كاره‌ساتا پشتى ده‌ستتێوه‌ردانا روسیا ل سوریێ

كاره‌ساتا پشتى ده‌ستتێوه‌ردانا روسیا ل سوریێ

57

ده‌ركه‌فتنا روسیا ل سه‌ر ده‌پێ شانۆیا سیاسه‌تا ناڤده‌وله‌تى ل ساڵا 1989ێ هێرڤه‌ و لاوازبوونا رۆلێ وێ ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ بوو سه‌ده‌ما هلوه‌شیانا سنوورێن چه‌ند ده‌وله‌تان و په‌یدابوونا چه‌ند ده‌وله‌تێن نوو ل نه‌خشێ ئه‌تله‌سا جیهانى( هلوه‌شیانا یوگسلاڤیا و چیكوسلوڤاكیا و ئێكه‌تیا سۆڤیه‌تى)؛ رۆژئاڤا ب سه‌رۆكاتیا ئه‌مریكا وه‌ك زلهێزه‌كا بێ به‌ڤڵ سه‌ره‌ده‌رى د گه‌ل ته‌ڤ كێشێن جیهانێ كرن و خوه‌ مینا پۆلیسێ جیهانى دا ناسكرن و هه‌ر سه‌رپێچیه‌ك وه‌ك هه‌ڕه‌شه‌ بۆ سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ و رۆژئاڤا پێناسه‌ دكر. بۆ سه‌پاندنا دیدا خوه‌ سلى ژ چ ئالاڤێن قانوونى و نه‌قانوونى نه‌كر و سنوورێن ده‌وله‌تان ب ساناهى به‌زاندن و ژ ئه‌نجامێ ڤێ سیاسه‌تا تاكڕوانه‌ و خوه‌سه‌پینه‌ر گرۆپێن توندڕه‌و هاتنه‌ مه‌یدانێ بۆ په‌رچدانا وێ سیاسه‌تێ و بڤى ره‌نگى بورجێن نیویوركێ و میترۆیێن له‌نده‌ن، پاریس و مه‌دریدێ بوونه‌ ئارمانجێن ڤان توندڕه‌وان. به‌رهه‌مێ سیاسه‌تا ئه‌مریكا و رۆژئاڤا ب گشتى توندڕه‌وێن ئیسلاما سیاسى و نه‌ته‌وه‌په‌رێسێن شۆڤینى ب زاخ ئێخستن و ڤه‌ژاندن و ئه‌ڤرۆكه‌ بوونه‌به‌ڵا سه‌رێ مرۆڤاتیێ و ڤان توندڕه‌وان هه‌موو سنوورێن ڕه‌وشتى و مۆرالى بن پێ كرن وهاوار هاوارا ئه‌مریكا و رۆژئاڤایه‌ كانێ دێ چه‌وان كارن ڤان توندڕه‌وان زه‌ربێنك و لغاف كه‌ن. هه‌ر ژبه‌رهندێ یه‌ ئه‌مریكا و رۆژئاڤا وه‌كو پێدڤى ل دژى ده‌ستتێوه‌ردانا روسیا ل سوریێ ده‌رنه‌كه‌فتن.
ڤه‌ خاندنا مه‌ بۆ دووباره‌ په‌یدابوونا روسیا ل سه‌ر ده‌پێ شانۆیا سیاسه‌تا جیهانێ دڤێت یا جودا بت و ب داخویانیێن نه‌رمێن سێرگى لافرۆڤى نه‌هێینه‌ خاپاندن؛ هاتنا روسیا ب ڤێ هێزێ ڤه‌ بۆ رۆژهه‌ڵاتا ناڤین ژبه‌ر چه‌ند سه‌ده‌مانه‌:
• پارستنا سنوورێن سایكس-پیكۆ نه‌.
• رێگرتن ل به‌ر نه‌خشێ ئه‌مریكا ئه‌وێ بۆ ڤێ ده‌ڤه‌رێ كێشاى.
• ڤه‌گه‌راندنا هه‌ژموونا خوه‌ ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ و داگرتنا وێ ڤاله‌هیا ژ لاوازبوونا وێ په‌یدا بووى ب تایبه‌ت ل رۆژهه‌ڵاتا ناڤین.
ئه‌ڤ هه‌رسێ سه‌ده‌مه‌ و چه‌ند سه‌ده‌مێن دن كو د ستراتیجیه‌تێ دا ته‌ڤ ل دژى ئه‌زموونا هه‌رێما كوردستانێ نه‌ و ڤه‌گه‌راندنا ده‌وله‌تێن مه‌ركه‌زیه‌ و هه‌ر ژبه‌رهندێ ئیران و عێراق و سوریا و هه‌تا راده‌كى توركیا ژى(به‌رى پۆتین بچیته‌ نیویۆركێ سه‌رۆكێ توركیا و ئیرانێ بانگهێشتى روسیا كربوون) خوه‌شحالیا خوه‌ بۆ ڤێ پێنگاڤا روسیا دیاركرن و هه‌تا گه‌هشته‌ وى ڕاده‌ى عه‌بادى د په‌یڤا خوه‌ دا ل باره‌گایێ یۆئێنێ چ به‌حسێ پێشمه‌رگه‌ى نه‌كه‌ت ل شه‌رێ دژى داعشێ و هه‌موو دزانن تنێ پێشمه‌رگه‌نه‌ وه‌ك هێزه‌كا خوه‌ڕاگر و چۆكشێن ل دژى داعشێ.
بێده‌نگیا رایه‌دارێن مه‌ بۆ ڤێ پێنگاڤا روسیا دێ ئه‌نجامێن گه‌له‌ك زیانبه‌خش ب خوه‌را ئینت و كاره‌ساتا كۆمارا مهاباد و 1975ێ دێ ب چاڤ وانڤه‌ یار گوزه‌ل بت، فه‌ره‌ مه‌ژى وه‌كو هه‌موو ده‌وله‌تێن جیهانێ شانا قه‌یرانان هه‌بت و پێكاهتى بت ژ ئه‌كادیمیك و بسپۆرێن بیاڤێ سیاسه‌تێ و ئابوورى و به‌رده‌وام شرۆڤێن سیاسى و پێشهاتان پێشكێشى رایه‌دارێن مه‌ بكه‌ت دا بشێن مه‌ ژ وان پێشهاتێن زیانبه‌خش بپارێزن و پاپۆڕا حكومه‌تا هه‌رێمێ ب ئێمناهى بگه‌هیته‌ مه‌یاڤى بێى زیان.

کۆمێنتا تە