زیانێن مۆبایلێ ل سەر زارۆیان
لگۆڕه‌یی لێكۆلینه‌كا بسپۆرین زانكۆیا مینهۆ یا پورتوگالی دیاربوویه، 15%ێ یا وان زارۆیێن ل پێش مۆبایل، ئایپات و تله‌ڤزیۆنێ خورانێ دخون تووشی قه‌له‌ویێ دبن.
ل گۆڕه‌یی لێكۆلینه‌كا نوی یا زانكۆیا مینهۆ یا پورتوگالی مژیلبوونا زاڕۆیان ب شاشه‌یێن زیره‌ك ڤه زیانه‌كا مه‌زن ب وان د گه‌هینیت، ب تایبه‌ت ژی ل ده‌ما خوارنێ د خۆن و 15%ێ یا قه‌له‌وییا وان ژ به‌ر ڤێ یه‌كێ یه و ئه‌و قه‌له‌وی ژی یا ب زیانه.
ل گۆڕه‌یی لێكۆلینێ كو ل سه‌ر 735 زاڕۆیان هاتییه‌كرن و ژیێ وان د ناڤبه‌را 6 بۆ 10 سالان دایه دیاربوویه خوارنا ل پێش شاشه‌یان زاڕۆیان قه‌له‌و دكه‌ت و ئه‌و جۆرێ قه‌له‌ویێ ژی یێ ب زیانه و نه قه‌له‌وییا سروشتی یه.
ژ بەر ڤی ئەگەری و گەلەک ئەگەرێن دی، گەلەک جهان رێکارێن تۆند بۆ گەلەک بکارئینانا مۆبایل و ئایپادان ژ لایێ زارۆیان ڤە گرتینە بەر.
کۆمپانیا مێتا یا خودانا چەندین تۆڕێن جڤاکی یێ ب ناڤ و دەنگ راگەهاند کو ئەو دێ ل دووماهیا ڤێ هەیڤێ رێکاران بۆ زارۆیان گرنە بەر.
کۆمپانیا مێتا راگەهاند کو ژ24 ێ ڤێ هەیڤێ وێڤە ل هندەک وەلاتێن وەکی ئەمریکا، ئۆستڕالیا و کەنەدا هەژمارێن زارۆک و سنێلەیان هێنە تایبەتکرن و ئۆفەرێن وان هێنە سنۆردارکرن.
کۆمپانیا مێتا راگەهاند، ژ ڤێ رێکەفتێ وێڤە هەر کەسەکێ ژیێ وی بکەڤیتە د بن 18 سالیێ دا و هەژمارا ئینیستاگرامی بدانیت، دێ چاڤدێری ل سەر هێتە کرن و هژمارا وی یا سنۆردارکری بیت و ئەوێن کو بەری نوکە ژی هژمار هەبیت دێ ب رێکا تەکنۆلۆژیەکا زیرەک د هەیاما 60 رۆژان دا پێداچوون هێتەکرن و هژمارێن وان هێنە تایبەتکرن.
مێتایێ راگەهاند ژی، دبیت ئەڤ چەندە ب دلێ هندەک سنێلە و زارۆکان نەبیت لەوا دێ بزاڤێ کەن ژیێ خۆ یێ راستەقینە نەدانن. لێ ئەم دێ ب رێکا تەکنۆلۆژیایەکا چالاک و زیرەک شێن دیارکەین و ب رەنگەکێ ئۆتەماتیکی دێ ژیێ وان هێتە راستڤەکرن و هژمارێن وان هێنە سنۆردارکرن.
ئاماژە دا وێ چەندێ ژی کو، ئەڤ سنۆردارکرنە دێ چەند رێکارەکان ب خۆ ڤە گریت ژ وان؛ زارۆک و سنێلە بتنێ دێ شێن نامەگهۆرینێ ل گەل وان کەسان کەن یێن کو فۆلۆ کری و ژلایێ وان ڤە هاتینە فۆلۆکرن و بەری نوکە پەیوەندی ل گەل ئێک هەبوویە، و ژ دەمژمێر 10ی شەڤێ هەتا 7ی سپێدێ نەشێن نامەگهۆرینێ بکەن و ب رەنگەکێ ئۆتەماتیکی دێ بەرسڤا نامەیێن وان هێتەدان. دیسان ڤیدیوویێن وەکی ریکلامێن نیشتەرگەریێن جوانکاریێ، شەڕ، هەستیار و نەگونجایی د هژمارێن وان دا دێ هێنە سنۆردارکرن.
ژ لایەکێ دی ڤە رۆژنامه‌یا گه‌لف نیوز یا ئوسترالی به‌لاڤكریه، ئوسترالیا ب نیازه بكارئینانا تۆڕێن جڤاكی ژ زاڕۆكان قه‌ده‌غه بكه‌ت و یێ دبن 14 بۆ 16 سالیێ دا مه‌ف نه‌بیت وان تۆڕان بكاربینیت و بچیته دناڤ دا.
پێشتر سه‌رۆكوه‌زیرێن ئوسترالیا ئاماژه ب ده‌رخستنا بڕیاره‌كا ب ڤی ره‌نگی دایه و سازیێن ده‌ستووری ژی به‌حس ل هندێ دكه‌ن كو ئاماده‌كاری بۆ ده‌رخستنا قانوونه‌كێ دهێنه كرن و دێ ئه‌و قانوون كه‌ڤیته د وارێ جهئینانێ دا.
ل جیهانێ گەلەک رێکارێن دی هاتینە هاڤێتن بۆ ڤێ مەرەمێ بەلێ ل عیراقێ و کوردستانێ ئەڤ پێنگاڤە د مری نە و چ کار بۆ نەهاتیە کرن، ژ بەر هندێ ژی کارتێکرنەکا مەزن ل ئاستێ قوتابی بوویە هەر ژ روویێ زانستی ڤە و هەر ژ روویێ چاڤان و دەروونی ڤە. گەهشتیە رادەکی کو ئێدی ئەم زارۆیێن خۆ نانیاسین و وەکو کەشانێن بیانی سەرەدەریێ ل گەل ئێک دکەین.
