خه‌ونا بریارا مافێ چاره‌نڤیس و پاشه‌رۆژا مه یا جۆگرافی
هه‌ر ژ روودانێن سالا 1991 و په‌یدابوونا سه‌رهلدانێن پیرۆز ل هه‌می باژێرێن كوردستانا عیراقێ بۆ قورتالبوون ژ رژێما ده‌سهه‌تا پێشین كو عیراق هه‌می ژ باكۆری هه‌تا باشۆری گوهارت ژ وێرانیێ و رۆخیانێ ژ به‌ر وان سیاسه‌تێن وێ یێن بێ هزر و سه‌ربه‌ردای و نه ڤه‌خواندی، كو ب وێ چه‌ندێ گه‌لێ وێ ب هه‌ردو ره‌گه‌ز ڤه كره هێزه‌كا له‌شكری و ل ژێر گه‌له‌ك ناڤان و ب وێ چه‌ندێ هه‌می خه‌ونێن عیراقیان تێكداین ل وی ده‌مێ ب ره‌ش ژ دیرۆكا عیراقێ، پشتی روودانێن سالا 1991 پاریزگه‌ه ل سه‌رانسه‌ری كوردستانێ ئارامبوون دوور ژ وێ خرابیا رژێمێ ل هێلێن پاناتیا (3،3) ب گۆر بریارێن نه‌ته‌وێن ئێكگرتی، ب وێ چه‌ندێ ژی فڕینا فرۆكێن رژێما به‌عس یان نێزیكبوونا ده‌ڤه‌رێن مه ب مه‌ره‌ما پاراستنا گه‌لێ مه‌یێ كوردی پشتی كۆچا ملیۆنی كو پشتی بوویه مژارا گه‌لێن جیهانێ كو وانه‌یه‌ك بوو ژ وانه‌یێن رزگاریخوازیێ ل دژی دكتاتۆریێ كو چو میناكێن خوه نه‌بن د دیرۆكا مرۆڤاتیا هه‌چه‌رخ دا كو هه‌می جیهان حێبه‌تی كری و گه‌لێن دیتر بۆخوه مفا ژێ وه‌رگرتین بۆ قورتالبوون ژ رژێمێن پاشڤه‌رۆ.. پشتی هینگی بوو قووناغا ئارامیێ ل كوردستانێ و هێزێن كوردستانی پشتبه‌ستنا خوه ب خوه‌كرن، ل سه‌ر هێزا خوه بخوه كرن و ده‌ست ب كاری كرن بۆ دامه‌زاراندنا به‌ره‌كێ كوردستانی یێ ئێكگرتی بۆ هه‌می حزبێن كوردی یێن ل سه‌ر ئه‌ردێ كوردستانێ دژین و ب تایبه‌ت ژی دخوازم دیاربكه‌م برایێن مه ژ مه‌سیحی و توركمانان، رۆژ بۆ رۆژێ كوردان پشتبه‌ستیا خوه دانا سه‌ر خوه ب خوه دوور ژ رژێما پێشین لێ روودانێن تراژیدیك یێن ب گه‌لێ مه كه‌فتین ژ وی شه‌رێ براكوژیێ ل 1999 و ئه‌و زیانێن نێگه‌تیڤ یێن ب مه كه‌فتین ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیواری ب راستی قووناغه‌كا ره‌ش و تاری بوو د دیرۆكا ئاڤاكرنا كوردی دا و ب تایبه‌ت ل سه‌ر گه‌لێ مه ل سه‌رانسه‌ری هه‌رێمێ!! لێ ئه‌ڤ پرسێن هه‌نێ دهێنه روودان ل گه‌له‌ك ژ گه‌لێن جیهانێ و وه‌لاتێن جیهانێ و دیرۆكا پێشین و یا نها ژی دیده‌ڤانه ل سه‌ر وان پرسان ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ دبێژم شه‌رێ براكوژی د ناڤبه‌را خۆشتڤیێن ئه‌ڤرۆ دا وانه‌یێن خوه هه‌بووینه بۆ گشت هێزێن سیاسی و بۆ گه‌لێ مه ب ره‌نگه‌كێ تایبه‌ت چونكو مه هه‌می ده‌رده‌سه‌ری ب چاڤێن خوه دیتن نه‌خاسمه ئه‌م ل ده‌سپێكا ئاڤاكرنێ بووین پشتی كو ئه‌م ژ رژێما پێشین قورتال بووین و خه‌ونا سه‌رخوه‌بوونێ و راگه‌هاندنا كیانه‌كێ تایبه‌ت ب خوه‌ڤه پشتی وێ ژی راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا خه‌ون بۆ مه. هه‌ر ژ دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا عیراقی ل 1921 و هه‌تا رۆژا مه، حوكمه‌ت نه‌هاتیه پێكئینان یانژی حوكمه‌ته‌كا عیراقی بهێته راگه‌هاندن نه‌خاسمه ئه‌م لایه‌نه‌كێ ئێكسه‌رین د ڤێ ده‌وله‌تێ دا و پشكه‌كین ژ عیراقێ، لێ پشتی راگه‌هاندنا وان حوكمه‌تان ئه‌م كورد ژ وان حوكمه‌تان ده‌ردكه‌ڤین ب شیانه‌كا ب هێز یانژی و ب ساناهی بێی مافه‌كی یان دانپێدانه‌كێ ب مه وه‌كو گه‌ل كو نه‌ته‌وا خوه هه‌بیت و كیانێ خوه، ئه‌ڤ پرسێن هه‌مێ هاتنه روودان ل گه‌ل پرانیا حوكمه‌تێن حوكم ل عیراقێ كرین هه‌ر ژ دامه‌زراندنێ و هه‌تا نوكه، واته دیرۆك بۆ پاشڤه دزڤریته‌ڤه و ب ره‌نگه‌كێ ب هێزتر ژ رژێمێن پێشین و ئه‌ڤ چه‌نده ژی ب مخابنیڤه هاته روودان ل گه‌ل دامه‌زراندنا عیراقا ئێكگرتی یا سه‌رده‌م سه‌ره‌رای پرانیا سیاسه‌تمه‌دارێن ل به‌غدایێ د به‌رهه‌ڤ هینگی ل كوردستانێ بوون د ئێك سه‌نگه‌ر دا ل دژی رژێما پێشین!! لێ ژ به‌ر به‌خشینا وان ب ئازادی و دیمۆكراتیێ ئێدی خرابتر لێهاتن ژ رژێما پێشین و ئه‌ڤ چه‌نده دهێته سه‌پاندن ل سه‌ر هه‌ر سێ حوكمه‌تان یێن ده‌سهه‌لاتی ل عیراقا نوو كرین، چو ل سه‌رده‌مێ حوكمه‌تا عه‌لاوی بیت یانژی یان مالكی یان حوكمه‌تا عه‌بادی یا نها ل گه‌ل ژێكجوداهیا دید و نێرینێن وان، لێ هه‌می ژی ئاماژێ دده‌نه هه‌مان ته‌ماكاریان و كه‌ربوكینێ ل دژی كورێن گه‌لێ مه یێ كو هه‌می رێیێن ژیارێ و كه‌رامه‌تێ ل سه‌ر ئه‌ردێ كوردستانێ بۆ ڤه‌كرین ل رۆژێن رژێما رۆخیایی لێ مخابن (خیانه‌ت ل سۆزێ كرن و خیانه‌ت ل وی ده‌ستی كرن یێ قه‌نجی لێ كری و هه‌موو تشت بۆ پێشكێش كرین) لێ راستی دڤێت بهێته گۆتن كو حوكمه‌تا مالكی ماندیترین حوكمه‌ت بوو عیراقا نوو برێڤه‌بری چونكو عیراق كربوو كاڤله‌كی وێرانكارب ته‌قینان و كۆچبه‌ریێ و كه‌شتن ل سه‌ر ناسنامێ چونكو حوكمه‌ته‌كا ئایفه‌گه‌رییی بوو ژ جۆره‌كێ تایبه‌ت چو مینتاكێن وه‌كو وێ نین، كار بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا ئه‌جنده‌یێن بیانی دكه‌ت و ده‌وله‌تێنن هه‌ڤسوی دكه‌ت و به‌رژوه‌ندیا ده‌وله‌تا قانوونێ و نوورێن خوه و یا ئه‌جنده‌یێن بیانی ب سه‌ر یا گه‌لێ عیراقی دئێخیت، واته ئه‌و تشتێ حوكمه‌تا مالكی پێ رابووی دیرۆكا مرۆڤاتیێ دێ بۆ كه‌ته گری، حوكمه‌تا مالكی مووچه ژ باژارێن هه‌رێمێ بڕین و ئه‌وا د قانوونا عیراقا نوو دا هاتی كار پێ نه‌كریه، ده‌باره‌ی مادێ 140 و گه‌له‌ك مژارێن گه‌وهه‌ری یێن گرێدای گه‌لێ مه واته عیراقا نوو دیده‌ڤانییێ ل سه‌ر ده‌ستێ ڤێ حوكمه‌تا رۆخیانێن ته‌ڤایی دكه‌ت د ناڤبه‌را سونه و شیعام و ئه‌وا ب سه‌رێ ڤی گه‌لێ هه‌ژار هاتی..
و:ئه‌ڤرۆ
