رەنگ و رۆناهـی د هونەرێ کوردی دا
سندس سالح سلێڤانەی
هونەرا کوردی، ب رەنگینی و دەولەمەندیا خوە یا تایبەت، جهەکێ گرنگ د دیرۆک و کەلەپوورێ مللەتێ مە دا هەیە. ژ سەردەمێن هەرە کەڤن ڤە، باب و باپیرێن مە ب رێکا هونەری شیایینە خۆ دەرببڕن و ناسناما خۆ بپارێزن. ئەڤرۆ، ئەم دێ بەحسێ رەنگ و رووناهیێ د هونەرا کوردی دا کەین و کا چەوا ئەڤ دوو رەگەزە کاریگەریێ ل سەر هونەرا مە دکەن.
د هونەرا کوردی دا، رەنگ نە ب تنێ وەک ئامرازەکێ جوانکاریێ، بەلکو وەک زمانەکێ سەربخۆ ژی تێتە بکارئینان. هەر رەنگەک واتەیەکا تایبەت هەیە و چیرۆکەکێ دڤەگێڕیت. بۆ نموونە، د خالیچە و تەڤنێن کوردی دا، رەنگێ سۆر دبیتە نیشانا ژیان و ئەڤینێ، رەنگێ کەسک نیشانا ژینگەه و بەرەکەتێ یە، و رەنگێ زەر سیمبۆلا رۆناهی و گەشبینیێ یە.
هونەرمەندێن کورد یێن نوکە، ب تایبەت یێن شێوەکار، رەنگان ب شێوەیەکێ هۆشمەندانە بکار دئینن داکو پەیامێن خۆ یێن هونەری بگەهینن. د تابلۆیێن وان دا، ئەم دشێین ببینین کا چەوا رەنگ دبنە دەربڕینا هەست و هزرێن هونەرمەندی، و چەوا دبنە نیشانا رەوشا جڤاکی و سیاسی یا دەڤەرێ.
رۆناهی ژی رۆلەکێ گرنگ د هونەرا کوردی دا دگێریت. د فۆتۆگرافیا کوردی دا، هونەرمەند رووناهیێ بکار دئینن داکو دیمەنێن سروشتی یێن کوردستانێ، ژیانا رۆژانە یا خەلکی، و بویەرێن گرنگ تۆمار بکەن. رۆناهی دبیتە ئامرازەک بۆ دەرخستنا جوانیێن ڤەشارتی و راکێشانا سەرنجا تەماشەڤانی بۆ خالێن گرنگ د وێنەی دا.
د شانۆیا کوردی دا ژی، رووناهی رۆلەکێ سەرەکی دگێریت. ب رێکا رۆناهیێ، دەرهێنەرێن شانۆیێ دشێن کەش و هەوایەکێ تایبەت بئافرینن، هەست و سۆزان زێدە بکەن، و باشتر پەیاما خۆ بگەهینن. رۆناهی د شانۆیێ دا نە ب تنێ وەک ئامرازەکێ تەکنیکی، بەلکو وەک بەشەک ژ چیرۆکێ ب خۆ ژی تێتە بکارئینان.
د مۆزیکا کوردی دا ژی، رەنگ و رووناهی د کلیپێن مۆزیکێ دا رۆلەکێ گرنگ دگێرن.
هونەرمەندێن مۆزیکێ و دەرهێنەرێن کلیپان بزاڤان ددەن کو ب رێیا رەنگ و رووناهیێ، ناڤەرۆکا سترانێ باشتر بگەهینن و کاریگەریێ ل سەر گوهدار و تەماشەڤانی بکەن.
هەروەسا، د هونەرێن دەستی یێن کوردی دا، رەنگ و رۆناهی د نەخش و دیزاینان دا دیار دبن. ژنێن کورد یێن هونەرمەند، د چێکرنا بەڕ و خالیچە و جلوبەرگێن کوردی دا، رەنگان ب هۆشمەندی هەلدبژێرن و وان تێکەل دکەن داکو بەرهەمێن جوان و واتەدار بئافرینن.
ئەڤرۆ، ب پێشکەفتنا تەکنۆلۆژیایێ، شێوازێن نوی یێن بکارئینانا رەنگ و رۆناهیێ د هونەرێ دا پەیدا بوینە. هونەرمەندێن کورد ژی خۆ دگەل ڤان گوهۆڕینان گونجاندینە و دزانن چەوا ژ ڤان ئامرازێن نوی کەلک وەرگرن. لێ دگەل ڤێ پێشکەفتنێ ژی، وان گرنگی دایە پاراستنا تایبەتمەندیێن کەڤن یێن هونەرا کوردی.
