NO IORG
نووترين نووچه
Authors Posts by ئه‌حمه‌د عارف ئامێدي

ئه‌حمه‌د عارف ئامێدي

ئه‌حمه‌د عارف ئامێدي
25 POSTS 0 COMMENTS

5

ئه‌حمه‌د عارف ئامێدى
راسته‌ باوه‌ریا مه‌ ب جێبه‌جێكرنا قانوون و سیسته‌مان یێن كو دبنه‌ هۆیێ ئاڤاكرنا هه‌رێمێ ب ره‌نگه‌كێ شارستانى و پێشكه‌فتى، كو رێز ل قانوونێ و سیسته‌مان بهێته‌گرتن و بێى ڤێ چه‌ندێ دێ گێله‌شۆیه‌ك په‌یدا بیت و ماف دێ هێنه‌ خوارن، چونكو وه‌به‌رهێنان پارچه‌كا سه‌ره‌كى یه‌ ژ سیسته‌مێ دیمۆكراسى، لێ ده‌مى قانوونه‌ك یان سیسته‌مه‌ك ڤه‌بڕینا ماف و به‌ڕژه‌وه‌ندیێن ته‌خه‌كا ملله‌تى بكه‌ت، پێدڤیه‌ ل سه‌ر لایه‌نێن په‌یوه‌ندیدار شڕۆڤه‌كرنا شیانێن راستڤه‌كرنا ڤان قانوونان بكه‌ن ب رێیا ئالیێن قانوونى و ته‌شریعى یێن تایبه‌تمه‌ند و به‌رهه‌ڤكرنا وه‌لاتیان ب چاره‌سه‌ركرنا ئاریشه‌یێن وان..
چونكو ئه‌و قانوونێن ژیان رێكخستین نه‌كه‌ قانوونێن ئاسمانینه‌ كو نه‌هێنه‌ گوهارتن، لێ قانوونێن به‌رهه‌ڤى راستڤه‌كرنێنه‌، چاوا ل گه‌له‌ك وه‌لاتێن شارستانى دبیت، له‌ورا پێدڤیه‌ هنده‌ك قانوونێن سه‌رده‌م بهێنه‌ ئافراندن بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا گوهارتن و هه‌ڤڕكیكرنا گه‌نده‌لیێ و رۆتینێ و برێڤه‌برنا كاروبارێن خه‌لكى ب وى تشتێ پاراستنا رێز و كه‌رامه‌تا بهایێن ده‌م و كه‌سایه‌تیا وه‌لاتیان، نه‌مازه‌ كو نها تووشى گه‌فلێكرنان بووینه‌ ل ده‌مێ وه‌لاتى قه‌ستا ئۆفیسێن حكوومى دكه‌ن، له‌وا نووكرن و گوهۆرین د هزار ئۆرگانسازیا حكومى دا گه‌له‌كا گرنگه‌، چونكو بنیاتێن ئاڤاكرنا نشتیمانى یا دیمۆكراسى بهێز دئێخیت و گه‌رم دكه‌ت و مافێن وه‌لاتیان ژ به‌رزه‌بوونێ دپارێزیت.
ده‌ستوور ئه‌ڤرۆ پێدڤى هنده‌ك سه‌رراوه‌ستیانانه‌ كو ب هوورى هزر و راستڤه‌كرن تێدا بهێته‌كرن و یا ژ هه‌موو جۆرێن حه‌نكداریێ و گه‌نده‌لیێ پاراستى بیت، ئه‌ڤ چه‌نده‌ ژى سیسته‌مه‌كێ دادوه‌رى قانوونى یێ خۆرت و بهێز دهێت و پێدڤیه‌ ل سه‌ر په‌ڕله‌مانێ هه‌رێمێ ڤان ته‌شریعاتان ئه‌كتیڤ بكه‌ت یێن قۆتكرنا هه‌موو جۆرێن گه‌نده‌لیێ دكه‌ت و لێپرسینا گه‌نده‌لچیان ب توندى دكه‌ت، چونكو ته‌شریعكرنا قانوون و سیسته‌مێن هه‌ژى بۆ هه‌موو ئۆرگانان یێن سه‌ر ب چاڤدێریكرن و دویڤچوونێ و نه‌زاهه‌تێ ڤه‌ ب هنده‌ك به‌خشكرن و پێچێبوونێن هه‌ژى هه‌بن داكو بكاریت شه‌ڕێ ڤان دیارده‌یان بكه‌ت یێن وه‌كو مه‌ترسیدارتین جۆرێن تیڕۆرێ دهێنه‌ هژمارتن، و ل دووماهیێ دبێژین چه‌ندى قانوون د به‌رژه‌وه‌ندیا وه‌لاتیان و جڤاكى دا بن و ب ره‌نگه‌كێ گشتى و ب رێیا رۆخاندنا رۆتینێ و گه‌نده‌لیێ، هینگى دێ په‌یوندى ژى ب سیسته‌مێ دیمركراسیێ ڤه‌ خۆرت بیت و ژانێن ملله‌تى و حوكمه‌تێ ژى كێمتربن كو حوكمه‌ت ل جهێ خوه‌ د خزمه‌تكرن و په‌یوه‌ندیكرنا وه‌لاتیان دا بیت و هه‌ردو ب هه‌ڤرا ئێكگرتى بن، نه‌ك حوكمه‌ت ل جهه‌كێ فه‌رمانكرنێ بیت و ژێكڤه‌قه‌تیانێ، له‌و ئه‌م دێ گه‌هینه‌ لۆتكه‌یا سیسته‌مێ دیمۆكراسى یێ كو دێ بنیاتێن ئاڤاكرنا نشتیمانى بۆ هه‌رێمێ ب ره‌نگه‌كێ گشتى خورتتر لێكه‌ت.
و/ ئه‌ڤرۆ

22

ئه‌حمه‌د عارف ئامێدى
رۆژ بۆ رۆژ ئه‌م ل هه‌رێما كوردستانێ پتر پێدڤى به‌لاڤكرنا ڤیانێ و لێبۆرینێنه‌ ل ناڤا ته‌ڤا خه‌لكى، و ل ژێر هنده‌ك ده‌رزێن سیاسى یێن ل ناڤ هێز و لایه‌نێن سیاسى دا و تایبه‌ت ژى ل ده‌سپێكێن پێكئانینا حوكمه‌تان و ل ده‌مێ پرۆسه‌یێن هه‌لبژارتنان یان په‌یدابوونا ئاریشه‌كا رۆژانه‌ ل سه‌رانسه‌رى هه‌رێمێ، ژبه‌ر هندێ ئه‌ڤرۆ ئه‌ڤ ئه‌ركێ نشتیمانى و یێ ره‌وشتى دكه‌ڤیته‌ سه‌ر ملێن مه‌ هه‌میان بۆ پتر ئاڤه‌دانكرنا هه‌رێمێ ب وى شێوه‌یێ ل گه‌ل ژیوارێ مه‌ و یێ ده‌وروبه‌رى مه‌ دگونجیت و بلندكرنا ناڤێ هه‌رێمێ ل جیهانێ، كو كار بۆ نه‌هێلانا په‌رژانێ كه‌ربوكینێ د ناڤبه‌را خوه‌ ب خوه‌ دا بكه‌ین، وه‌كو رۆخیانا دیوارێ په‌رلینێ، ئه‌ڤ ڤیان و لێبۆرینه‌ ئه‌ڤرۆ پێدڤى ب رۆژ و هه‌یڤ و هه‌یامانه‌ دا بكارین ب ئاشتیانه‌ ل ناڤ رووبه‌رێن هه‌رێمى دا بژین، ئه‌م دكارین ب سه‌ربۆرا خوه‌ تۆڤێ ئه‌ڤێ ڤیانێ و لێبۆرینێ ل سه‌رانسه‌رى ئه‌ردى بهاڤێژین و به‌لاڤه‌ بكه‌ین، چونكو ئه‌ڤرۆ رێك نێزیكتر بووینه‌ ژ دوهى كو ده‌نگ و سیمایێ مه‌ بگه‌هیت و ناڤوده‌نگیا مه‌ ده‌نگڤه‌ بده‌ت، ئه‌ڤ ئێكه‌ ژى نه‌ئه‌وه‌ دێ ب نڤیسینێ یان ئاخفتنێ هێته‌ دى، به‌لێ ئه‌و هه‌ست ژ ناڤا ره‌هوریشالێن مرۆڤى ده‌ردكه‌ڤیت، مرۆڤێ نه‌رمونیان و هیڤیدار كو ئه‌شقا ئه‌ردێ هه‌رێمێ د دلێ وى دا هه‌بیت، بكارین سه‌قایێ هشك و توند بكه‌ته‌ بایه‌كێ فێنك و هوین، واته‌ ئه‌و كه‌سێ وه‌لاتپارێز حه‌زژ هه‌رێما خوه‌ بكه‌ت، دڤێت ژدل كار بكه‌ت و به‌ند و هشكاتیا هه‌ست و نه‌ستێن مرۆڤاتیێ بشكێنیت، وى ده‌روونێ داگرتى ژ ره‌هێن توندیێ كو ژ ئه‌نجامێ هنده‌ك دۆخێن نه‌ خوازارو په‌یدا بووین و بوویه‌ سه‌ده‌ما زێده‌بوونا فشارێن ده‌روونى ل سه‌ر هه‌ڤوه‌لاتیێ هه‌ژار ل ناڤبه‌را ده‌مه‌كى ویێ دى دا ژ به‌ر وان كاودانێن ئه‌م دبینین، و بده‌ستڤه‌ئینانا وان كه‌سان به‌ر ب رێیا راست كو هه‌ر كه‌سێ خوه‌دى ماف مافێ وى پێ بهێته‌ دان!، ئه‌ڤرۆ گه‌له‌ك ژ كوڕێن هه‌رێمێ به‌حس ل هندێ كه‌ن كو ئه‌و حه‌ژ هه‌ریمێ ناكه‌ن و ژیبوونا وان یا كێمه‌ و بهانه‌یان دئینن، كو وه‌لاتى چو بۆ وان پێشكێش نه‌كریه‌ ژ به‌ر قه‌یرانان یان بێكاریێ و رێژه‌یا هه‌ژاریێ و هه‌لویستێن گه‌نده‌لیێ ل گه‌له‌ك جهان، ئه‌ڤه‌ ژى دبیته‌ هۆیى ژێكژێكبوونا وه‌لاتى، و ئه‌ڤ كێم ژیبوونا هه‌نێ ل ناڤا ده‌روونا هه‌ر مرۆڤه‌كى دا په‌یدا دبیت ده‌مێ تووشى ڤان هه‌مى فشاران و ده‌رده‌سه‌ریان دبیت!. به‌لێ دبێژم كو گه‌له‌ك ژ گه‌لین دونیایێ ئه‌ڤ جۆره‌ ئاریشه‌ و قه‌یرانه‌ هه‌نه‌ ژ هه‌ژاریێ و گه‌نده‌لیێ و شه‌رێن ناڤخوه‌، به‌لێ مه‌ نه‌بهیستیه‌ كو ئه‌و گه‌لین هه‌نێ كه‌رب ژ وه‌لاتێن خوه‌ ڤه‌دبن و چو خێره‌ك و به‌رقه‌راریه‌ك بۆ وارێ نه‌ڤین!.
ئه‌ڤرۆ ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیوارى سه‌ربۆرا هه‌رێمێ پێدڤى ب میدیایه‌كێ هه‌یه‌ هه‌مى ڤالاهیێ دابگریت ل ده‌ف ئه‌ڤێ ته‌خا جڤاكى، كو نه‌هه‌ما هنده‌ك رێكخراو بن بۆ ناڤێ خوه‌ و چنینا هنده‌ك مالیه‌تێ ژ كیستێ حوكمه‌تێ یان ژ هنده‌ك لایه‌نێن ده‌رڤه‌ ل سه‌ر كیستێ كارى یان كارێن خێرخوازى، به‌لێ د ناڤه‌رۆك و ئه‌جینده‌ دا به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌تن. ئه‌وا ئه‌م ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیوارى دبینین، فه‌ره‌ رۆژانه‌ و حه‌فتیانه‌ مه‌ ده‌سپێشخه‌رى د پڕانیا تۆڕێن میدیایى دا هه‌بن و هه‌مى رێكخراوێن كاریگه‌ر و وه‌زاره‌تێن ده‌وله‌تێ و جڤاتێن پارێزگه‌هان كو زمانێ لێبۆرینێ و ڤیانێ بوه‌شینن ب ره‌وشه‌نبیره‌كێ كو هه‌مى ب هه‌ڤرا ل ناڤ ده‌زگه‌هێن میدیایێ و خواندنگه‌ه و ئۆفیس و كارگه‌هان به‌لاڤه‌ بكه‌ن، واته‌ په‌روه‌رده‌كێ كو هه‌مى پێكڤه‌ وه‌كو تاك و وه‌كو كارمه‌ندێن فه‌رمى كو ئه‌ڤى تۆڤێ خومالى یێ نیازپاكیێ بوه‌شینن، بزانن خوه‌ دوورخستن ژ گیانێ كه‌ربوكینێ و به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌ت تشته‌كى ل نفشێن داهاتى زێده‌ ناكه‌ن ژ بلى داكه‌فتنێ و پاشكه‌فتنێ، چونكو ئه‌ڤینا وه‌لاتى د ناڤبه‌را خه‌لكى دا پێدڤى ب ئافراندنا “ڤیانێ” یه‌ و پێدڤیاتى ماكا ئافرینێ یه‌، ئه‌رێ ما كى ژ مه‌ پتر وه‌كو هه‌رێما كوردستانێ پێدڤى ب ڤێ ڤیانا پاكه‌ یا كو ناڤا ره‌هوریشالێن مرۆڤى دا بچیته‌ خار.
و/ ئه‌ڤرۆ

28

ئه‌حمه‌د عارف ئامێدى
پشتى بۆیه‌رێن سالا 2003و هه‌تا ئه‌ڤرۆ هه‌رێما كوردستانێ یا بوویه‌ وه‌كو باخچه‌كێ ل نیڤا بیابانێ و ماله‌كا مه‌زن بۆ هه‌مى پێكهاتى كێمینه‌یان و نه‌ژادان و ئایێنێن عیراقى، به‌لكو بوویه‌ ماله‌كا ئارام بۆ وه‌لاتێن هه‌ڤسوى و یێن ب ره‌خ هه‌رێمێ ڤه‌ وه‌كى سووریێ و ئیرانێ و یێَن دیتر ژ وه‌لاتێن گه‌لێن وان ب زۆرى قه‌ستا ڤێ مالا مه‌زن دكه‌ن ژ به‌ر ئارامیێ و سه‌قامگیریا سیاسى و ل سه‌ر هه‌مى ئاستێن ژیانا گشتى .
هه‌مى كه‌س دزانن پشتى بۆیه‌رێن رۆخیانا رژێما پێشین عیراقا نوو چاوا ژیایه‌ ئه‌و عیراقا دهێته‌ ناسین ب حوكمه‌تا ناڤه‌ندێ د سیاسه‌ت و حوكمه‌تێن جۆره‌ و جۆر دا كو حزبێن ده‌ستهه‌لاتى ل عیراقێ كرین وه‌كو ئه‌یاد عه‌لاوى و نوورى مالكى و حه‌یده‌ر عه‌بادى و عادل عه‌بدولمه‌هدى، هه‌ر ئێك ژ وان نێرینا خوه‌ هه‌بوو، چو ره‌هه‌نده‌كێ سیاسى بۆ خزمه‌تكرنا گه‌لێ عیراقێ ب گشتى ب هه‌موو پێكهاتێن خوه‌ ڤه‌ نه‌بوو!
به‌لكو ئه‌و یا دوور بوو ژ سیاسه‌تێن نه‌یێن نۆرمال بۆ ژیوارێ حوكمه‌تان بخوه‌ دیتین ئێك ل دووڤ یا دیتر، كو پشتبه‌ستن ل سه‌ر هێزا خوه‌ یا سه‌ربازى دكر و ل گۆر نێرینا وان بۆ ڤى په‌یره‌وى و تشتێ ب سه‌رێ عیراقێَ هاتى ژ بۆیه‌رێن داعش و ته‌كفیریان و ئه‌وێن بازرگانیێ ب ئایینى دكه‌ن، و مه‌ره‌م ژێ حزبێن ئایینى یێن كو ئایین و ئیسلام یا ژێ بێگونه‌ه هه‌تا رۆژا ـ یوم الدین ـ چونكو یاریێن خوه‌ ب مه‌ژیێ ڤى گه‌لێ هه‌ژار دكه‌ن ب رۆمان و چیرۆكێن ئایینى ژ ئاشۆپى!به‌لكو گه‌له‌ك ژ وان ڤێ هێزَ ب لایه‌نى َ ماددى ڤه‌ گرێدده‌ن و ب دروستى ژى یێ ئه‌منى!, له‌ورا دبێژمه‌ ڤان هه‌میان و یێن مینا وان، كو هه‌وه‌ شكه‌ستن ب ده‌ستڤه‌ئینا و ب ڤان سیاسه‌تان ل ژێر وان كاودانێن هه‌وه‌ تێدا ده‌ستهه‌لاتى ل عیراقێ كرى، ئه‌ڤه‌ ژى نه‌ك ئاخفتنا منه‌، به‌لكو یا هه‌وه‌ یه‌ و سیاسه‌تێن هه‌وه‌ یێن خرابناك و ل سه‌رى ژى یێ سه‌ركێشیا هه‌وه‌ دكه‌ت ژ سیاسه‌تمه‌داران و دامه‌زرێنه‌رێن ڤان حزبان، واته‌ دگه‌له‌ك ژ ڤان دانوستاندنان و دیداران دا هه‌نه‌ ب زه‌لالى گۆتین كو. مه‌ شه‌كه‌ستن بده‌ستڤه‌ئینایه‌ و ئه‌م نه‌ دهه‌ژی سه‌ركێشیكرنا عیراقێینه‌!.
ئه‌ڤرۆ ژى ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیواى ــ حوكمه‌تا ناڤه‌ندى یا د بوهاره‌كا نوو دا دژیت كو دبیته‌ حوكمه‌تا كازمى هه‌ر ژ ده‌مێ وه‌رگرتنا وى بۆ پۆستێ سه‌رۆك وه‌زیران، كو، چه‌ندین ئاسته‌نگ و به‌ربه‌ست و ده‌یندارى و وێرانكاریه‌كا گشتى ب خوه‌ڤه‌ دیتیه‌ ل ناڤا هه‌مى بیاڤێن ژیانێ و ل سه‌ر هه‌مى ئاستێن ژیانێ كو هه‌مى ژى میراسێ سیاسه‌تێن پێشین یێن شه‌كستینه‌، به‌لكو 90% ژ حزبان یێن كو كازمى به‌ربژاركرین، ئه‌ڤرۆ یێن ره‌نگه‌كێ ئاشكرا ل دژى وى رادوه‌ستن و ل پشت په‌رده‌یان، ب ئه‌جینده‌ و ده‌ستێن ڤه‌شارتى كار دكه‌ن ژۆ رۆخیانا حوكمه‌تا وى كو پتریا گه‌لێ عیراقێ ئه‌ڤرۆ په‌سنینا وێ دكه‌ت، چونكو ئه‌و شیا ل ناڤا ڤى ماوه‌یێ كورت شیا گوهۆرین و گاڤێن باش بهاڤێژیت كو حوكمه‌تێن به‌ریا وى نه‌شیابوون بكه‌ن، لێ وه‌كو دبێژن ده‌ستێ ب تنێ ده‌نگ ژێ ناهێت، واته‌ پتریا هێزێن سیاى یێن كازمى به‌ربژار كریین ئه‌ڤرۆ بووینه‌ دوژمنێن وى ژ به‌ر مه‌ره‌مێن خوه‌ و حزبێن خوه‌ یێن تایبه‌ت ل سه‌ر كیستێ گه‌ل و ئێكبوون و پێشڤه‌چوونا عیراَقى.
ئه‌ڤرۆ ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیواى هنده‌ك هه‌نه‌ دبێژن كو سه‌ده‌ما لاوازبوونا وه‌لاتى ژ ئه‌نجامێ نه‌بوونا (له‌شكره‌كێ راست و دورست )ـه‌، دبێژین راسته‌ چو له‌شكرێن دورست نینن، چونكو له‌شكرێ نها له‌شكره‌كێ تایفى یه‌ و سیاسه‌تكرى یه‌ بۆ ئه‌جینده‌یێنده‌ره‌كى كار دكه‌ت و بۆ حزبێن ئایینى ل سه‌ر كیستێ خزمه‌تا گه‌لێ عیراقێ، ئه‌ڤ له‌شكرێ نها كارى ب ئه‌جینده‌یێن ده‌ره‌كى دكه‌ت و وه‌لاتێن هه‌ڤسوى و مه‌رجه‌عیاتان و حزبێن سه‌ركردێن ڤى له‌شكرى ژێگرتین بۆ ڤى پۆستى و یێ دیتر، ئه‌ڤ ژیوارێ ره‌وشا له‌شكرێ مه‌یێ ئه‌ڤرۆ یه‌ ب مخابنى ڤه‌.
ل ڤێره‌ وه‌كو وه‌لاتیه‌كێ عیراقى دبێژمه‌ ئه‌ڤان هه‌مى كه‌سێن دوهى هوون مێهڤانێن هه‌مى پارێزگه‌هێن هه‌رێمێ بوون، و ئه‌ڤرۆ هوون ل دژى سیاسه‌تا هه‌رێمێ راوه‌ستاینه‌ و برینا قووتێ گه‌لێ هه‌رێمێ و ل سه‌ر هه‌مى ئاسته‌كى ب رێیا ده‌نگدانا هه‌وه‌ ل سه‌ر مافێ هه‌رێما دستووى و بۆدجه‌یا گشتى، به‌لكو مووچه‌یێن گه‌لێ هه‌رێمێ دبڕن، دبێژمه‌ هه‌وه‌، فه‌ره‌ ل سه‌ر هه‌وه‌ خوه‌ چاك بكه‌ن و حزبێن خوه‌ و خه‌ونێن هه‌وه‌ یێن نه‌ساخ و به‌رژه‌وه‌ندیێن هه‌وه‌ یێن تایبه‌ت.
ب مخابنى ڤه‌ هه‌مى سیاسه‌تڤانێن عیراقێ ئه‌ڤرۆ مێڤانێن دارگرانن ل سه‌ر دلێ وه‌لاتێن هه‌ڤسوى و یێن كه‌نداڤێ عه‌ره‌بى، به‌رژه‌وه‌ندى و سامانێن مالیه‌تێ هه‌نه‌ ل وێرێ و هنده‌كان ژى ئاكندجیبوون و ره‌گه‌زنامه‌ هه‌نه‌و …هتد. بۆ نموونه‌ هه‌ر كه‌سێ سه‌ره‌دانا ئیماراتێن وه‌لاتێ ئیماراتا عه‌ره‌بى بكه‌ت و چاوا پێشكه‌فتیه‌، ئه‌ڤ ئیماره‌یا بچووك د ڤان سالێن كێم دا و بوویه‌ هێزه‌كا ئابوورى یا جیهانىـ دبیًَژم، شه‌رمزاری یه‌ هوون لێ دگه‌ریێن و پێشكه‌فتێ و ئاڤه‌دانیێ و شاستارنیێ لێ دبینن سه‌ره‌راى هندێ كو وان ب تنێ 30% ژ داهاتیێ عیراقێ ژى نینه‌ ژ نه‌فتى َو ئاڤێ و ئه‌ردێ چاندنێ و مێشكى و .. هتد. لێ مخابن پتریا حزبێ، عیراقێ هه‌ڤركى و هه‌ڤدژیا كوردستانێ و گه‌لێ كوردستانێ دكه‌ن، چونكو ئه‌م هه‌رێمه‌كین پێشكه‌فتن و ئاڤه‌دانى د هه‌مى بیاڤان دا مه‌ ب خوه‌ڤه‌ دیتیه‌ ژ به‌ر وان سیاسه‌تێن حه‌كیمانه‌ یێن كه‌سێن ده‌ستهه‌لاتیێ لێ دكه‌ن، راسته‌ مه‌ چو فرۆكه‌ و موفاعه‌لات نینن، لێ مه‌ رۆه‌شت و بیروباوه‌رى و خوه‌قوربانى هه‌یه‌ بۆ خزمه‌تكرنا ئه‌ردێ كوردستانێ.، ل دووماهیێ دبێژم:هه‌مى كورێن گه‌لێ عیراقێ و هه‌رێمێ ب ره‌نگه‌كێ تایبه‌ت دخوازن ب ئازادى و ئارامى بژین ل ژێر جڤاكه‌كێ پێشكه‌فتى خوه‌دى بنه‌ما و ره‌وشتێن دیمۆكراتیك یێن راست و ته‌ڤاڤ بۆ پێكڤه‌ژیانا برایانه‌ یا ساخله‌م د ناڤبه‌را حوكمه‌تا ناڤه‌ندى و یا هه‌رێمى ل ژێر ئاڤاكرنا سازیێن به‌رهه‌مدار داكو بگه‌هینه‌ وان گه‌لێن دیتر یێن گه‌هشتیێ، و هه‌ر ئه‌ڤه‌یه‌ عیراقا نوو یا فیدرا بۆ وێ یا پێدڤى ب مخابنى ڤه‌. . و په‌یڤینه‌كا دیتر هه‌یه‌ بۆ رۆژێن داهاتى.
و/ ئه‌ڤرۆ

82

ده‌رباره‌ی ده‌رزا سیاسی و ئاراسته‌یا تڤه‌نگێن كوردستانی بۆ سینگێ برایان ل شوونا هندێ كو به‌رێ وان بده‌نه‌ سینگێ دوژمنی و تیرۆرستان، ئه‌ڤه‌یه‌ گه‌له‌ك ژ دوژمنێن كوردستانێ په‌سنینا وێ دكه‌ن، لێ گه‌لێ مه‌ و هه‌می هێزێن سیاسی یێن كوردستانی د كاروباران گه‌هشتینه‌ و مه‌ هینگی تام كریه‌ ژه‌هرا وێ، لێ ئه‌وا چووی چوو ئه‌م كورێن ئه‌ڤرۆینه‌، پشتی روودانێن سالا 2003 و هه‌تا نها هه‌می هێزێن سیاسی ل هه‌رێمێ كار دكه‌ن بۆ ئارامیا هه‌رێمێ كو ببیته‌ ده‌وله‌ته‌ك ب راستی و هه‌تا نها ل سه‌ر ئه‌ردی دوور ژ نه‌رێنیێن رابۆرین، ل ڤێره‌ ئه‌ز بۆ هه‌میان دیار دكه‌م یا سه‌رۆكێ هه‌رێمێ گۆتی كو هه‌كه‌ خودێ نه‌كه‌ت و شه‌ره‌ك د ناڤبه‌را برایان دا بهێته‌ و ل كوردستانێ، ئه‌ز دێ كوردستانێ ب جه هێلم، ئه‌ڤه‌ ب خوه‌ ئاگه‌هیه‌كه‌ بۆ هه‌ر كه‌سێ حه‌ز ژ ئاخا كوردستانێ بكه‌ن و عه‌شق بكه‌ن و كاری ب هه‌ستیاریا نیشتمانی بكه‌ت، چونكو دیرۆك دلۆڤانیێ نابه‌ت ب هه‌ر كه‌سێ زیانێ بۆ گه‌لێ مه‌ بخوازیت و ل ژێر به‌رژه‌وه‌ندی و ئه‌جینده‌یێن وه‌لاتێن هه‌ڤسوی كاربكه‌ت ل سه‌ر كیستێ به‌رژه‌وه‌ندیا گشتی، چونكو گه‌لێ مه‌ ته‌حه‌مولا گه‌له‌ك ده‌رده‌سه‌ریان كریه‌ كو چیایێن كوردستانێ یێن خورستی ته‌حه‌مولێ ناكه‌ن، ئه‌ڤرۆ ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیواری ئه‌م د ناڤ مه‌ترسیدارتیرین ئه‌زموونێ را دبوورین كو بگه‌هینه‌ خه‌ونا خوه‌ و بكه‌ینه‌ كه‌تواره‌ك ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیواری ب رێیا كارگرنێ ب هووری و بابه‌تیانه‌ بۆ رزگاركرنا ئارمانجان و ژكارخستنا پیلانێن دوژمنێن كوردستانێ و ب تایبه‌تی ئه‌وێن كێم وه‌كو هنده‌ك كه‌نالێن ئه‌سمانی و میدیا داكه‌فتی ل ڤێره‌ و وێراهه‌نێ، واته‌ فه‌ره‌ ل سه‌ر مه‌ پرانیا شێوازێن ئه‌قلانی وه‌ربگرین بۆ راوه‌ستان ل به‌رامبه‌ر وان داخویانیان و رۆژنامه‌ و داخوازیێن به‌ر ب ئازراندنا فتنی ڤه‌ دچن و ساخكرنا ژێكدووراتیێ و دابه‌شكرنا هه‌رێمێ بۆ دو ئیداران و برینا هنده‌ك پارچێن هه‌رێمێ ب هه‌رێمه‌كێ ل نیڤا هه‌رێمێ یان ئێكا دیتر ب فتنه‌یێن گه‌نی یێن ب مخابنیڤه‌ هنده‌ك خوه‌دی به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌ت په‌سنا وێ دكه‌ن، ل سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیا گشتی یا هه‌رێمێ، ئه‌ڤرۆ ئه‌ركه‌كێ نشتیمانی یه‌ ل سه‌ر ملێن مه‌ گه‌له‌ك ژ به‌ره‌پێدانان ل سه‌ر ئه‌ردی پێشكێش بكه‌ین پێكڤه‌ كاربكه‌ین بۆ دامه‌زراندنا ڤێ ده‌وله‌تێ ب ئه‌ڤان خالێن ل خارێ:
1. فه‌ره‌ ل سه‌ر كاری ب رژدی بكه‌ین ل ژێر سیهوانا حوكمه‌تا هه‌رێمێ و ئێككرنا هه‌می تێكۆشینان پێخه‌مه‌ت پاراستنا گه‌لێ مه‌ و ئێكرێزیا نیشتیمانی ژ هه‌می فتنه‌یان چو ده‌رباره‌ی ره‌وشا مه‌ یا ناڤخوه‌ ل نیڤا حوكمه‌تا هه‌رێمێ یان ل گه‌ل حوكمه‌تا ناڤه‌ندێ و ل هه‌مان ده‌می فه‌ره‌ ل سه‌ر مه‌ رێزێن خوه‌ ب هێز بێخین ل گه‌ل وه‌لاتێن هه‌ڤسوی.
2. فه‌ره‌ ل سه‌ر مه‌ ب ره‌نگه‌كێ قانوونی و فه‌رمی كاربكه‌ین و په‌یره‌وه‌كێ سیاسی یێ حه‌كیمانه‌ ئه‌نجامبده‌ین ده‌رباره‌ی راگه‌هاندنا ڤێ ده‌وله‌تێ ل گه‌ل چاوانیا كاری ل گه‌ل وه‌لاتێن دیتر یێن جیهانێ و تایبه‌ت یێن هه‌ڤدۆست و ل سه‌رێ وان ژی یێن مه‌زن بۆ په‌سنا ڤێ سه‌ربخوه‌بوونێ، واته‌ فه‌ره‌ ل سه‌ر مه‌ شێوازێن گه‌ره‌نتی وه‌ربگرین ژ ڤان وه‌لاتێن مه‌زن ده‌رباره‌ی راگه‌هاندنا ڤێ سه‌ربه‌خوه‌بوونێ.
3. فه‌ره‌ ل سه‌ر هه‌می حزبێن سیاسی یێن ل نیڤا هه‌رێمێ كارێ خوه‌ دكه‌ن كو هوشدارببن ژ دوژمنێن كوردستانێ یێن بزاڤێ دكه‌ن فتنه‌ و ده‌رزان بچینن همبه‌ری مالا كوردی، واته‌ فه‌ره‌ ل سه‌ر مه‌ ئه‌ڤرۆ پتر ژ پێشتر كاری بكه‌ین ب به‌رسینگرتنا ڤان نه‌ساخیان، چونكو ئه‌م تووشی ڤان فتنان بووینه‌ خودێ نه‌كه‌ت، دێ بیته‌ رۆخیانه‌ك بۆ هه‌می تشتێ مه‌ ب د رێژیا ڤان سالان ئاڤاكری.
3. فه‌ره‌ ل سه‌ر په‌رله‌مانێ كوردستانێ ئه‌ركێن خوه‌ ب ره‌نگه‌كێ عه‌قلانی ئه‌نجامبده‌ن كو بگونجیت ل گه‌ل ژیواێ گشتی ژ به‌ر وێ به‌رژه‌وه‌ندیا گرێدای ره‌وشا ناڤخوه‌یی و ده‌ره‌كی و وه‌رگرتنا پێرابوونێن پێدڤی ل دژی هه‌می جۆرێن فتنان و چاندنا ره‌هێن جودابوونێ ل ناڤ ڤی په‌رله‌مانی ژ به‌ر وێ پیرۆزیا هه‌یی كو نوونه‌راتیا گه‌لێ مه‌ ل هه‌رێمێ.
ل ڤێره‌ دبێژم گه‌ره‌نتی و سه‌ركه‌فتن و ئێكبوونا هه‌رێمێ د ئێكبوون و ره‌ وشه‌نبیریا گه‌لێ مه‌ دایه‌ ل دۆر سه‌ركرداتیا وێ ب رێیا هه‌ڤگرتا تێكۆشانان د هه‌می بارودۆخان دا پێخه‌مه‌ت به‌رگریكرنێ ژ ئێكرێزیێ و ئه‌نجامدانا خه‌ونا پێشین كو ببیته‌ كه‌تواره‌ك بۆ ئارمانجا مه‌ یا مه‌زن.
و: ئه‌ڤرۆ

159

ئه‌م ئه‌ڤرۆ ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیواری ل سه‌رانسه‌ری هه‌رێمێ د ئێك ژ هوورترین و مه‌ترسیدارترین قووناغێن دیرۆكی دا دبۆرین، ژ به‌ر وان روودانێن دهێنه‌ پێش ل سه‌رانسه‌ری عیراقا نوو و هه‌رێم ب ره‌نگه‌كێ تایبه‌ت، نه‌خاسمه‌ پشتی سه‌ره‌دانا دووماهیێ یا سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی بۆ ئه‌مریكا و هنگاریا و چیك، واته‌ ئه‌م ئه‌ڤرۆ یێن تووشی زنجیره‌كا ململانێن دژوار دبین یێن راسته‌خوه‌ ژ لایه‌كی ڤه‌، ژ لایه‌كێ دیڤه‌ ژی هنده‌ك فشارێن نه‌راسته‌وخوه‌ هه‌نه‌ دپڕن ژ ره‌هه‌ندێنه‌ كاودانێن ناڤخوه‌یی چو ده‌رباره‌ی عیراقا ئێكگرتی ب ره‌نگه‌كێ گشتی و هه‌رێمێ ب تایبه‌تی ژ وان بۆیه‌رێن گه‌رم بۆ راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی و دیالۆگ ل گه‌ل دوله‌تێن جیهانێ ب رێیا ڤان سه‌ردانان، یانژی ب رێیا په‌یوه‌ندیان و نڤیسینگه‌هێن دیپلۆماسی یێن كو دهێنه‌ هه‌ژمارتن وه‌كو مافه‌كێ ره‌وا بۆ كوڕێن گه‌لێ مه‌ ل سه‌رانسه‌ری هه‌رێمێ ژ به‌ر وان ده‌سكه‌فتێن مه‌ ل سه‌ر ڤی ئه‌ردێ پیرۆز هه‌ین، هه‌ر دیسا ژ ڤان كاروباران ژی ژ بینات و فاكته‌رێن مه‌ ب له‌ز دئێخن كو خه‌ونا ده‌وله‌تێ راگه‌هینین، چونكو ئه‌مین خوه‌دی زمان و ئه‌رد و گه‌ل و دین و دیرۆك و سامانێن سروشتی یێن بێوینه‌، هه‌ر دیسا ژ ڤان كاروباران ژی فاكته‌رێن راگه‌هاندنا ده‌وله‌تێ بۆ هه‌ر گه‌له‌كی ژ گه‌لێن جیهانێ، ژ بلی وێ ئێكێ كو ئه‌م ب خوه‌ ده‌سهه‌لاتیا خوه‌ برێڤه‌دبه‌ین هه‌ر ژ سالا 1991 و هه‌تا نها.. له‌ورا دبێژم رۆژ بۆ رۆژ ناسناما شێوه‌كێ نێڤده‌ولی بخوه‌ ڤه‌ دگریت، چونكو ئه‌م ده‌وله‌ته‌كین د نیڤا ده‌وله‌ته‌كێ دا، ئه‌ڤێ چه‌ندێ ژی دوژمن به‌ری دۆستی دانپێدانێ پێ دكه‌ت، دیسا هه‌می گه‌لێن جیهانێ ژی دزانن ژ به‌ر وان بنیات و فاكته‌رێن ناڤخوه‌یی كو هه‌می جیهان سه‌رسۆرمان كریه‌ ژ به‌ر وێ هه‌ڤگرتنا نشتیمانی یا ل سه‌ر ئه‌ردێ كه‌تواری، مه‌ گه‌له‌ك پێكهاته‌ هه‌نه‌ كو ڤی كیانێ و ڤێ ده‌وله‌تێ پێكدئینیت، ئه‌و ژی ئه‌ڤه‌نه‌:
1. ئه‌م ملله‌ته‌كین حه‌ز ژ ئاشتیێ دكه‌ین باوه‌ریێ ب ئازادیێن ملله‌تان دئینیت و بریارا چاره‌نڤیسی و رێزگرتنا مافێن مرۆڤان و ب هه‌ر دو ره‌گه‌زان ڤه‌، مه‌ د ڤی بیاڤی دا گه‌له‌ك دیده‌ڤان ژی هه‌نه‌ ل ڤان راستیان.
2. گشت ملله‌ت ل هه‌رێمێ رێزێ ل سه‌ركره‌ و حوكمه‌تێن هه‌رێمێ دگریت یێن حوكم ل هه‌رێمێ كرین پشتی روودانێن سالا 2003 و هه‌تا نها، ل هه‌مان ده‌می ژی ئه‌م رێزێ هه‌می ملله‌ت و حوكمه‌تێن جیهانێ دگرین و مایێ خوه‌ د كاروبارێن وان یێن ناڤخوه‌یی دا ناكه‌ین.
3. گه‌لێ مه‌ یێ ب هه‌سته‌ و ره‌وشه‌نبیره‌ و كاری دكه‌ت د ناڤ چارچووڤێ بنیات و ئه‌عرافێن دیمۆكراتی دا دكه‌ت ل ژێر سیهوانا قانوونێ، واته‌ ئه‌م ل دژی هه‌ر تشتێ قه‌ده‌غه‌ینه‌ كو هێلێن سۆر ل دژی مرۆڤاتیێ هه‌مێی كو خودێ ته‌عالا
ل سه‌ر ڤی ئه‌ردی پیرۆز كری، واته‌ ئه‌م ل دژی هه‌می مه‌حره‌ماتێن ده‌ولینه‌ و كاری دكه‌ین ل گۆر قانوونێن نه‌ته‌وێن ئێكگرتی.
4. مه‌ ئه‌ڤرۆ ل هه‌رێمێ چه‌ندین نڤیسینگه‌ه هه‌نه‌ ل وه‌لاتێن جیهانێ كو ئه‌و ژی ل شوونا (كونسلخانانه‌) نه‌، ژ بۆ نوونه‌راتیكرنا هه‌رێمێ ل وان وه‌لاتان، ل هه‌مان ده‌می ژی مه‌ ل هه‌ولێرا پایته‌خت چه‌ندین كه‌ه‌نسلخانه‌ هه‌نه‌ و ژ وان ژی ده‌وله‌تێن مه‌زن، ئه‌ڤه‌ بخوه‌ ژی دانپێدانه‌كه‌ ب گه‌لێ مه‌ یێ كو رۆژ بۆ رۆژ دیمه‌نێن جوانتر دده‌ت بۆ گه‌لێن جیهانێ.
5. ل ده‌مێ راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی ل پاشه‌رۆژێ دێ پشتبه‌ستنێ دانینه‌ سه‌ر خوه‌ بخوه‌، یان ژی ل سه‌ر وه‌لاتێن دۆست یێن رێزێ ل گه‌لێ مه‌ دگرن چونكو دیرۆركا خوه‌ هه‌یه‌ و هه‌مه‌ خێروبێر هه‌نه‌ یێن نه‌هێنه‌ هه‌ژمارتن وه‌كو (ئه‌رده‌كێ باش یێ چاندنێ، شوونه‌وار، گه‌شتوگوزار، ل دووماهیێ ژی نه‌فت) ژ بلی وزه‌یێن كوڕێن هه‌رێمێ كو چو كێمتر نینن ژ گه‌لێن وه‌لاتێن پێشكه‌فتی، واته‌ ئه‌ڤ هه‌می خێراته‌ دێ مه‌ كه‌ته‌ ئێك ژ ده‌وله‌تێن پێشكه‌فتی ل ده‌ڤه‌رێ.
6. خالا هه‌ستیار و جه‌وهه‌ری بۆ دامه‌زراندنا ده‌وله‌تێ (ناسناما نوو) یا مه‌یه‌ كو ناڤێ وێ ((پێشمه‌رگه‌یه‌)) واته‌ ناڤێ پێشمه‌رگه‌ی بوویه‌ ناڤه‌ك كو هه‌می ده‌وله‌تێن دیهانێ شانازیێ پێ دبه‌ن، چونكو ئه‌م هه‌می یێن شه‌ری ژپێش مرۆڤاتی دكه‌ین ل دژی نه‌زانین و تاراتیێ كو نه‌ دینه‌ك و نه‌ مه‌زهه‌به‌ك هه‌نه‌ ئه‌و ژی داعشن یێن خرابی ل ئه‌ردی كرین ب رێیا كریارێن وان یێن ئاینه‌ك و مه‌زهه‌به‌ك، ئه‌م ئه‌ڤرۆ ده‌مێ گه‌شت دكه‌ینه‌ وه‌لاته‌كێ جیهانێ ئه‌م شانازیێ دبه‌ین ب ئه‌وا پێشمه‌رگه‌ی پێشكێش كری ژ قوربانیانه‌ بۆ هه‌می دونیایێ.
7. سه‌نگا دامه‌زارندنا كیانێ كوردی ئه‌و ژی داخوازه‌كا
مللی یه‌ و دانانا فشارێ ل سه‌ر په‌رله‌مان و حوكمه‌تا هه‌رێمێ رۆژ بۆ رۆژێ و فه‌ره‌ ل سه‌ر په‌رله‌مانی و حوكمه‌تا هه‌رێمێ هه‌می پێرابوونێن قانوونی یێن پێدڤی بۆ راگه‌هاندنا ڤی كیانی و ده‌وله‌تا مه‌ یا سه‌ربه‌خوه‌ سه‌ره‌رای تشێ ده‌وره‌به‌ری مه‌ ژ دوژمنان بۆ گشت سنۆرێن هه‌رێمی لێ جیهان هه‌می د دخوازیێن مه‌ یێن شه‌رعی ده‌ولی دگه‌ن. ل ڤێره‌ دخوازم بۆ هه‌میان دیاربكه‌م كو هه‌رێمێ گه‌له‌ك دوژمن و ده‌ستك هه‌نه‌ چو ل ده‌رڤه‌ یان ناڤخوه‌ كو ئه‌و ژی نه‌خۆشترین شیوه‌یان بكاردئینن و مه‌ترسیدارترین پلانان دریچسن ژ پێخه‌مه‌ت چاندنا فتنێ ل ڤێره‌ و ل وێرا هه‌نێ و دانانا ڤالاهیان د ناڤبه‌را رێزا نشتیمانی و دیرۆكا كورداتیێ ب رێیا قه‌یرانكرنا ناكۆكیان و گومانكرن د ناڤبه‌را د ناڤبه‌را هه‌ڤدو دا بۆ خزمه‌تكرنا ئارمانج و حه‌زێن وان یێن ده‌ره‌كی ل سه‌ر كیستێ گه‌لێ مه‌یێ خه‌باتكه‌ر یێ كو رۆژ ب رۆژ رووباریچن خوینێ پێشكێش دكه‌ت، دا كوك ورێن هه‌رێمێ خۆشیێ ببه‌ن ب ئارامیێ دوور ته‌ماكاریێن نه‌حه‌زان.
و:ئه‌ڤرۆ

116

هه‌ر ژ روودانێن سالا 1991 و په‌یدابوونا سه‌رهلدانێن پیرۆز ل هه‌می باژێرێن كوردستانا عیراقێ بۆ قورتالبوون ژ رژێما ده‌سهه‌تا پێشین كو عیراق هه‌می ژ باكۆری هه‌تا باشۆری گوهارت ژ وێرانیێ و رۆخیانێ ژ به‌ر وان سیاسه‌تێن وێ یێن بێ هزر و سه‌ربه‌ردای و نه‌ ڤه‌خواندی، كو ب وێ چه‌ندێ گه‌لێ وێ ب هه‌ردو ره‌گه‌ز ڤه‌ كره‌ هێزه‌كا له‌شكری و ل ژێر گه‌له‌ك ناڤان و ب وێ چه‌ندێ هه‌می خه‌ونێن عیراقیان تێكداین ل وی ده‌مێ ب ره‌ش ژ دیرۆكا عیراقێ، پشتی روودانێن سالا 1991 پاریزگه‌ه ل سه‌رانسه‌ری كوردستانێ ئارامبوون دوور ژ وێ خرابیا رژێمێ ل هێلێن پاناتیا (3،3) ب گۆر بریارێن نه‌ته‌وێن ئێكگرتی، ب وێ چه‌ندێ ژی فڕینا فرۆكێن رژێما به‌عس یان نێزیكبوونا ده‌ڤه‌رێن مه‌ ب مه‌ره‌ما پاراستنا گه‌لێ مه‌یێ كوردی پشتی كۆچا ملیۆنی كو پشتی بوویه‌ مژارا گه‌لێن جیهانێ كو وانه‌یه‌ك بوو ژ وانه‌یێن رزگاریخوازیێ ل دژی دكتاتۆریێ كو چو میناكێن خوه‌ نه‌بن د دیرۆكا مرۆڤاتیا هه‌چه‌رخ دا كو هه‌می جیهان حێبه‌تی كری و گه‌لێن دیتر بۆخوه‌ مفا ژێ وه‌رگرتین بۆ قورتالبوون ژ رژێمێن پاشڤه‌رۆ.. پشتی هینگی بوو قووناغا ئارامیێ ل كوردستانێ و هێزێن كوردستانی پشتبه‌ستنا خوه‌ ب خوه‌كرن، ل سه‌ر هێزا خوه‌ بخوه‌ كرن و ده‌ست ب كاری كرن بۆ دامه‌زاراندنا به‌ره‌كێ كوردستانی یێ ئێكگرتی بۆ هه‌می حزبێن كوردی یێن ل سه‌ر ئه‌ردێ كوردستانێ دژین و ب تایبه‌ت ژی دخوازم دیاربكه‌م برایێن مه‌ ژ مه‌سیحی و توركمانان، رۆژ بۆ رۆژێ كوردان پشتبه‌ستیا خوه‌ دانا سه‌ر خوه‌ ب خوه‌ دوور ژ رژێما پێشین لێ روودانێن تراژیدیك یێن ب گه‌لێ مه‌ كه‌فتین ژ وی شه‌رێ براكوژیێ ل 1999 و ئه‌و زیانێن نێگه‌تیڤ یێن ب مه‌ كه‌فتین ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیواری ب راستی قووناغه‌كا ره‌ش و تاری بوو د دیرۆكا ئاڤاكرنا كوردی دا و ب تایبه‌ت ل سه‌ر گه‌لێ مه‌ ل سه‌رانسه‌ری هه‌رێمێ!! لێ ئه‌ڤ پرسێن هه‌نێ دهێنه‌ روودان ل گه‌له‌ك ژ گه‌لێن جیهانێ و وه‌لاتێن جیهانێ و دیرۆكا پێشین و یا نها ژی دیده‌ڤانه‌ ل سه‌ر وان پرسان ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ دبێژم شه‌رێ براكوژی د ناڤبه‌را خۆشتڤیێن ئه‌ڤرۆ دا وانه‌یێن خوه‌ هه‌بووینه‌ بۆ گشت هێزێن سیاسی و بۆ گه‌لێ مه‌ ب ره‌نگه‌كێ تایبه‌ت چونكو مه‌ هه‌می ده‌رده‌سه‌ری ب چاڤێن خوه‌ دیتن نه‌خاسمه‌ ئه‌م ل ده‌سپێكا ئاڤاكرنێ بووین پشتی كو ئه‌م ژ رژێما پێشین قورتال بووین و خه‌ونا سه‌رخوه‌بوونێ و راگه‌هاندنا كیانه‌كێ تایبه‌ت ب خوه‌ڤه‌ پشتی وێ ژی راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا خه‌ون بۆ مه‌. هه‌ر ژ دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا عیراقی ل 1921 و هه‌تا رۆژا مه‌، حوكمه‌ت نه‌هاتیه‌ پێكئینان یانژی حوكمه‌ته‌كا عیراقی بهێته‌ راگه‌هاندن نه‌خاسمه‌ ئه‌م لایه‌نه‌كێ ئێكسه‌رین د ڤێ ده‌وله‌تێ دا و پشكه‌كین ژ عیراقێ، لێ پشتی راگه‌هاندنا وان حوكمه‌تان ئه‌م كورد ژ وان حوكمه‌تان ده‌ردكه‌ڤین ب شیانه‌كا ب هێز یانژی و ب ساناهی بێی مافه‌كی یان دانپێدانه‌كێ ب مه‌ وه‌كو گه‌ل كو نه‌ته‌وا خوه‌ هه‌بیت و كیانێ خوه‌، ئه‌ڤ پرسێن هه‌مێ هاتنه‌ روودان ل گه‌ل پرانیا حوكمه‌تێن حوكم ل عیراقێ كرین هه‌ر ژ دامه‌زراندنێ و هه‌تا نوكه‌، واته‌ دیرۆك بۆ پاشڤه‌ دزڤریته‌ڤه‌ و ب ره‌نگه‌كێ ب هێزتر ژ رژێمێن پێشین و ئه‌ڤ چه‌نده‌ ژی ب مخابنیڤه‌ هاته‌ روودان ل گه‌ل دامه‌زراندنا عیراقا ئێكگرتی یا سه‌رده‌م سه‌ره‌رای پرانیا سیاسه‌تمه‌دارێن ل به‌غدایێ د به‌رهه‌ڤ هینگی ل كوردستانێ بوون د ئێك سه‌نگه‌ر دا ل دژی رژێما پێشین!! لێ ژ به‌ر به‌خشینا وان ب ئازادی و دیمۆكراتیێ ئێدی خرابتر لێهاتن ژ رژێما پێشین و ئه‌ڤ چه‌نده‌ دهێته‌ سه‌پاندن ل سه‌ر هه‌ر سێ حوكمه‌تان یێن ده‌سهه‌لاتی ل عیراقا نوو كرین، چو ل سه‌رده‌مێ حوكمه‌تا عه‌لاوی بیت یانژی یان مالكی یان حوكمه‌تا عه‌بادی یا نها ل گه‌ل ژێكجوداهیا دید و نێرینێن وان، لێ هه‌می ژی ئاماژێ دده‌نه‌ هه‌مان ته‌ماكاریان و كه‌ربوكینێ ل دژی كورێن گه‌لێ مه‌ یێ كو هه‌می رێیێن ژیارێ و كه‌رامه‌تێ ل سه‌ر ئه‌ردێ كوردستانێ بۆ ڤه‌كرین ل رۆژێن رژێما رۆخیایی لێ مخابن (خیانه‌ت ل سۆزێ كرن و خیانه‌ت ل وی ده‌ستی كرن یێ قه‌نجی لێ كری و هه‌موو تشت بۆ پێشكێش كرین) لێ راستی دڤێت بهێته‌ گۆتن كو حوكمه‌تا مالكی ماندیترین حوكمه‌ت بوو عیراقا نوو برێڤه‌بری چونكو عیراق كربوو كاڤله‌كی وێرانكارب ته‌قینان و كۆچبه‌ریێ و كه‌شتن ل سه‌ر ناسنامێ چونكو حوكمه‌ته‌كا ئایفه‌گه‌رییی بوو ژ جۆره‌كێ تایبه‌ت چو مینتاكێن وه‌كو وێ نین، كار بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا ئه‌جنده‌یێن بیانی دكه‌ت و ده‌وله‌تێنن هه‌ڤسوی دكه‌ت و به‌رژوه‌ندیا ده‌وله‌تا قانوونێ و نوورێن خوه‌ و یا ئه‌جنده‌یێن بیانی ب سه‌ر یا گه‌لێ عیراقی دئێخیت، واته‌ ئه‌و تشتێ حوكمه‌تا مالكی پێ رابووی دیرۆكا مرۆڤاتیێ دێ بۆ كه‌ته‌ گری، حوكمه‌تا مالكی مووچه‌ ژ باژارێن هه‌رێمێ بڕین و ئه‌وا د قانوونا عیراقا نوو دا هاتی كار پێ نه‌كریه‌، ده‌باره‌ی مادێ 140 و گه‌له‌ك مژارێن گه‌وهه‌ری یێن گرێدای گه‌لێ مه‌ واته‌ عیراقا نوو دیده‌ڤانییێ ل سه‌ر ده‌ستێ ڤێ حوكمه‌تا رۆخیانێن ته‌ڤایی دكه‌ت د ناڤبه‌را سونه‌ و شیعام و ئه‌وا ب سه‌رێ ڤی گه‌لێ هه‌ژار هاتی..
و:ئه‌ڤرۆ

81

ئه‌و كه‌سێن راستیان ل ناڤ هه‌ر جڤاكه‌كی دزانن گه‌له‌كن، لێ ئه‌وێن دوێرن باخڤن دكێمن، لێ یێن مفادار ژی ژ ڤه‌شارتنا راستیان هه‌ما هێشتا ب ئێكجاری خرابترن، ده‌مێ نكاری بێده‌نگ ببی ل سه‌ر وێ راستیا تو دزانی، فه‌ره‌ تو باش بزانی ب شێوازێ خوه‌ یێ تایبه‌ت بێژی دا كو تشته‌ك ژ گرنگیا وێ بگه‌هیته‌ ته‌، لێ گۆتنا راستیان ب شێوازه‌كێ نه‌ئارام نه‌ ئه‌و شیوازێ چاكه‌ بۆ گه‌هاندنا وی بۆ گوهێن خه‌لكی دا كو چو تێكدان و نه‌رێنیێن ڤێ راستیا سه‌خت ل جادا گشتی په‌یدا نه‌كه‌ت.
ره‌وشه‌نبیریا سه‌رڤه‌سه‌رڤه‌ چو پسیارێن گرنگ پێَشكێش ناكه‌ت، لێ لێكۆلینا ره‌نگڤه‌دانین ساناهی و ب له‌ز دكه‌ت، له‌ورا نڤیسه‌ر و تۆره‌ڤان و ره‌خنه‌گرێ هزر بكه‌ت كو زمان هه‌ما كۆمه‌كا په‌یڤانه‌ هاتینه‌ ڤه‌گێران دنێڤبه‌را یێن پێشین دا و بووینه‌ ناڤدار، واته‌ فه‌ره‌ ل سه‌ر مه‌ كو شێوازێ وان دوپات بكه‌ین دا ئه‌وا وان به‌رهه‌مدای ئه‌م ژی ببه‌رئینین، ل ڤێره‌ ئه‌م ل به‌رامبه‌ر تێگه‌هشته‌نه‌كا سه‌رڤه‌سه‌رڤه‌ینه‌ بۆ هه‌مان زمانی، واته‌ خه‌لكه‌كێ سه‌رڤه‌سه‌رڤه‌ هه‌نه‌ ب وان په‌یڤان دله‌یزن یێن ژ بزاڤێن له‌یزاندنێ ب راستیان ده‌ردكه‌ڤن و بهایێن زانینێ و مرۆڤاتیێ، لێ گه‌له‌ك ژ وان هه‌ست ناكه‌ن كو ئێكه‌مین ڤان قوربانیان هه‌ر په‌یڤ بخوه‌نه‌ و د ناڤ راستیا وی لایه‌نێ یه‌ یان ئه‌وێ گۆتی. زمان نه‌ ب تنێ كۆمه‌كا په‌یڤان یان زاراڤانه‌، چونكو زمانێ ره‌وشه‌نبیری یێ به‌ر ب گیانه‌كێ دیمۆكراتیا دروستی دچیت، بازنه‌كێ ره‌وشه‌نبیری یه‌ ئه‌و ژی ئه‌ده‌ب و ره‌وشه‌نبیری بخوه‌یه‌، چونكو په‌یڤ د ناڤ سیته‌مێ زمانێ دا رامانه‌كا مه‌زن دده‌ت باندۆره‌ك هه‌یه‌ ته‌ڤلی ئه‌زموونه‌كا مرۆڤاتی یا لڤۆك دبیت، ب ره‌نگه‌كی ئاشكرا بۆ بهایێن ده‌ستنیشانكری وێ ئه‌زموونێ ب ڤان هه‌لویستان ل ڤێره‌ وێراهه‌نێ به‌رزدكه‌ن، چونكو ره‌وشه‌نبیری ب داهێنانێ دهێته‌ نووكرن ب به‌رهه‌ڤبوونا هه‌لگرێ په‌یڤان ب هنده‌ك هه‌لویستان ل دۆر وی تشتی دزڤرن یێ وی كه‌سی یان لایه‌نی دڤێت، چونكو یاریكرن ب په‌یڤان یاریكرنه‌ ب به‌رێن گیانی و هه‌می راستیێن ژیانێ، چونكو ل ڤیره‌ ب تنێ دكارین چریسكێن زمانی ببینین دا كو ئه‌ڤ په‌یڤه‌ ڤێك نه‌كه‌ڤن، بۆ هنده‌ك مه‌ره‌مان كو چو خزمه‌تا هندێ نه‌كه‌ت یا گه‌لێ مه‌ بڤێت و چاڤه‌رێنه‌ ژ سیاسه‌تڤانان ژ ره‌وشه‌نبیریا ریالیست بۆ خزمه‌تكرنا سازیێن ده‌وله‌تێ ب ره‌نگه‌كێ گشتی. هه‌ر ره‌وشه‌نبیره‌ك دزانیت كو زمانێ ره‌وشه‌نبیری هه‌ر په‌یڤه‌كه‌ یان هه‌ر په‌یڤه‌كێ دیرۆكه‌ك و برینه‌ك و رامانه‌ك هه‌یه‌ و نیشانه‌كه‌ ل نیڤا ڤێ دیرۆكێ یا ئه‌م تێدا دژین كو ئه‌ڤرۆ ئه‌و دیرۆكا ژیان و هه‌لویستێن ئه‌دیبی بخوه‌ نه‌ و رامانا خوه‌ و ده‌لاله‌تا خوه‌ و برینا خوه‌ هه‌نه‌ (رامبۆ یان ماركیز یان دیستۆفسكی) چونكو د ڤی هه‌لویستی دا ئه‌م په‌یڤێن وان ددزین بێی كو ئه‌م بزانین یان هه‌ست ب ئازارێن وان بكه‌ین و ئه‌و هه‌لویستێن ئه‌و تێدا بۆرین ل ده‌مێ ژیانا وان. هه‌كه‌ بێژین كو ئه‌دیب ته‌ڤلی كاری سیاسی ببیت، واته‌ ئه‌و دێ سیاسه‌تێ و ئه‌ده‌بی ژی بهه‌ڤرا ژده‌ستده‌ت، چونكو ئه‌ڤه‌ گۆتنه‌ك دروسته‌، پرانیا جاران ئه‌ڤه‌ یا داخوازكریه‌، واته‌ نه‌یا پێدڤیه‌ ژ ئه‌دیبی كو ببیته‌ حزبی یان ئه‌ده‌به‌كی ب زمانێ سیاسه‌تێ بنڤیسیت، لێ یا پێدڤی ئه‌وه‌ كو ره‌وشه‌نبیر راستیان شێلی نه‌كه‌ت یان خوه‌ ل سه‌ر بێده‌نگ بكه‌ت یان ب بێده‌نگیێ گێله‌شۆیێ بكه‌ت، واته‌ خوه‌ نه‌ ئێخیته‌ د ناڤبه‌را ڤه‌ده‌ربوونا ده‌ستكرد و گێله‌شۆیا سیاسی دا، چونكو چو جوداهیێن گه‌وهه‌ری نینن دنێڤبه‌را هندێ دا كو ره‌وشه‌نبیرێ ب گرێبه‌ست كاربكه‌ت ل گه‌ل وه‌زاره‌تا به‌رگریا عیراقێ بۆ ده‌وله‌ته‌كێ كو تانك و زریپۆشێن وێ باژاره‌كه‌ك داگیركریه‌ ل هه‌مبه‌ری گۆژمه‌كی كو یا سه‌ره‌رده‌ریا راست ژده‌ست بده‌ت و نه‌زڤریته‌ ڤه‌ ناڤبه‌را هاتوباتا دۆلاران و ره‌هه‌ندێن گه‌له‌ك بابه‌تان دا، یانژی به‌رتیلان وه‌ردگریت یان پاداشتێن وه‌رزانه‌ ژ ڤێ حزبێ یان یا دیتر یان ڤی لایه‌نی و یێ دیتر، ل هه‌مبه‌ری كاره‌كێ كێم ب رۆله‌كێ نه‌باش، هه‌ر وه‌سا په‌سنا رۆلێ موهه‌رجێ سیاسی دئینیت ل دژی داگیركرنێ ژی بۆ رازه‌مه‌ندیا هنده‌ك ده‌سهه‌لات و لایه‌نێن تایبه‌ت، ل ده‌مێ كه‌سه‌ك دبێژیت كو ئه‌و ئه‌دیب و ره‌وشه‌نبیره‌ و به‌رتیلێ وه‌ردگریت ب دزیڤه‌ یان ب ئاشكه‌رایی ڤه‌، ل سه‌ر كیستێ وه‌لات و ملله‌تێ خوه‌، ژ پێخه‌مه‌ت ڤان دۆلاران و تو یی خه‌ندقی هه‌تا حه‌فكێ چونكو د بیاڤێ سیاسه‌تێ دا كاردكه‌ی و ل هنده‌ك ئاراسته‌یان كو خاپاندنا هنده‌ك ره‌وشه‌نبیران دكه‌ن كو ئه‌و ژی وه‌كو ته‌ د خاپینۆكن كو راده‌كی بۆ ته‌ نادانن، واته‌ چو مفا دوێ ئێكێ دا هه‌یه‌ بۆ ڤه‌شارتنا ڤان راستیان ل وان خاپینۆكان كو ره‌وشه‌نبیری و ئه‌ده‌بی گه‌نده‌ل دكه‌ن بۆ خاترا چه‌ند دۆلاره‌كێن كێم كون تشته‌كێ ژێ بهێت یان نه‌، نه‌خاسمه‌ زه‌نگینی زه‌نگینیا دلی و ره‌وشتی و ڤیانا وه‌لاتی یه‌ و مه‌ گه‌له‌ك دوژمن هه‌نه‌ ، ئه‌ڤجا پا چاوا ئه‌م ل هه‌رێمێ دژین و مه‌ چه‌ندین دژومن هه‌نه‌ خرابیێ بۆ مه‌ و هه‌رێمیً و گه‌لێ وێ دخوازن، ئه‌م ل ڤێره‌ گازندان ناكه‌ین ژ هندكان كو قه‌نجی بۆ مه‌ نه‌ڤێت و ئه‌و نه‌ك كوڕێن هه‌رێمێنه‌، لێ ئه‌م مخابنیێ ب وان نڤیسه‌ر و ره‌وشه‌ه‌نبیران دبه‌ین كوڕێن ڤێ هه‌رێمێنه‌ و ئه‌ڤ شه‌رمزاریه‌ ل سه‌ر خوه‌ قه‌بوولكریه‌ ل سه‌ر كیستێ وه‌لاتی، ئه‌ڤرۆ ئه‌م ل گه‌ل دیاركرنا راستیانه‌ بۆ ملله‌تێ دا ب گیانێ داهێنان و پێشكه‌فتنێ بژین و چو گرنگیێ نه‌ده‌ینه‌ ئه‌و گه‌نده‌لێن په‌رتیلان دده‌ن چه‌ندی پله‌یا وان یا حكومی و حزبی یا گرنگ بیت، چونكو به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌رێمێ ل ءسه‌ر هه‌ر تشته‌كی دایه‌.
و: ئه‌ڤرۆ

69

رۆژه‌ڤا مه‌ بوویه‌ باژارێن پترۆدۆلار كو پرانیا پارێزگه‌هێن عیراقا ئێكگرتی یێن به‌رهه‌مهێنه‌ر بۆ پترۆلێ كار دكه‌ن ل سه‌ر چنینا وی به‌رهه‌می ب رێیا بریارێ و ته‌رخانكرنێ، كو ئه‌و ژی دۆلاره‌ بۆ هه‌ر به‌رمیله‌كا پترۆلێ یا ئه‌ڤ پارێزگه‌هه‌ به‌رهه‌مدده‌ت، ئه‌و ژی پرۆژێ (پترۆدۆلاره‌).
ڤی پرۆژه‌ی پێشوازیه‌كا جه‌ماوه‌ری یا به‌رفره‌ه و په‌سنینه‌كا ئابووری یا مه‌زن بده‌ستخوه‌ڤه‌ ئینابوو، نه‌خاسمه‌ كو ب حوكمێن به‌ندا 121 ژ دستووری هاتبوو دی و پشتی ته‌رخانكرنا به‌رهره‌كا یه‌كسان ژ داهاتێن ڤه‌رێژ بۆ هه‌رێمێ و پارێزگه‌هان دهێت كو داهاتیێ وێ یێن لۆكال یێن هه‌ر پارێزگه‌هه‌كێ ل به‌رچاڤ بهێنه‌ وه‌رگرتن، چونكو ئه‌ڤ چه‌نده‌ دكاریت پرۆسا ئاڤه‌دانكرن و ئاڤاكرنا باژارێن پترۆلێ ده‌ردئێخن ب له‌زبێخن و به‌رزببنه‌ ئاستێ خزمه‌تگوزاریێ كو دێ ب ره‌نگه‌كێ مه‌زن پشته‌ڤانیێ كه‌ت بۆ پالڤه‌دانا تێكۆشانێن لۆجستیا لۆكال یا وان پارێزگه‌هان بۆ
دابینكرنا باشتیرن خزمه‌تان بۆ وه‌لاتیان، ل ژێر بلندبوونا بهایێن پترۆلا خاڤ یا جیهانی و باندۆرا وێ یا ئه‌كتیڤ ل سه‌ر ئاستێ بودجه‌یا ته‌رخانكری بۆ ئاڤه‌دانیێ و گه‌شه‌پێدانێ ل وه‌لاتی ب ره‌نگه‌كێ گشتی ئه‌ڤ پرۆژه‌ دێ هاریكاریا ڤان پارێگه‌هێن به‌رهه‌مهێنه‌ری پترۆلێ كه‌ت یێن هاتینه‌ پشتگوهخستن ژ خه‌مساری و ئاریشه‌ێن خزمه‌تگوزتاری یێن مه‌زن ل ژێر رژێما رۆخیایی ل پاش خوه‌ هێلاین. ئه‌ڤ پرۆژێ پترۆدۆلار هاتیه‌ بۆ راستڤه‌كرنا ڤان پارێزگه‌هان و ئه‌و ته‌حمولا كری ژ باندۆرێن نێگه‌تیڤ یێن ژ به‌رئینانا پترۆلێ دهێنه‌ پێش وه‌كو تیكدانا ژینگه‌هێ و ده‌رده‌سه‌ریێن ساخله‌می یێن دیتر، ل گه‌ل نه‌بوونا ژێرخانا پێدڤی بۆ پرۆسا ئاڤه‌دانیێ و گه‌شپێدانێ و هه‌موو كێماسیێن په‌یدابووین د خزمه‌تگوزاریان دا و بلندبوونا رێژه‌یێن بێكاریێ و كاركرن بۆ دانانا راده‌كێ ب ڤی پرۆژه‌یی، ئه‌و بخوه‌ مافێ ڤان پارێزگه‌هان مفایی ژ سامانێ نخوه‌ وه‌رگرن كو مافه‌كێ وێ یێ ره‌وایه‌ ل هه‌مان ده‌می و پێدڤی بجهئینانا پرۆژێن خوه‌ د چه‌ندین بیاڤان دا كو خوه‌ ژ ڤی ژیوارێ خرابناك قورتال بن و ئه‌و ده‌رده‌سه‌ری كێم ببن و هه‌وێن ئاڤه‌دانیێ بكه‌ن و ئاڤاكرنا تشتێ پێدڤی ژ سامان و داهاتییان، كو قه‌بارێ وان هنده‌ هه‌كه‌ هنده‌ك وه‌لاتان هه‌با نوكه‌ دیمه‌نێن عیماره‌ و ته‌لارێن به‌ر ئه‌سمانی ل شوونا وان كاڤلان بوون، ئه‌ڤجا ما چێدبیت كو باژاره‌كێ وه‌كو كه‌ركووكێ كو زه‌نگینترین باژارێن جیهانێ یه‌ بۆ به‌رهێنانا پترۆلێ كو ده‌وربه‌ری ڤان كانیێن پترۆلێ خانیێن وان ژ هه‌ریێ و جاده‌یێن وان د رۆخیایی بن و خه‌لكێ وێ د بێبه‌هر بن ژ خێر و خێراتێن ئه‌ردێ خوه‌، ئه‌ڤجا ئه‌ڤه‌ یه‌ داگیركرن!! یا پێدڤی ئه‌ڤرۆ ئه‌وه‌ كو باژارێن پترۆلێ پاشه‌رۆژه‌ك هه‌بیت بۆ تێكۆشانان كو كه‌یسا خوه‌ ژ ڤان داهاتان بزانن بۆ ڤه‌ژاندنا ره‌وشا ئابووری و دارای و خزمه‌تگوزاری بۆ كوڕێن ڤان پارێزگه‌هان، ل ده‌سپێكێ چونكو هه‌كه‌ مه‌ ئه‌ڤ په‌یڤینا خوه‌ به‌راورد كر ل گه‌ل به‌رئینانا كه‌ركووكێ بۆ نموونه‌، لێ ئه‌م دێ ڤان ده‌رده‌سه‌ریان زانین یێن ڤێ پارێزگه‌ها كوردی یا دكه‌ڤیته‌ د ناڤبه‌را هاتوباتا به‌ندا دستووری یا 140. ئه‌ڤرۆ فه‌ره‌ ڤه‌كۆلین و پلانێن ب ئۆمێد بهێنه‌ دانان و پرۆژێن ستراتیری بهێنه‌ ده‌ستنیشانكرن ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیواری و بهێنه‌ جێبه‌جێكرن نه‌ك هه‌ما تنێ ب ئاخفتن بیت نه‌ بێته‌ پێشخستن و نه‌ پاشخستن، واته‌ كاركرن ژ پێخه‌مه‌ت مفاوه‌رگرتن ژ وان گۆژمێن هه‌نێ و ب تایبه‌ت (كه‌ركووك) یا بریندار ژ رژێما رۆخیای و رژێما حوكمه‌تا عیراقا ئێكگرتی یا نها، واته‌ مه‌ مفاورگرتنا كاریگه‌ر و ئاشكرا دڤێت ژ سامانێ نوێ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا كوڕێنن كه‌ركووكی.
و: ئه‌ڤرۆ

86

خۆیایه‌ كو ره‌وشا هه‌رێمێ نه‌ه‌كو یا هه‌موو پارێزگه‌هێن دی یێن عیراقێ یه‌ و ب پله‌یا 360 به‌ره‌ڤاژی وێ یه‌، ئه‌ڤه‌ ژی ژ ئه‌نجامێ ئیراده‌ی ملله‌ت و حیكمه‌تا سه‌ركرده‌یا هه‌رێمێ یه‌، لێ پشتی هاتنا ڤێ پێلا بارۆڤا شێلی ژ كه‌ربوكینێ و تیرۆرا داعش یا تاوانبار و خورتبوونا گه‌نده‌لیێ و كریارێن هنده‌ك میلیشیاتێن كه‌یسا خوه‌ ب ڤان كاودانان دبینن، په‌قینان و كریارێن دزینا مرۆڤان و دیتنا ته‌رمێن نه‌نیاس و به‌رزه‌بوونا ملیاران ژ گه‌نجینا عیراقا ئێكگرتی كو باندۆرا خوه‌ ل سه‌ر ئاسایشا گشتی هه‌یه‌ و ڤالنجیكرنا ژیانا گشتی ل سه‌رانسه‌ری عیراقێ، ئه‌ڤه‌ ژ لایه‌كی ڤه‌ و ژ لایه‌كێ دیڤه‌ باندۆرا وێ ل سه‌ر بودجا گشتی و تێكچوونا ژیانا گشتی ل سه‌رانسه‌ری گشتی و هه‌می بیاڤێن ژیانا خزمه‌تگوزاری كو زیانداربوویه‌ ب سیاسه‌تێن حوكمه‌تا مالكی یا پێشین یا كو وه‌ك ئه‌وره‌كێ ره‌ش بوو ل هنداڤی عیراقێ، ئاسایشا هه‌رێمێ و پاشه‌رۆا وێ گرێدای ناڤه‌ندێ یه‌ ب ره‌نگه‌كێ راسته‌وخوه‌ و هه‌ر وه‌سا وه‌لاتێن ده‌وروبه‌ر د ڤێ قووناغا نازك دا، چونكو بابه‌تێ ئاسایشێ گرێدای ژیانێ و به‌رقه‌راریا گشتی یه‌ بۆ هه‌ر گه‌له‌كی بخوازیت پێشبكه‌ڤیت به‌ر ب كنارێ ئێمن و ئاڤاكرنا پاشه‌رۆژا خوه‌. ره‌وشا هه‌رێمێ ئه‌ڤرۆ ژ به‌ر چه‌ندین فاكته‌ران یا ئه‌كتیڤه‌ كو پێدڤیه‌ پتر ل سه‌ر راوه‌ستان و داكۆكیكرن ل سه‌ر بهێته‌ كرن ئه‌و ژی ئه‌ڤه‌نه‌:
1. پێرابوونێن هوور یێن پێدڤی بۆ دووڤچوونا ناسنامێن هه‌می كه‌سێن ژ ده‌ڤه‌ری هه‌رێمێ دهێن هه‌رێمێ، ئالیه‌ته‌كا ب تێر و ته‌سل دڤێت، سه‌ره‌رای ئه‌وا هه‌یی.
2. به‌لاڤه‌كرنا ره‌وشه‌نبیریا ئاسایشێ نه‌ ب تنێ د ناڤ وه‌لاتیێن هه‌رێمێ دا، لێ هه‌ر وه‌سا هه‌می خه‌لكێ بیانی و ئاواره‌ و كه‌سێن دهێن، چونكو ئه‌ڤه‌ ئه‌ركه‌ نه‌ بتنێ د كه‌ڤیته‌ سه‌ر ملێن ده‌زگه‌هێن ئه‌منی.
3. به‌رده‌وامیپێدانا سیاسه‌تا ڤه‌كری و ب به‌لانسه‌كا نه‌رم ل هه‌مبه‌ر حوكمه‌تا ناڤه‌ندێ و ده‌وله‌تێن هه‌ڤسوی هه‌میان، ب تاییه‌ت ژی هه‌ردو جیران(توركیا و ئیران) ب هه‌می وان په‌یوه‌ندیێن مه‌ ب وان ڤه‌ گرێدده‌ت و پارستنا ئاشتی و به‌رقه‌راریا ده‌ڤه‌رێ. چونكو ئاسایشا مه‌ و سه‌رقامگیریا مه‌ دیمه‌نێ مه‌ نیشا خه‌لكی دده‌ت.
4. ئازدیا ده‌ربرینێ و یا تاكه‌سی و مافێ مرۆڤی دڤێت ب هوشیاری سه‌ره‌ده‌ری ل گه‌ل بهێته‌ كرن و به‌لانسه‌كا گونجای هه‌بیت كو روویێ شارستانی یێ مه‌ هه‌ر بمینیت میناكه‌ك، چونكو هه‌می گرۆپ و خوه‌دی دوورنێن نزم بزاڤان دكه‌ن ڤی روویێ پاك شێلی بكه‌ن و ب هه‌ر رێیه‌كا هه‌بیت.
5. دووڤچوونا پرۆپاگنده‌یێن خربناك یێن دهێنه‌ كرن، كو به‌ربه‌ڤاژی ره‌وشا ئارام ئالۆز بكه‌ن، كا ژ كیڤه‌ دهێن و ژ لایه‌كێ خه‌لكه‌كێ گومانلێكری ڤه‌ دهێن.
6. هوشیاری ل سه‌ر فاكته‌رێ دینی و كونترۆلكرنا وی چونكو لایه‌نێن خراب و دوژمنێن ملله‌تێ كورد كه‌یسا خوه‌ ل ڤێ فاكته‌ری دگرن.
7. پشته‌ڤانكرنا هێزێن پێشمه‌رگه‌ی ب هه‌می ره‌نگان چونكو دشه‌ره‌كێ راسته‌وخوه‌ دا نه‌ ل گه‌ل داعشا خویناوی، هه‌می ب هه‌ڤرا راوه‌ستن بۆ خوه‌رتكرنا ڤێ ته‌خێ چونكو ئه‌ون مه‌ ژ ڤێ مه‌ترسیێ دپارێزن.
و: ئه‌ڤرۆ

89

هه‌می جیهان دزانیت كو پێشمه‌رگێن قاره‌مان یێن شه‌ڕێ داعشا تیرۆرست دكه‌ت ل شوونامرۆڤاتیێ (مرۆڤاتیا ده‌ولی و پره‌نسیپیًن وێ یێن پاك) ئه‌و پره‌نسپیێن خودێ ته‌عالا ل سه‌ر ئه‌ردی پیرۆز كرین، ئه‌ڤ مرۆڤاتیا داعشێ خواستی ل كێمیێ بده‌ت ل ژێر چه‌ندین بناڤكرنان د ناڤ مێشكێن وان یێن نه‌ساخ دا، ئه‌ڤرۆ گه‌لێ هه‌رێمێ ل سه‌رانسه‌ری كوردستانێ ل سه‌ر هێلا به‌رسینگگرتنێ راوه‌ستاینه‌ د ناڤبه‌را هێزێن راستیێ و حه‌قیێ دا پێشمه‌رگێ قاره‌مان ل دژی تاریكخوازاێن داعش و هه‌ر لایه‌نێ ل پشت وان دراوه‌ستیت و پشته‌ڤانیا تیرۆرا وان دكه‌ت، ئه‌ڤ شه‌ڕێن ل دژی وان هاتینه‌ كرن ب سه‌ركرداتیا سه‌رۆك بارزانه‌ هه‌ر ژ ده‌سپێكێ وانه‌یه‌ك بوو بۆ هه‌می جیهانێ كو سه‌ركرده‌ ل خۆش و نه‌خۆشیان ل ئاشتیێ و ل شه‌ری ل پێشیێ یه‌، واته‌ به‌رهه‌ڤیا وی ل به‌رۆكێن شه‌ری و ل هه‌می به‌ره‌یێن شه‌ری و دانانا پلانێن له‌شكری رامان و بهایێن خوه‌ ل سه‌ر ئه‌ردێَ ژیواری هه‌نه‌، ده‌رباره‌ی دۆزا مه‌ یا جیهانی یا شه‌ری ژپێش جیهانێ دكه‌ین، ژ وان رامانان:
به‌ری هه‌ر تشته‌كی ئه‌م وه‌كو نه‌ته‌وه‌ (كوردی) ل سه‌ر ڤی ئه‌ردی دژیت ل گه‌ل نه‌ته‌وێن دیتر، مه‌ دوژمن و هه‌لگرێن كه‌ربێ، ئه‌م مله‌ته‌كین حه‌ز ژیانا ئاشتیێ دكه‌ت بۆ خوه‌ و بۆ كه‌مینه‌ و نه‌ته‌وێن دیتر ژی، مه‌ ژی وه‌كو هه‌میان زمانێ خوه‌ هه‌یه‌، لێ ئه‌ڤ زمانه‌ بۆ وان ئاریشه‌كا مه‌زنه‌، ئه‌م ملله‌ته‌كین مه‌ باوه‌ری ب دیموكراتیێ هه‌یه‌ بۆ هه‌می گه‌لێن جیهانێ، لێ ئه‌و به‌ره‌ڤاژی ڤێ چه‌ندێنه‌، ئاریشا مه‌ ژی ئه‌وه‌ كو ئه‌م ملله‌ته‌كین حه‌ز ژ خوه‌پێشخستنێ دكه‌ین د هه‌می بیاڤان دا، لێ ئه‌و حه‌زژ ڤێ چه‌ندێ ناكه‌ین، ئه‌م ژی ل گه‌ل سیسته‌مێ جیهانی یێ نوو خوه‌ پێشدئێخین،’ له‌ورا ئه‌م دێ مینن هستریه‌ك د ناڤ چاڤێن واندا و دێ مینن به‌رهنگاریێ ژ خوه‌ و مرۆڤاتیێ بكه‌ین هه‌تا دووماهی رۆژ ژ یانا خوه‌. كه‌ساتیا بارزانی ل به‌رۆكێن شه‌ڕی هه‌ستیاریه‌كا گشتی ل ده‌ف پێشمه‌رگه‌ی چاندیه‌ كو مه‌سعود بارزانی ئه‌وه‌ باب و برا مل ب ملێ پێشمه‌رگه‌ی رادوه‌ستێت بۆ به‌رگریكرن ژ ناڤ و ئاخ و دیرۆكا گه‌لێ مه‌ یێ خه‌باتكه‌ر بۆ پاراستنا ده‌ستكه‌فتیێن پشتی 2003 و هه‌تا نها ل دژی هێزێن تیرۆر و خرابیێ و نه‌زانین و تاراتیێ.
ب هه‌مان ده‌می به‌رهه‌ڤیا باب و برایێ بارزانی ل به‌رۆكێن شه‌ری دهێته‌ هه‌ژمارتن وه‌كو فاكته‌ره‌كێ ده‌روونی و مۆرالی بۆ هه‌می شه‌رڤانان ل به‌رۆكێن شه‌ری، ئه‌ڤه‌ ژی تشته‌كێ گرنگه‌ و زێندی یه‌ د پیڤاژۆیا له‌شكری دا و شه‌رێ سه‌رده‌م، چونكو ڤان فاكته‌ران هنده‌ك باندۆرێن دیتر هه‌نه‌ ل سه‌ر خێزان و كه‌سوكارێن شه‌رڤانان ل ڤان شه‌ران رۆژ بۆ رۆژێ. گومان تێدا نینه‌ كو هه‌می شه‌رێن هاتینه‌ كرن یێن بوورین و یێن نوكه‌ ل سه‌ر (بیروباوه‌یێ ب دۆزێ) یه‌ واته‌ ئه‌م ئه‌ڤرۆ شه‌رێ ڤان داعشان دكه‌ین ب باوه‌ریه‌كا پڕ موكم، چونكو ئه‌م ل دراستین و ئه‌و د نه‌حه‌ق، ئه‌م نه‌چوویه‌ سه‌ر ئه‌ردێ وان، لێ ئه‌وان زۆری ل مه‌ كریه‌ ل سه‌ر باژێرێن مه‌ یێن سه‌قامگیر، ل هه‌مان ده‌می فاكته‌ره‌كێ دیتر ل جه‌م مه‌ په‌یدا دبیت ئه‌و ژی باوه‌ریه‌ ب (شه‌ڕی)، ئه‌م به‌رگریێ دكه‌ین ژ ئه‌رد و شه‌ره‌فا خوه‌ و خێزانێن خوه‌ رۆژانه‌ ئه‌م وانه‌كێ دده‌ینه‌ وان داعشان كو دێ دیرۆك ل سه‌ر په‌یڤیت و به‌ره‌باب دێ بۆ هه‌ڤدو ڤه‌گوهێزن، ئه‌ڤ وانه‌ دێ بۆ وان بیت یێن خوازۆكیێ بكه‌ت كو خوه‌ نێزیكی باژێر و باژێركێن مه‌ بكه‌ت. ئه‌وا پێشمه‌رگێن قه‌هره‌مان پێشكێش دكه‌ن ژ خوین و شه‌هیدان بۆ شه‌ركرنا داعشان ل سه‌ر ئه‌ردێ مه‌ ل شوونا جیهانێ، وانه‌كا گه‌له‌كا مه‌زنه‌ ب گرنگیا خوه‌ بۆ گشت وه‌لاتێن جیهانێ و ملله‌تێن پێشكه‌فتی یێن باوه‌ری هه‌یی ب مافێن مرۆڤی و مرۆڤاتیا ده‌ولی، واته‌ ئه‌م شه‌ڕێ ڤان داعشان دكه‌ین ب ڤێ خوینا پاك ل شوونا مرۆڤاتیا ده‌ولی هه‌می په‌رله‌مانێن جیهانێ هاژۆتین كو براوه‌ستن ل گه‌ل كوڕێن گه‌لێ هه‌رێمێ و پێشكێشكرنا ده‌ستێ هاریكاریێ ژ ده‌وله‌تێن هه‌ڤپه‌یمان ب ره‌نگه‌كێ له‌شكری. هه‌ر ده‌م ملله‌تێ مه‌ دبێژیت سوپاس بۆ خودێ كو ئه‌ڤ هه‌رێما مه‌ كریه‌ نعمه‌ته‌ك و ڤێ سه‌ركرداتیا وێ كو ل پێشیا به‌رۆكێن شه‌ری یه‌، كو بۆ جیهانێ هاتیه‌ سه‌لماندن كو هه‌رێما هێله‌كا سۆره‌ نابیت بهێته‌ به‌زاندن، ئه‌ڤه‌ ژی جهێ شانازیێ یه‌ بۆ هه‌ر كه‌سێ ل سه‌ر روویێ هه‌رێمێ دژیت. بێگومان به‌رگریكرن ژ ئه‌ردی و مال و شه‌ره‌فێ نه‌هاتیه‌ ژ ڤالاهیه‌كێ یان دیاریه‌كه‌ ژ ئه‌سمانی بۆ هه‌ر گه‌له‌كی ژ گه‌لێن جیهانێ، لێ ئه‌ڤ تشته‌ دهێت ب رێیا قوربانیان و رووبارێن خوینێ و شه‌هیدان كو بگه‌هینه‌ ئه‌وێ چه‌ندا گه‌لێن دیتر گه‌هشتینێ به‌ر ب ئارمانج و ئازادیا خوه‌ و پێشكه‌فتن، ئه‌م ل هه‌رێمێ شه‌هیدان و قوربانیان دده‌ین دا بگه‌هینه‌ ئارمانجا خوه‌ یا گشت گه‌لێ كورد بۆ دانانا ده‌وله‌تا كوردی ل پاشه‌رۆژا نێزیك ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیواری، گه‌له‌ك ملله‌تان ب هزاران قوربانی داینه‌ لێ هێزێن سیاسی یێن مه‌زن ل گه‌ل نه‌راوه‌ستاینه‌، له‌ورا سوپاس بۆ خودێ كو ئه‌ڤ راوه‌ستانا ده‌وله‌تین مه‌زن ل ده‌ف هه‌بوویه‌. ب ریێا ڤان شه‌ران گه‌له‌ك ژ ده‌وله‌تێن دۆست و كه‌ساتیێن سیاسی گه‌هشتینه‌ هه‌رێما كوردستانێ و هه‌ژماره‌كا مه‌زن ژ به‌رپرسێن له‌شكری و سیاسه‌تڤان و شیره‌تكاران بخوه‌ڤه‌ دگریت، ل هه‌مان ده‌می پرانیا وه‌لاتێن جیهانێ هاتینه‌ ل گه‌ل هه‌رێمێ و چه‌ندین كه‌لوپه‌لێن له‌شكری پێشكێشی هه‌رێمێ كرین، ڤان وه‌لاتان زانی كا هێزا پیشمه‌رگه‌ چه‌نده‌.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com