جهێ پەنجێن مرۆڤان د گەردوونیدا گەهشتنه کیڤه ؟!!
کەشتییا ڤۆیەجەر-1
ئیکەم دروستکرییا دەستێ مرۆڤانه هند ژ مه دویره نوكه بەرەڤ كویراتیا فالەهیا ئاسمانی ل ناڤ بەینا ستێرین ڕێیا کاکێشان( Milke way) دچیت.
ڤۆیەجەر-1 تاکە داهێنانا مرۆڤانه كۆهەتا نوكه گەهشبیته دەرڤەیی کۆمەڵا رۆژئ و ئاماژه ب هندئ دهێتەكرن كۆ هەتا دەهان و سەدەهان ملیۆن ساڵێن دی پشتی ژناڤ چوونا مرۆڤان ژی هەر بمینیت.
زانیاریێن زۆر هویر و سەرنجڕاکێش دەربارەبی کەشتیا ڤۆیەجەر-1
چل و حەفت ساڵا ژبەری نوكه ب هویری ل رێکەڤتا 5 ی ئەیلولا ساڵا 1977 ئاژانسا ناسایا ئەمەریکی کەشتیا ئاسمانی ڤۆیەجەر-1 (Voyager-1) هنارت بۆ ڤالەهییا ئاسمانی، ئێك ژ کاریێن وێ ئەۆ بوو نێزیک بوون و وێنەگرتن و پشکنینا هەسارەیا موشتەری و زوحەل و هه یڤێت وان بوو ، کارەك دی یێ وێ یێ سەرەکی ئه و بوو ئەوژی كۆژ كومەلا روژێ دەربازبیت و بەرەڤ كویراتییا ڤالەهیا گەردوونی بچیت و بۆ وەختێ دەهان و سەدەها ملیۆن ساڵێت دی یێت داهاتی بەرەڤ ستێر و هەسارە یێن دی یێن گالاکسیا مه بچیت.
ل ساڵا 1979 ب رەخێ هەسارەیا موشتەری و ساڵا 1980 گەهشتە نێزیک هەسارەیا زوحەل، پشتی هنگێ بەرەڤ ژ دەرڤەیی کۆمەڵا رۆژێ ب ڕێکەفت، ل ڕێکەفتی هەیڤا حوزەیرانا ساڵا 2012 گەهشتە سنوورێ دەرڤەیی کۆمەڵا رۆژێ نوكه نێزیكا 18 ملیار کیلۆمەترا پتر ژ ئەردی دیورە هەر بۆ بەرهەڤبەركرنا ڤێ دووریێ كۆ دبیته نێزیکی 47 هزار جارا دیوراتیا ژهەیڤێ ، 121 جارا دیورییا ژ رۆژئ ، 3 هندەجارا ژ هەسارەیا (پلۆتۆ) یژی دیوره كۆ دیورترین و دوماهیك هەسارەیا کۆمەڵا رۆژێ یه ، نوكه دزانین کەشتیا ڤۆیەجەر-1 چەند دیورە ژ مرۆڤایەتیێ وجهێ ژ دایک بوونا خۆە.
کەشتیا ڤۆیەجەر-1 نوكه پەیوەندییەکا زۆر لاواز یا مایی دگەڵ ئەردی ، ناسا ب ڕێكا ڤێ پەیوەندییا بێ هێز تنێ دشێت بزانیت دیوورییا وێ چەندە ژ ئەردی و ئەڤ پەیوەندیە هه تا ساڵا 2025 دێ مینیت و ل وی ده می ژیێ پاتریان تەمام دبیت، ڤۆیەجەر-1 ب بەردەوامی ب لەزا 60 هزار کیلۆمەتر د دەمژمێرەکێدا دیور دكەڤیت ژ ئەردی ، دهێته چاڤەرێکرن 40 هزار ساڵێت دی ب لایەنێ كێم دبەر ئەستێرەیا (ئەلفا سێنتۆرۆس) کۆ دبیته چار ساڵ و نیڤێن رووناهیێ یا ژمه دیورە.
ناسا لسەر ئەڤێ کەشتیێ دیسکەکێ زێڕی دەینایه هەر وەکۆ د وێنەیێ دوویێدا دیارە، ل ڕوویەکێ ئەوێ دیسکێ دەنگ و ڤیدیۆیێن مرۆڤا و گیانداریێن لسەر ئەردی و با و باران لسەر هاتینه تۆمارکرن و نڤیسینێن دەنگی یێن ئەردی ، و ل رەخەكێ دی یێ دیسكێ نەخشەیا کۆمەڵا رۆژێ و جهێ وێ ل ناڤ گالاکسیا مه و هندەك زانیاریێن دی ل سەرە،
هەروەسا ناسا ب وێ هیوایێ یه ئەڤ کەشتیا هنارتی بەرەڤ كویرییا ڤالەهیا گەردوونی تاکۆ ل داهاتیەکێ دیور (ب نێزیكی بگەهیته ملیۆنەها ساڵێن دی ) ئەرد و مرۆڤ بهێنه نیاسینێ ب بوونەوەریێن زیرەكێن دی یێن دگەردوونیدا هەگەر هاته دیتن ژلایێ وانڤه ، چونکە ئەگەرا زۆرا ئەوێ چەندێ هەیە ل داهاتیەكێ نێزیک یان دیور مرۆڤ لسەر ئەردی ژناڤ بچیت و نەمینیت و ل وی دەمی ڤۆیەجەر-1 دێ بیته میراتێ مرۆڤایەتیێ بۆ بوونەوەریێن زیرەکێن دی یێن د گەلەئەستێرا مه دا.
ئەگەر چ مرۆڤ هنده ك جارا ب روویەكێ ب دڕندەترین بوونەوەرێ سەرئەردی دهێته دانان ، بەلێ ب روویەكێ دی ئارەزووییا فێربوونێ هەیە و لدویڤ ئاشتیێ و پێشکەڤتنئ دگەریت و داخاز دكەت ، ئەگەر ئەڤ روویێ مرۆڤا زاڵ بیت هنگێ نەوەکو کەشتییا بەڵکو ڕۆژەك بهێت ئەۆ بخۆ بەرەڤ كویراتیا ڤالەهیا ئاسمانی بچیت بۆ گەڕیان و پشکنین ل شارستانیەتێن دی …
وێنە و داتا ل سایتێ ئاژانسا ناسا هاتنه وەرگرتن.
