بارزانی و بزاڤا رزگاریخوازا کوردی 1975 – 1990
مەسعوود بارزانی
پشكا پازدێ
هەلسەنگاندنا رۆلێ شۆڕەشێ و پارتییا مە
ژ كۆنگرەیێ نەهێ و هەتا ئەڤرۆ
167
ب كورتی، رهـ و ریشالێن شەرێ ئیراقێ و ئیرانێ دكەڤنن، لێ رێككەفتناما جەزائیرێ و هەلوەستێ رژێما ئیراقێ ئەو ناكۆكیێن كەڤن نوو كرنەڤە، رژێما ئیراقێ ل رۆژا 22/9/1980ێ شەر دەستپێكر، ئەو شەر كەڤنەپەرستانە و ل دژی بەرژوەندا گەلێن ئیراقێ و ئیرانێ، ب گەلێ كورد ڤە، هەروەسا ئەڤ شەرە د بەرژەوەندا ئیمپریالیزما ئەمریكا و هەڤپەیمانێن وێ دا بوو، بەهانەیەك ژی بوو بۆ وێ ئێكێ دەستهەلاتا وان ب سەر پەترۆل و سامانێ دەڤەرێ و كەنداڤی دا زال بیت.
ئەو شەر بۆ لێدانا شیانێن ئیراقێ و ئیرانێ بوو، چو ژ روویێ ئابووری و چو ژ روویێ سەربازی ڤە. ئەنجامێ وی شەری ژی زیانا گەلان بوو، ب تایبەتی گەلێن ئیراقێ و ئیرانێ و پشكا گەلێ كورد ژی د وان زیانان دا ژ هەموویان زێدەتر بوو. ئەنجامێ وی شەری ب تنێ مالوێرانی و كاڤلكرن و قوربانیدانەكا ئێكجار مەزن بوو. ژبلی ڤان ژی، شەر راستەوخۆ ل دژی بەرژوەندا نەتەوەیا عەرەب و كێشەیا فەلەستینێ بوو و هەر ل ژێر سیبەرا وی شەری دا بوو كو باشوورێ لوبنانێ ل سالا 1982ێ، ژ ئالییێ ئسرائیلێ ڤە هاتیە داگیركرن و ل وێرێ ل شۆرەشا فەلەستینی دا. بێگۆمان ژبلی وان هەموو ئەگەرێن وی شەری یێن هاتینە بەحسكرن، رژێما ئیراقێ ل گۆرەی سروشتێ دكتاتۆرییێ خوە بێی ئاگەهداری و پرسیاركرن ژ گەلێن ئیراقێ ئەو شەر دەستپێكر، لەورا هەر ئەو ب خوە بەرپرسایەتییا ئەنجامێ دیرۆكی و سیاسی هەلدگریت.
پارتییا مە د بەیانا ئێكێ دا ئەو شەری شەرمزار كر و راگەهاند كو شەرەكێ كەڤنەپپەرستانە و نەدادپەروەرە و هەتا دوماهیێ ژی هەر ب كەڤنەپەرستی و نەدادپەروەری مایە. ب دیتنا مە چارەسەرییا كێشەیا ئیراقێ و ئیرانێ دێ ب رێككەفتنەكا دادپەروەرانە و دیمۆكراتیانەیە، ب رێزگرتن ل سەربەستی و سەربخوەیی یا نشتیمانی و ئیرادا گەلێن هەردو وەلاتان بیت.
رێزگرتن ل سەروەری و سەربخوەیی، سەبارەت ئیراقێ ب دەستهەلاتەكا دكتاتۆر ناهێتە كرن، بەلكو ب تنێ ب دەستهەلاتەكا دیمۆكراتی دهێتە كرن و هەلوەشاندن، دەستهەلاتەك بیت كو بۆ رایا گەلێن ئیراقێ ڤەگەریت و گیروگرفتێن كوور و دیرۆكی كو ل سەرێ هەموویان كێشەیا دیمۆكراتیا دەستهەلاتێ و مافێن رەوایێن گەلێ كوردە. ل ڤێرێ ژی باشە بهێتە گۆتن ئەم دگەل ئاشتییەكا دادپەروەر و ئاڤەدانكرنا ئیراقێ و ئیرانێ و چارەسەركرنا كێەشا كوردی نە.
هەلسەنگاندنا رۆلێ شۆڕەشێ و پارتییا مە ژ كۆنگرەیێ نەهێ و هەتا ئەڤرۆ
بۆ وێ ئێكێ دا شۆڕەشا پیرۆزا 26ی گولانێ كو ل سالا 1976ێ ب رێبەرییا پارتییا مە و ب سەرۆكایەتییا سەرۆكێ دلسۆزێ وێ دەستپێكری، ب كەتواری و بابەتیانە هەلسەنگینین، پێدڤییە ئالیێن ئەرێنی و نەرێنی یێن شۆرەشێ و پارتییا مە تا رادەیەكێ مەزن ب باشی نیشا بدەین، بۆ وێ ئێكێ هوون هەموو ئالی د دەمێ زێدەتر ژ دەهـ سالان، ئانكو ژ 10/11/1979 و هێرڤە كو سەركردایەتییا پارتییا مە پشتی هەلبژارتنا وان ژ ئالییێ كۆنگرەیێ نەهێ دەست ب ئەركێن خوە كریە، باش ئاگەهدار بن و بۆچوونا دوماهیێ ل سەر هەلسەنگاندنا كۆمیتەیا ناڤەندی بدەن، ئانكو راپۆرتەكا گشتییە بۆ هەوەیێن خەباتكار، ل گۆرەی خالێن 15 و 16ێ یێن بەندێ هەژدێ ژ پەیرەوێ ناڤخوەیێ پارتییا مە، هیڤیدارین ب كەتوار و بابەتیانە لێكۆلینێ ل سەر بكەن و هەلسەنگینن، ژ روویێ سیاسی و رێكخستنێ و لەشكری و راگەهاندن و كارگێری و دارایی و خزمەتكاریێن ساخلەمی ڤە كو ل خارێ ئێك ب ئێك دێ بۆ هەوە رۆهن كەین، داكو بشێن ل بەر تیشكا پرۆگرام و پەیرەوێ ناڤخوەیێ پارتییا مە و بریارێن كۆنگرەیێ نەهێ بەرواردییەكا باش بكەن و بگەهنە رادەیەكی ژ ئاگەهدارییێ و هەلسەنگاندنێ كو ل بەر تیشكا بەرژوەندیێن پارتییا مە و شۆرەش و بزاڤ رزگاریخوازا كوردی و بزاڤا دیمۆكراتخوازا ئیراقی، بریارا خوە یا دوماهیێ یا راست و دروست بدەن، ب تایبەتی كو مللەتێ مە د رەوشا تایبەت یا نها دا ژ هەموو دەمەكێ زێدەتر پێدڤی ب بۆچوونا كەتواری و بابەتیانە هەیە، ب هیڤیا رزگاركربوونێ ژ ڤێ رەوشا دژوار یا تێدا دژیت، خو هەتا بێ هیڤیبوون د ناڤا وان دا زێدە بوویە، هەكە ب بریارا راست و دروست و رۆهنكرنا هەموو ئالیێن ئەرێنی و نەرێنی یێن شۆرەشێ و پارتییا مە ئومێدەكا تەمام پێ نەدەین، رەنگە رێكخستن و ئاراستەكرن و خوەكۆمكرنا وان وەكو پێدڤی نەبیت، ئەڤە ژی دێ ب زیانا مللەتێ مەیێ نەبەز و ئازا و پارتییا مە و شۆرەشێ تەمام بیت و دوژمن و نەحەزێن مە دێ مفای ژێ وەرگرن، لەورا ئەم هەوە كورێن پارتی و بارزانی ل بەرچاڤ وەردگرین و مە هەر ل بەرچاڤ وەرگرتینە، كو دێ ل ئاستێ بلندێ هەستكرنێ ب بەرپرسایەتییا خوە یا دیرۆكی بن و رێكێ نادەن سەقایێ كۆنگرەیێ مە و لێكۆلین و هووربینی د هەلسەنگاندنێ دا، ژ سەقایێ هەڤالینیێ و برایەتییێ و كوردیایەتیێ و شۆرەشگێرییا زانستی دەربكەڤیت:
(1) ژ روویێ سیاسی ڤە:
ب پشتراستی ڤی، دەمێ هێلا سیاسی یا پارتییا مە ساخلەت دكەین و بەرێخوە ددەینێ، دێ بینین هەتا رادەیەكێ مەزن راستەوخۆ بەر ب سەری و پێشكەفتنێ چوویە هەتا راوەستیانا شەرێ ئیراقێ و ئیرانێ. بێگۆمان كو كاروانێ سیاسی یێ پارتییا مە و شۆرەشێ د دەمێ زێدەتر ژ دەهـ سالان بەحس دكەین و رۆهن دكەین، پێدڤییە پرۆگرامێ پارتییا مە و بریارێن سیاسی یێن كۆنگرەیێ نەهێ یێ پارتییا مە ل بەرچاڤ و ل بیر بهێت بۆ وێ یەكێ ب هووركاتی ل سەر ستراتیژی و تەكتیكێن خوە دا بچینەڤە و بزانین هەتا چ رادەیەكی مە پێگیری پێ كرییە و مە ژێ لانەدایە و ژێ دەرنەكفتینە، لەورا ئەو تۆمەتێن پشتی نسكۆیا 1975ێ داینە بال پارتییا مە و شۆرەشا مەزن و نشتیمانییا ئیلۆنێ و سەركردایەتییا وێ، گەلەك گەلەك رەش كرییە و بۆ هەموو بزاڤێن ئازادیخوازێن جیهانێ و كەمپا سۆشیالیست و بزاڤا دیمۆكراتی و كاركەرێن رۆژئاڤا ئاشكرا بوو كو بزاڤا رزگاریخوازا كوردی ب گشتی و بزاڤ و شۆرەشا كوردستانا ئیراقێ ب تایبەتی، پشكەكا ڤەنەقەتیایی بوو ژ بزاڤا ئازادیخواز و پێشكەفتنخوازێن جیهانێ.
هەكە هندەك جاران ژی چەپ و چیرەك كەفتبیتە رێبازا خەباتا شۆرەشگێرانە ب ئەنقەست نەبوویە، هەتا رادەیەكێ مەزن ئەم ب نەچاری تووشی وان شاشیێن سیاسی كرینە، لەورا ژ ئالییێ دۆستێن مەیێن ستراتیژی ئەم جهێ رێزێ بووین و ئەو دخوازن ب چاڤەكێ گەلەك دووربینتر ژ جاران بەرێخوە بدەنە مە. خو هەتا ل جیهانا رۆژئاڤا ژی ، رێكخستنێن سەر ب مرۆڤایەتییێ و مافێن مرۆڤی و گەلەك كەسایەتیێن سیاسی و زانستی و مرۆڤایەتی ڤە رێزێ ل بزاڤا مە دگرن و ب باوەری بەرگرییێ ژێ دكەن. هەروەكو پێشتر مە بەرچاڤ كری، پلانا سیاسی یا شۆرەشێ و پارتییا مە د دەمێ وان دەهـ سالێن مەدا جهێ رازیبوونا مللەتێ مە، نەتەوەیا كورد ب گشتی و بزاڤا دیمۆكراتخوازی یا ئیراقی و بزاڤا پێشكەفتنخوازا عەرەبی بوویە، لەورا ئەم گەلەك ب باشی هەست ب رابوونا خوە دكەین، كو ئەم ل سەر پێیێن خوە راوەستیاین و ئەم دشێین بەرسڤا هەموو پرسیارێن دلسۆزێن مللەتێ خوە و پارتییا خوە بدەین. پەیوەندیێن مە د گەل هێزێن ئۆپۆزسیۆنا كوردستانی و ئیراقی و هێز و پارتێن كوردستانی و هێزێن نشتیمانی و دیمۆكراتخوازێن بزاڤا پێشكەفتنخوازا عەرەبی و هێزێن ئیسلامی یێن ئیراقی و دەڤەرێ گەلەك باش بوون.
رەنگە رەخنە و گازندە ل سەر مە هەبن هەمبەری هندەك ئالۆزیێن پەیوەندیێن مە د گەل پشكەكا پارتێن كوردستانی، ئەڤ رەخنە ب مخابنی ڤە پشكا مەزن یا هێزێن كوردستانی ڤەدگرن و ئەگەرێ جۆراوجۆریێ هەبوو كو بەحسكرنا وان خزمەتا رێكا چارەسەركرنا وێ نەتەبایی یێ و گیروگرفتێن هەین ناكەت. گرنگ ئەوە هەردەم داكۆكیێ بكەینە سەر وێ یەكێ كو ب ئێكجاری و ب چو شێوەیەكی رێك ب شەرێ ناڤخوە د گەل چو ئالییەكێ كوردستانی ل هەر پارچەیەكێ بیت نەهێتە دان و شاشیێن پێشتر نەهێنە دوپات كرن.
