بۆچی به‌ری ماره‌برینێ پشكنین دهێنه كرن و چ پشكنینن؟
ئەڤرۆ نیوز:
پشكنینێن به‌ری ماره‌برینێ نه ب تنێ پشكنینێن زانستی نه، به‌لكو هنده‌ك جاران پێدڤیه شیره‌تكاریا ده‌روونی ژی ل گه‌لدابیت داكو هه‌ڤژین ژیانه‌كا ساخله‌م ب ده‌ستخوڤه‌بینن، نوشدارێ تایبه‌تمه‌ندێ ده‌روونی پێدڤیه دگه‌ل هه‌ڤژینان باخڤیت داكو به‌حسێ ئاریشێن كو ره‌نگه به‌رئاتافی وان ببن ل ده‌ستپێكا هه‌ڤژینیێ باخڤیت.
گرنگیا پشكنینێن به‌ری ماره‌برینێ د چو دایه؟
گه‌نگه‌شه‌كرن ل گه‌ل هه‌ڤژینان به‌ری شه‌هیانێ گه‌له‌ك داخوازیان ب خوڤه‌دگریت و ژوانژی:كاودانێن ئابووری.
دێ چاوا ره‌فتارێ ل گه‌ل هه‌ڤژین/ا خوه كه‌ی؟ پێدڤیه ل سه‌ر بیروباوه‌ر و بهایان باخڤن و و ره‌فتار و هزرێن خه‌له‌ت ل ده‌ڤ هه‌ڤژینان دروست بكه‌ن.
ده‌رباره‌ی پشكنینێن به‌ری ماره‌برینێ ژلایێ نوشداری دهێنه كرن داكو پشتراست بیت چ نه‌خۆشیێن ب رێیا سێكسی دهێنه ڤه‌گوهاستن ل ده‌ڤ وان نینن، دیسا داكو راده‌یه‌ك بو تووشبوونێ ب نه‌خۆشیێن خوینێ وه‌كو تالاسیمیا.
چ پشكنین به‌ری هه‌ڤژینیێ دهێنه كرن؟
پشكنینا ئایدزێ و نه‌خۆشیێن ب رێیا سێكسی دهێنه ڤه‌گوهاستن، نوشدارێ دێ پشكنینا ئایدزێ و هه‌ودانا جگه‌رێ یا ڤایروسی ژ جورێ (B) كو پشكنینه‌كا گرنگه و ب رێیا په‌یوه‌ندیێن به‌ری هه‌ڤژینیێ دهێته ڤه‌گوهاستن دێ ئه‌نجام ده‌ت، ل ده‌مێ ئێك ژ هه‌ڤژینان تووشی نه‌خۆشیا هه‌ودانا جگه‌رێ ببیت، پێدڤیه هه‌ڤژینێ دیتر ڤاكسینێ دژی وێ نه‌خۆشیێ وه‌ربگریت دا تووشی نه‌خۆشیی نه‌بیت، هه‌روه‌سا نه‌خۆشیێن ب رێیا سێكسی دهێنه ڤه‌گوهاستن پێك دهێن ژ نه‌خۆشیا سێلانێ، هه‌ودانا به‌كتری ل ده‌ڤ ژنان، بالیلكێن سێكسی، و ئه‌و هه‌موو نه‌خۆشی به‌ری هه‌ڤژینیێ دێ هێنه چاره‌سه‌ركرن داكو لایه‌نێ دیتر تووش نه‌بیت.
گرۆپێ خوینێ و فاكته‌رێ ریسس(RH) دێ هێنه زانین ئه‌وژی ب رێیا وه‌رگرتنا نموونه‌كێ خوینێ، به‌لێ فاكته‌رێ ریسس گرنگتره ژ گروپێ خوینێ، هه‌كه فاكته‌رێ ریسس ل ده‌ڤ ژنێ یێ نێگه‌تیف بیت و ل ده‌ڤ زه‌لامی پوزه‌تیف بیت، دێ له‌شێن هه‌ڤدژ هێنه به‌رهه‌مئینان وه‌كو به‌رسڤدانه‌ك ژ له‌شی و دێ كاركه‌ن بو هێرشكرنێ لسه‌ر شانه‌یێن سۆر یێن خوینێ ل ده‌ڤ كورپه‌له‌ی و بنه ئه‌گه‌رێ مرنا وی، به‌لێ ئه‌و كارتێكرن ل زارۆیێ ئێكێ ناهێته كرن، به‌لكو ئاریشه دێ دگه‌ل زارۆیێ دوێ بیت، له‌ورا ده‌ستنیشانكرنا فاكته‌رێ ریسس به‌ری هه‌ڤژینیێ دێ زارۆیێ دوێ پارێزن، نوشدارێ چاره‌سه‌ركار دێ ده‌رزیه‌كێ بو دایكێ دانین پشنی زارۆبوونێ راسته‌وخو داكو دژه‌له‌ش ل دوگیانیا دوێ دروست نه‌بن.
پشكنینێن نه‌خۆشیێن زكماكی د خوینێ دا، ئه‌و دهێنه كرن داكو ته‌ئكید بكه‌ن كو چ نه‌خۆشیێن خوینێ یێن زكماكی نینن و ب تایبه‌ت ژی ده‌مێ هه‌ڤژینی دناڤبه‌را خزمان یان بنه‌مالێ و ناسیاران دابیت، ژ گرنگترین وان نه‌خۆشیان ژی، نه‌خوشیا تالاسیمیا و كێمخوینیا شالوكی، ده‌مێ ئێك ژ تاكان تووشی كێمخوینیا شالوكی دبیت و هه‌ڤژین هه‌لگرێ وێ بیت، ل وی ده‌می ره‌نگه زارۆیێن وان تووشی وێ نه‌خۆشیی ببن، به‌لێ هه‌كه هه‌ڤژینی/ێ هه‌لگر نه‌بیت، ره‌نگه زارۆیێن وان ب تنێ هه‌لگرێن جینی بن، و چ نیشانێن نه‌خۆشیێ ل ده‌ڤ دیارنابن.
ژێدەر/ نۆش نیوز
