هه‌موو پیلان و گه‌فێن مالكى شكه‌ستن خواریه؟
خواندنه‌كا تێروته‌سه‌ل بۆ هه‌موو دژایه‌تیێن مالكى بۆ سه‌ر هه‌رێمێ!
ب كورتى ژ ئه‌نجامێ سه‌پاندنا ده‌ستهه‌لاتا سونه مه‌زهه‌ب, ب سه‌ر زوورترین پێكهاته كو مه‌زهه‌بێ شیعه‌یانه ب ده‌ستێ داگیركه‌ران بۆ ماوێ(82) سالان.
ئه‌ڤـ حوكمرانییا سه‌پێنه‌ر, ئێدى بو جهێ كه‌رب و كینه‌كا مه‌زن و هه‌ست ب مه‌غدوریه‌كا مافێ بده‌ست ڤه‌ئینانا ده‌ستهه‌لاتێ, و عیراقێ بتنێ ب وه‌لاتێ خوه دزانن.
چونكى هه‌ر ژ دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا عیراقێ, شیعه سونه‌یان تۆمه‌تبار دكه‌ن, كو داگیركه‌ران هوون یێن ئیناینه عیراقێ, و د ره‌سندا ئه‌ڤه نه وه‌لاتێ هه‌وه‌یه.
له‌و ڤێ مه‌غدۆریا قه‌ده‌را سیاسى و ده‌ستهه‌لاتێ و ناكۆكیێن تائیفى, هه‌ر ل سالا1921 ـ 2003 و هه‌تا ڤى ده‌مى, هه‌موو پێكهاته‌یێن عیراقێ ب تایبه‌ت كورد, د ئاگرێ شه‌رێ سونه و شیعه‌یان دا یێ ده‌ستهه‌لاتێ و تائیفى و ئایینى سۆتن.
له‌و هه‌ر ئێكسه‌ر پشتى كه‌تنا رژێمێ, ئێدى هه‌موو پێكهاته‌یێن عیراقێ د ژیانه‌كا گه‌له‌كا نه‌خۆشا سیاسى و جڤاكى و تاییفى دا دنالن.
هه‌موو سه‌رۆك وه‌زیرێن عیراقێ یێن ده‌ستهه‌لاتا شیعى پشتى 2003, ب تایبه‌ت جه‌نابێ مالكى شێوه‌یه‌ك ژ شێوه‌یان دژایه‌تییا ملله‌تێ كورد و هه‌رێمێ كریه, هه‌رده‌م پێكۆل كرینه كو بارودۆخێ هه‌رێمێ تێكبده‌ن و مافێ وان بخون.
ئه‌گه‌ر ئه‌م به‌حسێ مالكى بكه‌ین, كو دو خولان ئه‌و سه‌رۆك وه‌زیران بوو, هه‌ر چه‌نده به‌رى و پشتى سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ ژى دژایه‌تییا وى د به‌رده‌وامن به‌رامبه‌ر هه‌رێمێ.
بۆ نموونه رێگره‌كێ هه‌ره سه‌ره‌كى و مه‌زن بوو, بۆ نه‌جێبه‌جێكرنا به‌ندێ(140) ژ دستوورێ عیراقێ, كو بریار بوو هه‌تا 31/12/2007, وه‌كو دووماهی ماوه بۆ راپرسیێ.
چونكى ل گۆر برگا (22) ژ كارناما به‌رنامێ حوكمه‌تا مالكى یا خولا ئێكێ, كو وه‌سا بریار بوو ئه‌ڤ به‌نده بهێته جێبه‌جێكرن, لێ مخابن ئه‌ڤـ به‌نده پێشیلكر.
لێ ئه‌ڤرۆ ئه‌ڤـ ده‌ڤه‌ره پێشمه‌رگێن كوردستانێ ب خوینا خوه سنوورێن به‌ندێ (140) نه‌خشه بۆ كێشا و ده‌ست نیشانكرن كو د وارێ كه‌توارى و سیاسی دا هاته جێبه‌جێكرن و بوونه ده‌ڤه‌رێن كوردستانى, نه‌خاسمه ل گۆر وى پرۆتوكولێ هاتینه‌كرن و ئیمزاتكرن د ناڤبه‌را وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ى و ئه‌مریكا دا ل12/7/2016.
پشتى كورد ڤێ جارێ رازى نه‌بووین بۆ خولا سیێ, جه‌نابێ مالكى ببیته سه‌رۆك وه‌زیران, ئێدى مالكى ب ته‌مامى وه‌كو شێرێ بریندار لێهات.
و هه‌تا ڤى ده‌مى ئێدى ب ئاشكرایى و ب فه‌رمى دژایه‌تییا هه‌رێمێ دكه‌ت, له‌و هه‌ر ئێكسه‌ر ل وى ده‌مى هێزه‌ك پێكئینا ب ناڤێ هێزا دیجله و ئینا سنۆرێ به‌ندێ (140) ب تایبه‌ت سنۆرێ پارێزگه‌ها كه‌ركووكێ.
سنوور و ساتر لێدان به‌رامبه‌ر پێشمه‌رگیێن كوردستانێ, و ب نیازبوون شه‌ره‌كێ ل گه‌ل هه‌رێمێ و پێشمه‌رگان بكه‌ن, پاشان كا چاوا هاتن وه‌سا چوون ڤه ژى.
چونكى ل گۆر ده‌ستوورێ عیراقێ, شه‌ر ل گه‌ل پێشمه‌رگه‌ى دچارچووڤێ عیراقێ دا, ب ته‌مامى شه‌ره‌ك ناڤخوویه و نه‌دروسته.
هه‌ر بۆ زانیین هه‌رده‌م و گاڤـ, مالكى و جه‌ماعه‌تیێن وى پێشمه‌رگان ب میلیشات وه‌سف دكه‌ن.
به‌لێ بلا ئه‌و بزانن, كو پێشمه‌رگه د هه‌موو شۆره‌ش و دیرۆكا ملله‌تێ كورد دا, نه‌خاسمه پشتى بزاڤا رزگاریخوازیا ملله‌تێ كورد ل سالا 1961 هێزه‌كا رێكخستى بوویه, كو هه‌رده‌م به‌رگرى ل ده‌ستكه‌فت و مافێن ملله‌تێ كورد كرینه ل دژى دكتاتۆران.
و هه‌تا نوكه ژى ل گۆر دستوورێ عیراقێ, پێشمه‌رگه هێزه‌كا دستوورى و رێكخستیه د چارچووڤێ ده‌وله‌تا عیراقێ دا, ل گۆر به‌ندێ (141) سه‌باره‌ت ئه‌و بریار و یاسایێن په‌رله‌مانێ كوردستاتێ ده‌رباره‌ى پێشمه‌رگان.
نه‌خاسمه به‌ندێ (117) بڕگا (1), و به‌ندێ (121) بڕگا (1ـ2)و ب تایبه‌ت برگا (5).
پاشان مالكى هه‌ر یێ به‌رده‌وام بوو ل سه‌ر پیلان و گه‌فێن خوه و یێ ب به‌هانه بوو به‌رامبه‌ر هه‌رێمێ, سه‌ره‌رایى هه‌ریمێ ب كورتى پشتى كه‌تنا رژێمێ، عیراق یا راگرتى و هه‌رده‌م ب ئاشتبوونێن نیشتیمانى و كه‌لتۆرێ پێكڤه‌ژیانا سیاسى و پرسا حوكمه‌تێن هه‌ڤپشك و سیسته‌مێ فیدرالى.
چونكى ئه‌گه‌ر ب هیڤیا وان بۆ ناكۆكیێن وان یێن سیاسى و تایفى با، هه‌ر وه‌كو مه ل ده‌ستپێكێ ژى گۆتى, به‌س ره‌بێ ته دزانیت نوكه عیراق یا چاوا بوو, ئه‌و ره‌وشا نوكه عیراق تێدا دا هه‌ر ئێكسه‌ر پشتى 2003 ده‌ست پێكه‌ت.
ئه‌ڤجا پاشان مالكى رابوو, ب قورتكرنا بودجا هه‌رێمێ ل شواتا سالا 2014, ژ بۆ هندێ بارودۆخێ هه‌رێمێ یێ دارایى تێكبده‌ت و ئابلۆقێ بدانیت سه‌ر هه‌رێمێ.
چو پێنه‌ڤێت ئه‌ڤه ژى به‌روڤاژى به‌ندێ (111ـ112) ژ دستوورێ عیراقێ, سه‌باره‌ت مافێ هه‌رێمێ یێن خوزایى, چونكى دستوورى ئه‌و مافێ دایه هه‌رێمێ په‌ترۆلا خوه بفرۆشیت.
دیسا مالكى د داخویانیه‌كێ دا ل9/7/2014ێ, هێرش كره سه‌ر هه‌ولێرێ و ب مالا به‌عسى و تیرۆرستان ل قه‌لم دا, پاشى هه‌رێمێ ب توندترین شێوه به‌رسڤا وى دا.
ل بیرا منه ل11/7/2014, من د گۆتاره‌كێ دا بۆ رۆژنامێ, ب جوانترین و ب به‌لگه به‌رسڤا مالكى دابوو, ب كورتى به‌غدا ل رێزا چارێ دهێت ب گه‌نده‌لیێ, به‌غدا مالا هه‌موو تیرۆرستێن جیهانێ یه, و كۆما مێرسه‌ر به‌غدا ب خرابترین جهـ دبینیت ل سه‌ر روویێ ئه‌ردى, به‌غدا ل رێزا سیێ دهێت ب سزایێ سێداره‌دانێ, به‌غدا خرابترین وه‌لاته ب كوشتنا رۆژنامه‌ڤانان, به‌غدا رێیا هه‌ژاریێ30%, به‌غدا ل رێزا ئێكێ یه ل وه‌لاتیێن عه‌ره‌بى سه‌باره‌ت ب پێشیلكرنا مافێ ژنان, به‌غدا …هتد
خۆیایه كو مالكى جێبه‌جێكار و نوونه‌رێ ده‌وله‌تا ئیرانێ یه ل عیراقى, سه‌باره‌ت هه‌موو پیلان و رێكێن دژایه‌تیا كوردان و هه‌رێمێ.
له‌و ئیرانێ فشاره‌كا ئێكجارا مه‌زن خسته سه‌ر مالكى و كوتله‌یا وان یا زۆرینه ل په‌رله‌مانى, ژبۆ ده‌نگدان و ده‌ركرنا یاسایا ده‌سته‌یا حه‌شدا وه‌ته‌نى.
ب راستى ل 26/11/2016, ئه‌ڤ یاسایه هاته ده‌ركرن, مه‌ره‌م ژى ژ پێكئینانا حه‌شدا نه‌ته‌وى نه‌ك داعشه, به‌لكو پێشمه‌رگه و هه‌رێمه.
چونكى ئه‌وا جهێ پسیارێ بۆچى د ڤى ده‌می دا ئه‌ڤ یاسایه هاته ده‌ركرن, ئه‌ڤه د ده‌مه‌كێ دایه داعش یا به‌ره‌ڤ نه‌مانێ ڤه دچیت.
و مه‌ره‌م ژ پێكئینانا ڤێ حه‌شدا شه‌عبى, بۆ ژناڤبرنا داعشێ یه، چونكى ل 13/7/2014, فه‌رمانا ڤێ هێزێ هاتیه‌كرن.
هه‌ر بۆ زانیین, پشتى ده‌ركرنا ڤێ یاسایێ, بۆ ماوه‌یه‌كێ گه‌له‌ك كێم, حه‌شدا نه‌ته‌وه‌ى قاعیده‌كێ خوه ب ژمارا هه‌كه شاش نه‌بم (13) هزاران دانا ده‌ردورێن كه‌ركووكێ.
و چه‌ندین جاران, شه‌ر د گه‌ل پێشمه‌رگان كرینه و سه‌نگه‌ر لێداینه و گه‌ف لێكرینه, لێ هه‌رێم و پێشمه‌رگه بێ منه‌ت بووینه و نه ترساینه.
و بۆ جارا دووماهیێ ل هه‌فتییا بۆرى, مالكى د دیاره‌كێ دا ل گه‌ل رۆژناما ئه‌خبار یا لوبنانى, ئاخفتنیێن ژ به‌ژن و بالا خوه زێده كرینه, و گۆتبوو كوردان مافێ ریفراندومێ نینه, له‌و دڤێت وان راوه‌ستینیین, و هه‌كه پێدڤى كر دێ هێزى به‌رامبه‌ر وان بكارئینین.
د به‌رامبه‌ر دا هه‌ریمێ ب توندترین داخۆیانى به‌رسڤا مالكى دا و گۆت ریفراندوم مافێ ملله‌تێ مه‌یه و ئه‌و مه‌یدان ل وێرێ خوه تاقى بكه.
ل دووماهیێ ئه‌گه‌ر ئه‌م بڕگه بڕگه و به‌ند به‌ند به‌رێ خوه بده‌ینێ و ل سه‌ر براوه‌ستین, دێ بینین جه‌نابێ مالكى پێشیلكاریا چه‌ندین به‌ند و بڕگێن دستوورى كرینه یان بوویه رێگره‌كێ ب هێز.
د پێداچوونه‌كا ب له‌ز دا, بۆ من دیار بوو ب كێماتى مالكى پێشیلكاریا ڤان به‌ندێن دستوورى كرینه, به‌ندێن (7ـ9ـ14ـ37ـ62ـ110 بڕگا 2ـ111ـ127ـ131ـ132).
هه‌ژى گۆتنێ یه, مالكى بۆ عیراقیان ب خوه ژى یێ نه باشه, وه‌كو هه‌رده‌م دژى مافێن سونه‌یان و پرسا ته‌همیشكرنا وان د ناڤ سازیێن حوكمه‌تێ و ئینانا داعش بۆ سنۆرێ ده‌ڤه‌رێن سونه‌نشین.
و دزینا مالێ شه‌عبێ عیراقێ و پێكۆلیێن وى یێن به‌رده‌وام بۆ كۆده‌تایا له‌شكرى بۆ سه‌ر حوكمه‌تێ و بده‌ستڤه ئینانا ده‌ستهه‌لاتێ.
ژ نوو پاش بلا هه‌موو سه‌ركردیێن عیراقێ ب تایبه‌ت یێن شیعه‌یان, ئێدى زمانێ كه‌فێ و هه‌ره‌شێ نه‌ما, كه‌س ژ كه‌سێ ناترسیت و چه‌رخ چه‌رخێ ماف و لێكتێگه‌هشتنێ و دیالۆگێ یه.
