دێ كه‌ت، دا دلێ خوه ل كوردان هین بكه‌ت
بلا بزانین و باوه‌ركه‌ین، دوژمنێ مه دێ چچكێ دایكا خوه ژێڤه‌كه‌ت، هه‌كه بزانیت دێ پێ سه‌ركه‌ڤیت و ده‌ستكه‌فتیێن كوردان ژێ ستینیت. به‌لكی گه‌له‌ك كه‌س د ڤێ نڤیسینێدا ل گه‌ل من نه‌بن، به‌لێ باوه‌ردكه‌م، دوژمنێ مه، دێ خوه د گه‌ل شه‌یتانی روونیت و پێكهێت، به‌س دا كوردان بشكێنیت.
وه‌زیرێ ده‌رڤه‌یێ عیراقێ، ئیبراهیمێ جه‌عفه‌ری، ده‌مێ پرێس كۆنفرانس ل گه‌ل هه‌ڤكارێ خوه یێ ئیرانێ دكر، گه‌رم بوو، راستیه‌كا ناڤ ژوورێن سیاسه‌تڤانێن ته‌ڤایا عه‌ره‌بان، نه‌خاسمه ئه‌و ده‌وله‌تێن عه‌ره‌بێن داگیركه‌رێن كوردستانێ ب ترك و ئیرانڤه، به‌ڕك ژ سه‌ر ڕاكر.
دیرۆكا نوو یا ڤی سیاسه‌تڤانی ل گه‌ل كوردان و پشتی ده‌وله‌تێن سۆزبه‌ند رژێما سه‌دامی بن گۆڕكری دبێژیته مه دڤیا قه‌ت باوه‌ریا خوه پێ نه‌ئینین، باشتره باوه‌ریا خوه ب شیعان نه‌ئینین. دڤیا ژ بیرا مه نه‌چیت و هه‌رده‌م ل به‌ر چاڤێن مه بیت ئیبراهیمێ جه‌عفه‌ری پشتی هه‌لبژارتنێن 2005، ده‌مێ بۆ سه‌رۆكوه‌زیریێ هاتیه به‌ربژاركرن هێشتا نه روونشتیه سه‌ر كورسیا خوه پێكۆلكر به‌رپێكه‌كێ بده‌ته كوردان، ئه‌و ژی ب سه‌خته‌كرنا (ته‌زویركرنا) سویندا ده‌ستویرێ یا پشتی ده‌ڤگۆتكرنا كابینا وه‌زیرا دهێنه خوارن. مالا خودێ ئاڤا هینگێ د. به‌رهه‌م سالح پێ حه‌سیا، نه‌هێلا ئه‌و ب سه‌ر كورداڤه بچیت. خالا دویێ یا دوژمنیا ئیبراهیمێ جه‌عفه‌ری بۆ مه زێده‌كری، ئه‌و بوو؛ ده‌مێ كورد بووینه رێگرێن وه‌رگرتنه‌ڤه‌یا ده‌ورا دویێ یا سه‌رۆكوه‌زیریێ.
د كابینا نوری كاملێ مالكی دا، یا نه ل سه‌ر خێرێ بنگه‌ڕ بووی، هه‌می پارتی و ئالیێن سیاسیێن شیعان ل سه‌ر هندێ د كۆكبوون حسه‌ینێ شه‌هرستانی دیساڤه ببیته وه‌زیرێ پێترۆلا عیراقێ چونكی وی كابرای ب دروستاهی دوژمنیا كوردان دكر و دكه‌ت. پشتی كوردان پێن خوه ل سه‌ر به‌ربه‌ندكرنا وی ژ وه‌زاره‌تا پێترۆلێ روكباندین ئه‌و كره جهگرێ سه‌رۆكوه‌زیری بۆ كاروبارێن بریێ (گاقه)، د ڤی جهیدا ئه‌وی وه‌زاره‌تا پێترۆلێ بڕێڤه‌دبر و جه‌نابێ وه‌زیری بخوه كه‌سێ ل به‌ر بانگێ وی نڤێژ نه‌دكر و نه‌دشیا بێی وی گاڤه‌كێ پاڤێژیت و گوستیرك بوو د تبلا شه‌هرستانی.
ل ڤێ دووماهیێ ده‌مێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ و یا به‌غدا دانوستاندنێن پێكهاتنه‌كێ دكرن وه‌زیرێ پێترۆلێ عادلێ عه‌بدولمه‌هدی رۆله‌كێ مه‌زن دابوو شه‌هرستانی و هه‌دامێ سه‌رپشكێ دانوستاندنا بوو، ل ڤان دانوستاندنا وه‌زیرێ پێترۆلێ دشیا شه‌هرستانی نه‌كه‌ته د ناڤ شاندێ دا، به‌لێپا ئه‌و نه‌كر، ئانكو وی ژی موییێ مه‌لكه‌موتی نیشا مه دا. عادلێ عه‌بدولمه‌هدی پێدڤی دانه‌نیاسینێ نینه.
پشتی پارتیا جڤاتا بلندا بسورمانی ل عیراقێ ل هه‌لبژارتنێن په‌رله‌مانێ 2005ێ هژمارا كورسیێن وێ بۆ په‌رله‌مانی دڤیا بده‌ست نه‌كه‌تی، ژ تێكه‌لیێن هه‌ڤالبه‌ندیا د گه‌ل كوردان لێڤه‌بوو و ئێكسه‌ر ل دووڤ هه‌تا و رێزێن سیاسه‌تا شیعه‌په‌رێسیێ چوو و كه‌سێ هومام حه‌مۆدی ژ وانا بوو یێن هه‌وێن مه‌زن دكرنه سه‌ر كوردان و حه‌تا ڤێ دووماهیێ سه‌ركێشێ وێ پارتیێ بخوه ژی نه‌كامیا كوردان دكر.
ئیبراهیمێ جه‌عفه‌ری وه‌زیرێ ده‌رڤه‌یێ عیراقێ د به‌رسڤا رۆژنامه‌ڤانه‌كی دا گۆت: ((ده‌رگه‌هێن مه بۆ داعشێ ب هه‌می هه‌دامێن وێڤه دڤه‌كرینه و ژبلی وێ ده‌رگه‌هێن مه بۆ هه‌ر ده‌وله‌ته‌كا هاریكاریێ بكه‌ت دڤه‌كرینه.. وه‌كی چینێ، سه‌ر سه‌ری و سه‌ر چاڤا بخێر بهێن)).
گۆتنا هه‌ر ده‌وله‌ته‌كا هه‌بیت ” پشتی گۆتنا داعشێ و پاشی دیاركرنا میناكا ده‌وله‌تا چینێ، ئانكویا وێ ئه‌وه جه‌عفه‌ری ده‌وله‌تا داعشێ ده‌ڤگۆت دكه‌ت (تعترف به) و قه‌بوول دكه‌ت هه‌بیت، ئه‌م دزانین هێشتا وه‌زیرێ ناڤهاتی ب دروستاهی حوكمه‌تا ده‌ڤه‌را كوردستانێ ده‌ڤگۆت نه‌كریه، چنكی ل مه‌راسیمێن داناندنا كابینا پشتی هه‌لبژارتنێن 2005ێ یا ده‌ڤه‌را كوردستانێ به‌رهه‌ڤ نه‌ببوو.
وه‌سا دیاره جه‌عفه‌ری گه‌له‌ك حه‌زدكه‌ت داعش ل مووسلێ بمینیت و ئه‌و هه‌ڤتخویبێ مه‌بیت و هه‌روه‌سا دێ بیته هه‌ڤباسكێ مه و نوكه هه‌ڤباسكه‌كێ ب ترسه وسه‌را هندێ جه‌عفه‌ری دێ ده‌رگه‌هێن دانوستاندنێ ل گه‌ل داعشێ نه به‌س هێلیته ڤه‌كری به‌لكی دێ هێلیته لتاق. ئه‌ز بخوه دوور نابینم، سبه‌هی حوكمه‌تا به‌غدا دگه‌ل داعشێ پێكبهێن و پێكڤه ل كوردان بده‌ن، گه‌له‌كا به‌رهزره سه‌رۆكوه‌زیرێ شیعه (مالكی) تێكگه‌هشتنه‌ك ل گه‌ل داعشێ هه‌بیت و رێ بۆ داعشێ هاتبیته خۆشكرن دا بشێن ب ساناهی مووسلێ بگریت.
ل ڤان رۆژان پشتی پێكۆل هاتیه‌كرن كومكوژیێن ده‌ڤه‌را شنگارێ و زوممارێ و ده‌شتا نه‌ینه‌وایێ وه‌كی نفشبراندن (جینۆساید) ژ لایێ ملله‌تێن ئێكگرتیڤه بهێنه قه‌بوولكرن، حوكمه‌تا به‌غدا به‌رده‌ڤكێ خوه نه‌هنارت و ڤێ نه‌هنارتنێ رێ ل به‌ر ده‌ڤگۆتكرنا جینۆسایدێ گرت، ئانكو ئه‌و رۆندكێن به‌ری نوكه ل به‌غدا بۆ ئێزیدی و فه‌لا هاتینه رێتن، رۆندكێن تیمساحی بوون و بۆ روومه‌تیا دنیایێ بوون و دره‌و بوون.
مرۆڤی حه‌ق هه‌یه پسیاركه‌ت؛ ئه‌رێ دێ ده‌وله‌تا ئیسلامی یا داعشێ چ هاریكاریا حوكمه‌تا عیراقێ كه‌ت هه‌كه ل گه‌ل جه‌عفه‌ری دژی كوردان شه‌ڕی نه‌كه‌ت و پرۆژێ ده‌وله‌تبوونا كوردان نه‌هه‌زقینیت؟ ئاخڤتنا وه‌زیرێ ده‌رڤه ده‌رێخستنا پلانه‌كا ڤه‌شارتیه ب خه‌له‌تیا گۆتنێ (خگأ لفڤی). دیاردبیت ده‌مێ وه‌زیر دا ئاخڤیت ئه‌زمانێ وی یا د دلێ ویدا ژێ دابچڕی. ئانكو د دلێ ویدا تشته‌كێ جودا ژ گۆتنا دا بۆ راگه‌هاندنێ بێژیت هه‌بوو و د مه‌ژیدا دلڤلڤی. وه‌دیاره به‌ختێ كابرای د گه‌ل كوردان یێ ره‌شه و زوی پلانێن وی ئاشكرادبن، ئان هند كورد نه‌ڤێن ڤێجا دشێن مه‌نجه‌له‌كا نیسكێ د زكێ خوه دا بحه‌وینیت به‌لێ پلانه‌كا ناڤێ كوردان تێدابیت خوه تێناگریت.
ما بۆچی نه؟ ب راستی ئایدیۆلۆجیا داعشێ و سه‌نتێن سیاسیێن عه‌ره‌بێن شیعه ژێده‌رێ هه‌ردویا ئێكه، ئه‌و ژی عه‌قل و كۆلتۆرێ عه‌ره‌بیه. چنكی ب ده‌هان شاهدێن هه‌ین دبێژن ئه‌و ده‌ستودانێ حه‌شدێن شیعی دگه‌ل عه‌ره‌بێن بێ ده‌سته‌لاتێن سوننه دكه‌ن سه‌د ده‌ستا ژ یێن داعشێ كمباختره. ئانكو هه‌ردو هزر و مرۆڤێ نه دگه‌ل وان قه‌بوولناكه‌ن.
هێژایێ وه‌زیرێ ده‌رڤه‌یێ عیراقێ نه‌شێن ده‌رگه‌هی ل داعشێ بگریت چنكی ئه‌قلێ رێبه‌رێ هزرا هه‌ردویا ژ رهه‌كێ دهێن و بهایێ مرۆڤی ل نك هه‌ردویا ئێكه. داعشێ خوه ب روییه‌كی نیشا مرۆڤایینیێ دا، به‌لێ حوكمه‌تا مه، یا شیعه سه‌ركێشیا وێ دكه‌ن، چه‌ند رێكخستنێن سه‌همداریێ (ته‌رۆرێ) ب خه‌لكێ ڕا به‌رداینه. چاما د ئیننه سه‌رێ عه‌ره‌بێن سوننه و كوردێن دویری ده‌ستێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ.
داخوازیا لێنه‌گرتنێ پێكۆله‌كه دا خوه پێ ژ راستیێ ڤه‌دزیت، نابیت كورد پێ بخاپیێن و باوه‌ركه‌ن چنكی ده‌ڤ و دل و ده‌ستێن وه‌زیرێ هێژا ئێك نینن و ڤێ جارێ دلی سه‌ر ژ ده‌ڤی ستاند. هه‌كه ب منه ئێدی ئه‌و داخوازا لێنه‌گرتنێ ب تویمه‌نه‌كێ ئیرانێ ئان لیره‌كێ تركی ئان سووری ئان ژی دیناره‌كێ عیراقی دڤیا نه‌هێنه‌كڕین. چونكو ئه‌ڤه پێكهاتنا ئیمزادكه‌ن دا خوه ژێ ڤه‌دزن و بجینه‌كه‌ن.
ڤێجا جه‌عفه‌ری دێ ده‌رگه‌هێن خوه بۆ داعشێ و ده‌یكا داعشێ و یێن وه‌كی داعشێ هه‌میا ڤه‌كه‌ت، ب شه‌رته‌كی كولا دلێ وی ل كوردان هینكه‌ن و یا گۆتی دێ كه‌ت. هه‌كه شیعه راستدبێژن دگه‌ل وێ گۆتنێ نینن، دڤیا هه‌ر ڤێ گاڤێ جه‌عفه‌ری ژ ناڤ حوكمه‌تا فیدرال بهێنه ده‌رخستن.
ئه‌ز دبینم كو گۆهڕینا سه‌نتا سیاسه‌تا حوكمه‌تا شیعێن عیراقێ ده‌ستپێكر و دێ هێنه بجیكرن. ل دژی كوردا و هێزێن هه‌ڤسۆز دێ هێنه ستێره‌كرن و شول پێ هێنه‌كرن و شیعێن عیراقێ قه‌بوولناكه‌ن سه‌رێ به‌رانێ دنیا مرۆڤخۆیێ (عه‌لمانیێ)، كو ئه‌ورۆپا و وه‌لاتێن ئێكگرتیێن ئه‌مریكانه، به‌رپێڕهێ ئیرانێ ل عیراقێ ته‌نگكه‌ن.
