ههرێم پشتی داعشێ بهر ب كیڤه؟!
ههلبهت بابهت گهلهك یێ بهرفرههه، ژ بهر كو پرس گهلهك تێدا ههنه ژ كیژان لایڤه پشتی داعشان، یا من د ڤێت بینم زمان و بێخمه ژێر بارێ هزری ئهوه كانێ سیستهم وێ كیژان كهسان ههلبژێرن بۆ رێڤهبرنا كاروبارێن سیاسی و ئیداری و جڤاكی، ژ بهر كو پشتی ههر شهرهكێ دۆمدرێژ یێ مینا شهرێ دژى رێكخراوا داعشان كۆمهكا مهزنا خورتان ب خینا خوه و خوها ئهنیا خوه وی شهڕی دكهن، دهما شهڕی قارهمانن، لێ دهما دبیته تهنای و رۆلێ رێڤهبرنا سیاسی و زانستی و رهوشهنبیری یان كو ئهم بێژین رۆلێ ئاڤاكرنا سیستهمهك سڤیل، گهلهك جاران ههر ئهو كهسێن خوه بۆ ئهڤرۆ كریه قوربان و زهحمهت برین دبنه مهزنترین رێگر د ئاڤاكرنا جڤاكهك سڤیل دا و دوور ژ گهندهلیێ ژ بهر كو دبیت ههتا رادهیهكی د حهق بن ژ بهر كو خوه ل دهمێ تهنگاڤیێ كره سهنگهر و ئامادهبوو خینا خوه برێژه بۆ پاراستنا گهلێ خوه. لێ دهما دبیته دهمێ ئارامبوونێ ئهو وهسان بیردكهت كو ئهوی ماندی بوون دیتیه و دڤێت ههر ئهو بیت ببیته رێڤهبهر و بهرپرس ل دهمێ ئارامیێ و ل ڤێرێ خاریا ستێركا خهباتا ئهو و گهل بۆ بزاڤی خار دبیت و كار و نهخشێ دادنن ههموو تێكهل و پێكهل دبه و دبیته ئهگهرا د ئێك نهگههشتنهكا بهربلاڤ و ل دووماهیێ دئێته شرۆڤهكرن گهندهلی و بێ یاسایبوونا سیستهمێ.
ههر دهما شهر كهته دهڤهرهكێ یان ناڤا وهلاتهكی، نه تهنێ قوربانی و خرابیا ئابووری و زیانێن مادی زیانێن ههره مهزنێن وی وهلاتی یان گهلینه بهلكو ئهو زیان گهلهك ژ هندێ كیرترن و بۆ دهمێن ههره درێژ ئهو گهل نكاره خوه ل سهر پیێن خوه راسته بۆ ئاڤاكرنا سیستهمهكێ كو مافێ مرۆڤی تێدا پاراستی به. ژ بهر كو ههر دهما شهر كهته ناڤا جڤاكهكێ وێ هێزا گوللێ و تڤهنگێ بهێزتر به ژ یا قهلهمی و یاسای. چنكی بۆ دهمێن درێژ وێ دهستهلات بكهڤه دهستێ وان كهسێن كو رۆلێ مێرخاسیێ دیتی و بووینه قارهمان د شهریدا، ههلبهت دهما دبه رۆژا ئارامیێ ئهو كهسێن رۆل دیتی وێ رۆلێ خوه د رێڤهبرنا سیستهمێدا ژی ببینن ژ بهر كو ههر كهس و ئهو ژی وێ حهقێ خوه بدهن كو رێڤهبرن بكهڤه دهستێ وان مینا ئهزموونێن مه و خهلكی یێن بهری نهو. خۆیایه ئهو قارهمان بۆ شهری یێ زیرهك بوویه و چاڤنهترس بوویه. لێ دبیت بۆ رێڤهبرنا سیستهمهكا سڤیل نه ئهو شیانێن هزری و پلهی ههبن ژ بهر كو ههتا رادهكی ئهو وێ ببه خودان ههستهكێ لهشكری و رهفتار و رێڤهبرنا كاروباران وێ ههر ب وی رهنگی برێڤه ببه یان ژی دبیت گهلهك جاران خوه بسهپینه و فشارێ بكاربینه كو یا ئهو دخوازیت وهره كرن، ئهگهر ژی ههر ئهون یێن بهری نوكه مه دهست نیشانكرین. ههلبهت ههر دهمێ گوللێ ل دهمێ خوه رۆلێ خوه دیت و قهلهم و یاسا ژی ل دهمێ خوه ل وی دهمی وێ نهخشه و پلان ل سهر بنیاتهك دروست برێڤهبچن، لێ گهر ههر ل ههردو دهمان فشار و دهستهلات خودان هێز خودان به ل وی دهمی جڤاكێ وێ بكهڤه دلتهنگیێدا و پستهپستا گهندهلیێ وێ وهره زمان و گهر بسهرخوه ژی ڤه نهبهن، لێ دلسۆزانه كارێ خوه ئهنجام نادهن و مینا بهریا نوكه وێ حوكمهت و جڤاك ژ ێك ڤهقتیای بن و دهورو بهر و نهحهز ژی وێ رۆلێ خوه یێ نهگهتیڤ بگێرین و ئاڤابوونا سیستهمهك دیمۆكراتساز وێ بهردوام د پاشكهتنێ دا به. لهوان گهلهك فهر ههرێم وهكو دهستهلات و گهل گهلهك بوێرهكانه ل سهر ڤێ خالێ راوهستێن و ئهزموونا نۆتان دوباره نهبیت و ههر كهس ژ لایێ خوه ڤه قهستا زانكۆیان بكه و ب رێیێن جودا جودا باوهرنامێن بلهز و بهز بدهستخوهڤه بینن ژ بهر كو د رۆژێن رهشێن شهری دا رۆل دیته و نوكه ببه خودان پلهدار. ههلبهت گهر كهسێ كری خودان شیانێن زانینێ و ئهزموون ههبیت ئهوی پیرۆز بیت ژ ههژیه لێ تهنێ من كریه و نوكه دڤێت ببم كهسهك كاریگهر و خودان مهنسب ئهو نه بیرۆكهكا تهندروسته وێ ببه رێگرهك د وهراربوون و ئاڤابوونا سیستهمهك سڤیل دا.
دبیت بابهت هنهكێ ئالۆز و ههستیاره بۆ وهرگێرانا هزری و لێ ئێك ژ خالێن ههره لاوازێن پارت و لایهنێن سیاسی لدهما خهباتا خوهدا كو د كاودانێن زهحمهت دا دچن ئهوه كو دهما دگههنه ئارمانجا خوه ل وی دهمی درووشمێ كو خهبات ژ بۆ كری ل بهر هندا دبه ژبهر كو دبیته دهمێ بهرههمی و خوارنێ، ئهڤجا كول و مل دكهنه بارا خوه و تهنێ مینا لایهنگیر و ئهندامێن خوه دئین و دهستهلاتێ دئێخنه د دهستێ واندا، ئهڤجا باش یان خراب ژ ههژی یان ههژی نه گرنگه یا گرنگه ئهوه د دهستێ وان دایه. لێ خهبات و درووشم ئهوه كو گهلهكێ ساخلهم و پر ئارامی و پێشكهفیتی ئاڤاكهن و یهكسانیهكا جڤاكی پهیدا بكهن. لهوان دهما گۆتن و كریار نهبن ئێك جڤاكه د كهڤیته دبن بارێ پهشێمانیێ و دلگرانێی و میكرۆبێ دوبهرهكیێ دا، رۆژ بۆ رۆژێ بهێزتر لێتێت و جڤاكهك نه ساخلهم ئاڤا دبیت و گهندهل د ناڤدا دبنه ربیته. بیرۆكا رێڤهبرنا سیستهمێ گهلهك بابهتهكێ ههستیاره و ب ئۆمێدین نهخشهك دروست بێت ههلبژارتن و جڤاك و حوكمهت مینا ئێكدهست كار بكهن بۆ پاشهرۆژهك گهشتر بۆ ڤی گهلێ گهلهك وهستایێ و ژ ههژی ژیان ئارامتر.