بهایێ زێرێ ل سه‌ر چ دراوه‌ستێت؟
بهایێ زێری ل گه‌ل بهایی نه‌فت و دۆلاری گوهۆرین ب سه‌ردا دهێت، بۆ نموونه هه‌كه ل ده‌مه‌كی بهایێ نه‌فتێ به‌رز ببێت ئه‌و بهایێ زێری ژی به‌رز دبێت، ب هه‌مان شیوه ژی په‌یوه‌ندی ب بهایێ دۆلاری هه‌یه، ئه‌و ژی ده‌مه‌كی بهایێ دۆلاری نزم ببیت، ئه‌وا بهایێ زێری ژی به‌رزدبیت، ل ڤی ده‌می بهایێ نه‌فتا خامی برنت %6 رووی بۆ به‌رزبوونێ كر ب شێوه‌كی كو هه‌ر به‌رمێله‌كا نه‌فتا برنت سێ دۆلار زێده كر واته بوویه 59. 71 دۆلار و بهایێ نه‌فتا ئه‌مه‌ریكا ژی ب دو دۆلاران به‌رزبوویه كو بهایێ گه‌هشتیێ 51. 24 دۆلارن.
هه‌لبه‌ت ب رۆنی دیاره ئه‌گه‌رێ ڤێ به‌رزبوونێ ب ئه‌گه‌رێ كێشه‌یێن یه‌مه‌ن و پرۆسا سه‌ربازیا سعوودیێ و هاڤپه‌یمانان بوو، وه‌كو ل سه‌ری مه به‌حس لێ كری كو نه‌فتێ كاریگه‌ریا خوه هه‌یه بۆ سه‌ر بهایێ زێری كه‌واته هه‌كه لێكدانه‌كێ بۆ نه‌فتا عیراق بكه‌ین كو پشكه‌كه ژ ئۆپێكێ ئه‌وا نه‌فتا ئۆپێكێ ژ بلی هندێ كو پێشبینیا وێ چه‌ندێ دهێته كرن بۆ ساڵین داهاتی به‌ره به‌ره به‌رز دبیت، ب شێوه‌كی بۆ سالا 2040 خواست ل سه‌ر نه‌فتێ ژ 21 ملیۆن به‌رمیل بگه‌هته 111 ملیۆن به‌رمیلان؟! هه‌كه به‌حسێ ڤان هه‌ردو سالان بكه‌ین، ل سالا 2014 گه‌شه ل سه‌ر خواستنا نه‌فتێ ب تنێ ئێك ملیۆن به‌رمیل بوو، خوه بۆ ساڵا 2015 گه‌هشته 1. 2 ملیۆن به‌رمیل د ئێك رۆژێ دا كو ئه‌ڤه ژی هه‌ر زۆر كێمه و دابه‌زینا بهایێ نه‌فتێ ل گه‌ڵ خوه دروست كر و ب ڤێ ژچه‌ندێ ژی ئه‌ڤ ساله ئه‌گه‌ر به پێ بهایی نه‌فتێ بیت ئه‌و زێر بهایێ خوه روو ل دابه‌زینه.
به‌لێ سه‌باره‌ت بهایێ زێری كو ل ڤان دووماهیان رووی به‌ر ب به‌رزبوونێ ڤه چوویه، ب تایبه‌ت ل رۆژانێن 26 مارس دا و ل دووڤدا ل 27 و 28 هنده‌كێ بهایێ وی دابه‌زیه و ل چاڤ رۆژێن ده‌سپێكا هه‌یڤێ كو بهایێ وی یێ به‌رزبوو، ئه‌و ب خوه به‌رزبوونا ڤێ داویێ ب هۆیێ داكشاندنا یۆرۆ و سستبوونا وی دراڤی ب ڤێ چه‌ندێ ژی داخوازی به‌ر ب زێری چوون و بهایێ وی به‌رزبوویه و ژبلی وێ چه‌ندێ ژی گرانبوون یان به‌رزبوونا بهایێ نه‌فتێ بهایێ كاڵا ب بهێن ژ وانه ژی زێری زێده ده‌كه‌ت، ب تایبه‌ت ل ده‌مه‌كی كو قه‌واڵێن خزینه و بهایێ دۆلاری دابه‌زینێ ب خوه ڤه دبینیت، ب ڤێ چه‌ندێ ژی بهایێ دۆلاری رووی له‌هه‌لكێشانێ كر، یان جاران به‌رزبوونا بهایێ نه‌فتێ هنده‌ك بۆچوون وه‌سا دچن، كو ئه‌ڤ به‌رزبوونه ژ ئه‌نجامێ هه‌ڵئاوسانێ دبیت و زۆرجار هۆكاره‌كه بۆ گرانبوونا كاڵایێن دیتر ب تایبه‌ت پانزین كو ئه‌ڤه ژی دبیته هۆیێ گرانبوونا ئالاڤێن هاتنوچوونێ د ئه‌نجامدا هۆكاره بۆ به‌رزبوونا بهایێن بازاری، بێگومان زێر ژی ئێكه ژ بهایێن بازاری.
هه‌ر ل ڤی ده‌می ب هۆیێ دابه‌زینا قه‌والا خه‌زینا ئه‌مه‌ریكیه بهایێن زێری رووی ل به‌رزبوونێ كر، ب هه‌مان شێوه ژی هه‌ر ده‌مه‌كی رێژا بهایێ مفایێن ئه‌مه‌ریكا روو ل زێده‌بوونێ بكه‌ت، ئه‌وا بهایێ زێری داده‌به‌زێت، ب تایبه‌ت د ڤی ده‌می دا كو بانكا فێدرالی یا وی وه‌لاتی د به‌رنامه‌ی دایه كو بهایێ مفای به‌رز بكه‌ت بۆ وێ چه‌ندێ هه‌تا كو بازاڕ پێكهاتی بیت ژ دۆلاری بۆ بكارئینانێ ل جه‌م وه‌به‌رهینه‌ران ب ڤێ ژی زێر روو ل دابه‌زینێ دكه‌ت، ب ڤێ چه‌ندێ ژی، پێشبینی دهێته كرن كو ل گه‌ل وێ به‌رزبوونێ رێژا مفایێ بهایێ زێر روو ل دابه‌زینێ بكه‌ت، هه‌تا وه‌كو وه‌رزێن پایزێ ژ وان بگه‌هیته 1180$ !! به‌لێ ده‌نگوباسێن وێ چه‌ندێ هه‌نه كو كۆمپانیا ئه‌پل جۆره مۆبایلی وتش ئه‌پلڕ ب بكارئێنانا زێری دروست بكه‌ت ب ڤێ چه‌ندێ ژی نێزیكی 746 ته‌ن ژ ڤی مادده‌ی بكاردئنیت، واته ده‌بیته وه‌لاتێ سیێ یێ بكارهێنه‌ر و خواست ل سه‌ر زێر له پاش چین و هند ل سه‌ر ئاستێ دونیایێ، كه‌واته د ڤێ پێنگاڤێ دا ژ وانه‌یه بهایێ زێری به‌رزبیت بۆ جاره‌كا دیتر، ئه‌وا د ڤێره دا جهێ ئاماژه پێكرنێ ئه‌ڤ پێنگاڤه نه‌كریه جارێ، له‌ورا ئه‌ڤ پێشبینیه د مینیته د چاڤه‌رێكرنێ دا.
هه‌ر ل سه‌ر پرسا زێری كۆمه‌كا كۆمپانی و ده‌زگه‌هێن تایبه‌ت ل له‌ندن وه‌ك سۆسیتیه جه‌نراڵ و بانكا باركلیز و سكۆتیا جۆره‌كێ سیسته‌مه‌كێ ئه‌لكترۆنی یه بۆ جێگیركرنا بهایێ زێری كو ئه‌ڤ ژی چه‌ند جارێن دیتر كۆمبوون كرینه ل سه‌ر ڤی بابه‌تی، به‌لێ ئه‌ڤ جاره وه‌سا هاتیه نیشادان و كو ب ته‌مامی شه‌فاف بن د كارێ خوه دا، زێده‌تر ل سه‌ر وه‌لاتێ یۆنانێ گفتوگۆ كرینه ب وێ چه‌ندێ ئه‌رێ مامه‌له‌یێن زێری ب یۆرۆی ده‌مینیت یان دگوهۆریت، بێگومان ئه‌ڤه ژی فاكته‌ره‌كێ گرنگه بۆ گوهۆرینا بهاێی زێر. ل دووماهیێ ژی ب ل دووڤ بنه‌ما و رێڕه‌وێن نها دونیایا زێری روو ل دابه‌زینێ ده‌كه‌ت هه‌تا وه‌كو چه‌ند هه‌یڤه‌كان ب مه‌رجه‌كی بهایێ مفایێن ئه‌مریكا ب جێگری بمینیت، چو گۆهۆرینێن ل سیاسه‌تی دۆلارێ ئه‌مریكی نه‌كه‌ت.
ماسته‌ر ب كارگیری كار
