كورد و هشیاره‌بوونه‌كا دره‌نگ!
وه‌كو دیار كو كه‌س هندی كوردان یێ هشیار نینه كان چ تێت روودان ل جیهانێ ژ به‌ر كو ژ لایه‌كی ڤه كورد بنده‌ستن و دخازن ئازاد ببن و سیاسه‌تا دنیایێ ژی گه‌له‌ك چ راسته‌وخۆ یان نه‌راسته‌وخۆ په‌یوه‌ندی برێڤه‌چوونا كێشا وان ڤه هه‌یه، ژ لایه‌ك دن ڤه گرفتاریێن سیاسی و له‌شكه‌ری و سیخوَراتی و بازرگانی و.. . هتد دووماهیێ كه‌تیه د ناڤا خاكێ وان دا و له‌وان ژ نێزیكڤه دناڤا كێش و ڤه‌كێشێن جیهانێ دانه. لێ گه‌له‌ك جهێ داخێ یه كو كه‌س ژ كوردان ژی نڤستی تر نینن ده‌ما دهێته سه‌ر ناڤخوه‌یا مالا كوردان. دوو به‌ره‌كیا وان د ڤی كاودانی دا كو بوویه بازارێ كێش و ڤه‌كێشانێ ل سه‌ر وان، ئه‌ڤجا چ ناوچه‌ی و چ ژی مه‌زهه‌بی یا دینی و یان ژی جه‌مسه‌رێن زلهێزێن دنیایێ كو دبنه رۆژئاڤا و رۆژهه‌لات.
نه ساناهیه بۆ ملله‌ته‌كی یان لایه‌نێن سیاسیێن ملله‌ته‌كێ بن ده‌ست مینا كوردان و ل ده‌ڤه‌ره‌ك وه‌سان ئالوز خه ئازاد و سه‌ربه‌خوه بهێلێت و بشێت به‌رژه‌وه‌ندیا خوه یا مللی بپارێزێت د ناڤا گێله‌شوَك و باهورێن سیاسیێن مه‌زن ئه‌ڤێن ئه‌ڤروَ ب سه‌ر دنیایێ دا ده‌رباس بن. كورد هه‌ر لایه‌كێ بگرن لایێ دن دێ دوژمناتیا وان بكه‌ت و ژ به‌ركو به‌رژه‌وه‌ندیا وی لای بده‌ستێن كوردانڤه وێ تێك بچت. بۆ نموونه گه‌ر ل سه‌ر ئاستێ ناوچه‌ی خوه بده‌یه دگه‌ل هێزێن سونی مه‌زهه‌ب كو سعودیه و توركیا و گه‌له‌ك وه‌لاتێن دن پشته‌ڤانیێ بۆ دكه‌ن ژ وانا ژی هه‌تا دگه‌هیته ئه‌مریكا و ناتۆ، ئه‌ڤه لایێ دن وێ په‌یوه‌ندێن خوه دگه‌ل ته سست و خاڤكه‌ت ئه‌گه‌ر هه‌ره‌شه‌یێن دۆژمنكاری ژی نه‌كه‌ت كو ئه‌وژی ئیران و هه‌ڤالبه‌ندێن وێنه و هه‌تا دگه‌هته روسیا كو ئه‌ڤروَ ب شێوه‌یه‌ك روَهن و ئاشكه‌را بوویه سه‌نگه‌ره‌ك دن ل ده‌ڤه‌رێ و دیسان دبیه‌ته ئه‌گه‌را په‌یدابوونا شه‌رێ سار گه‌ر بێت و ئه‌ڤ شه‌رێن ده‌ڤه‌رێ ژی بێن چاره‌سه‌ركرن و ئه‌زموونا شه‌رێ سار د ناڤ هه‌ردوو جه‌مسه‌رێن سار و گه‌رم دا بۆ ده‌مێ چل سالا و زێده‌تر كورد و گه‌له‌ك ملله‌تێن دی بوونه قوَربان، نه‌شیان پێنگاڤه‌كێ پاڤێژن. ئه‌ڤروَ گه‌له‌ك بزه‌حمه‌تره بۆ كوردان كو بكارن هێزه‌كا نه‌ته‌وی په‌یدا بكه‌ن ژ به‌ر كو نووكه بار ل سه‌ر شاخێن گایه و بۆ دره‌نگ بۆ ڤێ پێنگاڤێ؛ كوردان ده‌مه‌ك زێرین ژ ده‌ستا كو هه‌تا راده‌یه‌ك ئارامیه‌ك و پێشڤه‌چوونه‌ك دیار كه‌تبوو د ناڤا لایه‌نێن سیاسی دا و ئه‌گه‌ر ئه‌و ده‌رفه‌ت هاتبا فه‌راهم كرن، دبیت كورد ئه‌ڤروَ ل ڤێ ره‌وشێ نه‌بان كو هه‌ر پارته‌ك و كورێ بابێ خوه یان هه‌ر هه‌رێمه‌ك و ئه‌جه‌ندا خوه و لێك نزیك بوون گه‌له‌ك ئالوزتر لێ هاتیه، ژبه‌ر كو بریارێن ئه‌ڤروَ نه ژ هه‌ولێرێ و نه ژی قامیشلوَ و ئامه‌دێ ده‌ردكه‌ڤن به‌لكو بۆ ده‌هان بنگه‌هان فرێ دكه‌ن هه‌تا (ئوَكه‌ی) بده‌ستان ڤه بینن، ئه‌وژی پرانیا به‌رسڤان به‌داخه‌وه (نۆت ئوكه‌ی). وه‌كو دیار یا كو ئه‌ڤروَ ب سه‌رێ كوردان دهێت ئه‌زموونه‌كا چه‌ندین ملله‌تانه و گه‌له‌ك ملله‌ت وه‌لات ل دنیایێ ئێك ملله‌ت و ئێك خاك هه‌بوویه لێ وه‌لاتێن وان دابه‌ش كرینه ل سه‌ر بیرۆكێن سیاسیێن دنیایێ ئه‌وژی دیموكراسی كو سه‌ر ب رۆژئاڤا ڤه و هه‌ڤپشكی (كومونستی) كو سه‌ر ب رۆژهه‌لات ڤه‌یه. بۆ نموونه وه‌لاتێ ڤێتنامێ ئێك خاك و وه‌لات بوو لێ ده‌ما خه‌باتا سه‌رخۆبوونێ كری ل سالێن پێنچیان و شێستان كره دوو به‌ش یان ژی كوریا باكوور و باشوور. لێ قه‌ده‌را كوردا ئه‌ڤرۆكه نه سالێن پێنچی و شێستان و حه‌فتێیانه كو بخوَرتی هه‌رئێك ل په‌ی به‌رژه‌وه‌ندیا خوه لایێ هه‌ڤالبه‌ند بۆ خوه بپارێزت و بگه‌هنه قوَناغا رزگاربوونێ. دبێژن نه‌خشه‌یه‌ك نوو هه‌یه بۆ ده‌ڤه‌رێ به‌لكو ئه‌ڤه وه‌كو بیروَكه وه‌بیت لێ د جێ به‌جێكرنێ دا وێ چه‌وان بت ئه‌و پرسه‌كا گه‌له‌ك گرنگه بێت كرن و بجدی ل سه‌ر وه‌رن راوه‌ستان. نموونا چاره‌یا كێشا فه‌له‌ستێنی ل سالێن نۆتان ئانی سه‌رێ لێڤی كونفرانسا ئوسلویێ، لێ به‌داخه‌وه ئه‌ڤه پتر ژ بیست سالانه بسه‌رڤه‌چوو كێشه مینا خوه یا مای و هێشتا خه‌لك یێ نانێ خوه ب ئافكا وێ كێشێ دخۆن. ب ڤی ئاوای كورد به داخه‌وه هه‌ر ئالیه‌كێ خوه بده‌ن دگه‌ل خرابیێن وێ پترن ژ باشیان. هێزێن سیاسی یێن كوردان دگه‌ل جه‌مسه‌رێ رۆژئاڤا بن ل وی ده‌می وه‌رقه‌كا به‌رژوه‌ندیانه هه‌رده‌مێ ڤیان دێ بكارئینن و هه‌رده‌مێ ڤیان وێ روو یێ خوه ژێ لاده‌ن، ئه‌ڤه ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ و ل ئاستێ ناڤخۆیی هیچ رامانا وه‌لات پارێزیێ و وه‌فداریێ نامینت حكوومه‌ت و ملله‌ت ژ هه‌ڤ ددقه‌تن ژ به‌ر كو د ڤی سیسته‌می دا دیموكراسیا ساڤادا سیسته‌م ل سه‌ر بنه‌مایه‌ك زانستی و هه‌ڤسه‌نگی نا مینت ژ به‌ركو گه‌نده‌لی و گرۆپێن خوَدان بنه‌مال و زه‌نگین بێ قام ده‌رفه‌تێ بۆ خوه تێدا دبین و ل سه‌ر حسابا پرانیا گه‌لی. ژ لایێن دنڤه كورد خوه بده‌ن دگه‌ل لایه‌نێ جه‌مسه‌رێ رۆژهه‌لات كورد ژ لایێ جه‌مسه‌رێ رۆژئاڤا ڤه تێروریسته ئه‌و ده‌ڤه‌را ئه‌و لێ گه‌ر ب ئاڤ و ئاگر وه‌ره ژ ناڤ برن بۆ میدیا و سه‌رنجا خه‌لكێ رۆژئاڤا نه خه‌مه و پویته‌ی پێ ناده‌ن و دۆژمنكاریه‌كا تۆند ل دژی وان تێكرن، فه‌رموو بۆ نموونه ئه‌ڤه بۆ ده‌مێ چه‌ندین رۆژ و حه‌فتیانه ل باكوورێ كوردستانێ باژێر و باژێروَكێن وان كه‌تیه‌ن دبن دژوراترین هێرشێن ده‌وله‌تا تۆرك ڤه لێ كه‌ڕاتیا میدیا به‌ربلاڤا روَژئاڤا خوه بێده‌نگ كریه ل سه‌ر هه‌روه‌كو په‌زن تێنه كوشتن. ئه‌وژی ژ به چ؟ چنكو ئه‌و ستراتیژیا په‌كه‌كێ كریه رێباز بۆ خوه به‌رژه‌وندیێن جه‌مسه‌رێ گه‌رم ناهێن پاراستن. ب ڤی ئاوای هندی ملله‌تێ ته ل پشتا ته بیت باوه‌ری ب قوَربانی و دلسوزیا ته هه‌بیت هه‌تا راده‌یه‌كی ده‌نگێ ته ناگه‌هت چ درا ژبه‌ر كو لایه‌نێ ده‌سته‌لتدار ئه‌ڤروَ دگه‌ل ته نینه ول ایێ تو دگه‌ل ژی ئه‌و ب خوه نكارت ژ به‌ر ئارێشێن خوه هه‌ڤكاریا ته بكه‌ت.
بكورتكرنا بابه‌تی یان كوَمكرنا سه‌ر هه‌ڤ ئه‌ڤه كورد دره‌نگ هشیاربوون كو كێشا خوه یا مللی چاره بكه‌ن، ژبه‌ر هندێ ژی به‌ری سێ سالان من د بابه‌ته‌كی دا ئانی بوو زمان گه‌ر ئه‌ڤروَ ده‌وله‌تێ ئاڤا نه‌كه‌ی سوبه ژ بیره بكه! ژ به‌ر كو رێڤه‌چوونا ژیانا ئه‌ڤروَ نه یا مینا به‌رێ یه. مه‌ها ئه‌ڤروَ به‌لكو به‌راورد بكه‌ی دگه‌ل به‌ری سێ چه‌رخان ته‌مه‌ت سێ سالان گوهوَڕین چێ دبن ئه‌وژی ژ به‌ر گوهوَڕینا هه‌مه لایه‌ن ب تایبه‌تی یا تكنوَلوَژی كو كارتێكرنێ ل سه‌ر هه‌موو لایه‌نێ ژیانێ دكه‌ت. هه‌لبه‌ت نه مه‌ره‌م ئه‌وه ژ بابه‌تی كو كورد ده‌ستا ژ كێشا خوه به‌رده‌ن و دل سار بن، لێ هه‌تا ئه‌م بره‌نگه‌ك هه‌ڤچه‌رخانه بیر نه‌كه‌ین و راستیا نه ئینین زمان و ته‌نێ برێكێن حه‌زێ برێڤه ببه‌ین كارێن خوه ئه‌مێ پتر ژ ئارمانجێن خوه دوور كه‌ڤین و خوَساره‌تی ژی هه‌ر بارامه یه. له‌وان باشتره كو ل ڤی ده‌می “ئه‌گه‌ر كورد بۆ ئێك نه‌شێن ببن گول بلا نه‌بن ستری” و هه‌ر ئالیه‌ك ل دووف رێباز و ستراتیژیا خوه كار و خه‌باتا خوه بدومینت، ژ به‌ر كو راسیتا كێشا كوردا ئه‌ڤروَ بوویه دوو به‌رژوه‌ندی ئه‌گه‌ر نه بێژین سێ و چار لێ د ره‌وره‌وا سیاسیا دنیایێ دا دویماهیك و به‌راهیك هه‌ر دمینن دوو. له‌وان جڤاك و بزاڤا كوردان ژی مینا هه‌موو دنیایێ جڤاكه‌ك به‌رژه‌وه‌ندیێن جودا هه‌نه و هه‌ر لایه‌ك ل دووف بیر و رایێن به‌رژه‌وه‌ندیا خوه ببزڤت نوَرماله، هه‌رچه‌نده كو پره‌نسیپ هه‌ر یه‌كه لێ رێكا گه‌هشتنێ جودایه. گرنگ ئه‌وه رێكا هه‌ڤجودایێ نه‌بت دژاتیكرنا ئێك و دوو ژ به‌ر هشیاریا دره‌نگ وێ گه‌له‌ك و گه‌له‌ك دره‌نگتر لێ بت.
