پشتی 102 سالێن ناحیەبوونێ خەلكێ دێرەلوكێ داخوازا قەزابوونێ دكەت
دێرەلۆك ئێكە ژ ناحیێن هەرە كەڤنە ل سنوورێ پارێزگەها دهۆكێ و قەزا ئامێدیێ كو ل سەردەمێ خوە دا ب ویلایەتا مووسل ڤە گرێدای بوویە، پشتی دەربازبوونا پتر ژ 102 سالان ژ ناحیە بوونا وێ، هێشتا هەر وەك ناحیە مایە و خەلكێ وێ داخواز دكەن ببیتە قەزا، ژ بەر كو هەموو مەرجێن قەزابوونێ ب خوە ڤە دگریت.
سەردار هێتوتێ وەك ئێك ژ كەسانێن شوونەوار ناس و دیرۆكزان بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیاركر، ل دووڤ ژێدەرێن دیرۆكێ، دێرەلۆك ل 15/1/1922 بوویە ناحیە كو ل رۆژناما وەقائیعا ئیراقی دا یا هەژمارە ئێك و د لاپەرە 7 و 8 دا بەلاڤبوویە و گۆت: ل وی دەمێ ئەڤ ناحیە ل سەر ناڤێ ناحیا نێروە رێكان بوویە و ل سالا 1979 پشتی ئاڤاكرنا كۆمەلگەها دێرەلۆك ناحیا نێروە و رێكان هاتە ڤەگوهاستن بۆ دێرەلۆكێ و ل سالا 1996 ناڤێ وێ هاتە گهورین بۆ ناحیا دێرەلۆك.
ناڤهاتی دیاركر، هەموو مەرجێن قەزابوونێ د ناحیا دێرەلۆكێ دا هەنە و ژ بەر وێ یەكێ ژی ب قەزا بوونا وێ كارەكێ گەلەك گرنك و فەرە و گۆت: رووبەرەكێ زۆرێ ئەردی ل بەرڤە هەیە و پتریا فەرمانگەهان لێ هەنە و دەلیڤەیا بەرفرەهبوونا باژێری ژی هەیە و جهێن باش و ستراتیژی هەنە بۆ ڤەكرنا هژمارەكا دی یا فەرمانگەهان و زانكۆ و كولیژان.
دیار كر، ژبلی ڤێ ناحیێ دێرۆكەكا كەڤنار و سەدەهان سالان هەیە، پێگەهەكێ باشێ ستراتیژی و یێ ئابوری ژی ل دەڤەرێ هەیە، هەروەسا پێكڤەژیانەكا زۆر دناڤبەرا ئولێن جودا و نەتەوە و عەشیرەت و دەڤەرێن جودا هەیە و ئەڤە ژبلی چەندین جهێن دیرۆكی و شوونەواری ل ڤێ دەڤەرێ هەنە.
ناڤهاتی داخواز ژی كر، وەك دەسپێكەك بۆ قەزا بوونا ڤێ ناحیێ پێدڤیە كولیژەك ل دەڤەرێ بهێتە ڤەكرن و ئاڤاهیەكێ تایبەت بۆ دادگەهێ و فەرمانگەها كارتا نیشتیمانی بهێتە چێكرن و هند فەرمانگەهێن پێدڤێ لێ بهێنە زێدەكرن و گرنگیەگا پتر ل سنوورێ باژێرڤانیێ بهێتە دان.
مافپەروەر بەهدین تاها ئاكنجیێ سەنتەرێ ناحیا دێرەلۆك بۆ رۆژناما ئەڤرۆ دیاركر: ناوچەیا دێرەلوك ئێكە ژ وان ناوچەداریانە كو شیایە ل دەمەكێ كورت پێشكەفتنەكا باش د هەمی بواران دا بخوەڤە بینیت و ڤێ ناوچەداریێ د گەلەك ئالیان دا گرنگیەكا تایبەت و ستراتیژی هەیە هەم ژ ئالیێ گەشتیاریێ و هەم ژ ئالیێ چاندنێ و هەبوونا ژێدەرێن ئاڤێ دیسا د شیاندایە كو د كەرتێن كارەبێ و دانانا كارگەهێن جوراو جور دا ژی مفا ژ ڤێ ناوچەیێ بهێتە وەرگرتن، لەورا ب یەك ژ ناحێن گونجاو دبینین كو ل دەمەك زوو دا ببیتە قەزا و ژبەركو ئەڤ ناوچەیە ژ هەموو ئالیەكێ ڤە یا بەرهەڤە بۆ ڤێ چەندێ و هەژمارەكا زۆرا پرۆژێن ستراتیژی لێ هەنە وەك هایدروپاوەرێ دێرەلۆك و پرۆژێ ستراتیژێ یێ ئاڤێ.
