سیاسەتا ڤەشارتی ل ئیراقێ
سەردار مەجید
سیاسەتا ڤەشارتی ل ئیراقێ دیاردەیەكا بەربەلاڤە كو بوویە ئەگەرێ ئاریشەیێن گەلەك ل ناڤ وی وەلاتی. ژ دەستپێكا دامەزراندنا دەولەتا ئیراقێ ل سالا ١٩٢١ و هەتا نهۆ، مەیدانا سیاسی یا ئیراقی ب ڤەشارتن و فێل و تاكتیكێن تایبەت هاتیە نیاسین گەلەك جاران، برەڤەبەریا ئیراقێ سیاسەتێن ڤەشارتی بكارئینایە بۆ بدەستڤەئینانا مەرەمێن خوە، ب تایبەت ل دەمێ نەخۆشیێن ناڤخۆیی یان ئاریشەیێن دەرەكی. ئەڤە د سەردەمێ رژێما بەعسێ دا زۆر بەرچاڤ بوو، كو ڤەشارتن بوویە پشكەك ژ سیاسەتا رەسمی یا دەولەتێ.
بێگومان، وەكو د هەر جهەكی دا، ڤەشارتن د ناڤ سیاسەتێ دا دبیتە ئەگەرێ نەباوەرییەكا مەزن د ناڤبەرا دەولەت و هەڤوەلاتیان دا. دەما دەولەت راستیان ناڤەشێریت و زانیاریان ناگەهینیتە خەلكی، پەیوەندیا د ناڤبەرا دەسەلاتدار و خەلكی دا دكەڤیتە د ناڤ قەیرانەكێ دا سیاسەتا ڤەشارتی ل ئیراقێ گەلەك لایەن هەنە. ژ وان، ڤەشارتنا زانیاریێن گرنگە یێن پەیوەندیدار ب سامانێن سروشتی یێن وەلاتی. ئیراق وەكو وەلاتەكێ دەولەمەند ب نەفت و گاز، هەمی دەم د بن مەترسیا دەستێ دەرەكی دایە. لەوما، حوكمەتێن ئیراقێ گەلەك جاران ڤەشارتنا زانیاریێن راستەقینە یێن دەربارەی سامانێن خوە بكارئینایە.
لایەنەكێ دی یێ ڤێ سیاسەتێ، پەیوەندیا د ناڤبەرا پێكهاتەیێن جودا یێن ئیراقێ دایە. ئیراق وەلاتەكە ب چەند نەتەوە و ئایین و مەزهەبان، و مێژوویا وی یا پر ژ ململانێ یە. حوكمەتێن جودا یێن ئیراقێ، گەلەك جاران ڤەشارتن بكارئینایە بۆ گێرەبدانا كۆمێن جودا ل دژی ئێكودو، یان ڤەشارتنا راستیا ئاریشەیێن د ناڤبەرا وان دا سیاسەتا ڤەشارتی د وارێ ئابووری دا ژی گەلەك بەرچاڤە. گەندەلی و دزینا سامانێن گشتی ل ئیراقێ ب رێكا ڤەشارتنا پرۆژە و پەیمانێن تایبەت و گرێبەستێن نەفتێ دهێتە ئەنجامدان د ئەنجام دا، سیاسەتا ڤەشارتی ل ئیراقێ بوویە ئەگەرێ لاوازكرنا متمانەیا نەتەوەیی و ئارامیا گشتی ل وی وەلاتی. هەتا دەمەكێ كو سیاسەتا ڤەشارتی بهێتە هێلان و دەستپێشخەری بۆ ڤەكرنا دەرگەهێن زانیارییان نەهێنەئەنجامدان، ئیراق دێ هەر بەردەوام بیت د رێكا قەیرانێن سیاسی و ئابووری و ئەمنی دا.
