفشى ل سهر تهیۆرێ گوندى هاته ئاڤاكرن و نهشیا دهربازى جیهانا باژێرى ب بیت. ئها ئهڤێ چهندێ وهكر كو ئێدى مرۆڤێ كورد ژ رهنگ و رووێن ژیان و هشیاربوونێ بهێته بێ بههركرن. ژ بهر كو ئهو هێلا دبێژن رێیا راستیێ یه، تاك ژێ هاته فرۆتن و دهربازى هێل و رێكا شاش بوو. راسته مللهتێ كورد وهكو بهرێ نهمایه، چونكو راستهرێ زولم و زورى، تراژیدى و دهربهدهریێ بوویه. پاشان ل گهلهك ئالیان ڤه هاتیه ههرڤاندن و پتریا تایبهتمهندیێن خوه ب رێكخستانا ئالێن سهرهدهست ڤه گرێداییه. لهورا د شۆرهشێن خوه یێن هزرى ژى دا ههردهم وهك وان سهرهدهرى كریه و بهردهوام بوویه. ئها ئهڤه ژى دهرگهههكێ دى یێ پرسیارێ ل جهم مهپهیدادكهت، گهلۆ بۆچى ئاسووێن پاشهروژا ڤى مللهتى بهرهڤ ڤێ رهوشێ چوون؟ یان بۆچى گهلێ كورد ژ كاروانێ جیهانگریێ درهنگ ما؟ واته، ئهگهر مه ب دروستى و هووربوونێ ئهوا د چارچوڤهكرنا كهلتوورێ خوه دا خواندبوو، هینگێ ئهم دا شێن د گهل ئهقل و سهردهمێ ههڤچهرخ گونجین و سهرهراى وێ یهكێ ژى، دا رهفتار و گوههرینهكا جوداتر ژ وان ماسك و سهرچاڤێن تورك، عهرهب و فارسان پهیداكهین. چونكو كورد د زمان و كارێكتهرا خوه دا جوداترن ژ ههر جۆره كهلتۆرهكێ دیتر.
ئها ل ڤێره دبێژم: ئهڤرۆ ژى ئهم دشێن خوه دگهل ڤێ وهچهرخانێ بگونجین و ب ڤى كاروانێ پیشكهڤتنێ رابگههینن. بهلێ پێویستیا مه ب گهنگهشێن دیالۆگ و سهرپێهاتێن دیرۆكێ یه، ههتا ئهم بكارین ئهڤى رابردوویێ ژ ڤاڤارتنێ جودا بكهین و بنهماێن وى یێن گرنگ بنڤیسین. ژ بهر كو دهما مرۆڤێ كورد وێ دیرۆكێ بخوینت، دا كو دیرۆكهكا زیندى بزڤرینت نهكو ژنوى ل دووڤ دیرۆكا دێرین دا بچیت. چونكو دهمێ ئهم هزر د نهریت و دیروكێن ئالێن سهردهستان دا دكهین، هینگێ بۆ مه خۆیا دبیت كو وان ههر تشت ئخستیه د خزمهتا مرۆڤ و بنگههێ سیاسهتا خوه دا. بهلێ مخابن دگهل مه دا مرۆڤكرن د خزمهتا پهند و سیاسهتان دا، لهورا ژى وهلاتیێ كورد رۆژ بۆ رۆژێ د ژیانا بهد بهختى و توندو تیژى دا دژیت و هێدى هێدى هێزا خوه ژ دهست ددهت.
ئهنجام: ئهوا ئهڤرۆ ئهم خوه د گهل دگونجینن ناهێته واتهیا خوه گونجاندنێ، چونكو ل گهل سینۆرێن سهردهم ناگونجیت. لهورا پێویسته ئهم ب شوهیهكێ تازه خوه بخوینن و هزر د ئاڤاكرنا گهردۆنهكێ نووخواز ده بكهین، یان ژى ل بهر پێن ڤێ جیهانگهریێ بچین. واته ئهگهر مه ئهڤ یهك كر هێنگێ یان دێ بینه پیشگێن دژى یاسایێ، یان دێ بینه پیشهنگێن دژى تیرۆر و دوژمناتیى. ئهڤجا گهرهكه ههر ئێك ژ مه ل گۆر خهسلهتێن سهردهمانه خوه ئاڤا بكهت. داكو ژڤان كێموكاسى بوهژاندنان بهێنه ئێكلاكرن.
گۆتار: جوان عزهت