قووناغا پشتی داعشێ.. . چه‌ند سیناریۆیه‌ك
دیاره دێ ل ڤان نیزیكان ئه‌ستێرا داعش وه‌كو گرۆپه‌كێ تۆندره‌وێ رادیكال ل ناڤ چیت، له‌وما ئیرۆ د ناڤه‌ندێن بڕیارده‌ر دا به‌حسێ قووناغا پشتی داعشێ دهێته كرن و هه‌ر وه‌ها قالا چه‌ند سیناریۆیان ژی دهێته كرن، لێ وه‌كو دیار ئه‌ڤ ده‌ڤه‌ره هه‌ر دێ مینیت ده‌ڤه‌ره‌كا پر قه‌یران و ئه‌و كێشه و پڕسگرێك ناهێنه چاره‌سه‌ركرن، وه‌كو میناك گرفتێن هزری و ئایدلۆژی دنێڤه‌را هه‌ر دوو مه‌زهه‌بێن سه‌ره‌كی دناڤ ئایینێ ئیسلامێ دا( سونه و شیعه) كو ل گه‌ل جهگیربوونا ڤی ئایینی دا سه‌هه‌لداینه و دیرۆكه‌كا خوینه‌لۆ و پر كاره‌سات د ناڤبه‌را وان دا هه‌یه و زۆر ب زه‌حمه‌ت ئه‌ڤ هه‌ر دو مه‌زهه‌به ئێك دو قه‌بوول بكه‌ن و بكارن ب ئاشتیانه ب هه‌ڤرا بژین، له‌وما داعش نابیته دووماهی شێوازێن گرۆپێن تۆندره‌و، به‌لكو هنده‌ك گرۆپێن دی هه‌نه و دێ درۆست بن، چ ئه‌گه‌ر دنیڤ ئه‌ڤی گرۆپی دا جودا ببن یان ژی ل ده‌رڤه‌ی وێ دروست ببن.
هه‌لبه‌ت ئه‌و گرۆپێن نها دروست دبن دێ گه‌له‌گ تۆندره‌و و رادیكال و هۆڤانه‌تر بن ل ڤی گرۆپێ تیرورست، چونكو ل هه‌مبه‌ر چاڤێن وان چه‌كدارێن داعش رۆژانه چه‌ندین تاوانێن مه‌زن ده‌رهه‌قی مرۆڤان ئه‌نجام دده‌ن، له‌وما ئه‌و دێ هه‌ول ده‌ن كو ته‌جاوزا داعش بكه‌ن و پتر ترسێ د نێڤ خه‌لكی دا به‌لاڤ بكه‌ن و هێزێن خوه ب چه‌كه‌كێ قورس و وێرانكارتر باربكه‌ن.
ئه‌مریكا وه‌كو یاریه‌كارا سه‌ره‌كی د جیهانا ئه‌ڤرۆ دا، چه‌ندین سیناریۆ یێن به‌رهه‌ڤ و ئاشكرا و نه‌هێنی هه‌نه، وه‌كو خوه‌یا ده‌رباره‌ی عیراقێ و قه‌یرانێن وێ، هه‌ول دده‌ت هێزێن سیاسی بگه‌هنه هه‌ڤدو و حوكمه‌ته‌كا هه‌ڤگرتی پێكبینن، ل په‌ی دیدا سیاسه‌تمه‌دارن ئه‌مریكی سه‌ده‌ما سه‌ره‌كی یا قه‌یرانا عیراقی، سه‌ده‌مه‌كا سیاسی یه، هه‌ر پێكهاته‌یه‌كا ئه‌ڤی وه‌لاتی هه‌ول دده‌ت یێن دی په‌راوێز بكه‌ت و ل سه‌نته‌رێن دروستكرنا بڕیاره دوور بكه‌ت، دبیت ئه‌ڤه ئێك بیت ژ سه‌ده‌مێن ئه‌ڤێ قه‌یرانێ، لێ سه‌ده‌مێن دی ژی هه‌نه، ژوانا سه‌ده‌مێن دیرۆكی و هزری یێن گرێدایێ ب پیرۆزیێن ئایینی ڤه، ئه‌ڤه بوو ده‌مێ سه‌دان سالانه ئه‌ڤ پرسگرێكه هه‌ین و رۆژ بوو كوورتردبیت و ب پێكئانینا حكومه‌تان چاره‌سه‌رنابیت، به‌لكو پێدڤی كار ل سه‌ر عه‌قلێ قه‌بوولنه‌كرنا هه‌ڤدو بهێته‌كرن، چاوا دێ كارین كارتێكرنا ئایینی ب گشت جیاوازی و مه‌زهه‌بێن خۆ ڤه ل ده‌وله‌تێ جودا بكه‌ین.
دیسا سه‌ده‌مێن كاگێری و ئابووری ژی ل پشت ئه‌ڤێ قه‌یرانێ و سه‌رهه‌لدانا گرۆپێن تۆند ره‌و هه‌نه.
ب تنێ درۆستكرنا حوكمه‌تان و پشكداریا پێكهاته‌یان د سازیێن ده‌وله‌تێ دا، پرسگرێك چاره‌سه‌رنابن، پێدڤیه كار ل سه‌ر چاره‌سه‌ركرنا كێشه‌یێن گرێدایی ب ژیانا خه‌لكی ڤه ب هێته كرن، عیراق نها دهێته هژمارتن وه‌كو ئێك ژ خرابترین ده‌وله‌تێن پر گه‌ندلی و سالانه ب ده‌هان ملیار دۆلار ل داهاتیێ گشتی دهێته دزین، رێژه‌كا نه‌داری و هه‌ژاریێ سال بوو سالێ زێده‌تر دبیت و دیارده‌یا هه‌ژاریێ ده‌هان پرسگرێكێن جڤاكی و سیاسی ل دووڤ خوه دئینیت و نه‌رازیبوونێ د نێڤ ته‌خێن جڤاكی دا زێده‌تر دكه‌ت و گرۆپێن تیرۆرست د هوندری ئه‌ڤان پرسگرێكان دا گه‌شه‌ی دكه‌ن.
ئه‌مریكا چه‌ندین سیناریۆیێن دی ل به‌ره، دوور نینه هه‌كه عیراق هه‌ر بمینیت وه‌ها ده‌وله‌ته‌كا نه‌سه‌قامگیر و قه‌یرانكی و ئه‌ڤ كێشه‌یێن هه‌ین هه‌ر بمینن هه‌لوایستی، ب پلان و نه‌خشه‌یه‌كێ ئه‌مریكی، كۆده‌تایه‌كێ سه‌ربازی رووبده‌ت و پرۆسه‌یا سیاسی یا ئه‌وا نها ل عیراقێ ب رێڤه‌دچیت گشت ڕامانێن خوه یێن دیموكراسی ل ده‌ست بده‌ت.
