بۆچى گهندهلچى لێپرسینێ دكهن؟
ههكه هزرا خوه د كاروانێ خهباتا بزاڤا رزگاریخوازا مللهتێ كوردێ خهباتكهر دا بكهین، دێ سهدان داستان و سهركهفتن و دهستكهفت هێنه پێشچاڤ و ب پێنڤیسێ دارا ئازادیێ و حبرێ سۆڕێ خوینا شههیدین كوردستانێ دێ ئهو داستان و دهستكهفت هێنه تۆماركرن د پرتووكا دیرۆكا كوردان دا، ئهڤ ههمى دهستكهفت و سهركهفتن ژبۆ وێ ئێكێ بوون كو مللهتێ كورد ب ههمى رهنگێن بهرگریكرنێ خاك و نشتیمان و كوردستان پاراستیه و قووناغ بۆ قووناغێ و شۆرهش بۆ شۆرهشێ و سهركهفتن بۆ سهركهفتنێ دهستكهفت بۆ دهستكهفتى تاكو ئهم گههشتینه ڤێ قووناغا نها یا ههستیار و ترسناك كو حهتا ئهڤرۆ ئهم وهكو مللهتێ كورد كهفتینه د ڤێ رهوشا نهخۆش دا و كورد بووینه بهنیشتێ دهڤێ دوژمنان و كهیف ب مه هاتیه كو بوویه جهێ نهرازیبوون و نهرهحهتبوونا ههر كوردهكێ رهسهن و دلسۆز. ئهرێ بۆچى ئهڤ رهوشه بۆ مه پهیدابوویه, زۆر چاكى و باشى مه ههنه و مللهتێ كورد ل ههرێما كوردستانێ ژبهرزهبوون و نهمانێ قورتالبوویه ژ بنبڕكرن و قركرنێ رزگاربوویه و ژ قووناغا شۆرهشا گولانێ ئێكسهر كهفتینه د قووناغا حوكمرانیێ دا و ههر ژدهمێ سهرهلدانا پیرۆزا یا گهلێ كورد ئهنجامداى، ئێكسهر كهفتینه د قووناغهكا نوو یا ئیدارهكرنێ دا، حوكمرانیا مه ل ههرێمێ زۆر خال و بڕگه و كار ژدهستداینه و ئێكهم و ترسناكترین و ههستیارترین پرس، ئهوژى ژدهستدانا كهسانێن خهباتكهر و شۆرهشگێره و ل شوونا وان كهسانێن خوهفرۆش و دوروى و ترسنۆك هاتینه دهستنیشانكرن و پرسا دى نهدادپهروهرى د كارێن جڤاكى و سیاسى و لهشكرى و ئیدارى و زانكۆیى و ..هتد. پرسا دى ئهوه كو پشتبهستى نهدایه سهر خوه بخو بۆ گهشهكرنا كهرتێ چاندنێ و پێشهسازیێ و یێ بهرههمێن خومالى. پرسا دى یا ژههمى یان ههستیار و ترسناكتر، ئهوبوو پهیرهوكرنا سیاسهتا حوكمهتێن دى یێن دهستههلات ل عیراقێ كرى و كاكلكا پێشهات و كارین دوژمنان ههر ئهڤه بوو. ههروهسا زۆر پرس و كارێن دى ههنه كو بووینه ئهگهرهكێ سهرهكى بوو بهرهلایهك پهیدابوو ههتا كو ئهم گههشتینه ڤێ قووناغا نها ئهم تێدا كو دهستكارى ودووڤچوون د كاروبارێن حوكمهت و دامودهزگههێن كوردان دا بهێتهكرن و مینا تیرهك ژ دهستێن تیروكڤانى دهركهڤیت و ب سنگێ مه كهفتبا حهتا ڤى رادهى یا تهحل و نهخۆش بوو، دهمێ گهندهلچى بهێن و لێپرسینێ ل گهل مرۆڤێن چاكساز و زیرهك و پاقژ و خهباتكهر بكهن. حوكمهتا عیراقا فیدرال گهندهلێ ل گهل ههمى مللهتێ كورد كری، ههروهسا ل گهل ههمى مللهتێن عیراقێ كرى. نوكه و ل ڤى سهردهمى و لدووڤ راپرسی و نوسراوێن جیهانى كو عیراق ل سهر ئاستێ نیڤدهولهتى ژ وهلاتێن ئێكێ بۆ گهندهلیێ و ب دههان سالان پاشكهفتیه ههر چهنده عیراق ژ وهلاتێن پێشكهفتى بوو و یا ئێكێ بوو ل سالێن (60) و(70) و حهتا سالێن ههشتیان رهوشا عیراقێ یا جودا جودا زۆر یا باشبوو و ل رێزبهندێن ههره ئێكهمین دا بوو ل دهمێن كهڤن و دێرین، فهربوو عیراق پتر پێشكهفتبا، لێ ژبهر وان كهسانێن كو ههڤسارێ دهستههلاتى ل عیراقێ كهفتیه د دهستان دا، ههر ژ سهردهمێن شاهان و ههتا گههشتیه كۆمارى یا و حهتا كو گههشتیه ههمى قووناغێن حوكمرانیێن ل عیراقێ و هاتینه سهر كورسیا دهستههلاتى، ب تنێ دوژمنكاریا مللهتێ كورد كرینه و گهندهلى د حوكمرانیا خوه دا كرى یه و حهتاكو عیراق گههشتیه ڤى رادهیى. دا پیچهكێ لاپهرێن دیرۆكێ پاشڤهببهین و ل ناڤهرۆكا پرتووكا دیرۆكا عیراقێ دا بزڤرین، دێ زۆر خالێن پێشچاڤ و ههژى گۆتنێ بینین و ئهڤ كارێن پێشچاڤ بوو ئهگهرێ پاشڤهمانێ و ههر وهلاتهكێ بیت و بنهمایێن راستهقینه یێن دیمۆكراسیێ جێ بهجێ نهكهن دێ هێدى هێدى بهر ب ئالۆزى و كێماسى و شاشیان ڤه چیت و د دهمێن كهڤن دا پرسیار ژ وهزیرهك و شارهزایێن جیهانى یێن ئابوورى یێن زۆر زیرهك هاتیه كرن و گۆتێ تو سامان و داهاتێن عیراقێ تهخمین بكهیى (تخمین) ئانكو (هزركرن) دێ ب چهندێ هزركهیى ئانكو دێ داهاتێ عیراقێ ب چهندێ تهخمین كهیى وى وهزیر و شارهزایى د بهرسڤێ دا گۆت ههكه ته بڤێت تهخمینا داهات و سامانێ عیراقێ بكهیى، دێ عیراقێ ههمیێ بهۆست بهۆست متر متر ب چیا و بهیار و بیابان و دۆل و نههال و رووبار ودهریاڤه فهرشكهیى ب زێرى كو ستووراتیا وى ژی (2) سم بن ئانكو ئهڤه ههمى سامانێ عیراقێ یه تو هزر بكه (2) سم و ههمى عیراقێ پێ بێته نخافتن ئانكو فهرشكرن ب وى زێرى ب هێژمێره كا دێ سامانێ عیراقێ بیته چهند كو رووبهرێ عیراقێ دبیته (438,317) كم هزار كیلۆمتر چارگۆشه، ئهڤجا هزر بكهن كا سامان و داهاتێ عیراقا مالخراب چهندبوو و ئهڤ داهات و سامانه ههمى ب پرسێن شهڕ و كوشتن و مالوێرانكرنا مللهتى هاتنه مهزاختن و چ مفا ژێ نه هاته دیتن ژلایێ وهلاتیێن عیراقێ ڤه ب كورد و عهرهب و ههمى پێكهاتێن دیڤه. ههر دیسا ل گۆر خویندنێن جودا جودا و ل دووڤ بۆچوونێن شارهزا و ئابوورناس و زانایان ل سالێن (70) یان دا ئهگهر سامانێ عیراقا گهنى ب دادپهروهرانه و ب شێوهكێ دروست ل سهر تهڤایا مللهتین عیراقێ ژ كورد و عهرهب و مهسیحى و یهزیدى و كریستیان و سابیئه و سونى و شیعى یان و بچووك و مهزنان ژن و زهلامان، ئانكو ههمیان هاتبا دابهشكرن، ههر نهفهرهكى ئانكو وهلاتیهكێ عیراقى رۆژانه (12:500) دوازده دینار و نیڤ یێن عیراقى دگهههشتنێ كو وى سهردهمى بازار ب فلسان دهاته كرن و یێ دینارهك د بهریكێ دابایه ئهو ژ زهنگین و پێچێبوویان دهاته هژمارتن و نوكه داهاتێ تاكێ عیراقى كێمتر داهاته ل پتریان وهلاتێن جیهانێ و رێژا ههژاریێ یێ تاكێ عیراقى د بن سفرێ دایه چونكو رژێمێن عیراقى. ههر وهسان ل دهمى شهڕێ عیراق و ئیرانێ رۆژهكێ سۆپایێ ئیرانێ موشهكهكا (106) بكارئینابوو ل جههكێ لهشكرى یێ عیراقێ و دو مۆشهكێن راستهوخوه یێن (106) هاڤێتنه تابۆیرهكا لهشكرێ عیراقێ و ئێكسهر ئهو ئهفسهرێ ب وێره بهرپرس هاته سێدارهدان ژ لایێ حوكمهتا عیراقێ ڤه و ئێكسهر پرسیار هاته كرن، بۆچى ئهڤ ئهفسهرێ ههژار سێدارهدا؟ چونكو رۆژێ دههان مۆشهك ل زۆر جهان دكهفتن، لێ نا سێدارهدهن و د بهرسڤا ڤێ پرسیارێ دا گۆت، چونكو (30) مۆشهكێن دژى تانك و زریپۆشان د وێره دا د ههلگرتى بوون و ههر مۆشهكهك ژ وان عیراقێ ب گۆژمێ (21,000) بیست و ئێك هزار دینارێن وى سهردهمى یێن سۆیسرى كو بهایێ ههر مۆشهكهك ژ وان بۆ دهه وهلاتیان خانى پێ دهاتنه كڕین و دابینكرن و ئهڤ كۆژمه ههمى ل شهر و جهنگان دا هاتنه مهزاختن و ئهگهر ئهڤا ل سهرى دیار ئێك جه بیت وهكو (630,000) شهش سهد و سیه هزار دینار ب ئێك خۆلهك ب پهروه بچن، پا ههر رۆژهكا شهرێ نهه سالى ل گهل ئیرانا سهفهوى ب چهند پاران دهاته تهخمینكرن و ل ڤێره و بازگانێن شهران و دهولهتێن بیانى و ههرێمى دبوونه مفادارێن ئێكێ و قوربانى ژی ههر مللهتێن عیراقێ بوون.
ههكه داهاتێن عیراقا فیدرال بهێته تهخمینكرن پشتى كهفتنا رژێما بهعسا گۆربهگۆر دێ ب ترلیۆن دۆلاران هێته هژمارتن و دیسا ههمى ل پارت و كهسان هاتنه هزمارتن و نوكه ب تنێ و ل سهر زارێ وانان بخو كو وهزیرێ نهفتا عیراقێ گۆتیه ژ سالا (2003) تاكو سالا بۆرى داهاتێ عیراقا گهنى دبیته گۆژمێ (850) ههشت سهد و پێنجى ملیار دۆلار داهاتێ عیراقێ و ل دووڤ داخۆیانیێن شارهزایێن ئابوورناس دیار دكهن ههكه ههكه عیراق ههر پێنچ كۆمپانیێن جیهانى و نێڤدهولهتى مینا (كۆمپانیا ئاپل ب 57 ملیارا و كۆمپانیا مایكروسۆفت ب 56 ملیار دۆلاران و كۆمپانیا كۆكا كۆلا ب 55 ملیار دۆلاران و كۆمپانیا بی ئێم دبلیۆ ب 43 ملیار دۆلاران و كۆمپانیا گۆگل ب 43 ملیار دۆلاران سهرجهمێ وان دبیته گۆژمێ (250) دو سهد و پێنجى ملیار دۆلار و ههكه ل دووڤ دزیكهر و گهندهلچیێن عیراقێ كو ههر مهرجهعهكى ژی زیرهڤانێن ههیین و ل مالان ژی مووچێ خوه وهردگرن و ل دووڤ وان بخوه گۆتى بۆ ماوێ دیاركرى، ماوێ (13) سالان سهرجهمێ مووچان دبیته گۆژمێ (360) ملیار دۆلار پشتى ههردو ژماران ژێكببهى، هێژ (49:5) چل و نهه ملیار و نیڤ دمینن و ئهو ژی دبهرزهنه و ژبلى داهاتێن باجا و گۆمركا و خالێن سنۆرى و داهاتى حهوزه و مهرقهدێن شیعى و داهاتێن ئاڤێ و چاندن، ههروهسا ل عیراقێ ههمى دۆخ ماده یێن ئاسن و فوسفات و كبریت و زیئبقا سۆڕ سۆدیۆم و گێچ و شیشه و زێر و رساس و سفر و یۆرانیۆم و هاریكاریێن وهلاتێن دى بۆ عیراقێ و ئهو ورسێ ژ حوكمهتا بهعسا گۆربگۆر بۆ مایى كو ئهڤ داهاته ناهێنه هزر كرن ب چ ژماران، چونكو پتریا وهلاتێن داهاتێن وان ب چهند ملیۆن دۆلاران دهێنه تهخمین كرن وخوه برێڤه دبهن و ههمى كاروبارێن وان وهلاتان ژ عیراقێ باشتر برێڤه دچن و رێژا ههژاریێ زۆر ژ عیراقێ كێمتره و ل عیراقێ مللهت یێ برسى یه و ههمى باژێر مینا باژێرێن ئهژدههانه. ژ بلى یا ل عیراقێ دهێتهكرن مینا دانانا كهسانێن نهخویندهوار ل جهێن بهرز و مینا دانانا سهدان زێرهڤانان بۆ سهر ناڤێ كهسهكى كو ئهو بخوه چ نینه، ب تنێ بۆ وهرگرتنا مووچان و كرینا كورسیێن وهزیران ب ملیۆنهها دۆلاران و كرینا كورسیكێن ئهندامێن جڤاتا نوونهران و كڕینا كورسیێن رێڤهبهرێن گشتى و كرینا زیمهتا كهسانێن كاریگهر یان یێن مهرجهع و خودان دهنگ و مرۆڤ بیت، ههر دیسا وهرگرتنا تهندهران بۆ كهسانێن گهندهلچى و بهرپرس و باله دهست و چێكرنا ڤله و كهلهێن مهزن و وهرگرتنا پرۆژێن مهزن و خهیالى كو پاره بۆ دهێته دانان و بهرههڤكرن و چ پرۆژه ههر د هزر و خهیال دا ژی نینن, دابهشكرنا هزارهها دهبانجان ل سهر ههڤال و هۆگر و لایهنگرێن حزبێن خوه ژ جۆرێ كولۆك كو ههر ئێك دهمانجا ژ وان ب (30ـ40) وهرهقێن دۆلارى نه و ئهڤه ههمى ب پارێن مللهتى دهێته كرن و چ كهس نینه لێپرسینێ ل گهل بكهت و ههمى و خهلكێ وان حهتا نوكه یێ بێ كارهب و بێ پرۆژه و بێ ئاڤه و گلێش ل نیڤا بهغدا كو پایتهختێ وانایه ب كۆمانه و پرسێن ئهمنى ههر نه بێژه و نهشێن ژمالێن خوه دهركهڤن ژبهر دزین و جهردا و بهرپرسێن بێ رهوشتى, ههر گرۆپهكێ چهته و جهردهچیێن خوه ههنه مینا چل دزیكهرێن عهلى باباى ل بهغدا و نوكه ژی زۆر گرۆپێن چهكدارى یێن نه شهرعى ههنه مینا (عصائب اهل الحق و قوه بدر و حشد الوحشى و.. هتد. پێشیلكرنا دستوورى و دروستكرنا ئاریشه و گرفتان بۆ ماددێ (140) كو زهمانهتا دهڤهرێن كوردان دكهت و دروستكرنا هێزا دیجله دژى كوردان ژبۆ دابراندنا كهركووكێ ژ كوردستانێ و داگیركرنا كهركووك و دهڤهرێن دى یێن دهرڤهیى سنۆرێ ئیدارا ههریمێ و هنارتن و جولاندنا هێزێن زۆر بۆ قهرهتهپه و جهباره و خانهقین ژبۆ دهركرنا پ پێشمهرگهى ژ وان دهڤهران و نههنارتنا چهك و پارهیێ پێشمهرگهى و رێكهفتنهك ژى ههبوو ل ناڤبهرا ئهمریكا و عیراق و كورستانێ برینا مووچه و بۆدجهیێ ههرێما كوردستانێ و برینا نان و پاریێ ههژار ومرۆڤێن سڤیل و بێگونهه و برینا پاریێ نانێ كێم دهرامهتان و بڕینا شیرێ زارۆیان كو تاوانا وى ژیا عهلى كێماوى كێمتر نینه و بڕینا دهرمان و كهلوپهلێن ساخلهمى و ههكه مالكى و عهبادى و حوكمرانێن عیراقا فیدرال كیمیاوى ههبایه، بێگومان دا بكارئینیت، ههروهسا دژایهتیكرنا كوردان ل ناڤهندێن جیهانى و چالاكى و ناڤهندێن دپلۆماسیێن جیهانى و گرتنا بالهفرخانا و خالێن گومركى و ل ههمى سهردانێن خوهدا بۆ ژدهرڤهیى وهلاتى پتر وهلاتێن جیهانى هانداینه كو مامهلێ ل گهل ههرێما كوردستانێ نهكهن و دژى وان ب راوهستن.
دیسا ژێ وهرگرتنا دهستههلات و شیانان ژ ههمى وهزیر و فهرمانده و سهركردێن لهشكرى كو ههمى فهرمان و شیان ب تنێ ل دهف خوه هێلان دهست ب سهر ههمى حوكمهتا عیراقێ دا گرتیه و ب تنێ وى دڤێت ب تنێ بمینیت د كورسی و قادا جیهانى و عیراقى دا و پێداگیرى ل سهر دهستههلاتێ (توافق) دا گرتبوو. بكارئینانا پهیڤا خوین ب خوین (الدم مقابل الدم) ل دهمێ كوشتنا عهرهبهكى ل سهر دهستێ كوردهكى كو ئهڤه دههان سالانه یێ ههمى خهلكێ بێ گونهه دكوژن سهركوتكرنا خوهنیشاندانان و كوشتنا خوهنیشاندهران یێن سونه و ژناڤبرنا ڤان جۆره كاران و دروستكرنا سۆپایهكێ كو ب تنێ ژیبوونا بۆ عیراقا عهرهبان ههبیت و ل ڤێره ژى كورد ژبیر كرینه مینا زنجیرێ ب ئیكو دووڤه دگرێداینه و بۆ نموونه یهك كهس بهرپرس ههیه پتر ژ (1000) زیرهڤانا ههیه و نوكه ل عیراقێ ههمى پله و پۆستان بازرگانى پێ دهێتهكرن ژ پۆستێن بچووك حهتا پۆستێن مهزن و مودێلا نوكه دیار دبازا رێ گهرمێ رۆژێ دا، ئهڤه یه كو كارتێن د دهنگدهران دكرن ب گۆژمێن مهزن یێن دینار و دۆلاران، ئهڤه ههمى دێ وان كارتان بۆ وێ رۆژێ ههلگرن یا كو دبیته دهنگدان و دهنگى ب وان دهزگههان ئانكو جیهازا یێ كو دێ هێته بكارئینان و ئهو جیهازه ژی گهندهلى دكرینا وانان دا هاتیهكرن و گهندهلى دێ د رۆژا ههلبژارتنان ژی دا هێتهكرن ودێ ب كهیفا خوه یاریا ب ئهنجامێن ههلبژارتنێن داهاتى كهن، چونكو چ كورد د ناڤ دهسته یێن ههلبژارتنان دا ل عیراقا گهنى دان ینن. دهستهیا دهستپاكیا عیراقێ گۆتیه و دا دیاركرن كو پتر ژ (250) بلیۆن دۆلار خوسارهتیا عیراقێ یه ژ ئهگهرێ گهندهلیا كارگێرى و دارایى و سیاسى و ئابوورى و هتد.. ئهڤ ههمى ل سهرى هاتیه نڤێسین ب تنێ دلۆپهكه ژ دهریاهك و زهریارهیهكا مهزن یا خرابى و گهندهلى و شاشیا و پیساتیێن حوكمهتێن عیراقێ یێن ئێك ل دووڤ ئێك ب سهرێ مللهتێ كوردێ خهباتكهر و ئاشتیخواز و جوامێر و زیرهك ئینایه و نوكه ژی یا گرنگ كو بۆ خویندهڤان و خهلكێ خوه رۆهن و ئاشكهرا بكهین وئهڤه ئهركهكێ كوردپهروهرانهیه و ئهركهكێ پیرۆزه كو ههر كهسهكێ ژ مه گهندهلیهكا عیراقێ بزانیت دیار بكهت و بۆ رایا گشتى یا جیهانى و ناڤهندێن بریاردانێ ورایا ناڤخوهیى بزانیت و دبدهته دیار كرن كو ئهڤهیه ئهڤ رهفتارهنه یا كو عیراقا پیس و گهنى ل گهل مللهتێ كورد و حوكمهتا ههرێما كوردستانێ دكهن و شنیكا ئهو گهندهل و جهردهچى و پیس یێن عیراق ب پیساتیا خوه خرابكرى و كریه باژێر و وهلاتێ كاڤلكار و مینا باژارێ ههلامهتا لێ كرین و ژنووكا دهێن و لێپرسینێ ل گهل وهلات و حوكمهتا مه دكهن یا پاقژ و زیرهك و ئاشتیخواز و ئاڤاكهر و داهێنهر و ئهو گهندهلچى دهێن و لێپرسینێ ل گهل مه بكهن یان داخۆیانیان ل كهنالێن بیانى و ناڤخوهیى ل دۆر كوردان ددهن و دبێژن حوكمهتا ههرێمێ یا گهندهله و ئهڤه ئهو مهسهلهیه دهمێ دبێژن دهرزیكێ د چاڤێ مه دا، لێ گێسنى د چاڤێ خوه دا نابینن و ئهڤ داخویانیه و هنارتنا شاندێن هووربینى یێ بووینه جهێ دلگرانیێ و ههكه ئهو ئهو د نهزیه و پاك و ساخلهم بانه بلا هاتبانه دا ب گولا پێشوازیێ لێ كهین و دا زۆر دهاریكار بین ههر چهنده حوكمهتا مه ژى كێماسى ههنه، لێ بلا ل بهر چاڤ وهرگرین بلا ئهم رهوشا خوه كوردستان و ههریمَا خوه ب پارێزین دا ببیته بنچنهكێ بهێز بۆ ئاڤاكرنا دهولهتا كوردستانێ كو ههر دێ هێته دروستكرن. بۆ نموونه مامۆستایێ مه پتر ژمامۆستایێ وان وهردگرت و ب تنێ یێن هێزێن ئیمناهیێ ژ یێن مه پتر بوون، چونكو پارێ ترسناكیا وان ژ یێ مه پتره و لێ بلا ئهم دئازاد و ئارام بین، بلا مه چ نهبیت، ل دووماهێیێ دێ دیار كهم كو ئهو كهسێن خرابیا مللهتێ مه دكهن كى و چ بن دێ گههنه سزایێ خوه ل دووماهیێ ههر سهركهفتن بههرا مللهتێ كورده. لهوما دبێژم ما چاوا دروسته گهندهلچى لێپرسینێ بكهن؟!.