ل بەراهیێ پـەروەردە و فێركـرن پاشی دەولـەت ئاڤـاكـرن
شهاب ئـاكـرەیی
چاكسازی د رێڤەبرنا پەروەردێ و فێركرنێ دا؛ پاشەڕۆژا كوردستانێ ئاڤا دكەت، مخابن پەروەردەیا ئەڤڕۆ رۆلێ خۆ د ئاڤاكرنا مرۆڤی دا ناگێڕیت، ل شوونا وێ یەكێ ئەو نهایەكێ بێ لڤین و ماندی بێی بهێتە نووكرن؛ خۆ دوبارە دكەتەڤە.
ئەم هێژ زارۆكێن خۆ فێر دكەین، كا دێ چاوا ژین، د جیهانەكا كو دەرباس بوویە و ب سەرچوویە، و ئەم دودلین كو ل پێشبەری پاشەرۆژەكێ روی ب روی ببن، كو پێدڤی ب وێرەكییا زانین و رەوشەنیری یە و مە ژی ئەو وێرەكی نینە.
خواندنگەه ب لۆژیكا ئەقلێ دوهی د سەردەمێ دیجیتاڵ دا كو ب لەز دهێتە گوهۆڕین و پێشدكەڤیت برێڤە دچیت و پێزانین د بەرنامەیێن خواندنێ دا دكەڤنە سەرهەڤ، لێ ژ وان پرسیاران ڤالانە یێن هشیاریەكا رەخنەگرانە یا ئازاد دورست دكەن.
قەیران نە ب تەنێ د لاوازییا پەروەردەكرنێ و فێركرنێ دا یە، لێ د ترسا سیستەمی دایە ژ ئازادییا ئەقلی یە، ترسا ژ رەخنێ یە، ترسا ژ ئافرینەریێ یە و ترسا ژ دەركەفتنا نفشەكی یە؛ كو ژ رێبەر و سەركردەیێن خۆ كویرتر هزر بكەن.
ژ بەر ڤێ ئێكێ فێربوونا ژبەركرنێ وەكی ئامیرەك دمینیت و مخابن خەیال یەكەم تشتە كو ژ مێشكێ خواندكاران د پۆلێ دا دهێتە دەرئێخستن.
ئەڤڕۆ ئەم د قوتابخانەیێن بێ پەروەردە و بەرنامەیێن بێ واتە روی ب روی بووینە، ئەگەر ئەڤە بەردەوام بكەت، ئەم دێ پاشەڕۆژێ راستی نفشەكی بین كو هەمی تشتەكی د زانیت، ژبلی چ ژ خۆ نزانیت.
فەلسەفەیا پەروردەیی یا راستەقینە نە ژئامانجێ وێ یە كو ئەقلی تژی بكەت، لێ بەلێ بەرفرەهكرنا ئاسۆیێن قوتابیان ب ئامانج دگریت.
ئەو گوهداریكرنێ ژ قوتابیان ناخوازیت، لێ شیانێن هزركرنێ و جوداهیكرنێ دخوازیت.
وەكی «سۆكرات»ێ فیلۆسۆف گۆتی: «فێركرن نە تژیكرنا سیتلێ یە، لێ هەلكرنا ئاگری یە»، هەر وەكو د گۆتنەكا كوردی دا هاتی گۆتن:» من فێرە ماسی خوارنێ نەكە، من فێری ماسیگرتنێ بكە».
ئا وەسا دڤێت پەروەردە و فێركرن ل سەر ڤی نەمایی بن.
هەر وەسا فلۆسۆف «جان دیۆی» دبێژیت: ئەگەر ئەم ئەڤڕۆ هەر وەكی دوهی بهێینە فێركرن، ئەڤە ئەم دێ سبەهی یانكو پاشەرۆژێ ژ زارۆكێن خۆ دزین، ئەڤجا یێ كو ئاگرێ زانینێ د نفشێ خۆ دا هەلنەكەتن و ب گەر نەئێخیت، چارەنڤیسا خۆ بۆ تاڕیێ دهێلیت».
هەر لەوا ب فەر دزانم، كو دەستهەلاتێن هەرێما كوردستانێ، پەروەردە و فێركرنێ گرنگیەكا رادەبەدر پێ بدەت و بودجەیەكا ژ هەژی بۆ وی كەرتی تەرخان بكەت و رێزێ بۆ مامۆستای ڤەگەڕینیت و زانست و زانینێ ب كلیلا چارەسەرێ بزانیت ژ هەمی دەردێن جڤاكێ كوردستانێ تێدا دنالیت، چونكو داگیركەران ژبلی كو ئەردێ مە داگیركری یە، ئەقلێ كوردی ژی داگیركری یە.
هەردەم شەڕێ دورست ژی د ناڤخۆ دا بوویە، د ئەقلی دا یێ كو دوبارە دهاتە چێكرن، و د وێ روحێ دا بوویە یاكو دهاتە بەرنامە كرن و د وێ هشیاریێ دا یە یا كو هاتییە فۆرمەلەكرن كو دویڤەلانك و ترسنۆك، رادەستبوویی و بندەست بن.
هەر لەوا جڤاك تووشی شكەستنێ و دۆڕاندنێ دبن؛ دەما ئەقلێ وان ددۆڕیێت، نە دەما لەشكرێ وان دشكێت.
ئەڤجا ژ بۆ پاشەڕۆژەكا بەختەوەر، پەروەردە و فێركرن هێڤێنێ ئاڤاكرنا پاشەڕۆژا نفشێ داهاتی و ئاڤاكرنا دەولەتا كوردستانێ یە.
