بۆ چاكسازیێ د كەرتێ ساخلەمیێ دا كارێ باش یێ هاتییە كرن
دوهی دوشەمبی 14/10/2024، ب بەرهەڤبوونا مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ، كۆنفرانسێ (خزمەتگوزاریێن ساخلەمی، چاكسازیێن دەرمانان و پێدڤێن نوشداری و ستراتیژییا ریفۆرمێ د سیستەمێ ساخلەمیێدا. چاكسازی د خزمەتگوزاریێن ساخلەمی و دەرمانان) بڕێڤەچوو.
د پەیڤەكێدا كو د چارچۆڤەیێ كۆنفرانسیدا پێشكێشكری، مەسرور بارزانی، چاكسازیكرن د كەرتێ ساخلەمیێدا ب پێدڤییەكا هەنووكەیی و داهاتی هەژمارت. بۆ وێ چەندێ بەردوام بشێین ڤی كەرتی بەر ب پێشڤە ببەین تاكو خزمەتەكا باشتر پێشكێشی وەلاتییان بكەین و پشتڕاستبوونەكا زێدەتر ب هەڤوەلاتییان بدەین.
سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ گۆت ژی» خوەشحالم ب وان داتایێن هاتینە بەرچاڤكرن، ب راستی ئەڤە جهێ دلخوەشیێیە و پشتڕاستیێ ددەتە هەڤوەلاتییان كو كەرتێ مە یێ ساخلەمیێ د ئاستەكێ باش دایە، بەلێ مە دڤێت باشتر بكەین، ئێك ژ ئەركێن گرنگ یێن كابینەیا حوكمەتێ ئەنجامدانا پڕۆسەیەكا بەرفرهە یا چاكسازیێ بوو د كەرتێ ساخلەمیێدا و چەندین بزاڤ ژی هاتینە كرن ل گەل ئالیێن پسپۆر یێن بیانی ژی ئاخڤتن و گەلەك كۆمبوون و كۆنفرانس یێن هاتینە كرن، بۆ وێ چەندێ ئەم بشێین وان خالان دەستنیشان بكەین كو پێدڤی ب چارەسەریێ و چاكسازیێ و ریفۆرمێ هەیە كو چەندین سالە دبیت كەرتێ ساخلەمیێ ژێ دنالیت».
سەرۆكێ حوكمەتێ ئاماژە ب وێ چەندێ كر» هندەك كار یێن هاتینە ئەنجامدان و بەرهەمێ وان ژی بۆمە یێ دیارە، بابەتێ رێنمایێن ئینانا دەرمان و خۆراكی و وەرگرتنا پێرابوونێن قانوونی بەرامبەر سەرپێچكاران، دزانم كو گەلەك ئالی هەبوون پێشتر مامەلە ب ئینان و بازرگانیكرن ب بابەتێ دەرمانان كریە و ژ سنوورێن جودا ئینانا ڤان دەرمانان، مخابن بۆ وێ چەندێ مفای بگەهینیتە هندەك بازرگانان، ب تایبەت ژی بۆ ئەوین كو نە بەرپرسیار بوون. دەستخوەشیێ ل وەزارەتا ساخلەمیێ و وەزارەتێن پەیوەندیدار دكەم كو ئەڤ پێرابوونە وەرگرتین و كارەكێ باش ژی بۆ كۆنترۆلكرنا دەرمانان و خۆراكی كریە».
رۆناهی ژی ئێخستە بابەتەكێ دی كو حوكمەتا هەرێمێ ئەنجامدایە ئەوژی ئەوە كو گرنگی هاتیە دان ب دروستكرنا نەخۆشخانەیان ل جهێن جودا ل هەرێما كوردستانێ و گۆت» مە چەندین نەخوەشخانەیێن نوو ب ئاست و كوالێتییەكا باش یێن دروست كرین و ئەوێن هەین ژی، مە دەست ب نووژەنكرنا هندەكان یا كری و نوكە ئەو پڕۆسەیە یا بەردەوامە و هندەك ژ وان نەخوەشخانەیان ژی كو پێشتر هەبوون، مە بەرنامە یێ هەی كو ئاستێ وان نەخوەشخانەیان باشتر بكەین ژ روویێ دابینكرنا ئامیرە و تەكنەلۆژیا نوو بۆ نەخوەشخانەیان، هەروەسا باشتركرنا كارێن خزمەتگوزاری ل وان نەخوەشخانەیان».
ل دۆر بزاڤێن حوكمەتا هەرێمێ ژی بۆ چارەسەركرنا نەخوەشێن پەنجەشێرێ، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ راگەهاند» جهێ خوەشحالیێیە كو حوكمەتا هەرێمێ گرنگییەكا مەزن دایە بابەتێ چارەسەركرنا نەخوەشێن پەنجەشێرێ و مە بڕیارا دروستكرن و دامەزراندنا چەندین سەنتەرێن نوو ژی ل سەرانسەری كوردستانێ یا دای، ل هندەك جهان یێن د قۆناغا دروستكرنێدا و هیڤیدارم زوو ئەو سەنترە بهێنە تمامكرن و بكەڤنە د خزمەتا هەڤوەلاتییاندا. بیگومان دێ ئامیرەیێن پێشكەفتی د وان سەنتەراندا هەبن كو دێ وەكەت هەڤوەلاتیێن مە پێدڤی ب وێ چەندێ نەبیت ژ هەرێما كوردستانێ بچنە دەرڤە و هەر ل ڤێرێ دێ چارەسەرییا خوە وەرگرن، دێ هاریكار ژی بیت بۆ هەڤوەلاتیێن دی یێن ئیراقێ و رۆژهەلاتا ناڤین كو بشێن وەكو جهەكێ پێشكەفتی، سەرەدانا وان نەخوەشخانەیان بكەن ل هەرێما كوردستانێ».
باس ل وێ چەندێ ژی كر كو مە بزاڤ كریە تنێ ئەم گرنگیێ ب سەنتەرێن باژێران نەدەین، گەلەك ژ وان نەخوەشحانەیان یێن ل باژێرك و گوند و جهێن دەرڤەی باژێرێن مەزن هاتینە دروستكرن، ئەڤە ژی بۆ وێ چەندێیە كو ئاسانكاری بۆ هەڤوەلاتییان بهێنە كرن تاكو نەچار نەبن هەردەم بۆ چارەسەرییێ سەرەدانا باژێرێن مەزن بكەن، بەلكو ئەو سەنتەر و ئەو پسپۆریێن كو پێدڤینە بۆ وان بهێنە هنارتن بۆ جهێن نێزیكی وان و گونجای.
مەسرور بارزانی دوپاتكر كو ئێك ژ وان بابەتێن گرنگی پێدای، بابەتێ قانوون و مافێن نەخوەش و نوشداری بوو كو د كابینەیێدا بەردەوام ل سەر ڤێ چەندێ گەنگەشێن چڕ هاتینە كرن، كا چاوان دێ مافێن نوشداری د پاراستی بن، د هەمان دەمدا مافێن هەڤوەلاتی و نەخوەشی ژی د پاراستی بن، بۆ وێ چەندێ پشتڕاست بن ژ روویێ قانوونی ڤە هاریكاری و پشتەڤانی ل مافێن هەموو تاكەكی دهێتە كرن.
ل دۆر كوالێتییا كۆنترۆلی ژی، سەۆكێ حوكمەتا هەرێمێ گۆت» دەمێ من دیتی ئەو سێكتەرێن نوكە ب هووری ئاخڤتن ل سەر هاتییە كرن، ئەڤە پشتڕاستیێ ددەتە هەڤوەلاتی، كو دەمێ دچیت دەرمانەكی ژ دەرمانخانەیێ بكریت، پشتڕاست بیت كو ئەڤە یێ ژ پشكنین و كوالێتییا كۆنترۆلی یا دەزگەهێن پەیوەندیدارێن حوكمەتێ دەرچووین و هەڤوەلاتی دشێت باوەریێ ب وان دەرمانان بینیت. ل ڤێرێ داخوازێ ژ هەڤوەلاتییان دكەم، ئەوێن كو سەرەدانا جهێن پێدڤی دكەن بۆ وەرگرتنا دەرمانان ژ دەرمانحانەیان، وێ چەندێ ل بەرچاڤ وەربگرن، ئەو ستێكەر بۆ پشتڕاستبوونا هەوەیە، هەر جۆرە دەرمانەكی ئەڤ ستێكەرە پێڤە نەبیت كو یێ رێپێدایە ژ ئالیێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و وەزارەتا ساخلەمیێ هیڤییە وان دەرمانان وەرنەگرن، چونكە ئەو ژ دەرڤەی پێرابوونێ حوكمەتێ، دبیت ب شێوەیێ قاچاخ، مخابن ل هندەك خالێن سنووری یێن هەرێمێ هێشتا د بەردەوامن و ئیننە دناڤ هەرێما كوردستانێدا. مە هەموو بزاڤ یێن كرین بۆ وێ چەندێ پێرابوونێن پێدڤی بهێنە وەرگرتن ل بەرامبەر ب قاچاخ ئینانا هەر جۆرە كەرەستەكی ل هەر سنوورەكێ كوردستانێ نەمینیت، بەلێ هێشتا یا مای و هەتا ئەم پشتڕاست نەبین كو هەموو خالێن سنووری ب شێوەكێ ب هێز یێن هاتینە كۆنترۆلكرن. لەوما پشكەكا كۆنترۆلی ل سەر هەڤوەلاتی دمینیت كو یێ هشیار و ژێر بیت و سەحكەنە وان دەرمانان و یێ ستێكەر پێڤە نەبیت، باوەریێ پێ نەئینن. د بەرنامەیێ حوكمەتێدا بوو بۆ دابینكرنا سیستەمێ بیمە و دلنیایێ بۆ نەخوەشی، بۆ كێمكرنا مەزاختییان ل سەر هەڤوەلاتی و هاریكارییا وی د وەرگرتنا چارەسەرییا ساخلەمییا باش و رێكوپیكدا كو پێدڤی بیت بۆ وان هەڤوەلاتیێن كو نەچارن چارەسەرییا بەردەوام وەربگرن» .
هەروەسا ئاماژە كر كو بابەتێ ساخلەمیێ تنێ ئەركێ حوكمەتێ و وەزارەت و نوشداران نینە، پشكەك ژێ هەڤوەلاتی ب خوە پێدڤییە جۆرێ دەرمانی، جۆرێ ژیانێ، وەرزشكرن، گرنگیدان ب شێوازێ ژیانێ و كێمكرنا سترێس و سەرەدانا نەخوەشخانەیان و پشكنینێن بەردەوام، ب تایبەتی وان رێنمایێن كو نۆشدار ددەنە هەموویان، گەلەك یا گرنگە چ ئافرەت بیت و چ زەلان بیت، گەنج بیت یان پیر بیت، كو هەست ب وێ چەندێ بكەین مە پێدڤی ب پشكنینایە یان ژی ل هندەك تەمەنان دا، گەلەك دێ باش بیت ئەم سالانە ئەوان پشكنینێن بەردەوام بكەین و ژئەگەرێ وێ چەندێ كو ئامیرە و تەكنەلۆژیایا پێشكەفتی یا هەی، دشیاندایە ب دەستنیشانكرنا دەستپێكا نەخوەشیێ، چارەسەرییەكا باش و گونجای بۆ بهێتە دیتن، ژ وێ چەندێ كو گرنگیێ پێ نەدەین یان پاشبێخین تاكو خودێ نەكەت نەخوەشیێ كارێ خوە كربیت و ئێدی ژ دەستێ نۆشداری ژی دەربكەڤیت، لەوما داخوازێ ژ هەڤوەلاتییان دكەم، ئەوژی هاریكارێن حوكمەتێ و نۆشدارێن خوەشتڤی بن وسەرەدانا بنگەهێن نوشداری بكەن و پشكنینێن پێدڤی بۆ خوە بكەن تاكو مە هەموویان پێكڤە جڤاكەكێ ساخلەم هەبیت.
ل دوماهیێ سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ دویاتكر كو» بابەتێ چاكسازی و ریفۆرمێ تشتەك نینە د كۆنفرانسەكیدا ب دوماهی بهێت یان ژی د كابینەیەكا حوكمەتێدا ب دوماهی بهێت، تشتێ باش یێ هاتییە كرن و پێنگاڤێن باش یێن هاتینە هاڤێتن، بەلێ ریفۆرما نۆشداری و ریفۆرم د كەرتێ ساخلەمیێدا تشتەكێ بەردەوامە، مە پێدڤی ب راهێنانا نۆشداران یا هەی، ب راهێنانا ستافێن نەخوەشخانەیان یا هەی، ب بلندكرنا ئاستێ خواندنێ ل كولیژێن نۆشداری یا هەی، مە پێدڤی ب ئینان و مفا وەرگرتن ژ تەكنەلۆژییا سەردەم یا هەی، گەلەك جاران چارەسەرییا باشتر ژ ئەگەرێ بكارئینانا تەكنەلۆژییایێ دهێتە كرن، پێدڤییە ئەم مفای ژێ وەرگرین و نۆشدارێن بەرێزێن مە پشكدار ببن د كۆنفرانسێن نێڤدەولەتیدا تاكو ئاشنا ببن ب چارەسەرییا پێشكەفتی كو نوكە ل وەلاتێن پێشكەفتی مفا ژێ دهێتە وەرگرتن. ب هەر حال ئەڤە دێ پڕۆسەیەكا بەردەوام بیت و هیڤیدارم كەرتێ ساخلەمیێ و وەزارەتا ساخلەمیێ و نۆشدارێن بەرێز و هەموو هەڤوەلاتیێن كوردستانێ، ئەم هەموو پێكڤە، بەر ب ریفۆرمەكا باشتر، چاكسازییەكا ب لەزتر، وەلاتەكێ ئاڤەدانتر و وەلاتەكێ ساخلەمتر پێنگاڤان ب هاڤێژین».
